Səmaya mən baxıram, həsrət ilə yanıram

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
"Səmaya mən baxıram, həsrət ilə yanıram"
Anatoli Solovyanenko, İvan Kozlovski, Boris Qmırya, Müslüm Maqomayev və d. tərəfindən ifa olunmuş mahnı
Yazılma tarixi 1903
Dil ukrayn dili
Bəstəkar Lyudmila Aleksandrova
Sözlərin müəllifi Mixailo Petrenko

Səmaya mən baxıram, həsrət ilə yanıram (ukr. Дивлюся на небо та й думку гадаю) — sözləri 1841-ci ildə ukraynalı romantik şair Mixailo Petrenko tərəfindən yazılmış mahnı.[1][2][3][4] 1903-cü ildə Lyudmila Aleksandrova tərəfindən bu şeirə musiqi bəstələnib.[5][6] Musiqiçi, xormeyster və musiqi müəllimi olan Vladislav Zaremba bu mahnını vokal və piano ifasına uyğunlaşdırmışdır.

Bu həm də kosmosda ifa edilən ilk mahnı hesab edilir. Belə ki, 12 avqust 1962-ci ildə Ukrayna əsilli ilk kosmonavt Pavel Popoviç "Vostok-4" sovet kosmik gəmisinin göyərtəsində bu mahnını oxumuşdur.[7]

1841-ci il versiyası[8] 1848-ci il versiyası[9] Tərcümə: Elgün Atalıyev[10]

Дивлюся на небо та й думку гадаю:
Чому я не соколъ, чому не лjтаю?
Чому менj, Боже, Ти крилля не давъ?
Я бъ землю покинувъ и въ небо злjтавъ…

Далèко, за хмари, подальше вjдъ свjту,
Шукать собj долj, на горе привjту,
И ласки у сонца, у зjрокъ прохать,
Й у свjтj ихъ яснjмъ себé покохать.

Бо долj ще з-малу кажусь я нелюбій;
Я наймjт у неи; хлопцюга приблудній:
Чужій я у долj, чужій у людей…
Хиба хто кохае нерjднихъ дjтей?…

Кохаюся лихомъ и щастя не знаю,
И гjрко безъ долj свjй вjкъ каратаю;
Й у гóрj спjзнавъ я, шо тjлькj одна
Далекое небо моя сторона…..

И на свjтj гjрко! — Якъ стане щé гjрше,
Я очи на небо — менj веселjше,
И въ думкахъ забуду, що я сирота —
И думка далеко, висóко лjта!….

Такъ дайте же крилля, орлячого крилля!
Я землю покину — и на новосjлля
Орломъ бистрокрилимъ у небо польну
И въ хмарахъ вjдъ свjту на-вjкъ утону.

Дuвлюся на небо, та й думку гадаю,
Чому я не сокил, чому не ли́таю,
Чому мени, Боже, тu крuльлив не дав?
Я землю-б покuнув и в небо зли́тав!

Далеко за хмарu, подальше од свиту,
Шукать соби доли, на горе прuвиту,
И ласкu у зи́рок, у сонця просuть,
У свити их ясним все горе втопuть;

Бо доли ще з-малу здаюся не любuй,
Я наймuт у неи, хлопцюга прuблуднuй;
Чужuй я у доли, чужuй у людей:
Хиба-ж хто кохає нери́днuх дитей?

Кохаюся лuхом, прuвиту не знаю,
И гирько, и марно сви́й вик каратаю,
И в гори спи́знав я, що тилькu одна —
Далекеє небо — моя сторона.

И нà-свити гирько; як стане ще гирьше,
Я очи на небо, мени веселише!
И в думках забуду, що я сuрота,
И думка далеко, вuсоко ли́та.

Колu-б мени крuльля, орлячи ти крuльля,
Я землю-б покuнув, и на новоси́льля
Орлом бuстрокрuлuм у небо польнув,
И в хмарах навикu од свита втонув!

Səmaya mən baxıram, həsrət ilə yanıram:
Niyə deyiləm şahin, niyə mən uçmayıram,
Niyə vermədin qanad, ulu tanrım, sən mənə?
Yoxsa yeri tərk edib uçardım mən göylərə.

Buludlardan yüksəyə, yer üzündən uzağa,
Taleyimi tapmağa, qüssədən qurtulmağa.
Ulduzlardan, günəşdən bir nəvaziş dilərdim,
Onların işığında qüssəmi əridərdim.

Sanki sevmir taleyim məni ta uşaqlıqdan,
Mən onun muzdlusuyam, avara və sərgərdan.
Yadam mən taleyimə, yadam mən insanlara!
Kimin ürəyi yanar kimsəsiz uşaqlara?

Bəlaya düçaram mən, yaxşılıq görməyirəm,
Əzabla və boşuna ömrümü keçirirəm,
Əzablarda bir şeyə mən artıq hali oldum,
Uzaq göylərdə imiş mənim əzəli yurdum.

Keşməkeşlidir həyat, olarsa, daha betər,
Baxaram mən göylərə dərhal könlüm şənlənər.
Yetim olduğumu mən həmin an unudaram,
Göylərin yüksəkliyin fikrimlə dolduraram.

Qanadları qartalın olsaydı, məndə əgər,
Köçərdim göylərə mən - yer üzündən dərbədər.
İtiqanad qartal tək mən göylərə uçardım
Buludlarda əbədi qismətimi tapardım.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Українські народні пісні з репертуару Б. Р. Гмирі / упоряд. Т. Шефер . — Київ: Музична Україна, 1972. — 64 с.
  2. ↑ Українські народні пісні з репертуару Анатолія Мокренка — Київ: Музична Україна, 1980. — 64 с.
  3. ↑ Барабанова О. А. Творчість Михайла Петренка в контексті української поезії 30 — 50-х років XIX століття Arxivləşdirilib 2017-03-29 at the Wayback Machine: автореф. дис. канд. філол. наук: 10.01.01 / О. А. Барабанова ; Харк. нац. ун-т ім. В. Н. Каразіна. — Х., 2008. — 19 с.
  4. ↑ Смірнова Н. П. Проблеми становлення української фольклористики в періодиці першої половини XIX століття Arxivləşdirilib 2017-03-29 at the Wayback Machine: Автореф. дис. канд. філол. наук: 10.01.07 / Н. П. Смірнова ; Київ. нац. ун-т ім. Т.Шевченка. — К., 2003. — 19 с.
  5. ↑ Оксана Богдан. Музыка и слова — не народные Arxivləşdirilib 2013-10-15 at the Wayback Machine // Время, 18.11.2011.
  6. ↑ «Червоний шлях», 1926 р., № 9.
  7. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-12-25.
  8. ↑ Сніпъ, украинскій новорочникъ. — Х., 1841. Arxivləşdirilib 2020-02-10 at the Wayback Machine — С. 175–176
  9. ↑ Южный русскій зборникъ. — Х., 1848. — С. 32–33
  10. ↑ Səmaya mən baxıram, həsrət ilə yanıram

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Səmaya_mən_baxıram,_həsrət_ilə_yanıram&oldid=6684883"