Amaseno
| Amaseno | ||
|---|---|---|
|
| |
| Staat | Itaalie | |
| Regioon | Latium | |
| Browinz | Frosinone (FR) | |
| Koordinate | 41° 28′ N, 13° 20′ O | |
| Hööchi | 112 m s.l.m. | |
| Flechi | 78 km² | |
| Iiwooner | 4.095 (31. Dez. 2022)[1] | |
| Bostläitzaal | 03021 | |
| Vorwaal | 0775 | |
| ISTAT-Nummere | 060005 | |
| Bezäichnig vo de Iiwooner | Amasenensi | |
| Schutzpatron | San Lorenzo | |
| Website | Amaseno | |
| Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch |
Amaseno [amaˈsɛːno][2] (ìm lokààla Diàläkt sààgt m’r Masè,[3] uff Làtiinisch Castrum Sancti Laurentii ‚Burg vum hl. Laurenzius‘, àui Amasenum)[4] ìsch a itàliaanischa Gmainda un Schtàdt ìn dr Regioon Latium, Prowìnz Frosinone mìt 4.095 Iiwoohner (Schtànd 31. Dezember 2022). Sa lììgt 30 km süüdlig vu Frosinone un 100 km süüdeeschtlig vu Rom. Bis 1872 hàt dr Ort San Lorenzo del Valle g’haissa. D’ Iiwoohner nännt m’r Amasenensi uff Itàliaanisch.
wu ’s lììgt
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Amaseno lììgt ìm Valle d’Amaseno, wu dr nàmmensgliicha Fluss äntschprìngt, ìn da Monti Ausoni. ’S ìsch Mìtglììd vu dr Comunità Montana Monti Lepini, Ausoni e Valliva.[5] D’ Gmainda Amaseno ìsch ìn niina Fràkzioona untertailt: Collefiore, Porcini, Ripole, San Benedetto, Sant’Angelo, Santa Lucia, Selvina, Spinetti un Vallemartina.[2]
D’ Nochbergmainda sìnn Castro dei Volsci, Monte San Biagio (LT), Prossedi (LT), Roccasecca dei Volsci (LT), Sonnino (LT), Vallecorsa un Villa Santo Stefano.[5]
Beveelkerung
[ändere | Quälltäxt bearbeite]| Joohr | 1881 | 1901 | 1921 | 1936 | 1951 | 1971 | 1991 | 2001 | 2011 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Iiwoohner | 1.810 | 2.144 | 2.917 | 3.972 | 4.647 | 3.821 | 4.110 | 4.228 | 4.313 | |
| Kwalla: Nàzionààl Ìnschtitüüt fìr Schtàtistik (ISTAT) | ||||||||||
Noh-n-em bìschtimmliga Zänsüs vu 1662 hann z’ Amaseno 696 Litt g’woohnt.[6] Ànna 1828 hàt s’ Dorf 1.852 Iiwoohner ghàà.[7]
Ìm schpeeta 19. un friahja 20. Joohrhundert, un àui noh-n-em Zwaita Waltkriag, sìnn vììla Iiwoohner vun Amaseno ìns Kànàdà un ìn d’ Verainigta Schtààta gànga ge laawa. Z’ Chicago Heights ìm US-Bundesschtààt Illinois hann d’ Iiwàndrer üss’m Dorf d’ G’sällschàft Amaseno Lodge grìnda. Uff da Traffa wìrd uff Anglisch, Itàliaanisch un ìm Amasenenser-Dàläkt g’rädd.[8] Ìm kàthoolischa Arzbìschtumm Chicago fìndet jeedsjoohr ìm Àuigscht a Prozäsioon fìr dr hl. Laurenzius, dr Schutzpàtroon vun Amaseno eehra. Àn dr Prozässioon namma àui Fràuija mìt tràdizionälla Tràchta-n-üss Amaseno tail. D’ Prozässioon andet ìm St Rocco Oratory z’ Chicago Heights.[9] Ìm Àuigscht 2014 hàt maa dr 50. Joohrestààg vu dara Prozässion g’fiihrt.[10]
Àm 31. Dezamber 2018 hann z’ Amaseno 314 Üsslander g’laabt. Bii dana sìnn 108 Ìnder, 89 Àlbààner, 80 Màrokkààner un 24 Rumääna gsìì.[11]
wàs doo z’ sah ìsch
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Z’ Amaseno sìnn mehrera reemisch-kàthoolischa Gotteshiiser z’ b’sìchtiga:[2]
- d’ Mària-Hìmmelfàhrt-Kìrìch (Santa Maria Assunta) vum 12. Joohrhundert,
- d’ Kìrìch vum hl. Petrüs Àposchtel (San Pietro Apostolo) vum 14. Joohrhundert,
- d’ Kìrìch Santa Maria dell’Auricola vum 13. Joohrhundert. Sa schteht uff’ma Hììgel, äbba 270 Meeter ìwwer’m Meer,
- d’ Rochuskìrìch (San Rocco) vum 17. Joohrhundert,
- d’ gootischa Mària-Verkìndigungskìrìch (chiesa dell’Annunziata) vum 13. Joohrhundert,
- d’ Sebàtstiàànskìrìch (San Sebastiano) ìm histoorischa Schtàdtzäntrum. Sa ìsch ànna 1491 zem äärschta Mol ärwäähnt worra.
-
d’ reemisch-kàthoolischa Kìrìch Santa Maria Assunta -
ìn dr Kìrìch Santa Maria Assunta -
d’ Orgla ìn dr Kìrìch Santa Maria Assunta
Lìteràtüür zem Ort
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Annales Ceccanenses. MGH, Hannover 1866, S. 275–302 (Latein, documentacatholicaomnia.eu [DOC; abgerufen am 26. August 2024]).
- Mirella Fidomanzo: Amaseno. In: Lazio medievale. Ricerca topografica su 33 abitati delle antiche diocesi di Alatri, Anagni, Ferentino, Veroli. Multigrafica editrice, Rom 1980, S. 181–186 (italienisch).
- Enrico Giannetta: Amaseno già S.Lorenzo. Tipografia dell’Abbazia, 1977 (italienisch).
- Enrico Giannetta: Il sangue miracoloso di S. Lorenzo martire. In appendice Storia e Monumenti di Amaseno. Tip. Abbazia di Casamari, Frosinone 1964 (italienisch).
- Enrico Giannetta: Le chiese di Amaseno. Tipografia Tecnostampa, 1987 (italienisch).
- Giuseppe Maracoo: Monumenti dello Stato Pontificio e relazione topografica di ogni paese. Band V. Tipografia Boulzaler, Rom 1834, S. 33–4 (italienisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
- Lorenzo Riccardi: Il trittico perduto e ritrovato di Amaseno. Un contributo alla pittura del XIII secolo nel Lazio meridionale. In: Arte Medievale. Band 4/3, 2013, S. 163–174 (italienisch, academia.edu).
- Giuseppe Tomassetti: Amaseno. Tip. dell’Unione cooperativa, Rom 1899 (italienisch).
- Carlo Vignoli: Vernacolo e canti di Amaseno. Società Filologica Romana, Rom 1920 (italienisch, uff da Sitta 3 bis 17 ìsch a àllg’mainliga B’schriiwung vun Amaseno).
Weblìnks
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Amaseno – Sammlig vo MultimediadateieAinzelnoohwiisa
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Demographic Balance and resident population by sex on 31st december 2022. Italian National Institute of Statistics, abgruefen am 14. Mai 2023.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Dia Informàzioona ìsch üss’m Àrtìkel Amaseno ìn dr itàliaanischa Wikipedia ìwwernumma worra.
- ↑ Giuliano Gasca Queirazza: Dizionario di toponomastica. Storia e significato dei nomi geografici italiani. Garzanti, Mailànd 1996, ISBN 88-11-30500-4, S. 25 (italienisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
- ↑ Nomi d'Italia, De Agostini (italiänisch)
- ↑ 5,0 5,1 Dia Informàzioona sìnn üss’m Amaseno ìn dr hoochdiitscha Wikipedia ìwwernumma worra.
- ↑ Biancamaria Valeri: Le carte dell’archivio vescovile di Ferentino: appunti per una storia della religiosità nella diocesi. In: Archiva ecclesiae. Band 34-35, 1991, S. 98 (italienisch).
- ↑ Indice alfabetico di tutti i Comuni, appodiati, frazioni ed annessi dello Stato pontificio colla indicazione della respettiva Legazione, o Delegazione, in che sono compresi; del Distretto, Governo e Podesteria, da cui dipendono, delle Diocesi, alle quali sono essi soggetti e coll'epilogo infine dei Distretti, e Governi di ciascuna Legazione e Delegazione. Vincenzo Poggioli, Rom 1828, S. 214 (italienisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
- ↑ Dominic Lawrence Candeloro: Chicago’s Italians: Imigrants, Ethnics, Americans. Arcadia Publishing, Chicago 2003, ISBN 978-0-7385-2456-6, S. 153 (amerikanisches Englisch, Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
- ↑ San Lorenzo Festival. (Nicht mehr online verfügbar.) Archiviert vom Original am 30. November 2010; abgruefen am 26. August 2024 (italiänisch).
- ↑ Amaseno lodge stages landmark feast. In: FraNoi. Abgruefen am 26. August 2024 (italiänisch): „Amaseno Lodge No. 3 of Chicago Heights hosted its 50th anniversary Feast of San Lorenzo and San Rocco from Aug. 9-11.“
- ↑ Dati ISTAT. ISTAT, archiviert vom Original am 6. August 2017; abgruefen am 26. August 2024 (italiänisch).