بۆ ناوەڕۆک بازبدە

دەوڵەتی ڕۆستەمی

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
دەوڵەتی ڕۆستەمی
نەخشە

فراوانبوونی بزوتنەوەی ئەبازی لە ڕۆژئاوای عەرەبی.
زانیاریی گشتی
پایتەخت تەیارت
مێژووى دامەزراندن ٧٧٦ ز
مێژووى ڕوخان ٩٠٨ ز
ئایین ئیسلام

ڕۆستەمیەکان بنەماڵەیەکی دەسەڵاتداری ئەبازی بوون حوکمی جەزائیر و تونس و لیبیایان کرد لە نیوان ساڵانی ٧٧٦-٩٠٨ز. بارەگا؛ تەیارت

میژوویان

[دەستکاری]

دامەزرێنەرەکەیان عەبدول ڕەحمان کوری ڕۆستەم بوو ( کە خاوەن نەژادێکی فارسی بوو) لە ساڵی ٧٥٨ز والی قەیرەوان بوو لەلایەن خەواریجەکانەوە دانرابوو، دوای گەڕانەوەی والی عەبباسیەکان بۆ قەیرەوان ھەڵھات بۆ تیھرەت (تەیارت)، و دەوڵەتی ڕۆستەمی دامەزراند لە جەزائیر لە دەرەوەی سنوری دەوڵەتی عەبباسی لە رۆژئاوای ڕووباری شیلف ساڵی ٧٨٠ز، دامەزرێنەرەکەیان عەبدول ڕەحمان کوری ڕۆستەم تەیارتی کرد بە بنکە، و ڕۆستەمیەکان حوکمیان ئەکرد و سەربەخۆیی تەواویان ھەبوو لە دەوڵەتى عەبباسى و لە تەیارتەوە بانگەوازکارەکانی مەزھەبی ئەبازی دەرچوون بۆ بڵاوکردنەوەی مەزھەبەکەیان لە جەزائیری ئێستا کە لە دەرەوەی دەسەڵاتیان بوو ، موبایەعەی ئیمامی پێدرا لە (٧٧٦-٧٨٤)ز.

دامەزرێنەرەکەیان کۆچی دوایی کرد لە ساڵی ١٧١ک، و عەبدول وەھابی کوری جێگەی گرتەوە، و شۆڕشێکی گەورە لە دژی ھەڵگیرسا بۆ لادانی لە مەزھەبی ئەبازی کە ڕێگەلە حوکمی (شانشینی –لە باوانەوە بۆ نەوەکانیان-) دەگرێت، و ناکۆکی بەردەوام لە نێوانیان تا عەبدول وەھاب وەفاتی کرد ساڵی ٢٠٨ک، و ئەفلەحی کوری جێگەی گرتەوە، و مایەوە لە حوکمکردنی دەوڵەتی ڕۆستەمی تا فاتیمیەکان ڕوخاندیان ساڵی ٢٩٦ک.

لە ماوەی حوکمی عەبدول وەھابدا خۆی خستە ژێر چاودێری ئەمەوییەکان لە ئەندەلوس ، کە ئەمەش بووە ھۆی دروستبوونی پەیوەندیەکی باشی بازرگانی لەگەڵ ئەندەلوسدا دەوڵەت بارودۆخی باش بوو و حێگیر بوو لە سەردەمی ئەفلەحی کوڕیدا پاشان ئەبوحاتم ویسف لە دوای ئەو.

لیستی ئیمامەکان

[دەستکاری]
 #  فەرمانڕەوا  ژیانی  ماوەی حوکمی
١ عەبدول ڕەحمانی کوری ڕۆستەم  ....-....   ٧٧٦-٧٨٤ 
٢ عەبدول وەھابی کوڕی عەبدول ڕەحمان  ....-....   ٧٨٤-٨٣٢ 
٣ ئەفلەحی کوری عەبدول وەھاب  ....-....   ٨٣٢-٨٧١ 
٤ ئەبوبەکری کوڕی ئەفلەح  ....-....   ٨٧١-٨٧١ 
٥ ئەبویەقزان محەمەد کوڕی ئەفلەح  ....-....   ٨٧١-٨٩٤ 
٦ ئەبوحاتم یوسف کوڕی محەمەد حەکەم  ....-....   ٨٩٤-٨٩٧ 
٧ یەعقوب کوڕی ئەفلەح  ....-....   ٨٩٧-٩٠١ 
٨ ئەبوحاتم یوسف کوڕی محەمەد  ....-....   ٩٠١-٩٠٦ 
٩ یەعقوب کوری ئەفلەح  ....-....   ٩٠٦-٩٠٩ 

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  • Islam: Kunst und Architektur
  • الرستميون
  • أخبار الأئمة الرستميين لابن الصغير
  • كتاب السيرة وأخبار الأئمة بأبو زكرياء يحي بن أبي بكر الوارجلان