Muralto
| Muralto | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Tessin (TI) |
| Bezirk: | Locarno |
| Kreis: | Locarno |
| BFS-Nr.: | 5120 |
| Poschtleitzahl: | 6600 |
| Koordinate: | 705143 / 113710 |
| Höchi: | 207 m ü. M. |
| Flächi: | 0.6 km² |
| Iiwohner: | 2579 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.muralto.ch |
 Muralto | |
| Charte | |
 | |
Muralto (lombardisch Müralt) isch e Gmai im Schwyzer Kanton Tessin. Si ghert zum Chrais (circolo) Locarno im Bezirk Locarno.
Geografy
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Muralto lyt am Langesee am Oschtrand vum Maggia-Delta un isch Dail vu dr Agglomeration Locarno. Zue dr Gmai ghere au no d Fraktione San Vittore un Burbaglio. Nochbergmaine sin näbe Locarno Minusio, Orselina un Gambarogno.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Muralto isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1235 as Muralto.
Muralto isch langi Zyt wichtiger gsy weder Locarno. I de Römerzyt isch deet en grooße Vicus gläge, mit Wonviertel, Gschäftsviertel, Nekropoole und Truppelaager. E Chile gits syt em 5. oder 6. Jarhundert, und di hüttig Stifts-Chile vo 1190/1200 isch bis 1816 au d Pfarchile vo Locarno gsy. Im früene 19. Jarhundert häts aber sy Bidüütig a di nööchgläge Stadt verloore, wo die 1825/26 en nöie Hafe poue ghaa hät. Mit der Ysebaan, wo z Muralto 1874 aachoo isch, isch d Bidüütig wider gstige: De Tourismus hät afa blüe, und s Grand Hôtel Locarno vo 1874/76 lyt uf Muralter Bode. Hüt isch es mit sym Meerzwäck-Kongrässzäntrum wider es Oort vo regionaaler Bidüütig.
Vo 1803 bis 1881 hät Muralto zue Orselina ghöört ghaa, hät sich dän aber nach eme Stryt sälbständig gmachet.
Verwaltig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Gmaisbresidänt (Sindaco) vu Muralto isch dr Stefano Gilardi.
Bevelkerigsentwicklig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Johr | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1941 |
| Yywohner | 1019 | 1502 | 1950 | 1857 | 2196 | 2312 |
| Johr | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Yywohner | 2673 | 2924 | 3090 | 2814 | 2600 | 2676 |
Dialäkt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Dialäkt vu Muralto ghert zum Tesines, ere Mundartgruppe vum Weschtlombardisch.
Böuwärch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Chorherrestift S. Victoris de Locarno mit dr Chilche San Nicolao di Giornico (zum erschte Mol gnännt anne 1152, romanische Freskezyklus us em 12. Jh., gotische Freskezyklus us em 14. un 15. Jh., reschtauriert 1965–84, Glockedurm 1524–27, 1932 ufgstockt, Dootekapäll (Baihuus) vu 1745, Molereie vu 1857 vum Giacomo Antonio Pedrazzi un em Giovanni Antonio Vanoni)
- Chilche Santa Maria Annunciata (1502, neogotische Umböu 1883–85)
- Kapäll San Giuseppe
- di letschte Ville us de Belle Epoque, wo d Abrissbire überläbt händ
-
Chorherrestift S. Victoris de Locarno -
Grand Hotel
Lyt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Paul Klee (1879–1940), Moler, gstorbe z Muralto
- Richard Katz (1888–1968), Journalischt un Raiseschriftsteller, gstorbe z Muralto
- Erich Fromm (1900–1980), Psychoanalytike, Philosoph un Sozialpsycholog, gstorbe z Muralto
- Flavio Cotti (* 1939 z Muralto), Bundesroot
- Diego Bianconi (* 1957 z Muralto), Chinschtler
- Franco Forini (* 1958 z Muralto), Formel-1-Rännfahrer
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Rodolfo Huber: Muralto. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Elfi Rüsch: Schweizerischer Kunstführer, Band 766: San Vittore in Muralto. ISBN 3-85782-766-1
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Muralto – Sammlig vo MultimediadateieFueßnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 7. September 2023
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
