Leyón (en leyonés Llión, en castellano León) ye una ciudat espanyola, capital d'a provincia de Leyón en a comunidat autonoma de Castiella y Leyón. Ye tamién a capital d'a comarca de Tierras de Leyón y d'o partiu chudicial de Leyón.

Leyón
Municipio de Castiella y Leyón
Bandera Escudo d'armas
Plaza Mayor
Plaza Mayor
Entidat
 • Estau
 • Comunidat
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Espanya
 Castiella y Leyón
Leyón
Tierras de Leyón
Partiu chudicial Leyón (capital)
Superficie 39,20 km²
Población
 • Total

121 281 hab. (2013)
Altaria
 • Meyana

838 m.
Distancia
 • 290 km

enta Madrit
Alcalde José Antonio Diez Díaz
Codigo postal 24001–24010
Chentilicio Leyonés/a[1]
Coordenadas
Leyón ubicada en Castiella y Leyón
Leyón
Leyón
Leyón en Castiella y Leyón
Web oficial

En 2005 a suya población yera de 136.414 habitants, en una superficie de 39,20 km². A suya densidat de población ye de 3.480 habitants/km².

Toponimia

editar

Provién d'o latín LEGIO, LEGIONIS a traviés d'a radiz LEGIONE de l'acusativo, nombre que teneba por estar-ie acampada la Legio VI Victrix ("lechión VI victoriosa") en tiempos d'as guerras cantabras. A evolución de LEGIONE en aragonés tien puntos en común con a evolución de SIGILLUM, RIGELLUM, REGAL y LEGAL, que pierden a G dando siello/seyello, Riello/Reyello, Reyal, Leyal:

  • LEGIONE > *Legión > Leión.

En o Liber Regum s'escribe Leiion y Manuel Alvar da noticia d'a forma leione entre os elementos parcialment romances d'o latín medieval que estudiaba.

est rei Don Alfonso conquerie Lugo de moros, Tub e Portugal e Bragana e Viseu Flavia e Delesma e Salamancha e Çamora e Astorga e Leiion

D'alcuerdo con a ortografía de l'Academia de l'Aragonés s'escribe a -y- pa marcar a epentesi antihiatica en casos como reyal, leyal que en latín tienen una consonant intervocalica (REGALE(M), LEYALE(M)). O toponimo "Leyón" ye o mesmo caso por provenir de LEGIONEM a diferencia d'o zoonimo "lión" y l'antroponimo que en deriva.

A primera mención d'o toponimo en astur-leyonés ye o documento lº 202 d'a Seu de Leyón, calendau en l'anyo 948:

Obecus episcopis in Lion

Entre os sieglos X y XII os cristianos d'a peninsula gosan escribir-lo leione porque escribiban en latín. Os cronistas hispano-musulmans lo escribiban Al-Uyun, que significa as fuents.

Demografía

editar
Evolución demografica
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
- - 136.414 - - - - - -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- 120.951 - - - - - - -

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidaz poblacionals en l'INE.

Molimentos

editar

Localidaz achirmanadas

editar

Referencias

editar
  1. (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.

Vinclos externos

editar