Джордж Уокер Буш

Джордж Уокер Буш
англ.: George W. Bush
34-ы абраны прэзідэнт ЗША[d] 12 снежня 2000 — 20 студзеня 2001
Папярэднік	Уільям Джэферсан Клінтан
Пераемнік	Барак Абама
43-і Прэзідэнт ЗША 20 студзеня 2001 — 20 студзеня 2009
Папярэднік	Уільям Джэферсан Клінтан
Пераемнік	Барак Абама
46-ы губернатар Тэхаса[d] 17 студзеня 1995 — 21 снежня 2000
Папярэднік	Энн Рычардс
Пераемнік	Рык Перы
Нараджэнне	6 ліпеня 1946(1946-07-06)[…] (78 гадоў) Нью-Хэйвен, South Central Connecticut Planning Region[d], Канектыкут, ЗША
Род	Бушы[d]
Імя пры нараджэнні	англ.: George Walker Bush
Бацька	Джордж Герберт Уокер Буш
Маці	Барбара Буш
Жонка	Лора Буш
Дзеці	Барбара Пірс Буш[d] і Джэна Буш-Хагер[d]
Веравызнанне	Аб'яднаная метадысцкая царква[d]
Партыя	Рэспубліканская партыя ЗША
Член у	Амерыканскі легіён
Адукацыя	Ельскі каледж (1968) The Kinkaid School[d] (1961) Акадэмія Філіпса[d] (1964) Гарвардская школа бізнесу[d] (1975) Davenport College[d] St. Anthony Catholic School[d] Ельскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	бакалаўр навук[d] і MBA[d]
Аўтограф
Прыналежнасць	ЗША
Род войскаў	ваенна-паветраныя сілы ЗША і Нацыянальная гвардыя ЗША
Званне	first lieutenant[d] і старшы лейтэнант
Камандаваў	Узброеныя сілы ЗША
Бітвы	Іракская вайна Вайна ў Афганістане Канфлікт у Магрыбе War in Somalia (2006–2009)[d] Moro conflict[d] узброены канфлікт у паўночна-заходнім Пакістане[d]
Узнагароды	Golden Raspberry Award for Worst Screen Couple/Ensemble[d] (2004) Doublespeak Award[d] (2003) ганаровы доктар Універсітэта штата Агая[d] Golden Raspberry Award for Worst Actor[d] (2004) Doublespeak Award[d] (2004) Doublespeak Award[d] (2006) Doublespeak Award[d] (2008) Чалавек года паводле Financial Times[d] (2002) Amir Amanullah Khan Award[d]
Сайт	georgewbush.com
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Джордж Уокер Буш (англ.: George Walker Bush [ˈdʒɔrdʒ ˈwɔːkər ˈbʊʃ]; нар. 6 ліпеня 1946, Нью-Хэйвен) — 43-ці прэзідэнт ЗША, член Рэспубліканскай партыі.

Біяграфія

Джордж У. Буш нарадзіўся ў Нью-Хэйвене (штат Канектыкут), сын Дж.-Г. Буша.

Пасля вучобы ў акадэміі Філіпса і заканчэння Ельскага ўніверсітэта (1968) служыў у ваенна-паветраных сілах, у 1973 быў звольнены ў запас. У 1975 скончыў Гарвардскую школу бізнесу, пасля чаго стаў спрабаваць свае сілы ў палітыцы (у 1978 беспаспяхова балатаваўся ў кангрэсмены) і бізнесе. У 1977 арганізаваў нафтагазавую кампанію «Арбуста», у фінансаванні якой прымаў удзел таксама саудаўскі капітал. Пасля энергетычнага крызісу і фінансавых цяжкасцей кампанія была ў 1979 ператвораная ў фірму «Буш экспларэйшн», якая, у сваю чаргу, у 1984 была прададзена фірме «Спектрум-7», якая ўлілася ў 1986 у энергетычную карпарацыю «Харкен»; яе дырэктарам стаў Дж.-У. Буш. У 1988 і 1992 Буш-малодшы ўдзельнічаў у выбарчых кампаніях свайго бацькі, а ў 1994 быў абраны на пост губернатара Тэхаса (пераабраны ў 1998). На гэтай пасадзе ён прыступіў да правядзення падатковай рэформы (скарачэнне падаткаў на маёмасць, падвышэнне падаткаў з продажаў і на прафесійныя паслугі) і рэформы сацыяльнага забеспячэння.

Падчас прэзідэнцкай выбарчай кампаніі 2000 года Дж.-У. Буш абяцаў забяспечыць дзяржаўную фінансавую падтрымку рэлігійнай дабрачыннасці, скараціць падаткі, увесці сістэму ваўчараў у адукацыі, за кошт якой можна было бы перайсці ў прыватную школу, аплаціць транспартныя выдаткі пры наведванні іншай дзяржаўнай школы або нават наняць дзеляў рэпетытараў. У вобласці аховы здароўя кандыдат збіраўся прыняць законы, якія нагадваюць меры, ажыццёўленыя ім у Тэхасе, дзе жыхарам была прадстаўлена магчымасць выбіраць па сваім жаданні лекараў, абскардзіць адмову ў падаванні і страхавой аплаце медыцынскіх паслуг, а таксама — пры выразна вызначаных акалічнасцях — падаваць у суд пазовы на абслуговыя іх медыцынскія ўстановы. У выбарчай платформе фігуравалі таксама намеры дазволіць здабычу нафты ў Арктычным запаведніку, захаваць збалансаваны бюджэт і перабудаваць узброеныя сілы. У вобласці знешняй палітыкі Буш выказваўся за скарачэнне выкарыстання ўзброеных сіл ЗША за мяжой.

Падчас прэзідэнцкіх выбараў Джордж Буш атрымаў перамогу ў 30 з 50 штатаў і заручыўся 271 голасам у калегіі выбаршчыкаў. Кандыдат ад Дэмакратычнай партыі Альберт Гор, які заваяваў 266 месцаў у калегіі, атрымаў, аднак, большую колькасць галасоў выбаршчыкаў: (51 млн чал. (48 %) супраць 50,5 млн. Такім чынам, упершыню з 1888 кандыдат, які сабраў менш галасоў выбаршчыкаў, выйграў прэзідэнцкія выбары. Вынікі выбараў аспрэчваліся, перш за ўсё, у штаце Фларыда, дзе губернатарам быў брат Джорджа Буша Джэб. Толькі ў сярэдзіне снежня 2000 Вярхоўны суд ЗША пяццю галасамі супраць чатырох вынес канчатковае рашэнне па гэтым пытанні, прызнаўшы перамогу Буша ў гэтым штаце большасцю ў 537 галасоў.

Дж.-У.Буш афіцыйна ўступіў на пасаду прэзідэнта 20 студзеня 2001.

На пасадзе Прэзідэнта ЗША

Гандлёвы дэфіцыт у 2004 г. дасягнуў 650 млрд дол. Прычынай таму, у прыватнасці, быў працэс замяшчэння амерыканскіх тавараў еўрапейскімі і азіяцкімі. Эканамічная сітуацыя ў першы перыяд праўлення адміністрацыі Дж. Буша-малодшага характарызавалася абвастрэннем шэргу праблем. Валавы нацыянальны прадукт з 2001 па 2004 г. рос на 2,6 % у год, што было адносна невысокім паказчыкам. Калі ў 2000 г. краіна мела прафіцыт дзяржаўнага бюджэту ў 236 млрд дол., то к 2004 г. дэфіцыт склаў 422 млрд. Гандлёвы дэфіцыт у 2004 г. дасягнуў 650 млрд дол. Прычынай таму, у прыватнасці, быў працэс замяшчэння амерыканскіх тавараў еўрапейскімі і азіяцкімі аналагамі.

Працягваў расці дзяржаўны доўг. Тэндэнцыя да зніжэння дзяржаўных расходаў у 1990-я гг. не атрымала свайго працягу ў пачатку XXI стагоддзя. Прычынамі таму сталі павелічэнне асігнаванняў на абарону пасля тэрактаў 11 верасня 2001 г., дадатковыя расходы на барацьбу з наступствамі прыродных катаклізмаў у 2004 і 2005 гадоў, павелічэнне дыскрэтных расходаў бюджэту, абароненыя расходныя артыкулы бюджэту, рост працэнтных ставак па дзяржаўных каштоўных паперах.

Рэформа падаткаабкладання стала краевугольным каменем прэзідэнцтва Дж. Буша-малодшага. Яна прадугледжвала 10-працэнтнае зніжэнне падаткаў на першыя 6 тыс. долараў даходу для адзінокіх і 12 тыс. дол. для знаходзіўшыхся ў шлюбе амерыканцаў. Усе іншыя гранічныя стаўкі падаходнага падатку зніжаліся на 1 % з 1 ліпеня 2001 г. і далей зніжаліся паступова да 2006 г. Падаткавыя льготы павялічваліся на 100 дол. і далей павінны былі расці паступова пачынаючы з 2005 г., дасягнуўшы 1 тыс. дол. у 2010 г. Падатак на спадчыну планавалася не мяняць да 2010 г. Даходы бюджэту ўразаліся на 100 млрд дол. Гэта пагражала сацыяльным праграмам. Але чакаўся рост даходаў у 5,6 трлн, з якіх 2,8 трлн павінна было пайсці на змяншэнне дзяржаўнага доўгу, 1,3 трлн — на скарачэнне падаткаў, а астатнія 1,5 трлн — на расходы. У 2003 г. Кангрэс паскорыў прымяненне большасці палажэнняў рэформы 2001 г. Некаторыя з іх — павелічэнне падаткавых ільгот на дзяцей да 1 тыс. дол., скарачэнне падаткаў на сямейных амерыканцаў — павінны былі спыніць сваё дзеянне, але яно было працягнута. У апошні момант было прынята рашэнне прадоўжыць дзеянне палажэння аб зніжэнні падаткаў на карпарацыі. Усё гэта азначала страты бюджэту.

Скарачэнне падаткаў, фінансавая палітыка адміністрацыі не прывялі да папраўкі эканомікі пасля рэцэсіі 2000—2001 гг. Зніжэнне гранічных ставак падаходнага падатку, агульнай падаткавай нагрузкі, відаць, пазітыўна адбіліся на павелічэнні інвестыцый, дынаміцы вытворчасці, росце валавога ўнутранага прадукту, росце занятасці, росце прадукцыйнасці працы. Усярэдненыя паказчыкі сведчылі аб росце індывідуальнага спажывання і ўзроўні грашовага даходу на душу насельніцтва. Аднак у жніўні 2004 г. Бюджэтны камітэт Кангрэса прыйшоў да высновы, што рэформы падаткаабкладання праводзіліся адміністрацыяй на карысць багатай часткі насельніцтва. Трэцяя частка сумы скарочаных падаткаў дасталася 1 % самых багатых амерыканцаў. Рост занятасці і заработнай платы не кампенсавалі страт сярэдняга класа ў выніку росту кошту медыцынскага абслугоўвання і росту кошту паліва.

У першы тэрмін прэзідэнцтва сацыяльныя расходы і перш за ўсё расходы на адукацыю і ахову здароўя, выраслі на 36 %. На фоне дэфіцытнага фінансавання і росту ваенных расходаў прадоўжыць далей такую палітыку аказалася немагчымым. Упершыню пасля Р. Рэйгана прэзідэнт прапанаваў скараціць расходы на сацыяльныя патрэбы. Вясной 2005 г. Кангрэс адобрыў прапанову аб скарачэнні сацыяльных праграм для маламаёмных слаёў насельніцтва. Амаль палова зэканомленых у 2006 г. сродкаў прыходзілася на ўрэзанае фінансаванне Міністэрства адукацыі і праграмы падтрымкі пачатковай і сярэдняй адукацыі. Скарачалася фінансаванне праграм барацьбы са злачыннасцю, аховы навакольнага асяроддзя, падтрымкі фермерскіх гаспадарак і інш. Пры гэтым расходы на абарону краіны і барацьбу з тэрарызмам узрасталі. На 2007 г. былі намечаны дадатковыя скарачэнні яшчэ 141 праграмы, у т.л. на праграму медыцынскага абслугоўвання пенсіянераў.

З пачаткам другога тэрміну прэзідэнцтва была разгорнута кампанія прапаганды рэформы сістэмы сацыяльнага забеспячэння. Прапаноўвалася, з аднаго боку, адмовіцца ад прынцыпу індэксацыі пенсій, з другога — развіваць працэс адкрыцця індывідуальных пенсіённых рахункаў. Замарожванне дзяржаўных падаткаў на сацыяльнае забеспячэнне, па сутнасці, азначала б паступовую ліквідацыю самой сістэмы і пераход да становішча, калі не дзяржава, а сам работнік планаваў бы сваю пенсію, браў на сябе ўсе рызыкі па яе забеспячэнні.

Выбары ў Кангрэс 2006 г. прынеслі пераканаўчую перамогу дэмакратам. У студзені 2007 г. член сенацкага бюджэтнага камітэта Бернард Сандэрс адзначаў, што за час праўлення Дж. Буша-малодшага ў 5,4 млн прадстаўнікоў сярэдняга класа даходы сталі ніжэй афіцыйнага ўзроўню беднасці, 6,8 млн амерыканцаў страцілі медыцынскую страхоўку, 3 млн прамысловых рабочых згубілі працу, а сярэдні даход працючых сем’яў зніжаўся на працягу апошніх 5 гадоў.

Прапанаваная прыватызацыя пенсіённай сістэмы не сустрэла падтрымкі большасці амерыканцаў. Высокі рэйтынг прэзідэнцтва пасля першых поспехаў ваеннай кампаніі супраць Ірака не змяніў агульнай карціны падзення даверу да адміністрацыі. Сваю ролю ў гэтым адыгралі неэфектыўныя дзеянні адміністрацыі ва ўмовах буйнейшай прыроднай катастрофы — урагану «Катрына», недафінансаванне прыродаахоўных мерапрыемстваў у сувязі з ростам расходаў на вайну. Нарастаў раскол у грамадстве ў сувязі з ацэнкай знешняй палітыкі прэзідэнта. Спробы аб’яднаць нацыю пад сцягам барацьбы з міжнародным тэрарызмам праваліліся на фоне катастрафічных наступстваў вайны ў Іраку.

Бюджэтныя прапановы прэзідэнта 2007 г. утрымлівалі далейшыя скарачэнні сацыяльных расходаў пры рэкордных расходах на абарону. Адначасова дэкларавалася мэта ліквідацыі дэфіцыту дзяржаўнага бюджэту да 2011 г.

Гл. таксама

• Індыя (котка)

Літаратура

• Варывончык І. В. Палітыка кіруючых адміністрацый і тэндэнцыі сацыяльна-эканамічнага развіцця ЗША (канец ХХ — пачатак ХХІ ст.) // Весцi БДПУ. Серыя 2. Гісторыя. Філасофія. Паліталогія. Сацыялогія. Эканоміка. Культуралогія. № 3(53) 2007.