Gaan na inhoud

Caravaggisti

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Mars Chastising Cupido deur Bartolomeo Manfredi (1582-1622)

Die Caravaggisti (of die "Caravagesques" in Frans) was stylvolgelinge van die 16de eeuse Italiaanse barokskilder Caravaggio. Sy invloed op die nuwe barokstyl wat uiteindelik uit maniërisme voortgespruit het was diepliggend. Caravaggio het nooit 'n werkswinkel op die been gebring soos die meeste ander skilders nie, en het dus geen skool gehad om sy tegnieke te versprei nie. Hy het ook nooit sy onderliggende filosofiese benadering tot kuns uiteengesit nie, welke sielkundige realisme slegs uit sy steeds bestaande werke afgelei kan word. Dit kan egter direk of indirek gesien word in die werk van Rubens, Jusepe de Ribera, Bernini en Rembrandt. Hy het reeds tydens sy leeftyd bekendheid verwerf, maar is byna onmiddellik na sy dood vergeet. Baie van sy skilderye is aan sy volgelinge her-toegeskryf, soos Die Wegneem van Christus, wat tot 1990 aan die Nederlandse skilder Gerrit van Honthorst toegeskryf is. Eers in die 20ste eeu word sy belang vir die ontwikkeling van Westerse kuns herontdek. In die 1920's plaas Roberto Longhi hom weer in die Europese tradisie: "Ribera, Vermeer, La Tour en Rembrandt sou nooit sonder hom kon bestaan het nie. En die kuns van Delacroix, Courbet en Manet sou heeltemal anders daar uitgesien het". [1] Die invloedryke Bernard Berenson het gesê: "Met die uitsondering van Michelangelo, het geen ander Italiaanse skilder so 'n groot invloed uitgeoefen nie." [2]

Italiaanse Caravaggisti

[wysig | wysig bron]

Op die toppunt van sy gewildheid in Rome gedurende die laat 1590's en vroeë 1600's, beïnvloed Caravaggio se dramatiese nuwe styl baie van sy eweknieë in Rome se kunswêreld. Die eerste Caravaggisti was onder andere Mario Minniti, Giovanni Baglione (hoewel sy Caravaggio-fase van korte duur was), Leonello Spada en Orazio Gentileschi . In die volgende generasie was daar Carlo Saraceni, Bartolomeo Manfredi en Orazio Borgianni, asook anonieme meesters soos die Meester van die Dobbelaars. Gentileschi, hoewel hy aansienlik ouer was, was die enigste van hierdie kunstenaars wat na 1620 geleef het, en opeindig as hofskilder van Karel I van Engeland. Sy dogter Artemisia Gentileschi was ook naby aan Caravaggio, en een van die mees begaafde lede van die beweging, met die werk Judith Dood Holofernes. Nogtans, in Rome en in Italië, was dit nie Caravaggio nie, maar die invloed van Annibale Carracci, wat elemente uit die hoë Renaissance en Lombardiese realisme saamgevoeg het, wat uiteindelik geseëvier het. Ander kunstenaars wat in Rome bedrywig was en ook genoem kan word is: Angelo Caroselli, Pier Francesco Mola, Tommaso Salini en Francesco Buoneri. Giacinto Brandi was hoofsaaklik in Rome en Napels bedrywig. Die Nederlandse skilder David de Haen was tussen 1615 en 1622 in Rome bedrywig.

Napels

[wysig | wysig bron]

In Mei 1606, na die moord op Ranuccio Tomassoni, het Caravaggio met 'n doodsvonnis oor sy kop na Napels gevlug. Terwyl hy daar was, het hy verskeie opdragte voltooi, waarvan die twee mees noemenswaardige werke die Madonna van die Rosekrans en The Seven Works of Mercy was. Sy werk het 'n groot invloed op die plaaslike kunstenaars gehad en sy kort verblyf in Napels het 'n noemenswaardige skool van die Napolitaanse Caravaggisti opgelewer, waaronder Battistello Caracciolo, Bernardo Cavallino, Carlo Sellitto, Massimo Stanzione, Francesco Guarino, Andrea Vaccaro, Cesare Fracanzano en Antonio de Bellis. Giacinto Brandi was hoofsaaklik in Rome en Napels bedrywig. Die Caravaggisti-beweging aldaar het geëindig met 'n verskriklike uitbreek van pes in 1656, maar destyds was Napels 'n besitting van Spanje, en die invloed van Caravaggio het reeds daar versprei.

Noord-Italië

[wysig | wysig bron]

Dit is bekend dat Marco Antonio Bassetti in 1616 in Rome was, waar hy moontlik twee jaar tevore aangekom het. In Rome kom hy onder die invloed van die skilderye van Caravaggio en Orazio Borgianni. By sy terugkeer na Verona skilder hy 'n Sint Petrus en heiliges vir die kerk van San Tomaso en 'n Kroning van die Maagd vir Sant' Anastasia. Hy sterf in 1630 in Verona aan die pes.

Bernardo Strozzi, wat in Genua gebore is en hoofsaaklik daar en later in Venesie aktief was, word beskou as die belangrikste stigter van die Venesiaanse barokstyl. In die 1620's het Strozzi geleidelik sy vroeë maniëristiese styl laat vaar ten gunste van 'n meer persoonlike styl wat gekenmerk word deur 'n nuwe naturalisme wat ontleen is aan die werk van Caravaggio en sy volgelinge. Die Caravaggistiese-skilderstyl is na Genua gebring deur Domenico Fiasella, ná sy terugkeer uit Rome in 1617–18, en deur volgelinge van Caravaggio wat tyd spandeer het in die stad.

Die Italiaanse skilder Biagio Manzoni was aktief in Faenza. Italiaanse skilders uit Reggio Emilia soos Bartolomeo Schedoni, Daniele Crespi van Milaan en Luca Cambiasi, ook bekend as Luca Cambiaso en Luca Cangiagio, die voorste kunstenaar in Genua in die 16de eeu, het dikwels briljante beligte figure uitgebeeld wat teen 'n donker agtergrond vertoon word. Felice Boselli, aktief in Piacenza, het kontrasterende Caravaggisti-beligting vir sy stillewes gebruik. Tanzio da Varallo (of bloot il Tanzio) was hoofsaaklik in Lombardye en Piëmont bedrywig, insluitend die Sacro Monte in Varallo Sesia, waar hy saam met Pier Francesco Mazzucchelli (il Morazzone) gewerk het. Die Italiaanse skilder en graveur Bernardino Mei het in sy geboortedorp Sienna en in Rome gewerk en as beskermheer die Chigi-familie gehad.

Sentraal-Italië

[wysig | wysig bron]

Pietro Ricchi (of il Lucchesino), gebore in Lucca, het ook gereeld briljante figure uitgebeeld wat teen 'n donker agtergrond geplaas is (sien St. Sebastian).

Sisilië

[wysig | wysig bron]

Mario Minniti was 'n Italiaanse kunstenaar wat na 1606 in Sisilië aktief was. Hy het op die ouderdom van 16 selfs poseer vir Caravaggio se skildery Seun met 'n mandjie vrugte.

Nederlandse Caravaggisti

[wysig | wysig bron]

In die vroeë 17de eeu reis Katolieke kunstenaars uit Utrecht in Nederland as studente na Rome en word diep beïnvloed deur die werk van Caravaggio. By hul terugkeer na die noorde het hierdie groep, bekend as die "Utrechtse Caravaggisti" 'n kortstondige, maar invloedryke opbloei gehad in die 1620's onder skilders soos Hendrick ter Brugghen, Gerrit van Honthorst, Andries Both en Dirck van Baburen. Die kort opbloei van die "Utrechtse Caravaggisti" het omstreeks 1630 geëindig, toe groot kunstenaars, soos in die geval van Baburen en Terbrugghen, gesterf het, óf van styl verander het, soos van Honthorst se verskuiwing na portrette en historiese tonele wat beïnvloed is deur Vlaamse neigings wat deur Rubens en sy volgelinge gepopulariseer is. In die volgende generasie kan die invloed van Caravaggio gesien word, alhoewel wesenlik verminder, in die werk van Vermeer, Rembrandt, en Gerrit Dou se 'nisskilderye'.

Die Nederlandse skilder David de Haen was tussen 1615 en 1622 in Rome bedrywig. Nog 'n kunstenaar wat die moeite werd is om te noem, is Paulus Bor, wat aanvanklik taamlik Caravaggisti-agtige historiese skilderye geskilder het, maar sy werke is redelik spoedig gekenmerk deur 'n klassisisme soortgelyk aan dié van van Campen. Abraham Lambertsz van den Tempel kan ook genoem word vir sy realisme en kontrasterende beligting. Die Vlaams gebore skilder Frans Badens was aktief in Amsterdam.

Vlaamse Caravaggisti

[wysig | wysig bron]
Kain dood vir Abel, Rubens, 1608-1609

Rubens was waarskynlik een van die eerste Vlaamse kunstenaars wat deur Caravaggio beïnvloed is. Gedurende die tydperk 1600-1608 woon Rubens in Italië. Hy vestig hom in Mantua aan die hof van hertog Vincenzo I van Gonzaga. Tydens sy verblyf in Rome in 1601 maak hy kennis met Caravaggio se werk. Hy maak later 'n kopie van Caravagio se Teraardebestelling van Christus en raai sy beskermheer, die hertog van Mantua, aan om Die Dood van die Maagd (Louvre) aan te koop. Rubens was na sy terugkeer in Antwerpen instrumenteel in die verkryging van Caravaggio se Madonna van die Rosekrans (Kunsthistorisches Museum, Wene) vir die Sint Pauluskerk in Antwerpen. [3] Tydens sy verblyf in Italië verbreed Rubens sy belangstelling in Caravaggio se werk, en skilder in 1606 die Avondmaal bij Emmaus in Milaan (Pinacoteca di Brera) en in 1600 The Calling of St Matthew sowel as die meer onlangse werk in die Santa Maria in Vallicella en die Basiliek van Sant'Agostino. Alhoewel hierdie belangstelling in Caravaggio ten deels in sy skilderye tydens sy tyd in Italië weerspieël word, was dit eers na sy terugkeer na Antwerpen in 1608 dat sy werke openlik eienskappe van Caravaggio begin toon, soos in Kain dood vir Abel (1608-1609) (Courtauld Instituut vir Kuns). Die invloed van Caravaggio op Rubens se werk sou egter minder belangrik wees as dié van Raphael, Correggio, Barocci en die Venesiane. [4] Kunstenaars wat deur Rubens beïnvloed is, soos Pieter van Mol, Gaspar de Crayer en Willem Jacob Herreyns, het ook sterk realisme en sterk kontraste van lig en skaduwee gebruik, wat algemeen in die Caravaggisti-styl voorkom.

Rubens se tydgenoot, Abraham Janssens, was nóg 'n Vlaamse skilder wat na Italië gereis het (van 1597 tot 1602) waar hy kennis gemaak het met die werk van Caravaggio. Sy werk na sy terugkeer na Antwerpen toon die invloed van Caravaggio. Die komposisie Scaldis en Antwerpia van 1609 verkry sy uitdrukkingskrag uit die gebruik van sterk kontraste van lig en skaduwee (chiaroscuro) soos dit deur Caravaggio gebruik is wat 'n pionier daarvan was. [5]

Dit is hoofsaaklik die Vlaamse kunstenaars uit die generasie na Rubens, wat in die 1620's op die kunstoneel gekom het, wat die meeste deur Caravaggio beïnvloed is. Daar kan selfs gesê word dat daar 'n Caravaggio-manie in Vlaandere plaasgevind het van ongeveer 1620 tot 1640. [6] Daar word dikwels na die kunstenaars verwys as die "Gentse Caravaggisti" en die "Antwerpse Caravaggisti", ná die stad waarin hulle hoofsaaklik bedrywig was. Daar is egter geen herkenbare stilistiese onderskeid tussen hierdie twee bewegings, eerder as individuele onderskeidings nie. Onder die "Gentse Caravaggisti" kan Jan Janssens, Melchior de la Mars en Antoon van den Heuvel genoem word. Die lys van "Antwerpense Caravaggisti" is aansienlik langer, wat die belang van hierdie stad as die vooraanstaande artistieke sentrum van Vlaandere weerspieël. Hulle sluit in Theodoor Rombouts, Gerard Seghers, Jan Cossiers, Adam de Coster, Jacques de l'Ange en Jan van Dalen. In Brugge het Jacob van Oost genre- en historiese skilderye geskilder wat die invloed toon van die werk van Caravaggio en Manfredi wie se werk hy in Rome bestudeer het. [7] Sommige Vlaamse Caravaggisti het hul vaderland verlaat vir Italië, waar hulle beïnvloed is deur die werk van Caravaggio en sy volgelinge, en nooit weer teruggekeer het nie. So 'n geval is Louis Finson van Brugge, wat na sy verblyf in Napels en Rome die grootste deel van sy loopbaan in Frankryk deurgebring het. Nog 'n voorbeeld van 'n uitgewekene Vlaamse Caravaggisti is Hendrick de Somer van Lokeren of Lochristi, wat die grootste deel van sy lewe en loopbaan in Napels deurgebring het, waar hy in 'n Caraviggisti-styl geskilder het wat beïnvloed is deur die Spaanse skilder Jusepe de Ribera. [8]

Wat die meeste van hierdie kunstenaars in gemeen het, is dat hulle waarskynlik Italië besoek het waar hulle eerstehands kontak gehad het met die werk van Caravaggio of sy Italiaanse en Nederlandse volgelinge. Die invloed van Caravaggio en sy volgelinge op hul werk kan gesien word in die gebruik van dramatiese ligeffekte en ekspressiewe gebare, sowel as nuwe onderwerpe soos waarsêers, die ontkenning van Sint Petrus, ens. [6] [9] [10] Sommige kunstenaars het gefokus op sekere aspekte van Caravaggio se oeuvre. Daar is byvoorbeeld verwys na Adam de Coster as die Pictor Noctium (skilder van die nagte) vanweë sy voorkeur vir die gebruik van sterk chiaroscuro en die herhaalde motief van halflengte figure, verlig deur 'n bedekte kers. [11]

Baie van hierdie kunstenaars, soos Rombouts, Cossiers en Seghers, het later hul strenge nakoming van die Caravaggisti-styl en onderwerpreeks laat vaar en in verskillende rigtings uitgebrei, dikwels onder die invloed van die ouer generasie Vlaamse kunstenaars wat so 'n dominante invloed op die Vlaamse kuns gehad het in die 17de eeu, soos bv. Rubens en van Dyck. [6] [10]

Franse Caravaggisti

[wysig | wysig bron]

Een van die eerste Franse kunstenaars wat gedurende die Caravaggio-jare in Rome gaan studeer het, was Jean LeClerc, wat in die vroeë 17de eeu onder Saraceni studeer het. Simon Vouet het 'n lang tydperk in Italië deurgebring, van 1613 tot 1627. Sy beskermhere het die Barberini-familie, Cassiano dal Pozzo, Paolo Giordano Orsini en Vincenzo Giustiniani, ingesluit . [12] Hy het ook ander dele van Italië besoek: Venesië; Bologna (waar die Carracci-familie hul akademie gehad het); Genua, (waar hy van 1620 tot 1622 vir die Doria-vorste gewerk het ); en Napels. Hy absorbeer derhalwe wat hy sien en dit vind inslag in sy skildery: Caravaggio se dramatiese beligting; Italiaanse maniërisme; Paolo Veronese se kleur en di sotto in su of verkorte perspektief; en die kuns van Carracci, Guercino, Lanfranco en Guido Reni. Vouet se sukses in Rome het gelei tot sy verkiesing as president van die Accademia di San Luca in 1624. Ondanks sy sukses in Rome, keer Vouet in 1627 na Frankryk terug. Vouet se nuwe styl was duidelik Italiaans, en het die Italiaanse barokstyl in Frankryk ingevoer. Ander Franse kunstenaars wat deur die nuwe styl betower is, was onder andere Valentin de Boulogne, wat teen 1620 in Rome gewoon het, en studeer het onder Vouet en die latere Boulognes-leerling, Nicolas Tournier.

Dit word aanvaar dat Georges de La Tour al vroeg in sy loopbaan na Italië of Nederland gereis het. Sy skilderye weerspieël die invloed van Caravaggio, maar dit het hom waarskynlik bereik deur die Nederlandse Caravaggisti en ander Noordelike (Franse en Nederlandse) tydgenote. La Tour word veral met die Nederlander Hendrick Terbrugghen vergelyk. [13] Louis Finson, ook bekend as Ludovicus Finsonius, was 'n Vlaamse barokskilder wat ook in Frankryk gewerk het.

Spaanse Caravaggisti

[wysig | wysig bron]

Francisco Ribalta het een van die eerste aanhangers in Spanje geword van die tenebriste-styl. Dit is onduidelik of hy Rome of Napels direk besoek het, waar Caravaggio se styl baie aanhangers gehad het, hoewel Spanje waarskynlik reeds in die vroeë 17de eeu aan Caravaggio se styl blootgestel was. Sy seun Juan Ribalta, Vicente Castelló en Jusepe de Ribera was waarskynlik van sy leerlinge, alhoewel dit heeltemal moontlik is dat Ribera die tenebriste-styl aangeleer het toe hy na Italië verhuis het. Die styl het 'n aantal aanhangers in Spanje gekry, en sou sodoende die Barok- of Spaanse skilders van die Goue Eeu beïnvloed, veral Zurbarán, Velázquez en Murillo. Selfs die kuns van die stillewe skildery in Spanje, die bodegón, is dikwels in 'n soortgelyke strak en streng styl geskilder. Orazio Borgianni het 'n versoekskrif onderteken om 'n Italiaanse skilderakademie in Spanje te begin en 'n reeks van nege skilderye uitgevoer vir die Convento de Portacoeli, Valladolid, waar dit tans nog is. Giovanni Battista Crescenzi was 'n Italiaanse skilder en argitek van die vroeë Barok-periode wat aktief was in Rome en Spanje, waar hy die panteon van die Spaanse konings in El Escorial help versier het. Hy het tydens die bewind van pous Paulus V prominent geword as kunstenaar, maar teen 1617 verhuis hy na Madrid, en vanaf 1620 is hy aktief in El Escorial. Philip III van Spanje het die titel van Marchese de la Torre, ridder van Santiago, aan hom verleen. Sy leerling Bartolomeo Cavarozzi was aktief in Spanje.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. Roberto Longhi, aangehaal in Lambert, op. cit., p.15
  2. Bernard Berenson, in Lambert, op. cit., p.8
  3. Sirjacobs, Raymond. Antwerpen Sint-Pauluskerk: Rubens En De Mysteries Van De Rozenkrans = Rubens Et Les Mystères Du Rosaire = Rubens and the Mysteries of the Rosary, Antwerpen: Sint-Paulusvrienden, 2004
  4. Gregori, Mina, Luigi Salerno, and Richard E. Spear, The Age of Caravaggio, Metropolitan Museum of Art, 1985
  5. (nl) Roger A. d'Hulst, Abraham Janssens - Scaldis en Antwerpia Geargiveer 23 Oktober 2020 op Wayback Machine by Openbaar Kunstbezit Vlaanderen
  6. 6,0 6,1 6,2 "Matthias Depoorter, Theodoor Rombouts on Baroque in the Southern Netherlands". Besoek op 31 Julie 2019.
  7. Hans Vlieghe. "Oost, Jacob van, I." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 3 August 2019
  8. Damian, Veronique et Chiara Naldi, Massimo Stanzione, Guercino, Hendrick de Somer et Fra' Galgario, Paris: Galerie Canesso, 2016, p. 20-25
  9. "Matthias Depoorter, Jan Janssens on Baroque in the Southern Netherlands". Besoek op 31 Julie 2019.
  10. 10,0 10,1 "Matthias Depoorter, Gerard Seghers on Baroque in the Southern Netherlands". Besoek op 31 Julie 2019.
  11. Adam de Coster, The Denial of Saint Peter by Sotheby's
  12. Brejon de Lavergnée, Barbara. 'Simon Vouet', Oxford Art Online.
  13. Anthony Blunt, "Art and Architecture in France, 1500–1700", 1953, Penguin

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]