Цэнтральнае ўпраўленне дзяржаўнай бяспекі

Цэнтральнае ўпраўленне дзяржаўнай бяспекі
Ústredňa štátnej bezpečnosti, ÚŠB
Краіна	Славакія
Створана	1 студзеня 1940 года
Распушчана (ператворана)	вясна 1945 года
Штаб-кватэра	Браціслава
Кіраўніцтва
Кіраўнік	Ёзеф Мішык, Міхал Локшык, Ян Амбра, Петэр Старынскі, Ёзеф Бенюшка, Павал Дэнк

Цэнтральнае ўпраўленне дзяржаўнай бяспекі (славацк.: Ústredňa štátnej bezpečnosti, ÚŠB) — найвышэйшая паліцыйная ўстанова ў Першай Славацкай Рэспубліцы, якая займалася выведнай дзейнасцю. Заснаваная была 1 студзеня 1940 года і існавала ажно да заняпаду дзяржавы ўвесну 1945 года. Гэтая ўстанова мела свой спіс ды рэестр тайных агентаў, супрацоўнічала з арганізацыямі ГСНП, напрыклад, з Глінкавай гвардыяй і Глінкавай моладдзю, а таксама партыяй карпацкіх немцаў Нямецкай партыяй.

Упраўленне ўзнікла шляхам злучэння чацвёртага аддзялення Міністэрства ўнутраных спраў і выведнага аддзялення паліцыйнага ўпраўлення ў Браціславе як Прэзідыума МУС Славакіі. Прычынай заснавання паслужыла адсутнасць адзінай арганізаванай спецслужбы. Першым кіраўніком Цэнтральнага ўпраўлення дзяржаўнай бяспекі стаў Ёзеф Мішык. Увесь дзяржаўна-рэпрэсіўны апарат дзяржавы быў падпарадкаваны выведнай службе: паліцыя, жандармерыя, жупныя і акруговыя ўпраўленні і натарыусы. Цэнтральнае ўпраўленне дзяржаўнай бяспекі супрацоўнічала з нямецкім Гестапа. Пасля Славацкага нацыянальнага паўстання Цэнтральнае ўпраўленне дзяржаўнай бяспекі ўдзельнічала ў дэпартацыі каля 3595 асоб у нацысцкія канцэнтрацыйныя лагеры.

Некаторыя працаўнікі ўпраўлення супрацоўнічалі з антыфашысцкім рухам супраціўленьня.

Кіраўнікі

• Ёзаф Мішык (чэрвень — лета 1940 года)
• Міхал Локшык (1-2 дні ў чэрвені 1940 года)
• Ян Амбра (лета 1940 года — 14 студзеня 1941 года)
• Петэр Старынскі (студзень 1941 года —24 верасня 1942 года)
• Ёзеф Бенюшка (верасень 1942 года — лістапад 1944 года)
• Павал Дэнк (лістапад 1944 года — вясна 1956 года)

Спасылкі

• Указ міністра ўнутраных спраў пра ўтварэнне Цэнтральнага ўпраўлення дзяржаўнай бяспекі (2 студзеня 1942 года)
• JOZEF ŠEVČÍK Ústredňa štátnej bezpečnosti – spravodajská služba Slovenskej republiky 1939 - 1945(славацк.). — 2009. Архівавана з першакрыніцы 23 красавіка 2021.