History

Kutsal Toprakları Müslümanların elinden kurtarmak için Hristiyan Avrupalı devletler ve papanın düzenleyicisi olduğu haçlı seferleri içerisinde Dördüncü Haçlı Seferi gerek seferin başlangıcı gerek ilerleyişi ve en nihayetinde seferin amacından sapması ile oldukça önemli seferlerden bir tanesidir. Bu makalenin konusu da Dördüncü Haçlı seferidir. Asıl amacı kutsal toprakları kurtarmak olan haçlı ordusunun hedefinde Müslümanlar değil Ortodoks Hristiyanlar olacak ve Konstantinopolis yağma edilecektir. Papa III.Innocent’in çağrısıyla başlayan haçlı seferi oldukça yavaş da olsa başlamıştır. Haçlıların kutsal topraklara nakli konusunda ise tek çare seferin baş aktörü Venedik olarak görülmüştür. Akdeniz’in deniz gücünün neredeyse tamamını kontrol eden Venedik ticari çıkarlarını da düşünerek Haçlıları Mısıra taşımayı kabul etmiştir ancak bunu belirli bir ücret karşısında yapacaktır. Ancak daha sonra işler istedikleri gibi gitmeyecek ve Haçlıların ücreti ödeyemediğini gören Venedik dönemin siyasetini iyi gözlemleyebilmiş Bizans içerisindeki karışıklığı kullanmak istemiş ve böylece seferin yönü Mısır değil bir anda Konstantinopolis olmuştur. Haçlılar Konstantinopolis önlerine gelmiş ve şehri zapt etmişlerdir. Konstantinopolis’in güzelliği ve ihtişamı karşısında büyülenen haçlı ordusu derhal şehri talan etmeye başlamışlardır. Konstantinopolis’e ait birçok tarihi ve kültürel eser Avrupa’nın birçok şehrine götürülmüştür. Bu seferden en karlı çıkan ise şüphesiz Venedik olmuştur gerek kaçırılan eserlerden en önemlilerini kendi ülkelerine götürmüşler gerek Bizans toprakları paylaşımı sırasında coğrafyaya hâkim olan Venedikliler bu fırsatı iyi değerlendirmiş ve kendi kolonilerini kurmuştur. Böylece Akdeniz ticaretinde rakipleri olan İtalya şehir devletleri olan Pisa, Cenova gibi kent devletlerini geride bırakarak Akdeniz ticaretinde söz sahibi olmuştur. Bu sefer Hristiyanlık dünyası içinse geri dönülemez bir yola girişin başlangıcıdır. Ortodoks ve Katolik kiliseleri arasındaki anlaşmazlık artık geri dönüşü olmayan bir raddeye gelmiştir. Bu sefer Hristiyanlık tarihi açısından da Ortodoks ve Katolik kiliselerinin bu seferden sonra bir daha asla birleşemeyeceğini gösteren bir olay olmuştur.

Since 1878 crime records in the Ottoman Empire informed ethnic identities of perpetrators and victims, where they lived, the type of crime along with where, how, when and why the crime was committed. The crime records of Bitola kept in 1908 investigated in this study are important in periodical and regional terms because Macedonia was the main stage of the expansionist policies followed by both European and Balkan states and since the last quarter of the 19th century various ethnic groups, especially Bulgarians, involved in gang activities to fulfill their regional desires. The region, therefore, was undergoing a politically delicate situation. Besides, it was the home of the Young Turks movement whose members fought for the survival of the Ottoman Empire. Under these circumstances The Second Constitution was seen promising by not only the Muslims but the other ethnic minorities as well since the minorities thought they could easily speak about their demands. Accordingly, the crime records of Bitola give valuable and detailed information not only about types of crime committed, but also about bandit activities and methods in the region. Besides, compared to the earlier periods, these records also reveal that bandit activities in the region decreased after the announcement of the Second Constitution.

Özet 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'ni modernleştirmek için yapılan yenilikler özellikle Osmanlı kadınının hayatında önemli gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Dönemin aydınları yazılarında Osmanlı'nın geri kalmışlığına çözüm yolu olarak eğitimli bir nesil yetiştirmeyi tartışmaktaydı. Genel kabul gören görüş; aile kurumunun temeli olan ve çocuk yetiştiren kadının, eğitimli ve kültürlü olmasının topluma fayda sağlayacağıydı. Bu fikirden hareketle 1860'ların sonlarından itibaren kadınlara ve çocuklara yönelik müstakil gazeteler yayımlanmaya başladı. 1875'te yayımlanmaya başlayan Âyîne hem kadınlara hem de çocuklara yönelik bir dergi olması açısından ayrı bir yere sahiptir. Derginin hedef kitlesi Müslüman kadınlar ve çocuklar olmasından dolayı yayımlanan yazılarda kadının eğitimi, vazifeleri, aile ilişkileri, çocuk terbiyesi ve çocuk eğitimine yer verilmiştir.Bu çalışmada Âyîne'de yer alan yazılar içeriklerine göre sınıflandırılarak dönemin kadın algısı ve toplumda kadının konumu, çocuk terbiyesi, çocuklara kazandırılmak istenen ahlâki değerler ve bu amaçla

Osmanlı Devleti'nde hapis cezası zaman zaman uygulanmış olmakla birlikte, geleneksel ceza sisteminin terk edilerek sistemin yeniden düzenlenmesi ve hürriyeti bağlayıcı cezalara kanunlarda yer verilmesi XIX. yüzyılda, Tanzimat'ın ilânından sonra gerçekleşmiştir. 1840'daki Ceza Kanunu'nun ardından çıkarılan ceza kanunlarında yer alan hapis cezasının uygulama alanı olan hapishanelerin fiziki yapısı, sağlık koşulları ve yönetimine dair nizamnameler çıkarılarak hapishanelerin ıslah edilmesine gayret edilmiştir. Bu amaçla Avrupa'daki uygulamalar incelenmiş, gelişmeler takip edilmiştir. Elde edilen bilgiler devletin ihtiyaçları, gelenek ve adetlerine göre şekillendirilerek Osmanlı hapishanelerine dair nizamnameler oluşturulmuştur. Makalemizin konusunu bu amaçla kaleme alınan ve Fransızcadan çeviri olan, Osmanlı hapishanelerinin genel durumundan da bahseden 1893 tarihli örnek bir nizamnamenin transkripsiyonu ve değerlendirmesi oluşturmaktadır.

Osmanlı Devleti’nde uzun bir sürece yayılmış olan modernleşme hareketi Tanzimat’ın ilanı
ile hız kazanarak askeri, hukuki, idari, eğitim gibi pek çok alana sirayet etmiştir. Bu gelişim
kadınların hayatını da etkilemiş evlilik, miras hukuku, eğitim gibi çeşitli alanlarda sahip
oldukları haklar olumlu yönde değiştirilmiştir. Yaşanan toplumsal değişime ve Avrupa’daki
gelişmelere paralel olarak kadının toplumdaki konumu, hakları, eğitimi gibi konular
Tanzimat aydınları tarafından edebi eserlerde ve dönemin gazetelerinde kaleme aldıkları
makalelerle eleştirilmeye ve sorgulanmaya başlamıştır. Osmanlı kadınlarının durumunun
bu şekilde gündeme getirilmesi ve basında kadınların yer bulması, kadınlara yönelik
dergilerin çıkarılmasının önünü açmıştır. İlk defa 1868’de başlayan kadın basını hızlı bir
gelişme seyretmiş, kadın gazetelerinin ve dergilerinin sayısı özellikle II. Meşrutiyet’ten
sonra giderek artmıştır. Son derece zengin bir içeriğe sahip olan kadın gazeteleri ve
dergileri, hak ve özgürlük mücadelesinde kadınların görünürlüğünü arttırırken, kadınların
kültürel ve kişisel gelişimlerine de hizmet etmiştir. Sosyal hayat, eğitim, hukuk, iş hayatı
gibi çeşitli alanlarda hak arayışının yanı sıra aile, evlilik, kadın-erkek ilişkileri, çocuk eğitimi,
giyim, spor, moda, ev idaresi gibi birçok farklı konuda yazılara, Avrupa’daki hemcinslerinin
hayatına, iç ve dış gelişmelere dair haberlere yer verilmiştir. Bu çalışmada Osmanlı kadın
basınında yer alan spora dair yazılar incelenerek, kadınların sporla ilişkisi, spor algısı,
farkındalığı, sporun hangi yönlerden ele alındığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Konu
değerlendirilirken yayım hayatına Osmanlı Devleti zamanında başlayan dergi ve gazeteler
dikkate alınmıştır. Osmanlı kadın basınında yer alan yazıların tespiti için Kadın Eserleri
Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı tarafından yayımlanan İstanbul Kütüphanelerindeki
Eski Harfli Türkçe Kadın Dergileri Bibliyografyası (1869-1927)’ndan yararlanılmıştır. Ayrıca
Osmanlı kadın basını dışında Osmanlı basınında kadın ve spora dair kaleme alınan bazı
yazılara da yer verilmiştir.

19. yüzyılda Osmanlı Devleti’ni modernleştirmek için yapılan yenilikler özellikle Osmanlı kadınının hayatında önemli gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Dönemin aydınları yazılarında Osmanlı’nın geri kalmışlığına çözüm yolu olarak eğitimli bir nesil yetiştirmeyi tartışmaktaydı. Genel kabul gören görüş; aile kurumunun temeli olan ve çocuk yetiştiren kadının, eğitimli ve kültürlü olmasının topluma fayda sağlayacağıydı. Bu fikirden hareketle 1860’ların sonlarından itibaren kadınlara ve çocuklara yönelik müstakil gazeteler yayımlanmaya başladı. 1875’te yayımlanmaya başlayan Âyîne hem kadınlara hem de çocuklara yönelik bir dergi olması açısından ayrı bir yere sahiptir. Derginin hedef kitlesi Müslüman kadınlar ve çocuklar olmasından dolayı yayımlanan yazılarda kadının eğitimi, vazifeleri, aile ilişkileri, çocuk terbiyesi ve çocuk eğitimine yer verilmiştir. Bu çalışmada Âyîne'de yer alan yazılar içeriklerine göre sınıflandırılarak dönemin kadın algısı ve toplumda kadının konumu, ço...