i
Apparence
Scrijha latén
a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z |
A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z |
Ôtès letes
Ɑɑ Ꞛꞛ Ꞵꞵ Ꝯꝯ Ðð Ɖɖ Ꝺꝺ ẟ Əə Ɛɛ Ꝫꝫ ꭡ Ⅎⅎ Ꝼꝼ ɸ ⱷ Ɣɣ Ᵹᵹ Ƣƣ Ꜧꜧ Ƕƕ Ⱶⱶ Ɩɩ Kʼĸ ƛ Ŋŋ ᴖ ᴗ Ɔɔ Ꞷꞷ ꭥ Ꞝꞝ Ȣȣ Ꝛꝛ Ʀʀ Ꞃꞃ Ꝝꝝ ꭅ Ꞅꞅ Ʃʃ Ꝭꝭ ẞß Ꞇꞇ Þþ ꭐ Ʊʊ Ꞟꞟ ꝸ Ʋʋ Ỽỽ Ꝩꝩ Ƿƿ Ꭓꭓ Ȝȝ Ꝣꝣ Ʒʒ Ꜫꜫ Ꜭꜭ Ꜯꜯ Ƨƨ Ƽƽ Ɂɂ ǀ ǁ ǂ ǃ ʘ Ꜣꜣ Ꜥꜥ
Pitites grandès letes
Lete
pitite lete | grande lete |
---|---|
i U+0069 |
I U+0049 |
i
- nouvinme pitite lete et troejhinme voyale di l’ alfabet latén.
- chife romin onk.
Note
Cisse lete cial ni doet nén esse maxheye avou les letes foirt ershonnantes dins d’ ôtes alfabets : і (cirilike) eyet Ꭵ (chérokî).
Waitîz eto
Lijhoz l’ årtike Lete I so Wikipedia.
Etimolodjeye
Tayon-bodje latén « ille » (minme sinse)
Prononçaedje
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /i/ /ɪ/ /œ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /i/
Prono d’ djin sudjet
divant cossoune | divant voyale | |
---|---|---|
omrin | i | il |
femrin | ele | elle |
i omrin
- prono sudjet do rwaitant (3inme djin do singulî) metou padvant l' viebe, dizo alofômes "i" (si l' codjowa ki shût atake pa ene cossoune) ou "il" (si l' codjowa ki shût kimince pa ene voyale).
- I va mori !
- I est scran.
- minme prono, mins metou padrî l' viebe, avou li lete di beloyance -t, apus ki si l' viebe a ddja on "t" å coron.
- Va-t i mî ?
- Sint i l' minme pufkene ki mi ?
- Ki respond-t i, dins s' lete ?
- (pus stroetmint) divant « vola ».
- I court so ses doze ans a schipe, e s’ vola t i shijh ans k’ i fwait l’ manaedje – come ene pitite feme. — Arthur Xhignesse, « Boule-di-Gôme », 1912, p.3 (fråze rifondowe).
- prono sudjet des rwaitants (3inme djin do pluriyal), metou padvant l' viebe.
- I vont tos les djoûs a l' ospitå.
- Il ont ddja stî vôté ?
- minme prono, mins metou padrî l' viebe (k' a todi on "t" å coron).
- Vont i mî ?
- Rôlèt i todi come des ewaerés ?
Notule d’ uzaedje
Pout esse rissaetchî:
- divant tolminme ké viebe.
- A stî pus malén k' twè: i n' î a nén stî (po: il a stî…)
- dins l' ratourneure: «a stî on tins»
- divant «gn a», «n a», «n' a»
- Gn aveut k' a l' dire divant (po: i gn aveut k' a…)
- N a l' cocmwår ki boût (po: i n a…)
- divant «endè» u «el», mins çoula s' pout eto comprinde come èn etroclaedje avou rmagnaedje di letes.
- Et, cwand l' mestré soune, vola k' endè vont Tot marcant les pas sol betchete des pîs — Henri Simon (fråze rifondowe). (po: …vola k' il endè vont…
- El vôreut bén rawè (po: i l' vôreut…).
Sinonimeye
Ortografeyes
(i (pa dvant cossoune), il (pa dvant voyale); kékes sistinmes di scrijhaedje notèt eto l' pluriyal, ou co l' sipotchaedje del voyale ( 'l est)
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- ye̊, ye̊s- pluriyal : G202 p. 98
- i, il / 'l, is pluriyal : O90
- i, il, is pluriyal : O0, O4
- i, i-y- / y- : G202 p. 98 (/j/ d’ beloyance et fondaedje do prono)
- e̊ : G202 p. 100
- i, il : C1, C8, C13 (a » djoker », « djermale »), C106, E1, S0, S117
- ì, ìs- pluriyal : G202 p. 98
- ë, ël : C65
- i, is- pluriyal : G202 p. 98
- i, i- : E200 (/j/ d’ beloyance)
E rfondou walon :
Vey eto a G202, p. 98 a 100.
Ratournaedjes
prono sudjet 3inme djin do singulî
prono sudjet 3inme djin do pluriyal
Adviebe
i
- î.
- Il i va sovint ?
Polonès
Adjondrece
i
Categoreyes :
- Scrijhas d' l' alfabet latén
- Letes
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon d' on seu pî
- Mots do walon vinant do latén
- Mots ki s' prononcèt parey cåzu totavå
- Pronos d' djins sudjets do walon
- Mots do walon scrîts e Feller
- Mots do walon scrîts e Feller d' on seu pî
- Adviebes do walon scrîts e Feller
- Mots do polonès
- Polonès
- Mots do polonès d' on seu pî
- Adjondreces do polonès