პერსონალური კომპიუტერი

პერსონალური კომპიუტერი (PC) — მიკროკომპიუტერი, ნამუშ ფასი, ზჷმა დო შელებეფი მეურე ინდივიდუალურ გჷმორინაფას. ტერმინს პოპულარიზაცია უღოლუ ეპლ კომპიუტერქ მოდელით ეპლ II 1970-იანი წანეფიშ დალიერს, უკული IBM-ქ დორხველი მოდელით, ზჷმაშ დო მობილურობაშ მეჯინათ "პერსონალური კომპიუტერით" დოთირუ.

ისტორია

1947 წანა, 23 ქირსეთუთა — Bell Telephone Laboratories სუმ მენცარქ უილიამ შოკლეიქ, უოლტერ ბრათეინქ დო ჯონ ბარდენქ დემონსტრაცია გუკეთეს ჭუჭრჭულამი კონტაქტიშ ტრანზისტორიშ გამაძალიარაფალიშ ახალ გჷმოგონაფას. ჯოხო „ტრანზისტორი“ რე „გინოჩამაშ გაკინებაშ“ კუნტარაფა.

1952 წანა, მანგი — IBM-შე მიშმუღუნა სარჩელი კომპიუტერული ბიზნესიშ მონოპოლიზაციაშ გეშა.

1956 წანა, მანგი — ააშ-შ რაიონული სასამართლო ობაღინუანს სარჩელს.

თუთა უჩინებუ რე — მაართა ტრანზისტირებული კომპიუტერი TX-O (Transistorized Experimental computer — ტრანზისტორაფილი ექსპერიმენტული კომპიუტერი) გოჭყაფილიე მასაჩუსეტსიშ ტექნოლოგიაშ ინსტიტუტის.

13 ეკენია — IBM-იქ წჷმარინუ IBM 350 Disk File, მაართა ბერჯეკი დისკი-ქ, მუჭოთ IBM RAMAC 305 კომპიუტერიშ ნორთი. თის გარჩქჷდჷ 50-ჟირმანგამი, 24-დიუმიანი დისკი დო თის გარჩქჷდჷ ართი ბერკეტი დო ართი დინმაჭარალი/მაკითხე დუდია. თინა ინტირუანდჷ მეხოლაფირო 5 მეგაბაიტიშ აკოდგინალუაშ ინფორმაციას დო ინფორმაციაშ გინოჩამაშ სიჩქარა უღუდჷ 8800 სიმბოლო მერქას.

1958 წანა, 12 ეკენია — Texas Instruments-ის, ჯეკ კილბი დემონსტრაციას ურთჷ მოსოფელს მაართა ინტეგრირაფილ პლატას, ნამუდგათ იკათუანდჷ გვერდოგმჷატებუ მატერიალით მერინაფილი, დიუმიშ სიგინძას დო კიბირიობუქონალშე უმოს ჭიფე 5 კომპონენტის.

1959 წანა, თუთა უჩინებუ რე — Fairchild Semiconductor-ს, რობერტ ნოისი ოჭყანს ინტეგრირაფილი პლატას, სოდგათ კომპონენტეფი სილიკონ-ოქსიდიშ ფინას რენა მერნაფილი ალუმინიშ ღოზეფით.

1960 წანა, თუთა უჩინებუ რე — Digital Equipment უტენს მაართა მინიკომპიუტერს PDP-1, ნამუშ ფასი რდჷ 120 000 ამერიკული დოლარი. თენა რდჷ მაართა კომერციული კომპიუტერი, ნამუთ გონწყილი რდჷ კლავიატურათ დო მონიტორით. (PDP — Program, Data, Processor (პროგრამა, მუნაჩამეფი, პროცესორი)).

1963 წანა, თუთა უჩინებუ რე — დაგლას ენგელბარტიშ ბუნაქ, კალიფორნიას, სტენფორდიშ რკვიათ ინსტიტუტის დიგურუეს ძირაფაშ (ეკრანიშ, მონიტორიშ, ტელევიზორიშ) ანტერაქტიული სქემეფი. თინეფქ ტესტირაფა ატარეს შხვადოშხვა მონწყილობეფით — მაწურაფალეფით, დუდაფაშ პულტეფით, სფერული მანიპულატორით — ბურნათ ჯაშ ჭკუდი ჟირი მაყარაფუ ბარბალით დო ჭითა კონჭით. თე ეკონიაქ საუჯგუშო შედეგი ქაძირუ.

1964 წანა, 1 მესი — დარტმუთიშ კოლეჯის, ჰანოვერს მაართათ იჸუ გოტებულქ ბაზური (BASIC) პროგრამირაფაშ ნინაქ. ნინა გაჭყუ პროფესორი ჯონ კემენიქ დო ტომას კურტციქ. თინა ბაზირაფილი რდჷ ფორტრანს დო ალგონს დო გაჭყჷ General Electric 225 ცენტრალური ბლოკიშ კომპიუტერშო.

თუთა უჩინებუ რე — ამერიკული სტანდარტიშ ასოციაცია ისქუალუ ASCII-იქ (American Standard Code for Information Interchange, ამერიკული სტანდარტული კოდი ინფორმაციაშ გოთირუაშო), მუჭოთ სტანდარტული კოდი, მუნაჩამეფიშ გინაჩამალო.

1965 წანა, 19 პირელი — ჟურნალი „ელექტრონიკსი“ (Electronics) ობჟინუანს Fairchild Semiconductor-შ თარი მარკვიებელიშ დო პროგრამისტიშ გორდონ მორიშ სტატიას. მორი აწმიჩანს, ნამუდა ტრანზისტორიშ სიფშხირე ინტეგრირაფილ პლატას, უკულიანი ვითი წანაშ გოძვენას ირი 12 თუთაშა გეჟირმანგებუ.

1966 წანა, მესი — სტივენ გრეი ორცხუანს კომპანიას Amateur Computer Society დო ობჟინუანს სიახალეს ჯოხოდვალათ ACS.

1968 წანა, 4 მანგი — ააშ-იშ პატენტიშ დო ოვაჭარე ღანკეფიშ ბიურო დოქტორი რობერტ დენარდის აჩუქენს IBM T.J. Watson კილმაგორუ ცენტრიშ 3,387,286 პატენტის.

თუთა უჩინებუ — რობერტ ნოისი დო გორდონ მორი ორცხუანა კომპანიას Intel Corporation.
4 გჷმათუთა — კომპანია ჰიულეტ-პაკარდიშით ჟურნალს Science გჷმობჟინდჷ რეკლამაქ, ნამუთ მახვარუეფს ოჩინებაფუანდუ მაართა პროგრამირაფალი მენცარული გიშმაკოროცხალი მანქანას (Calculator), ნამუსჷთ ჰიულეტ-პაკარდი უძახჷდჷ „the new Hewlett-Packard 911A personal computer“. (ახალი ჰიულეტ პაკარდიშ 911A პერსონალური კომპიუტერი).

ტიპეფი

ზჷმაშ დო პორტატულობაშ მეჯინათ, პერსონალური კომპიუტერეფი ირთუნა გეჸვენჯ ტიპეფო:

ტაბაკიშ კომპიუტერი;
პორტატული კომპიუტერი;
ლეპტოპი, იგივე ნოუტბუკი;
პლანშეტური კომპიუტერი;
თ.გ. პერსონალური ციფრული ასისტენტი, ნამუსჷთ აკმიშქუმალუ:

აკოდგინალუა

პერსონალური კომპიუტერი აკმოდირთუ სპეციალური კაბელეფით მერინაფილ მუზმარენი ბლოკშე. ბლოკეფიშ ნომენკლატურა ითირუ PC–იშ ტიპიშ მეჯინათ, მარა მინიმალური კომპლექტი უკულიანიე:

უმოს მონწყილობეფს ორხველჷ:

სისტემური ბლოკი

ტაბაკიშ პერსონალური კომპიუტერიშ სისტემური ბლოკი წჷმარინუანს კარკასის, ნამუსჷთ გოდვალირიე პერსონალური კომპიუტერიშ ნოსქვეფი:

უკახალენ მანგის რჩქჷ როზეტეფი კაბელეფიშ მიორცხუალო. ჩამაშ ბლოკიშ დინოხოლე ორინუანა ცენტრალურ პროცესორწკჷმა მიორნაფალ მონწყილობეფს დო გოფართაფაშ პლატეფს. კარკასი იკილუ ორთვალით. თეჟამშო ფართას რე გოფაჩილი სისტემური ბლოკიშ სუმი ფორმა: ჸორში (Tower), მინი ჸორში (Mini Tower) დო ბირტყა (Desktop).

Tower-იშ გაბარიტეფი დიდიე დო თინა მეშქაშალას ირზენს თიშა მიშეხუნუას დიდი მუდანობაშ ბლოკეფინ. ფხშირას თის გესვარონს დოდვანა.
Mini Tower-ში ჯინჯიერი პლატას ვერტიკალურო ორინუანა, დო დინოხოლე დინოდვალირ პლატეფს ჰორიზონტალურო.
Desktop-ის სისტემური ბლოკი ირინუაფუ გარკვეული კუნთხუთ. ჯინჯიერი პლატა ირინუაფუ ჰორიზონტალურო, დო თიშა დინარინაფალი პლატეფი — ვერტიკალურო.

ჯინჯიერი სისტემური პლატა

ჯინჯიერ პლატას უძახჷნა დიდი ნაბეშტა პლატას. თიშა გერნაფილი რე პერსონალური კომპიუტერიშ ჯინჯიერი კომპონენტეფი: ცენტრალური მიკროპროცესორი, ოპერატიული შვენა, ალმარინე მიკროსქემეფი, ცენტრალური მაგისტრალი, კონტროლერი დო მუზმარენი გჷმათიშალი.

ოპერატიული მიკოწონაფაშ მონწყილობა

ოპერატიული მიკოწონაფაშ მონწყილობა (RAM) რეალიზაფილიე ქვერსემი ინტეგრალური სქემაშ სახეთ. მუნაჩამეფიშ კითხირიშ ვარა დინოჭარუაშ ჟამს 60+ ნანომერქა რე (60x10⁻⁹წმ). არსებენს ჟირი ტიპიშ ოპერატიული მიკოწონაფაშ მონწყილობა: სტატიკური დო დინამიკური. სტატიკური ოპერატიული მიკოწონაფაშ მონწყილობაშ ელემენტარული უჯრედიშ როლს ინტრიგერული სქემა გიშმურს. ათენერი სქემა იმპულსიშ მეღებაშახ ვარა ჩამაშ გჷმოთიშუაშახ კჷნმიტენს ართ-ართ დგომარებას 0 ვარა 1. უჯრას დინოჭარილი ინფორმაციაშ კითხირიშ ჟამს თიში დგომარება ვეთირუ. დინამიკური მოდელი აკმიდგუმუ მიკროსკოპულ ნტირაფაშე (კონდესატორეფიშე). არძონერი კონდესატორი შილებე რდასნ ჟირ დგომარებას: დომუხტული ვარა უდუმუხტუ. თეცალი შვენას ენოჭარილი მუნაჩამეფიშ მiკაწონაფალო ოხვილური რე უდუმუხტუ კონდესატორეფიშ პერიოდულო დომუხტუა. თეშ გეშა დინამიკური შვენა სტატიკურწკჷმა ალაზიმაფათ ნელმოქმედიე. მანგიორი თინა ნორკებას ენერგონტირალიე. ოკო ებღანკათ, ნამუდა ჟირხოლო ტიპიშ მიკოწონაფაშ მონწყილობა წჷმარინუანს მორჩილი ზჷმაშ ბეშტელ პლატას, თიშა გოდვალირი მიკროსქემეფით. ოპერატიული მიკოწონაფაშ მონწყილობაშ გალე, თეხანურ პერსონალურ კომპიუტერეფს გარჩქჷნა თ.გ. ჟიოპერატიული მიკოწონაფაშ მონწყილობა (ქეშ შვენა), ნამუთ უნარღელჸოფირენს ნელმოქმენდი მონწყილობაშ მერნაფას, ფეიკარმოქმენდ მონწყილობაწკჷმა, მაგალითო, მიკროპროცესორიშ დინამიკურ შვენაწკჷმა.

არსებენს ჟირი დონეშ ქეშ შვენა: მაართა დონეშ 32 ბაიტიშ ნტირაფათ (ასე უკვე 64), ნამუთ ინოკიდილიე უშქაშმალუო მიკროპროცესორს დო მაჟირა დონეშ 512 დო უმოსი ნტირაფათ. თინა გირინუაფუ სისტემური პლატას.

მუნაჩამეფიშ სისტემური მაგისტრალი

მუნაჩამეფიშ სისტემური მაგისტრალი (სისტემური სალტე) კომპიუტერიშ კომპონენტეფს შქას სიგნალეფიშ გინოჩამაშ უნარღღელჸოფაშ კაბელეფიშ ართიანალა რე. კაბელეფი სტანდარტიზირაფილიე. სისტემური სალტე მოხაზირაფილიე ISA სტანდარტეფით. სალტეს უღუ მუნაჩამეფიშ 16 ღოზი, მიოწურაფალეფიშ 22 ღოზი, აპარატული ჭყვადუეფიშ 15 დო შვენაშა მეწურაფაშ 7 ღოზი. თეშ გალე სალტეს სიგნალეფშო დო ელექტროჩამაშო აკომუშალირიე სალტეეფიშ სტანდარტეფი. VLB სტანდარტი მორზიებული რე VESA ასოციაციაშე. მიკროპროცესორს დო სისტემური სალტეეფიშ შქას შქაშური აბანი უკინებუ Mezzanine სალტეეფს. თინეფი მებუნაფილეფი ვარენა ჯინჯიერი პროცესორშა დო თიში ტაქტიკურ სიხშირეშა. თენერი სალტეეფიშ ართ-ართი სტანდარტიე PCI.

სისტემური პლატას გერინაფილი ელემენტეფშე შანულამი ელემენტიე BIOS (მუნაჩამეფიშ მიშაღალა/გიმოღალაშ ბაზური სისტემა). თინა ენერგოზოხორინელი ირონიმიკოწონაფაშ მონწყილაფა რე. თიშა ენოჭარილიე მუნაჩამეფიშ მიშაღალა/გიმოღალაშ პროგრამა, ელექტრორშვილშა მიშართაფალო კომპიუტერიშ გოტებაშ პროგრამა დო შხვა სპეციალური პროგრამეფი, ნამუთ ირინუანა ინფორმაციას კომპიუტერიშ აპარატული კონფიგურაციაშენ. თე ინფორმაცია იჩუალუ მიკროსქემას CMOS RAM. CMOS RAM სისტემური პლატასიე მონტაჟაფილი დო იჩამუ სპეციალური ელემენტით. თიმ ელემენტით მიარზუაფუ ჩამა კვარცული საათის.

ჩამაშ ბლოკი თირონი დენს გინართინუანს დაბალი ძაბვაშ (12,5ვ) ირონი დენო. ჩამაშ ბლოკიშ ელექტრული რშვილი უნარღელჸოფირენს ბლოკის გიშალუს ძაბვაშ სტაბილურალას, ელექტრო რშვილს ძაბვაშ თირაფეფიშ 180-220 ვ. ფარგალეფს.

მიკოწონაფაშ მონწყილობეფი

მიკოწონაფაშ მონწყილობეფი გოთოლწონაფილიე დიდი მოცულობაშ ინფორმაციაშ ოჩუალარო. „დიდი ნტირალაშ“ თუდო იგურისწყულებჷ მონწყილაფა, ნამუშ ნტირალა მუზმარენი ოშარშა მეტიე ოპერატიული მიკოწონაფაშ მონწყილობაწკჷმა ალაზიმაფათ.

მიკოწონაფაშ მონწყილაფა რე ინფორმაციაშ მიკოწონაფაშ დო დენგამტარეფიშ ართიანალა. რე ჟირი სახეშ ინფორმაციაშ მიკოწონაფაშ მონწყილობა: ბერჯეკი დო მანწყჷმალი. ემაყარაფალი მონწყილობა რე დინოჭარუაშ დო კითხირიშ მექანიზმიშ დო ელექტრული სქემაშ ართიანალა. თიში კონსტრუქცია გოპიჯალაფირიე ინფორმაციაშ მიკოწონაფაშ მაღვენჯი ტიპითი დო მოქმედალაშ პრინციპით.

ინფორმაციაშ მიკოწონაფაშ მაღვენჯი ანგარიათ შილებე რდას დისკიშ ვარა ლენტაშ (თე მონწყილობა ანწი ვეგიმირინუაფუ) სახეთ. ინფორმაციაშ მიკოწონაფაშ პრინციპიშ მეჯინათ ინფორმაციაშ მიკოწონაფაშ მაღვენჯეფი ირთუნა ჭაჭმენტური, ჭაჭმენტოპტიკური დო ოპტიკური მაღვენჯეფო. ლენტური მიკოწონაფაშ მონწყილობეფს გჷმირინუაფუდჷ ჭაჭმენტური მიკოწონაფაშ პრინციპი, დო დისკურს ჭაჭმენტური, ჭაჭმენტოპტიკური ვარ-და ოპტიკური. ინფორმაციას დისკური მიკოწონაფაშ მაღვენჯი შილებე რდას ბერჯეკი ვარ-და დჷრიკონი.

ინფორმაციაშ დჷრიკონი მაღვენჯიშ გჷშაშქუმალა წარმენს დისკეფიშ ვარ-და ფლოპი დისკეფიშ (უკვე მიჯვეშჷ) სახეთ. ინფორმაციაშ მიკოწონაფაშ მაღვენჯი წჷმარინუანს გარკვეული ზჷმაშ სპეციალური ფირს. თინა ფორილი რე სპეციალური ფეროჭაჭმენტური ფათი დო გოდვალირი რე პლასტმასიშ კოლოფის.

დჷრიკონი დისკეფიშ ემაყარაფალი მონწყილობა სტანდარტული გაბარიტეფიშ ელექტრონული მექანიკური მონწყილობა რე, ნამუშ კორპუსის დვალირიე :

ელექტროქვარქვანტი;
ჭაჭმენტური დუდია დო თიში პოზიცირაფაშ მექანიზმი;
ბეშტელი პლატა ელექტროქვარქვანტიშ ჩამაშ სქემეფით, დინოჭარუა-კითხირიშ გიშმალი სიგნალეფიშ ფორმირაფაშ, გამაძალიარაფალეფით.

დჷრიკონი დისკეფიშ ემაყარაფალი მონწყილობა მუშენს ხვალე დინოჭარუა დო კითხირიშ ჟამს. დინოჭარუა-კითხირიშ ჟამს ჭაჭმენტური დუდია მექანიკურო ოწაწჷ ინფორმაციაშ მაღვენჯის. სისტემურ ბლოკის ემაყარაფალი მონწყილობა თეშ ირინუაფუ, ნამუდა „ორკეშ“ შელებამი რდას დისკეფიშ მითოდვალა.

ბერჯეკი დისკის მიკოწონაფაშ მონწყილობა ართი ედომუშამი მონწყილობა რე თიში კონსტრუქციული სქემა დჷრიკონი დისკეფიშ ემაყარაფალი მონწყილობაშ სქემაშნერიე. ბერჯეკი დისკიშა მიკაწონაფალი მონწყილობაშ ნტირალა დო ინფორმაციაშ გოთირუა მუზმარენი ოშარშა უმოსიე დჷრიკონი დისკიწკჷმა ალაზიმაფათ. ინფორმაცია მუსხირენი ბერჯეკო მერსხილი დისკეფს დინიჭარუაფუ. დისკეფი ფეროჭაჭმენტური ფათ ფორილი ფირფიტეფიე. ინფორმაციაშ დინოჭარუა/კითხირი იხორციელებუ ჟირხოლო ჸურე (ოძგაშე ფირფიტეფიშ გალე).

არგამა რე დინოჭარუა დო კითხირი იხორციელებუ ჭაჭმენტური დუდიეფიშ ართიანალათ. დისკეფიშ პაკეტი ირთანს 7500-10000 რთინი/მქ-ს (მქ-ს კუნტარაფა - მერქას-წამს) სიჩქარეთი. მაკითხე დუდიეფი "ნჩურუნა" დისკიშ ჟიპიჯიშე 0.5-0.13 მიკრომეტრიშ გოძვენას. მიკოწონაფაშ მონწყილობეფს მუსხირენი ვითარი ფირმა გიშმაშქვანს მერინაფალაშ ღანკით აკომუშებულიე სპეციალური სტანდარტეფი, ნამუთიე : SATA, IDE, EIDE, SCSI.

ადაპტერი

მუნაჩამეფიშ დო მადუდე სიგნალეფიშ წჷმორინაფაშ ფორმა პერსონალური კომპიუტერიშ შხვადოშხვა მონწყილობეფს იშხვებუნა. თენა ორთაშობური რე თიშ გეშა, ნამუდა ზოხოშიანი ფუნქციონალური ბლოკეფიშ პრინციპეფი იშხვებუნა. სამანგათ, დისკეფიშე ნაკითხირა ინფორმაცია ელექტრონული იმპულსეფიშ ალაჸუნალა რე. თის თითო-კაკალია იმპულსი ართი ბიტიშ მაღვენჯიე. თიმ მუნაჩამეფით სისტემური სალტეს წჷმორინაფილიე 32 ართჟამურო გინოჩამილი იმპულსეფიშ კომბინაციათ. მონწყილობეფიშ ურთიართიქმედაფეფიშ მერინაფალაშ უნარღელჸოფა იხორციალებუ სპეციალური მონწყილობათ — ადაპტერეფით. კონსტრუქციულო ადაპტერი ნაბეშტა პლატა რე, ნამუსჷთ ართ ჸურე უღჷ სტანდარტული გჷმათიშალი, დო მაჟირა ჸურეშე ოსქვებური მონწყილობაწკჷმა მერსხილი სპეციფიური გჷმათიშალი. ბეშტელი პლატას რე მიკროსკოპული დო შხვა ელემენტეფი. ეკონია ხანს ადაპტერიშ მოთხუალა რკებულენს თიშენი, ნამუდა ელექტრული სიგნალეფიშ გინართინაფალი ფუნქციეფს მონწყილობეფიშ ელექტრონული დუდაფაშ სქემეფი ეთმოჭოფუნა მუშ დუდიშა დო მერინალაშ გარკვეულ ფუნქციეფს სისტემური პლატას გერინაფილი მიკროსქემეფი ორთჷნა. ეღანკილიშ უმკუჯინალუო თეჟამიშო გჷმორინაფასიე ვიდეოადაპტერეფი (იგივე ვიდეოკარტეფი), მიშაღალა/გიშაღალაშ პორტეფიშ ადაპტერეფი, რშვილური ადაპტერეფი, ხონარიშ ადაპტერეფი, მოდემეფი.

ვიდეობარათი

ვიდეობარათი ეკრანს გჷშარჩქინალ ინფორმაციას გინართინუანს ვიდეოსიგნალო. ვიდეობარათი იდვალუაფუ სისტემური ბლოკის დიდაპლატას, PCIe სლოტის. მუს აშარე გინოქიმინუაშ ორთა? ჩინებული რე, ნამუდა მონიტორს გჷმოსახულაფა წიმარინუანს ჭურჭულეფიშ ართიანალას. ჭურჭულეფიშ ფორმირაფა ელექტრული ჩხორიათ გიჭყაფუაფუ ჰორიზონტალური დო ვერტიკალური ფაჩუაშ მეშქაშალათ. ჩხორიაშ ტრაექტორია მუსხირენი ოშარი ჰორიზონტალური ღოზის ქიმინუნს. ელექტრონული ჩხორიაშ ინტენსივაფაშ დუდაფათ მიჭირინუაფუ ჭურჭულიშ ჟერჟელუა. ეკრანს გჷმოსახულაფაშ ეიოჭოფალო ოხვილური რე მეგაფილი წესით იხორციელას ელექტრონული ჩხორიაშ მოდელირაფაქ. თე ოპერაციეფიშ მათებელო ოხვილური რე ოპერატიული მიკოწონაფაშ მონწყილობას მიკაწონაფალი სიმბოლოეფიშ მეგაფილი კოდეფიშ გინორთინაფა ვიდეოსიგნალეფო.

ეიოშანალიე, ნამუდა მონიტორიშ ეკრანს გჷმოსახულებაშ ეკონწყუალაქ ოკო იხორციელას მერქაშ 25-30 კადრიშ სიჩქარათ. თე პროცესი უჭყვადუო მეურს. ეკრანშა გჷშაღალარი ინფორმაცია იჩუალუაფუ სპეციალურ შვენას — GDDR ტიპიშ ვიდეოშვენას. ვიდეობარათიშ ხარისხი, Pixel Fillrate ( Pixel/s ) დო Texture Fillrate ( Texel/s ) თე პარამეტრეფით ითანჯუ. რჩქვანელობურო შილებე მეფხვადათ მუს შანენს თე პარამეტრეფი თიშენი, ნამუდა განზომილება მუშით გეჩიებუ ზიტყვაზიტყვათ მუსხი პიქსელიში დო ტექსტურაშ ( 2D გჷმოსახულაფაშ ) ხანტუა შეულებუ მერქას, მუთ მეტი შეულებუ, ანუ, ვიდეო კარტა უმოს ძალიერიე დო ფეიკარიე. ( ა მუშ მეჯინათ ოკო გჷშეგორას ვიდეობარათიქ ) თაშნეშიშე შანულამი პარამეტრეფიე Bus width ( bit -ეფს ) ვიდეოადაპტერიშ ოპერატიული ( VRAM ) დო ( GPU ) პროცესორიშ შქას ინტერფეისიშ ზიმა, Bandwidth ( GB/s -ს ) ვიდეობარათიშ ოპერატიული დო პროცესორიშ შქას ინფორმაციაშ მუდანობა მერქას, Bandwidth თე პარამეტრი მებუნაფილიე, Memory clock -შა ( ვიდეოშ ოპერატიულიშ სიხშირეშა ) დო ბოლოს არძაშე უნარკებაშო შანულამი (დო ვართ უშანულამე) რე ვიდეოშვენაშ ზიმა. თეჟამიშო ვიდეოშვენაში მუზმარენი სტანდარტიე: ( სიხშირეშ მეჯინათ ) DDR, DDR2, GDDR3, GDDR4 (არძაშე უნარკებაშო გოფაჩილი) დო უახალაში GDDR5. მუთ უმოს ახალი სისტემაშ შვენა უღჷ ვიდეობარათის, მით უმოსი უღჷ სიხშირე ( Memory clock ). ზჷმაშ მეჯინათ: 128, 256, 384, 512, 768, 896, 1024, 1536, 1768, 2048, 4096 მბ.

დისკიშ კონტროლერი

დისკიშ კონტროლერი გოთოლწონაფილიე მექანიკურო მაყარაფუ მონწყილობაშ დუდაფა, ენოჭარუაში დო კითხირიშ პროცესეფიშ ელექტრული იმპულსეფიშ ფორმირაფაშო. თინა იკათუანს:

გენერატორს, ნამუთ ჩანს დისკიშ ემაყარაფალს თირონი დენით;
დინმაჭარ-მაკითხე დუდიეფიშ პოზიცირაფაშ დუდაფაშ სერვისიშ სისტემას;
მუნაჩამეფიშ დინონოჭარუაშ ჟამს ჭაჭმენტური დუდიეფიშა მერზიაფილი ელექტრული იმპულსეფიშ გამაძალიარაფალს;
კითხირიშ გამაძალიარაფალს დო ნაკითხირა ინფორმაციაშ გიშაულარი იმპულსეფიშ ფორმირაფაშ მონწყილობას.

მიშაღალა-გიმოღალაშ კონტროლერი, ანუ პორტეფი ადაპტერი მონწყილობა რე, ნამუთ ახორციალენს გალენი მონყილობეფიშ დუდაფას. თინეფიშ მერსხუაფა პროცესორიშ ბლოკწკჷმა იხორციალებუ სპეციალური სქემური ელემენტეფიშ მეშქაშალათ, ნამუეფსჷთ პორტეფს უძახჷნა. აშხვანერენა პარალელური დო ალმაჸვენჯი პორტეფს. პარალელური პორტეფი მეშქაშალას ირზენს ართი ტაქტიშა გინიჩას მინიმუმი ართი ბაიტიქ (8 ბიტი). ართი ბაიტიშ გინაჩამალო გჷშართილიე ართი მუკმაშქუმალარი (ართი კონტაქტი).

ალმაჸვენჯი პორტეფი იკათუანს ხვალე ართი ჭკობა მუკმაშქუმალარს დო ათეშენი ბაიტეფიშ აკმადგინალი ბიტეფიშ გინოჩამა ალმაჸვენჯო იხორციალებუ. ალმაჸვენჯი პორტი გჷმირინუაფუ ვართ ხვალე კოდირაფილი ციფრული ინფორმაციაშ გინაჩამალო, ვარინ ვაკოდირაფილი ინფორმაციაშ გინაჩამალოთ. მაგალითო, მანიპულატორწკჷმა.

ხშირას მიშაღალა-გიმოღალაშ ადაპტერი ოინალჷ სუმი პარალელური (თინეფიშ ჯოხო LPT1...LPT3) დო ოთხი ალმაჸვენჯი (თინეფიშ ჯოხო COM1...COM4) პორტის. LPT პორტეფშო გჷმირინუაფუ 41 წვანჯამი გუმათიშალი, დო COM პორტეფიშო 9, ვარა 25 წვანჯამი. გჷმათიშლეფი გიშაღალირი რენა სისტემური ბლოკიშ უკახალენ კიდას. თინეფს მიარცხუნა გალენი მონწყილაფაშ მიმარინაფალი კაბელეფი. არგამა რე გუმათიშალეფიშ საართო მუდანობა პორტეფიშ საართო მუდანობაშე უნარკებაშიე.

რშვილური პლატა

თე ადაპტერი გოთოლწონაფილიე პერსონალური კომპიუტერიშ მიორინაფალო მუნაჩამეფიშ გინოჩამაშ ფიზიკურ არხეფწკჷმა. მაგალითო, კოაქსიალურ კაბელეფწკჷმა. თინა ახორციალენს მუნაჩამეფიშ გინოჩამას ჟირხოლო ოწურაფალით.

არხიშე სიგნალიშ მეღება, კომპიუტერიშ სალტეშა თიში გინოჩამა
მუნაჩამეფიშ მეღება კომპიუტერიშე დო გინოჩამა არხის.

თე ჟამს რშვილური პლატა ახორციალენს გინოჩამილი გჷნაფეფიშ სტრუქტურაშ გინორთინაფას სტანდარტიშ მეჯინათ.

მონიტორი

მონიტორი გოთოლწონაფილიე ტექსტური დო გრაფიკული ინფორმაციაშ გჷმასახალო. თინეფს შეულებუნა იმუშუანი ტექსტურ ვარა გრაფიკულ რეჟიმს.

ტექსტური რეჟიმიშ მუშებაწკჷმა ეკრანი პიჯალობითო ირთუ საგანოეფო. ეკრანს ართჟამიერო შილებე გჷმოღალირქ იჸუას ართი სიმბოლოქ 256 ოწმოხ ჩინებულ სიმბოლოშე. თე სიმბოლოეფს ორხველჷ ასოეფი, ციფრეფი დო შხვა. ოკო ეკიღანკას, ნამუდა გჷშაღალარი სიმბოლოეფიშ მუდანობა 256-ით აკოფარგალერი ვა რე. ართი დო იგივე კოდის რეჟიმიშ მეჯინათ ეკრანს შილებე შხვადოშხვა სიმბოლოეფი მეურდასჷნ. გრაფიკულ რეჟიმს მონიტორი რასტრის წჷმარინუანს, ნამუთ პიქსელეფშე აკმოდირთუ. მონიტორიშ უნარს, ართჟამურო ჰორიზონტალურო დო ვერტიკალუროთ ესახილქ იჸუას პიქსელეფიშ გარკვეული მუდანობაქ, მონიტორიშ გჷშაგორანჯალას უძახჷნა. გჷმოთქუალა „მონიტორიშ გიშაგორანჯალა 800x600“ შანენს, ნამუდა მონიტორის შეულებუ გიმიღას 600 ჰორიზონტალური დო 800 ვერტიკალური ჭურჭული (პიქსელი). მონიტორიშ რეალური გჷშაგორანჯალა თაშნეშიშე მუკობუნელი რე ვიდეოადაპტერშა.

არსებენს ჟირი ტიპიშ მონიტორი: ქვანთირ კრისტალს დო ელექტრონული ჩხორიულ სვირიას. ქვანთირ კრისტალს ეგაფილი მონიტორეფს მორჩილი წონა დო გეომეტრიული ზჷმა უღუნა, ხვარენს ოშქარულო ჟირმანგო ნორკებუ ელექტროენერგიას.

უმოსო მონიტორი ზოხორინელი ბლოკიე. მონიტორიშ ჭკუდშა ეკრანი სპეციალური გიომარგაფალეფითიე დამარგებული. თინეფი მეშქაშალას არზენა მახვარებუეფს გიორინუანი თინა ოკორნაფალი კუნთხუთ. ჭკუდიშ დინოხოლე ჩამაშ ბლოკი დო ეკრანს გჷმოსახულებაშ ფორმირაფაშო ოხვილური ელქტრული სქემეფიე.

თეხანური პერსონალური კომპიუტერეფს ეკრანიშ მუშობაშ ვადაშ ოხანგინძორაფალო დო ელექტროენერგიაშ ოზოგალო გუმოგონილიე სპეციალური პროგრამულ-აპარატული მეთოდეფი. გარკვეული ჟამიშ გოძვენას მუმახვარებუ ვა ასრულენს სამუშას და, დაჭყაფუს ოპერაციული სისტემას გიმუღჷ ეკრანს სპეციალური სურათეფი, დო მოგვიანაფათ მონიტორი გინოჸუნს ელექტროენერგიაშ ეკონომიური ხარჯებაშ, თ.გ. „ჯინაშ” რეჟიმშა.

კლავიატურა

კლავიატურა ვარა ქიბორდი (ქორთ. Keyboard) გოთოლწონაფილიე კომპიუტერს მადუდე სიგნალეფიშ დო მუნაჩამეფიშ მიშაღალარო. კლავიატურა კონსტრუქციულო ზოხორინელი ბლოკიე. ნოუთბუქის კლავიატურა კორპუსიშ უგმურთუ ნორთიე.

კლავიატურა სტანდარტიზაფილიე: თინა აკმიდგჷმუ 101-103 კონჭიშე (ასე თე რიცხვის ოძინუ მულტიმედია კლავიატურას გოდვალირi კონჭეფიშ მუდანობა). კლავიატურას კონჭეფიშ ართიანალა პირობითო გორთილი რე მუზმარენ ბუნათ. სიმბოლური კონჭეფიშ ჯინჯიერი მეშანილობა რე - ასოეფიშ, ციფრეფიშ, სპეციალური სიმბოლოეფიშ მიშაღალა. ისტორiულო იფორმირჷ ნამუდა ართი დო იგივე ღილაკეფი გჷმირინუაფუ დიდი დო ჭიჭე ასოეფიშ ოჭარალო. ფუნქციონალური კონჭეფიშ დოშანილობა რე ზოჯუაშ გინოჩამა. ზოჯუაშ შანულობა ითანჯუ პროგრამაშ მეჯინათ. თე კონჭეფს კონწარი დოშანილობა ვა უღუნა.

მანიპულატორეფი

ჭუკია — კომპიუტერწკჷმა მუშობაშ ჟამს ეკრანს გჷმისახუ მოვალუე ვერტიკალური კურსორი. კურსორი ეკრანს მოძირანა სიმბოლოშ მითოღალაშ აბანს. მახვარებუს შეულებუ გინაბანუას კურსორი ოკორნებელი მიიწურაფუთ კლავიატურას არსებული კოპულეფიშ (ისარეფიშ) ეიოღანკალი კონჭეფიშ მეშქაშალათ. კურსორიშ გჷმორინაფა, გჷშაკერძაფილო გრაფიკული ინფორმაციაწკჷმა მუშობას უხუჯური რე. კურსორიშ ნოთირუო გჷმირინუაფუ მანიპულატორი. ფართო ფაჩუა ძირჷ მანიპულატორეფქ ჯოხოდვალათ „ჭუკია“(Mouse) დო „ტრეკბოლი“. ტრეკბოლი ნორკებო რე გოფაჩილი. ჭუკია წჷმარინუანს პლასტმასიშ ჭიჭე კოლოფის. ჭუკიაშ აბანდვალა ეკრანს ჭიჭე კოპულით რე ეღანკილი. კოპულიშ გინააბანაფალო დასაბაღი რე გინუააბანუათ ჭუკია ბირტყას. ჭუკიას უღჷ 2 კონჭი(აძინუ მულტიმედია ჭუკიეფიშ კონჭეფი). კონჭეფშა კითიშ გენჭირათ კომპიუტერს მიაჩამუ ზოჯუეფი. ჭუკია მანქანას მიარცხუაფუ კაბელით, COM1 გჷმათიშალით ვარა COM2 მითოღალა — გიმოღალაშ ადაპტერით (COM ჭუკიეფი უკვე მოჯვეშებულიე, ასე უკვე ხვარებასიე ლაზერული დო ოპტიკური ჭუკიეფი).

გოფართაფაშ პლატეფი

გაფართაფაშ პლატას უძახჷნა გეძინელო ელექტრონულ მონწყილobას. თინა სტანდარტული ფორმაშ ბეშტელი პლატა რე ელექტრონული კომპონენტეფით დო მიკროსქემეფით. თინა ირინუაფუ ჯინჯიერი პლატაშ ზოხორინელ სლოტის. გოფართაფაშ პლატეფს ორხველჷ: მოდემი, ხონარამი პლატა დო შხვა.

გალენი მონწყილობეფი

გალენი მონწყილაფეფს უძახჷნა სისტემური ბლოკიშ გალე რინელ მონწყილობეფს. თინეფს ორხველუ: პრინტერი, გრაფოემაგაფუ, მოდემი. სტრიმერი, სკანერი, ოპროექტე პანელი დო შხვა. ოკო ქობშინუათ, ნამუდა ჯოხო „გალენი მონწყილაფა“ პირობითიე. გალენი მონწყილობაშა შილებე მიშმეშას არძონერი მონწყილობა, თინა კონსტრუქციულო ზოხორინელი ბლოკიშ სახეთიე წჷმორინაფილი.

პრინტერეფი

პრინტერს უძახჷნა მონწყილობას, ნამუშ მეშქაშალათ ინფორმაცია ჯინჯიერო მითმიღებუ ქარღადის (შილებე კანკალა ფირს ვარა შხვა). პრინტერიშ მიარენერი მოდელი არსებენს. თინეფი გინორთელი რენა წარმებულობათ, ინტერფეისით, ფუნქციური შელებეფითი დო მოქმენდაფაშ პრინციპით.

პრინტერიშ ოსხირი რთული ელექტრო მექანიკური მონწყილობა რე. თინა უნარღელჸოფირენს გჷმოსახულებაშ ფორმირაფას, ქარღადიშ გინოაბანუას, ოღაფალიშ მერზიაფას დო შხვა. პრინტერიშ აკოდგინალუას რე ელექტრული ნორთი დუდაფაშ სქემათ დო ბუფერული მიკოწონაფაშ მონწყილობათ.

გჷმოსახულებაშ ფორმირაფათ პრინტერეფი ირთუ კონტურულ დო რასტულ პრინტერეფო. კონტურულ პრინტერს სიმბოლოშ გჷმოსახულება უჭყვადუ ღოზიე დო მითმიღებუ ქარღადის მაღაფალი ლენტიშ გჷმორინაფათ, ქარღადიშა ლიშიშ გეშქუმალათ.

რასტულ პრინტერს გჷმოსახულება მითმიღებუ უმორჩილაშ ჭურჭულეფიშ ართიანალათ (ჭურჭულიშ დიამეტრი 0,1-0,3მმ). თეჟამშო პერსონალურ კომპიუტერეფს გჷმირინუაფუ ხვალე რასტული პრინტერეფი. ჭურჭულეფიშ გინოღალაშ პრინციპით რასტული პრინტერეფი ირთუ: მატრიცულ, ჭავლურ დო ლაზერულ პრინტერეფო.

მოდემეფი

მოდემი უნარღელჸოფირენს კომპიუტერიშ მეგაფილობას ოტელეფონე ღოზიწკჷმა. კომპიუტერი გჷმიმუშენს დისკრეტულ სიგნალეფს. ოტელეფონე ღოზით ინფორმაცია გინაჩამუ ანალოგიური ფორმათ. მოდემეფი ახორციელენა ციფროანალოგურ გინორთინაფას. კომპიუტერშე ინფორმაციაშ გინოჩამაწკჷმა მოდემი დისკრეტულ სიგნალეფს გინართინუანს ოტელეფონე ღოზიშ სიხშირეშ მაღვენჯ ანალოგური სიგნალო, დო მეღებაშ ჟამს პიჯიშო ანალოგური სიგნალი გინირთუ დისკრეტული სიგნალო. მოდემეფით კომუტირებული ოტელეფონე ღოზეფით ინფორმაციას გინოჩანა 300-შე 64 000 ბოდიშ სიჩქარეთ (1 ბოდი = 1 ბიტი წამის), დო გჷშართილი ოტელეფონე ღოზეფით გინოჩამაწკჷმა მიინჭაფუ 64 კილობოდიშ უმოს სიხშირეშა.

მოდემეფი სიგნალეფიშ მეღება-გინოჩამაშ მეტი გეძინელო ახორციალენა ტელეფონიშ ნომერიშ ავტომატური ეკოროფუას, გომაჟირაფათ ეკოროფუას დო შხვა ფუნქციეფს. ოკო ეიშანას, ნამუდა მოდემიშით გარკვეული ფუნქციეფიშ მათებელო აპარატული შელებეფიშ გალე მეგაფილი ოკომუნიკაციე პროგრამული უნარღელჸოფა რე ოხვილური.

კონსტრუქტორული სრულებათ მოდემეფი მითომონტაჟელი რენა ვარა კომპიუტერიშ სისტემური ბლოკის, ვარა წჷმარინუანა ზოხორინელი ბლოკის დო კომპიუტერს მიარცხუაფუნა სპეციალური კაბელით.

სტრიმერეფი (მოჯვეშაფილი რე დო ასე ვა რე ხვარებას)

სტრიმერი რე მონწყილობა ინფორმაციაშ ანგიშ ჭაჭმენტური ლენტიშა გინაღალარო. კონსტრუქციული სქემათ სტრიმერეფი ოხორორინალი მაგნიტოფონიშ ანალოგიური რე. კასეტაშა შილებე დინიჭარას მუზმარენი ვითარი მეგაბაიტიშე მეზმარენი გიგაბაიტიშახ ინფორმაციაქ.

კომპაქტ დისკეფიშ მონწყილობეფი

1996 წანაშე ფართე გოფაჩუა ძირეს კომპაქტ-დისკეფქ. დისკიშ ნტირალა 700 მეგაბაიტიე. თიშა ენოჭარილო ინფორმაცია იკითხირუაფუ დიდი სიჩქარეთ. თინეფი მოხუჯურეფი რენა დიდი ინფორმაციაშ გაფაჩალო.

ბაზარს გოფაჩილიე გეჸვენჯი ტიპიშ კომპაქტ დისკეფი დო თიში მაკითხეეფი : CD-R, CD-RW, DVD-R, DVD-RW.

CD-R მონწყილობა მეშქაშალას ირზენს დისკი იბკითხათ ბრელშა, თაშნეშე თე მონწყილობა კითხულენს, RW დისკეფსჷთ. R დისკშა შილებე ინფორმაციაშ ხვალე ართიშა დინოჭარუა.
CR-RW მონწყილობა მეშქაშალას ირზენს ენუოჭარათ დო წებკითხათ R დო RW დისკეფი. RW დისკიშა ინფორმაციაშ ბრელშა ენოჭარუა/ლასუა რე შელებუანი.
DVD-R — CD-R-იშ ანალოგიურიე ხვალე ართი გინორთათ ნამუდა DVD დისკეფის ინტირე ბრელით უმოსი ინფორმაცია R დისკეფწკჷმა ალაზიმაფათ, თიშა R დისკიშ ანალოგიურო ხვალე ართიშა რე შელებუანი ინფორმაციაშ დინოჭარუა.
DVD-RW — CD-RW-ს ანალოგიურიე.

უჭყვადუო ჩამაშ ბლოკი (UPS)

გალენი მონწყილობას ორხველჷ უჭყვადუო ჩამაშ ბლოკი (UPS). თიში დოშანილობა რე უნარღელჸუას პერსონალური კომპიუტერიშ ჩამა ელექტროენერგიაშ ნჩალუაჟამს. უჭყვადუო ჩამაშ ბლოკიშა მიშმურს აკუმულატორი. თინა უნარღელჸოფირენს რშვილს ელექტროენერგიაშ გჷმოთიშუაჟამს კომპიუტერიშ ჩამას გარკვეული ჟამიშ გაოძვენას.

უჭყვადუო ჩამაშ ბლოკიშ ართ-ართი ჯინჯიერი ფუნქცია რე, თირაფეფიშ უმკუჯინუო, მითმაულარი ძაბვაშ თეშ რეგულირაფა, ნამუდა გიშმალუ ძაბვა რდას ირჟამიერო 220 ვ დო თაშნეშიშე გიშმალუ სიხშირე რდას 50 ჰც. თიშა დინოდვალირი აკუმულატორი იმუხტუ ავტომატურო, მუჟამ აკუმულატორიშ ძაბვა 10,5 ვოლტშა გიმურს მუხტუას იჭყანს დო მუჟამსჷთ ძაბვა მიოჭირინუანს 14,5 ვოლტის, მუხტუაშ პროცესი ჭყორდუ.

დუდაფაშ ავტომატიზაციაშ დონეთ კანკალე უგუჭყვადუო ბლოკი ირზენს სიგნალს ჩამაშ გოჭყვადუაშე, ნამუშ ოსხირსჷთ კომპიუტერშა გიტებაფუაფუ პროგრამა. პროგრამა ავტომატურო ჭყვადუნს მანქანაშ მუშობას დო თიშჷნს თის. თაშნეშე შეულებუ კომპიუტერიშ გიმორთუალაჟამს გოთიშას ინტერნეტი. თეშო თის უღუ 2 ცალი RJ 45 პორტი (ADSL ინტერნეტიშ კაბელიშ) დო კონჭი სტაბილიზირაფილი 60 ჰც-იშა გინართუაფალო. თე ფუნქციეფი ალაზიმაფათ მაღალი კლასიშ დო ძალიერ UPS-ის უღუ.

რესურსეფი ინტერნეტის

С. С. Лавров. «Кому и для чего нужна персональная вычислительная машина?» (1982)
Personal Computer Museum – Showcasing over 40 interactive displays
Old Computers Museum – Displaying over 100 historic machines.
Chronology of Personal Computers A chronology of computers from 1947 on.
Notebook PC Reviews Archived 2015-09-24 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
Howstuffworks' article on "How PCs Work"
BlinkenLights Archaeological Insititute - Personal Computer Milestones What was the first personal computer?
What is a "Silent" Computer? dutch (nl)
"Total share: 30 years of personal computer market share figures" – From Ars Technica