Gaan na inhoud

Hamas

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Hamas se 25ste herdenking in Gasa gevier in 2012.

Hamas (Arabies: حماس, geromaniseer: Ḥamās, IPA: [ħaˈmaːs]; 'n akroniem van ةاركاةاة الماس Ḥarakah al-Muqāwamah al-ʾIslāmiyyah, letterlik: 'Islamitiese Weerstandsbeweging')[1] is 'n radikale Palestynse Soenni-Islamitiese fundamentalistiese organisasie wat verklaar het sy hoogste prioriteit is 'n djihad (heilige oorlog) vir die bevryding van Palestina.[2] Dit is 'n militante[3] en nasionalistiese organisasie.[4] Dit het 'n maatskaplike diensvleuel, Dawah, en 'n militêre vleuel, die Izz ad-Din al-Qassam Brigades.[5][6] Dit het die 2006 Palestynse wetgewende verkiesing gewen [7] en het die de facto-regerende gesag van die Gasastrook geword ná die 2007 Slag van Gasa.[8][9] Dit het ook 'n meerderheid in die parlement van die Palestynse Nasionale Owerheid. Sedert Hamas se beheer van Gasa is 'n Israeliese blokkade van die Gasastrook met Egiptiese ondersteuning ingestel, en het veelvuldige oorloë met Israel, insluitend in 2008–09, 2012, 2014 en 2021, gevolg. Die voortslepende 2023-oorlog het begin nadat Hamas 'n aanval geloods het, beide burgerlikes en soldate doodgemaak het en gyselaars teruggeneem het na Gasa.[10][11][12] Die aanval is beskryf as die grootste militêre terugslag vir Israel sedert die 1973 Arabies-Israeliese Oorlog, waarop Israel gereageer het in 'n voortdurende grondinval in Gasa.[13]

Kanada, die Europese Unie, Israel, Japan, Australië, die Verenigde Koninkryk en die Verenigde State het Hamas as 'n terreurorganisasie aangewys. Nieu-Seeland en Paraguay het slegs sy militêre vleuel as 'n terreurorganisasie aangewys. Dit word nie deur Brasilië, China, Egipte, Iran, Noorweë, Katar, Rusland, Sirië en Turkye as ’n terreurorganisasie beskou nie. In Desember 2018 kon 'n resolusie om Hamas as 'n terreurorganisasie te veroordeel nie die Algemene Vergadering van die Verenigde Nasies slaag nie.[14] Hamas-leier, Ismail Haniyeh, was in Katar gebaseer. Hy is op 31 Julie 2024 in Iran vermoor.[15][16]

Oorsig

[wysig | wysig bron]

Hamas is in 1987, kort nadat die Eerste Intifada uitgebreek het, gestig as 'n uitvloeisel van die Egiptiese Moslem Broederskap[17] wat in sy Gasa-tak voorheen nie-konfronterend teenoor Israel was en vyandig teenoor die Palestynse Bevrydingsorganisasie (PLO) was. [18] Medestigter Sheik Ahmed Yassin het in 1987 gesê, en die Hamas-handves het in 1988 bevestig, dat Hamas gestig is om Palestina, insluitend hedendaagse Israel, van Israeliese besetting te bevry en om 'n Islamitiese staat te vestig in die gebied wat nou Israel is, die Wesoewer en die Gasastrook.[19]

Sedert 1994[20] het die groep gereeld verklaar dat hulle 'n wapenstilstand sal aanvaar,[21] as Israel na die 1967-grense onttrek, skadevergoeding betaal, vrye verkiesings in die gebiede toelaat[22] en Palestynse vlugtelinge die reg gee om terug te keer.[23]

Israel en Hamas was betrokke by verskeie oorloë van verskillende intensiteit.[24] Hamas se militêre vleuel het aanvalle teen Israeliese burgerlikes en soldate geloods, en beskryf dit dikwels as vergelding, veral vir sluipmoorde op die boonste vlak van hul leierskap.[25] Taktieke het selfmoordbomaanvalle en sedert 2001 vuurpylaanvalle ingesluit.[26] [27] Hamas se vuurpylarsenaal, hoewel dit hoofsaaklik bestaan uit kortafstand-tuisgemaakte Qassam-vuurpyle met 'n reikafstand van 16 km,[28][29] sluit ook Grad-tipe vuurpyle (21 km teen 2009) en langer- reeks (40 km wat groot Israeliese dorpe soos Beer Sheva en Ashdod bereik het,[28] en sommige wat stede soos Tel Aviv en Haifa getref het.[30] Human Rights Watch het beide Hamas en Israel se aanvalle op burgerlikes tydens die konflik as oorlogsmisdade en misdade teen die mensdom veroordeel, en verklaar dat die rasionaal van vergelding nooit geldig is wanneer burgerlikes geteiken word nie.[31]

In die Palestynse parlementêre verkiesing van Januarie 2006 het Hamas 'n meerderheid in die PNA-parlement gewen[32] en die PLO-geaffilieerde Fatah-party verslaan. Na die verkiesing het die Kwartet (die Europese Unie, Rusland, die Verenigde Nasies en die Verenigde State) toekomstige buitelandse hulp aan die PNA afhanklik gemaak van die PNA se verbintenis tot geweldloosheid, erkenning van die staat Israel en aanvaarding van vorige ooreenkomste. Hamas het daardie voorwaardes verwerp, wat daartoe gelei het dat die Kwartet sy buitelandse hulpprogram opgeskort het en Israel ekonomiese sanksies op die Hamas-geleide administrasie ingestel het.[33][34]

In Maart 2007 is 'n nasionale eenheidsregering onder leiding van premier Ismail Haniyeh van Hamas kortstondig saamgestel, maar dit kon nie internasionale finansiële bystand hervat nie.[35] Spanning oor beheer van Palestynse veiligheidsmagte het gou uitgebreek in die 2007 Slag van Gasa,[35] waarna Hamas beheer oor Gasa oorgeneem het, terwyl sy amptenare uit regeringsposisies in die Wesoewer verdryf is.[35] Israel en Egipte het toe 'n ekonomiese blokkade van die Gaza-strook ingestel op grond daarvan dat Fatah-magte nie meer veiligheid daar verskaf nie.[36]

Etimologie

[wysig | wysig bron]

Hamas is 'n akroniem vir die Islamitiese Weerstandsbeweging of Hamas, wat "Islamitiese Weerstandsbeweging" beteken. Hierdie akroniem, HMS, is later in die Hamas-Verbond[37] vervang is deur die Arabiese woord ḥamās (Hamas) wat self "ywer", "krag" of "dapperheid" beteken. [38] In Hebreeus is daar 'n soortgelyke klinkende woord, ḥāmās (חמס) wat "geweld" beteken, 'n fonetiese ooreenkoms wat moontlik gehelp het om Israeliese negatiewe persepsies van die beweging verder te verbeter.[39]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Taraki, Lisa (Januarie–Februarie 1989). "The Islamic Resistance Movement in the Palestinian Uprising". Middle East Report. No. 156. Tacoma, Washington: Middle East Research and Information Project. pp. 30–32. doi:10.2307/3012813. ISSN 0899-2851. JSTOR 3012813. OCLC 615545050. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 1 Februarie 2022. Besoek op 1 Februarie 2022.
  2. ↑ "Cordesman, 2002, bl. 243
  3. ↑ Kear 2018, p. 22.
  4. ↑ "Een van die geheime agter die sukses van Hamas is dat dit op een en dieselfde tyd 'n Islamitiese en nasionale beweging is."Litvak, 2008, bl 153
  5. ↑ "n die politiek is alles moontlik. Irak het byvoorbeeld die Badr Brigade, wat 'n militêre arm van die Hoogste Raad vir die Islamitiese Revolusie in Irak is en by die politieke proses in die land aangesluit het. Lede van die Badr Brigade het by die veiligheidsdiens in Irak aangesluit. In Irak het die VSA probeer om die opstandige kwessie deur middel van ontkenning aan te pak. Hezbollah in Libanon is 'n politieke party, en dit het ook sy militante organisasies. Die mujaheddin, wat die voorste militante in Afghanistan was, het ná meer as 20 jaar van oorlog by die politieke proses in hul land aangesluit. Om ’n militant te wees en by die politieke platform aan te sluit is nie sonde nie. As ons die Midde-Ooste verlaat en byvoorbeeld na Sinn Fein in Noord-Ierland kyk, het hierdie groep teen die Britse regering geveg en dan, deur betrokkenheid en direkte onderhandeling, is ekstremistiese invloed gemarginaliseer, en het Sinn Fein 'n geleentheid gevind om homself te modereer."Zweiri, 2006, bl.681
  6. ↑ " Die idee van 'n militante beweging soos Hamas wat beide politieke en militêre personasies gelyktydig besit, is nie besonder nuut nie, met die IRA/Sinn Féin en die Libanese beweging Hezbollah twee voorbeelde wat dikwels aangehaal is. Hierdie studie voer egter aan dat gegewe die rol wat verset in die Palestynse narratief speel, Hamas se dubbele verset 'n meer omvattende en geïntegreerde strategie is as dié waaroor ander sogenaamde hibriede- of dubbelstatusbewegings beskik. Dit is omdat Hamas daarin geslaag het om sy politieke en gewapende versetpogings te sinergiseer, en dit doen dit om sy selfbeskikkingsagendas te bevorder."Kear, 2018, bl. 7
  7. ↑ Charrett 2020, pp. 129–37.
  8. ↑ Davis 2016, pp. 67–69.
  9. ↑ Mukhimer 2012, pp. vii, 58.
  10. ↑ Debre, Isabel (8 Oktober 2023). "Israeli hostage crisis in Hamas-ruled Gaza becomes a political trap for Netanyahu". AP News. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Oktober 2023. Besoek op 15 Oktober 2023.
  11. ↑ Gold, Hadas; Murphy, Paul P.; Salma, Abeer; Dahman, Ibrahim; Khadder, Kareem; Mezzofiore, Gianluca; Goodwin, Allegra (8 Oktober 2023). "Hamas captures hostages as Israelis share photos of those missing". CNN. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Oktober 2023. Besoek op 15 Oktober 2023.
  12. ↑ Byman, Daniel; Palmer, Alexander (7 Oktober 2023). "What You Need to Know About the Israel-Hamas Violence". Foreign Policy (in Engels (VSA)). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Oktober 2023. Besoek op 8 Oktober 2023.
  13. ↑ Nakhoul, Samia; Saul, Jonathan (8 Oktober 2023). "How Israel was duped as Hamas planned devastating assault". Reuters. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2023. Besoek op 9 Oktober 2023.
  14. ↑ ’n Twee derde meerderheid was nodig om die mosie te aanvaar. 87 het daarvoor gestem, 58 teen, 32 het buite stemming gebly en 16 het nie gestem nie.DW, 2018
  15. ↑ Aggarwal, Mithil (31 Julie 2024). "Hamas chief Ismail Haniyeh killed in Israeli airstrike in Iran, Hamas says". NBC (in Engels). Besoek op 31 Julie 2024.
  16. ↑ "Palestinian President Abbas 'strongly condemns' killing of Hamas chief Haniyeh". al-Arabiya. 31 Julie 2024. Besoek op 31 Julie 2024.
  17. ↑ Milton-Edwards 2015, p. 93.
  18. ↑ Lindholm Schulz 1999, p. 76.
  19. ↑ Mattar 2005, p. 196.
  20. ↑ Zweiri 2006, p. 683.
  21. ↑ Dit is deur een Israeliese ontleder geïnterpreteer as 'n manier om tyd te wen om sy greep op mag te konsolideer.Inbar, 2007, bl.193
  22. ↑ Inbar 2007, p. 132.
  23. ↑ " Hamas bly eerlik oor sy uiteindelike doel - die vestiging van Islamitiese heerskappy oor historiese Palestina. In onlangse jare het dit dit egter gewysig om Israel 'n langtermyn hudra (skietstilstand) te bied, in ruil vir die stigting van 'n onafhanklike staat in die Wesoewer, Gasastrook en Oos-Jerusalem, wat Israel sedertdien beset het, gedurende die 1967-oorlog. Hierdie aanbod is die eerste keer gemaak deur Sheikh Yassin in die middel-1990's, en word gereeld deur Hamas-leiers herhaal in 'n poging om te demonstreer dat die beweging by omstandighede kan aanpas. "Ons is met 'n staat aan die 1967-grense, gebaseer op 'n langtermyn wapenstilstand," het Khaled Meshaal, die hoof van Hamas se Politieke Buro, in Mei 2009 in Damaskus gesê. Meshaal het die leierskap van die beweging aanvaar nadat Israel Sheikh Yassin vermoor het, maar het onwrikbaar geweier om Israel te erken en sy aanbod met voorwaardes gelaai. Hy definieer 'langtermyn' as tien jaar en het gesê die voorgestelde staat moet 'Oos-Jerusalem, die aftakeling van nedersettings en die reg op terugkeer van die Palestynse vlugtelinge' insluit."Milton-Edwards & Farrell, 2013, bl.7–8
  24. ↑ Sinai 2019, pp. 273–90.
  25. ↑ Atkins 2004, p. 123.
  26. ↑ Cordesman 2006, p. 326.
  27. ↑ Clauset et al. 2010, pp. 6–33.
  28. ↑ 28,0 28,1 Van Esveld 2009.
  29. ↑ "die meeste van Hamas se arsenaal is tuisgemaakte vuurpyle wat beslis nie in staat is om massale burgerlike ongevalle toe te dien, woonstelblokke plat te vee of brande te veroorsaak wat hele stede verteer nie. "Hamas se vuurpyle kan mense doodmaak en hulle het," het 'n teen-intelligensie-veteraan van die VSA, CIA, wat sy loopbaan spandeer het om Israeliese en Palestynse militêre vermoëns te monitor, onlangs aan my gesê, "maar in vergelyking met wat die Israeli's gebruik, vuur die Palestyne "bottelvuurpyle" af.Perry, 2014, bl.134
  30. ↑ Bregman 2016, p. 324.
  31. ↑ ”Human Rights Watch het oorlogswette-oortredings deur Israeliese magte in Gasa gedokumenteer, insluitend bewyse van oorlogsmisdade tydens Operasie Cast Lead. Oorlogswette-oortredings deur een party tot 'n konflik regverdig egter nie oortredings deur 'n ander nie, en vergeldingsaanvalle wat burgerlikes teiken, word onder enige omstandighede verbied. Selfs in die veronderstelling dat die vuurpylaanvalle bedoel was as vergelding vir Israeliese aanvalle wat burgerlikes dood en beseer het, is dit steeds onwettig onder die oorlogswette. Die wet wat vergelding reguleer - gedefinieer as andersins onwettige optrede wat as wettig beskou word wanneer dit as 'n afdwingingsmaatreël gebruik word in reaksie op 'n teëstander se onwettige dade - laat nie direkte of onoordeelkundige aanvalle op burgerlikes toe nie.”Van Esveld, 2009
  32. ↑ Hueston, Pierpaoli & Zahar 2014, p. 67.
  33. ↑ Erlanger, Steven (18 Februarie 2006). "Hamas Leader Faults Israeli Sanction Plan". The New York Times. Besoek op 22 April 2010.
  34. ↑ "U.S. Foreign Aid to the Palestinians" (PDF). Congressional Research Service. Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 26 Augustus 2014.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2
    • Hamas The New York Times, 18 Junie 2010 "Die ooreenkoms het nie daarin geslaag om die vloei van hulp te herstel nie en het nie gehou nie. Botsings tussen die twee groepe het geleidelik geëskaleer totdat gewapende mans lojaal aan Hamas in Junie beheer oor Gasa geneem het en die oorblyfsels van Fatah verdryf het."
    • Backgrounder: Hamas Geargiveer 13 Junie 2010 op Wayback Machine. Council of Foreign Relations. 27 Augustus 2009, "In die somer van 2007 het Hamas-spanning met die Palestynse president Mahmoud Abbas, 'n Fatah-man, tot 'n hoogtepunt gekom en Hamas het Fatah-ondersteuners verdryf, baie vermoor en ander na die Wesoewer laat vlug. Die resultaat was 'n de facto geografiese verdeling van Palestynse gebied, met Hamas wat die mag in Gasa hou en Fatah wat die internasionaal erkende Palestynse Owerheid-regering in die Wesoewer-dorp Ramallah handhaaf."
  36. ↑ "Gaza may face economic disaster if blockade continues". USA Today. Associated Press. 29 Maart 2009. Besoek op 9 Oktober 2013.
  37. ↑ Jefferis 2016, p. 119.
  38. ↑ Herzog 2006, p. 84.
  39. ↑ Ahmed 2007, p. 170.
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamas&oldid=2688366"