Гуга Шперле

Гуга Шперле
ням.: Hugo Sperrle
Дата нараджэння	7 лютага 1885(1885-02-07)
Месца нараджэння	Людвігсбург, раён Людвігсбург[d], адміністрацыйная акруга Штутгарт[d], Бадэн-Вюртэмберг
Дата смерці	2 красавіка 1953(1953-04-02) (68 гадоў)
Месца смерці	Мюнхен, Верхняя Баварыя, Баварыя, ФРГ
Грамадзянства	Германія
Прыналежнасць	Германская імперыя Веймарская рэспубліка Трэці рэйх
Род войскаў	люфтвафэ
Званне	Генерал-фельдмаршал люфтвафэ Генерал-фельдмаршал
Камандаваў	1st Air Division[d], Air Fleet 3[d] і Легіён «Кондар»
Бітвы/войны	Першая сусветная вайна грамадзянская вайна ў Іспаніі Другая сусветная вайна
Узнагароды і званні	Жалезны крыж 2-га класа Жалезны крыж 1-га класа Медаль «За Іспанскую кампанію» Рыцарскі крыж Жалезнага крыжа Ордэн Дома Гогенцолернаў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ху́га Шпе́рле (ням.: Hugo Sperrle, 7 лютага 1885 — 2 красавіка 1953) — нямецкі ваенны дзеяч, генерал-фельдмаршал люфтвафэ ў Другой сусветнай вайне.

Пачатак ваеннай кар'еры

У ліпені 1903 года паступіў на ваенную службу, фанен-юнкерам (кандыдат у афіцэры), у пяхотны полк. У кастрычніку 1904 года ўзведзены ў лейтэнанты, у кастрычніку 1912 года — у обер-лейтэнанты. З кастрычніка 1913 да жніўня 1914 года навучаўся лётнай справе.

Першая сусветная вайна

З пачатку вайны служыў лётчыкам-назіральнікам. З лістапада 1914 года — капітан. У лютым 1916 года быў цяжка паранены ў авіякатастрофе. З ліпеня 1916 года — камандзір 60-га авіяатрада. У 1917 годзе камандаваў авіягрупай, затым кіраваў вучылішчам паветраных назіральнікаў у Кёльне. Са студзеня 1918 года — начальнік авіяцыі пры 7-й арміі.

За Першую сусветную вайну ўзнагароджаны Жалезнымі крыжамі абедзвюх ступеняў і яшчэ пяццю ордэнамі.

Між сусветнымі войнамі

Пасля вайны Шперле ўступіў у Добраахвотніцкі корпус. У Веймарскай рэспубліцы, якой згодна з Версальскаму дагавору забаранялася мець ваенную авіяцыю, Шперле служыў у штабе 5-й пяхотнай дывізіі, з 1924 года — у ваенным міністэрстве. У 1926 годзе выраблены ў маёры. У 1928 годзе прайшоў курс авіяпадрыхтоўкі ў сакрэтнай нямецкай лётнай школе ў г. Ліпецк (СССР). З 1933 года - палкоўнік, камандзір 8-га пяхотнага палка.

З сакавіка 1934 года пераведзены ў ваеннае міністэрства на пасаду афіцэра па асобых даручэннях (люфтвафэ). Пры гэтым люфтвафэ фактычна знаходзіліся на нелегальным становішчы. У 1935 годзе Гітлер абвясціў аб дэнансацыі Версальскага дагавора і стварэнні люфтвафэ. У кастрычніку 1935 года Шперле атрымаў званне генерал-маёра. У 1935—38 гадах Шперле камандаваў 5-м акругай ВПС (Мюнхен).

Грамадзянская вайна ў Іспаніі

17 ліпеня 1936 года пачалася грамадзянская вайна ў Іспаніі. У лістападзе 1936 года быў створаны нямецкі авіякантынгент — Легіён «Кондар». Легіён складаўся з добраахвотнікаў, камандны і лётны склад камплектаваўся з афіцэраў і унтэр-афіцэраў люфтвафэ, а ў тэхнічны персанал ўваходзілі грамадзянскія спецыялісты нямецкіх авіябудаўнічых заводаў (паколькі выпрабоўвалася новая авіятэхніка).

Шперле быў прызначаны першым камандзірам легіёну, начальнікам яго штаба стаў іншы будучы генерал-фельдмаршал авіяцыі — Вольфрам фон Рыхтгофен. Шперле камандаваў легіёнам з лістапада 1936 па кастрычнік 1937 года.

У красавіку 1937 года Шперле быў узведзены ў генерал-лейтэнанты, 31 кастрычніка 1937 года перадаў камандаванне легіёнам генерал-маёру Гельмуту Фолькману і вярнуўся ў Германію. 1 лістапада 1937 года Шперле атрымаў званне генерала авіяцыі (ням.: General der Flieger).

За ўдзел у вайне ў Іспаніі Шперле быў узнагароджаны Іспанскім крыжом — спецыяльнай узнагародай, заснаваны Гітлерам ў 1939 годзе (пасля поўнага заканчэння баявых дзеянняў у Іспаніі) для немцаў, якія ўдзельнічалі ў Іспанскай грамадзянскай вайне. Шперле стаў адным з 28 чалавек, якія атрымалі Іспанскі крыж з залатымі мячамі і дыяментамі (вышэйшую ступень ордэна). Акрамя таго, Шперле быў узнагароджаны ордэнам і двума медалямі Іспаніі.

1 лютага 1938 года Шперле прызначаны камандзірам 3-й групы люфтвафэ, якая праз год была перайменавана ў 3-ці паветраны флот.

Другая сусветная вайна

Падчас Польскай кампаніі 3-ці паветраны флот пад камандаваннем Шперле ўзаемадзейнічаў з Групай армій «C» генерал-палкоўніка (ням.: General-oberst) фон Лееба. У маі 1940 года падчас уварвання ў Францыю Шперле прыкрываў Групу армій «А» генерал-палкоўніка (фон Рундштэта), на якую легла асноўная задача па разгрому французскіх войскаў. Па выніках Французскай кампаніі Шперле быў узнагароджаны Рыцарскім крыжам і выраблены ў генерал-фельдмаршалы.

«... Шперле размясціў свой штаб не дзе-небудзь, а ў Люксембургскім палацы, які калісьці належаў Марыі Медычы. Фельдмаршал быў падобны на свайго шэфа не толькі нястрымнай цягай да раскошы і ўласцівым ім абодвум жаданнем пусціць пыл у вочы, але і тлустай камплекцыяй».

— А. Шпеер Воспоминания (пер.с нем. С.Фридлянд; И.Розанова) 2-е изд.,испр.-М. : «Захаров», 2010 - 688 с.

З ліпеня 1940 года Шперле камандаваў усімі сіламі люфтвафэ на Захадзе. У ліпені—кастрычніку 1940 года ён прымаў кіраўнічы ўдзел у «Бітве за Брытанію».

У дзень высадкі саюзнікаў у Нармандыі, 6 чэрвеня 1944 года, пад камандаваннем Шперле было каля 400 самалётаў, баягатовых з іх — менш за 200, і яны не мелі магчымасці паспяхова супрацьстаяць дзеянням шматразова праўзыходзячай авіяцыі саюзнікаў. Шперле трапіў у няміласць Гітлера і 23 жніўня 1944 года зняты з пасады і адпраўлены ў рэзерв фюрэра (фактычна — у адстаўку).

Пасля Другой сусветнай вайны

Шперле на ваенным трыбунале.

8 мая 1945 года Шперле быў узяты ў амерыканскі палон. Разам з трынаццаццю іншымі высокапастаўленымі нямецкімі ваеннымі ён паўстаў перад амерыканскім ваенным трыбуналам (адзін з так званых наступных Нюрнбергскім працэсе). Ён, як і ўсе падсудныя на гэтым працэсе, быў абвінавачаны ў вядзенні агрэсіўнай вайны, ваенных злачынствах і злачынствах супраць мірнага насельніцтва. Працэс завяршыўся 28 кастрычніка 1948 года, Шперле быў цалкам апраўданы і адпушчаны на волю.

Гітлер называў самымі страшнымі на выгляд военачальнікамі сваёй арміі Шперле і Рэйхенау.

Літаратура

• Залесский К. А. Кто был кто в Третьем рейхе. — М.: АСТ, 2002. — 944 с. — 5000 экз. — ISBN 5-271-05091-2. (руск.)
• Barnett C. Hitler's Generals. — New York, NY: Grove Press, 1989. — 528 p. — ISBN 0-802-13994-9. (англ.)
• Gerd F. Heuer. Die deutschen Generalfeldmarschälle und Großadmirale 1933—1945. — Раштатт: Pabel-Moewig Verlag, 1988. — 175 с. — ISBN 3-8118-1406-0. (ням.)
• Gerd R. Ueberschär. Hitlers militärische Elite. — Darmstadt: Primus Verlag, 1998. — С. 28—36. — 302 с. — ISBN 3-89678-083-2. (ням.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Гуга Шперле