Перайсці да зместу

П’ер дэ Кубертэн

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
П'ер дэ Кубертэн
Pierre de Coubertin
Сцяг2-і Прэзідэнт МАК
1896 — 1916
Папярэднік Вікелас Дэметрыус
Пераемнік Гадфруа дэ Бланэ (в.а.)
1919 — 1925
Папярэднік Гадфруа дэ Бланэ (в.а.)
Пераемнік Анры дэ Бае-Латур

Нараджэнне 1 студзеня 1863(1863-01-01)
Парыж, Францыя
Смерць 2 верасня 1937(1937-09-02) (74 гады)
Жэнева, Швейцарыя
Месца пахавання Лазана, Швейцарыя
Імя пры нараджэнні фр.: Charles Pierre Frédy de Coubertin[1]
Бацька Шарль Луі дэ Фрэдзі
Маці Marie Marcelle Gigault de Crisenoy[d]
Жонка Marie Rothan[d]
Член у
Адукацыя
Аўтограф Выява аўтографа
Узнагароды
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

П'ер дэ Фрэдзі, барон дэ Кубертэн (фр.: Pierre de Frédy, baron de Coubertin) (1 студзеня 1863, Парыж, Францыя — 2 верасня 1937, Жэнева, Швейцарыя) — французскі спартыўны і грамадскі дзеяч, гісторык, педагог, літаратар; барон. Ініцыятар арганізацыі сучасных Алімпійскіх гульняў (праводзяцца з 1896). Прэзідэнт Міжнароднага алімпійскага камітэта (МАК, 18961916, 19191925).

Нарадзіўся ў Парыжы ў арыстакратычнай сям'і, трэцяе дзіцё Шарля Луі і Агаты-Габрыэль дэ Мірвіль. Наведаўшы шэраг каледжаў і ўніверсітэтаў Вялікабрытаніі і Амерыкі, вырашыў разнастаіць сваю адукацыю. Вялікае значэнне Кубертэн надаваў заняткам спортам, як важнаму складальніку жыцця маладых людзей, аднаго з умоў гарманічнага развіцця асобы. У прыватнасці, Кубертэн захапляўся рэгбі і выконваў абавязкі рэферы на фінальным матчы першага французскага чэмпіянату паміж камандамі «Рэсінг метро» і «Стад Франсэ».

Алімпійскія гульні

[правіць | правіць зыходнік]

Кубертэн шмат разважаў над ідэяй правядзення міжнародных спаборніцтваў у мэтах папулярызацыі спорту. Заўважыўшы ўзрастаючую цікавасць грамадства да Антычных алімпійскіх гульняў, выкліканую гучнымі археалагічнымі адкрыццямі ў Алімпіі, Кубертэн распрацаваў праект адраджэння Алімпійскіх гульняў і выступіў 25 лістапада 1892 года ў Сарбоне, сусветна вядомым Парыжскім універсітэце, з дакладам «Адраджэнне алімпізму».

23 чэрвеня 1894 года старанні Кубертэна ўвянчаліся поспехам. На кангрэсе ў Сарбоне было прынятая гістарычнае рашэнне: «Паколькі няма ніякіх сумневаў у перавагах, якія прадстаўляюцца адраджэннем Алімпійскіх гульняў, як з пункту гледжання спартыўнай, так і інтэрнацыянальнай, і будуць адроджаныя гэтыя гульні на асновах, якія адпавядаюць патрабаванням сучаснага жыцця». Таксама быў заснаваны Міжнародны алімпійскі камітэт (МАК), у якім Кубертэн заняў пасаду генеральнага сакратара. Было вырашана праводзіць Гульні кожныя чатыры гады. Пасля абмеркавання кангрэс падтрымаў прапанову сябра Кубертэна Дэметрыуса Вікеласа аб правядзенні Першых Алімпійскіх гульняў сучаснасці ў Афінах, у знак пераемнасці Гульням старажытнасці. Дэметрыус Вікелас быў абраны прэзідэнтам Алімпійскага камітэта.

Гульні адбыліся ўлетку 1896 года і мелі вялікі поспех. Пасля іх завяршэння Кубертэн вызваленае месца прэзідэнта МАК.

У далейшым Алімпійскаму руху прыйшлося сутыкнуцца з сур'ёзнымі цяжкасцямі, бо наступныя Гульні — 1900 годзе ў Парыжы і 1904-га ў Сент-Луісе — прыцягнулі мала ўвагі на фоне Сусветнай выстаўкі, якая праходзіла адначасова з імі. Становішча змянілася ў 1906 годзе, калі адбыліся так званыя Прамежкавыя гульні ў Афінах, і Алімпійскія гульні сталі самай значнай спартыўнай падзеяй.

Да Гульняў 1912 года ў Стакгольме П'ер дэ Кубертэн стварыў новую спартыўную дысцыпліну — сучаснае пяціборства.

З 1912 па 1948 праводзіліся Конкурсы мастацтваў на Алімпійскіх гульнях, уключаныя ў праграму Гульняў па ініцыятыве П'ера дэ Кубертэна[2]. У 1912 годзе, пад псеўданімам удзельнічаючы ў Конкурсе мастацтваў на V Алімпійскіх гульнях у Стакгольме, П'ер дэ Кубертэн заваяваў залаты медаль за «Оду спорту» (намінацыя — літаратура)[3].

У 1916 годзе, у разгар Першай сусветнай вайны, Кубертэн надзеў мундзір і адправіўся на фронт, дзе далучыўся да Французскага войска. У гэтых умовах ён не мог і не лічыў магчымым заставацца на пасту прэзідэнта МАК. Кубертэн настаяў на перадачы паўнамоцтваў аднаму з членаў камітэту Гадфруа дэ Бланэ, як прадстаўніку нейтральнай Швейцарыі. Праз год пасля сканчэння вайны, у 1919 годзе Кубертэн ізноў узначаліў Міжнародны алімпійскі камітэт.

Помнік П'еру дэ Кубертэну ў Лазане

Пасля Алімпійскіх гульняў 1924 года ў Парыжы, якія мелі значна большы поспех чым Гульні 1900 гады, Кубертэн пакінуў пост прэзідэнта МАК. Новым кіраўніком камітэту стаў бельгіец Анры дэ Бае-Латур.

П'ер дэ Кубертэн заставаўся Ганаровым Прэзідэнтам МАК да канца жыцця. Ён памёр у 1937 годзе ў Жэневе і быў пахаваны ў Лазане — горадзе, дзе знаходзіцца штаб-кватэра МАК. Яго сэрца было пахавана асобна, у мануменце поруч з руінамі старажытнай Алімпіі.

У 1911 годзе ў Францыі былі заснаваныя дзве міжрэлігійныя скаўцкія арганізацыі, заснавальнікам адной з якіх — Eclaireurs Francais (EF) стаў П'ер дэ Кубертэн. Іншую, Eclaireurs de France (EdF) заснаваў Нікаля Бенуа. Пазней гэтыя арганізацыі былі аб'яднаныя.

Прыватнае жыццё

[правіць | правіць зыходнік]

П'ер дэ Кубертэн ажаніўся ў 1895 годзе на Мары Ратан, якая паходзіла з сям'і сяброў. Іх першынец Жак быў разумова адсталым, а дачка Рэнэ пакутавала на нервовыя засмучэнні. Дзеці Кубертэна не пакінулі нашчадзтва. Абодва пляменнікі Кубертэна, з якімі яны былі блізкія, загінулі падчас вайны. Жонка Кубертэна памерла ў 1963 годзе ва ўзросце 101 года[4][5].

Медаль П'ера дэ Кубертэна

[правіць | правіць зыходнік]

Медаль П'ера дэ Кубертэна ўручаецца Міжнародным алімпійскім камітэтам за праяўленае высакароднасці і вернасць духу «Fair Play» падчас Алімпійскіх гульняў. Шматлікімі спартсменамі і гледачамі гэтая ўзнагарода прызнаецца найважнейшай, нават больш каштоўнай за залаты алімпійскі медаль. МАК таксама называе ўручэнне Медаля П'ера дэ Кубертэна найвялікшым гонарам, якой можа быць удастоены спартсмен.

  • Une Campagne de 21 ans.. Paris: Librairie de l'Éducation Physique. 1908.
  • La Chronique de France (7 vols.). Auxerre and Paris: Lanier. 1900—1906.
  • L'Éducation anglaise en France. Paris: Hachette. 1889.
  • L'Éducation en Angleterre. Paris: Hachette. 1888.
  • Essais de psychologie sportive. Lausanne: Payot. 1913.
  • L'Évolution française sous la Troisième République. Paris: Hachette. 1896.
  • France Since 1814. New York: Macmillan. 1900.
  • La Gymnastique utilitaire. Paris: Alcan. 1905.
  • Histoire universelle (4 vols.). Aix-en-Provence: Société de l'histoire universelle. 1919.
  • Mémoires olympiques. Lausanne: Bureau international de pédagogie sportive. 1931.
  • Notes sur l'éducation publique. Paris: Hachette. 1901.
  • Pages d'histoire contemporaine. Paris: Plon. 1908.
  • Pédagogie sportive. Paris: Crés. 1922.
  • Le Respect Mutuel. Paris: Alean. 1915.
  • Souvenirs d'Amérique et de Grèce. Paris: Hachette. 1897.
  • Universités transatlantiques. Paris: Hachette. 1890.

Зноскі