Xem mã nguồn của Vật thể bay không xác định

{{Chú thích trong bài}}{{Lỗi thời}}{{Underlinked|date= tháng 10 năm 2020}}
{{Short description|Hiện tượng bất thường trên bầu trời mà không thể được nhận dạng hay xác định nhanh chóng}}
{{Ufo}}
[[Tập tin:Supposed UFO, Passaic, New Jersey.jpg|nhỏ|Tấm ảnh dường như cho thấy UFO chụp ngày 31 tháng Bảy năm 1952 ở [[New Jersey]]]]

Một '''vật thể bay không xác định''', còn được gọi là '''UFO''' (viết tắt của {{lang|en|Unidentified flying object}} trong [[tiếng Anh]]) là bất kỳ hiện tượng trên không được trông thấy mà không thể được nhận dạng hay giải thích ngay lập tức. Khi điều tra, hầu hết các UFO được [[Nghiên cứu nhận dạng UFO|xác định]] là các vật thể hoặc hiện tượng khí quyển đã được biết đến, trong khi một số nhỏ vẫn chưa  

Những nhà khoa học và những tổ chức hoài nghi như [[Ủy ban Điều tra Hoài nghi]] đã đưa ra các lời giải thích tầm thường về một số lượng lớn các UFO được cho là do hiện tượng tự nhiên, công nghệ của con người, ảo tưởng hoặc trò lừa bịp gây ra. Các nhóm nhỏ nhưng lớn tiếng của "[[UFO học|những nhà UFO học]]" ủng hộ các giả thuyết không theo quy ước, [[giả khoa học]], một số trong số đó vượt ra ngoài tuyên bố về các chuyến thăm do [[Sự sống ngoài Trái Đất|người ngoài hành tinh]] điển hình và đôi khi là một phần của [[Tôn giáo UFO|các tôn giáo mới]].

Trong khi những lần bắt gặp bất thường đã được báo cáo trên bầu trời xuyên suốt lịch sử, UFO đã không đạt được sự nổi bật về văn hóa thời nay cho đến giai đoạn sau [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Thế chiến thứ II]], leo thang trong [[Thời đại Không gian]]. Thế kỷ thứ 20 đã chứng kiến những cuộc nghiên cứu và điều tra về các báo cáo UFO được thực hiện bởi một số chính phủ (chẳng hạn như các Dự án [[Dự án Grudge|Grudge]] and [[Dự án Sign|Sign]] ở [[Hoa Kỳ]] và [[Dự án Condign]] ở [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Vương quốc Anh]]), cũng như bởi nhiều tổ chức và cá nhân.

== Lịch sử ==
=== Trước thế kỷ thứ 20 ===
{{Further|Danh sách tiêu biểu về những hiện tượng UFO}}
[[Tập tin:Himmelserscheinung_über_Nürnberg_vom_14._April_1561.jpg|nhỏ|[[Hiện tượng thiên thể Nürnberg 1561|Hiện tượng thiên thể năm 1561 trên Nuremberg]] được in trong một thông báo tin tức có hình vẽ. Những người đam mê UFO mô tả hiện tượng này như một trận chiến trên không và có nguồn gốc ngoài Trái đất. Những người hoài nghi cho rằng hiện tượng này có khả năng là một [[mặt trời giả]].]]Con người đã quan sát bầu trời xuyên suốt lịch sử, và đôi khi bắt gặp những cảnh tượng bất thường: chẳng hạn như [[sao chổi]], [[thiên thạch]] sáng, một hoặc nhiều hơn trong số [[Hành tinh cổ điển|năm hành tinh có thể dễ dàng nhìn thấy bằng mắt thường]], [[Giao hội (thiên văn học)|các hành tinh giao hội]] và [[Hiện tượng quang học|các hiện tượng quang học]] trong khí quyển như [[mặt trời giả]] và [[Mây hình hột đậu|mây hình thấu kính]]. Một ví dụ đặc biệt nổi tiếng là [[Sao chổi Halley]]: hiện tượng này được các nhà thiên văn Trung Quốc ghi lại lần đầu tiên vào năm 240 trước Công nguyên và thậm chí có thể sớm đến tận năm 467 trước Công nguyên. Vì nó đi qua hệ mặt trời phía bên trong cứ sau 76 năm, nó thường được xác định là một sự kiện biệt lập độc nhất trong các tài liệu lịch sử cổ đại khi các tác giả không biết rằng đây là một hiện tượng lặp lại. Những ghi nhận như vậy trong lịch sử thường được coi như những điềm báo/điều kỳ diệu [[siêu nhiên]], [[Thiên sứ|thiên thần]] hoặc những [[Điềm|điềm báo]] tôn giáo khác.<ref>Rev. Ed. [https://www.unity.org/resources/bible-interpretation/ezekiel-14-extraterrestrial-encounter Ezekiel 1:4: Extraterrestrial Encounter?] Unity Accessed 4 June 2021.</ref> Trong khi những người đam mê UFO đôi khi nhận xét về sự tương đồng giữa một số biểu tượng tôn giáo nhất định trong các bức tranh thời Trung cổ và các báo cáo về UFO,<ref>{{Chú thích web|url=http://www.americanchronicle.com/articles/16589|tựa đề=Do UFOs Exist in the History of Arts?|tác giả=Giordano|tên=Daniela|ngày=November 13, 2006|website=American Chronicle|nhà xuất bản=Ultio, LLC|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20120819213933/http://www.americanchronicle.com/articles/view/16589|ngày lưu trữ=2012-08-19|ngày truy cập=2013-09-06}}</ref> đặc tính kinh điển và tính biểu tượng của những hình ảnh đó được các nhà sử học nghệ thuật ghi lại bằng cách áp đặt nhiều lời giải thích tôn giáo thông thường hơn vào những hình ảnh như vậy.<ref>{{Chú thích tạp chí|last=Cuoghi|first=Diego|date=2004|title=The Art of Imagining UFOs|url=http://www.skeptic.com/the_magazine/archives/vol11n01.html|journal=[[Skeptic (U.S. magazine)|Skeptic]]|publisher=[[The Skeptics Society]]|volume=11|issue=1|access-date=2013-09-06}}</ref>

Một số ví dụ về các quan sát tiền hiện đại về các hiện tượng bất thường trên không:

* [[Julius Obsequens]] là một nhà văn [[La Mã cổ đại|La Mã]], người được cho là đã sống vào giữa thế kỷ thứ tư sau Công nguyên. Tác phẩm duy nhất gắn liền với tên tuổi này là ''Liber de prodigiis'' (Cuốn sách của những Thần đồng), được trích hoàn toàn từ một sách toát yếu được viết bởi [[Titus Livius|Livy]]; ''De prodigiis'' được xây dựng như một lời kể về những điều kỳ diệu xảy ra ở [[Roma|Rome]] từ năm 249 đến năm 12 trước Công nguyên. Một khía cạnh trong những tác phẩm của Obsequens đã khiến cho một số người đam mê UFO hứng thú là ông đề cập đến những thứ di chuyển trên bầu trời. Có thể đó là mô tả về thiên thạch, và, vì Obsequens đang viết khoảng 400 năm sau các sự kiện mà ông mô tả, nên văn bản không phải là lời kể của những người chứng kiến tận mắt.<ref>Julio Obsecuente, ''Libro de los Prodigios (restituido a su integridad, en beneficio de la Historia, por Conrado Licóstenes)'', ed. Ana Moure Casas (Madrid: Ediciones Clásicas, 1990)</ref><ref>Giulio Ossequente, ''Il Libro dei prodigi'', ed. Solas Boncompagni (Rome: Edizioni Mediterranee, 1992)</ref>
* Một bức tranh khắc gỗ của Hans Glaser xuất hiện trên một tờ báo rộng vào năm 1561 đã được giới văn hóa đại chúng coi là "[[Hiện tượng thiên thể Nürnberg 1561|hiện tượng thiên thể trên Nuremberg]]" và có liên quan đến nhiều tuyên bố về [[Nhà du hành vũ trụ cổ|phi hành gia cổ đại]] khác nhau.<ref name="Vallee">{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=XINLC2ubHqwC&pg=PT71|title=Wonders in the Sky: Unexplained Aerial Objects from Antiquity to Modern Times|last=Vallee, Jacques|last2=Aubeck, Chris|publisher=Tarcher|year=2010|isbn=978-1585428205}}</ref> Theo nhà văn [[Jason Colavito]], hình ảnh đại diện cho "sự miêu tả gián tiếp của một mặt trời giả lòe loẹt", một [[Mặt trời giả|hiện tượng quang học khí quyển]] đã được biết đến.<ref name="Colavito-121212">{{Chú thích web|url=http://www.jasoncolavito.com/1/post/2012/12/the-ufo-battle-over-nuremburg.html|tựa đề=The UFO Battle over Nuremburg|tác giả=Colavito|tên=Jason|lk tác giả=Jason Colavito|ngày=December 12, 2012|website=jasoncolavito.com|ngày truy cập=July 12, 2013}}</ref> Một báo cáo tương tự đến từ [[Hiện tượng thiên thể Basel 1566|năm 1566 tại Basel]] và, thật vậy, vào thế kỷ thứ 15 và 16, nhiều tờ rơi viết về "phép lạ" và "cảnh tượng trên trời".
* Vào ngày 25 tháng Một năm 1878, tờ ''[[Denison, Texas|Denison]] Daily News'' đăng một bài báo trong đó John Martin, một nông dân địa phương, kể rằng đã nhìn thấy một vật thể lớn, tối, hình tròn giống như một quả bóng bay bay "với tốc độ tuyệt vời". Martin, theo thông tin từ tờ báo, nói rằng nó có kích thước tương đương với một cái đĩa theo quan điểm của anh, một trong những cách sử dụng đầu tiên của từ "đĩa" (sau này thành "đĩa bay") liên quan đến UFO.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.americanchronicle.com/articles/17732|tựa đề=Before the Wright Brothers ... There Were UFOs|tác giả=Booth|tên=B J|ngày=December 8, 2008|website=American Chronicle|nhà xuất bản=Ultio, LLC|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20120819213938/http://www.americanchronicle.com/articles/view/17732|ngày lưu trữ=2012-08-19|ngày truy cập=2013-09-06}}</ref> Vào tháng Tư năm đó, các báo cáo về "[[Khinh khí cầu bí ẩn|các khinh khí cầu bí ẩn]]" như vậy ở nhiều vùng khác nhau của [[Hoa Kỳ]] khá giống với những làn sóng UFO hiện đại. Nhiều người thậm chí báo cáo rằng họ đã nói chuyện với các phi công điều khiển các đĩa bay đó. Những báo cáo về nhiều con tàu kỳ lạ và ánh sáng nhân tạo trên bầu trời đã được đăng trên các tờ báo địa phương trong hai thập kỷ sau đó, đỉnh điểm là [[Bệnh tâm thần hàng loạt|vụ hoảng loạn hàng loạt]] vào năm 1897, nơi một số người lo sợ rằng [[Thomas Edison]] đã tạo ra một ngôi sao nhân tạo có thể bay quanh đất nước. Khi được hỏi ý kiến về những báo cáo như vậy, Edison nói, "Tôi đảm bảo với bạn rằng đó là tin giả hoàn toàn."<ref>[[Unidentified flying object#Keel 1996|Keel 1996]], pp. 29–31</ref><ref>{{Chú thích tạp chí|date=April 12, 1897|journal=New York Herald}}</ref>

=== Thế kỷ 20 và sau đó ===
Tại các [[Chiến tranh Thái Bình Dương|chiến trường Thái Bình Dương]] và [[Chiến trường châu Âu trong Thế chiến thứ hai|châu Âu]] trong [[Chiến tranh thế giới thứ hai|Thế chiến thứ hai]], những quả cầu lửa tròn, phát sáng được gọi là "[[foo fighter]]" đã được các phi công của [[Khối Đồng Minh thời Chiến tranh thế giới thứ hai|phe Đồng minh]] và [[phe Trục]] báo cáo. Một số lời giải thích của Đồng minh được đưa ra vào thời điểm đó bao gồm [[Lửa thánh Elmo|ngọn lửa của Thánh Elmo]], hành tinh [[Sao Kim|Kim]], ảo giác do thiếu oxy, hoặc vũ khí bí mật của [[Đức Quốc Xã|Đức]].<ref>{{cite magazine|date=January 15, 1945|title=Foo-Fighter|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,775433,00.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20080417042038/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,775433,00.html|archive-date=April 17, 2008|access-date=2013-05-16|url-status=dead|magazine=[[Time (magazine)|Time]]}}</ref> Năm 1946, hơn 2.000 báo cáo được thu thập, chủ yếu bởi quân đội [[Thụy Điển]], về các vật thể trên không không xác định trên bầu trời các quốc gia Scandinavia, cùng với những báo cáo biệt lập từ [[Pháp]], [[Bồ Đào Nha]], [[Ý]] và [[Hy Lạp]]. Các vật thể này được gọi là "mưa đá Nga" (và sau này là "[[tên lửa ma]]") vì người ta cho rằng các vật thể bí ẩn này có thể là những vụ thử [[tên lửa]] [[Bom bay V-1|V1]] hoặc [[Tên lửa V-2|V2]] của Đức do Nga chiếm được và tiến hành. Hầu hết trong số chúng được xác định là hiện tượng tự nhiên như thiên thạch.<ref>[[Unidentified flying object#Swords & Powell|Swords & Powell 2012]], p. 63</ref>

Cơn sốt UFO phổ biến do nhiều người ghi nhận bắt nguồn từ việc truyền thông đăng tin hàng loạt các báo cáo vào ngày 24 tháng Sáu năm 1947, rằng một phi công dân sự tên là [[Kenneth Arnold]] cho biết đã nhìn thấy chín vật thể bay thành đội hình gần [[Núi Rainier]] ở Hoa Kỳ. Vào thời điểm đó, anh ta mô tả các vật thể bay giống như một cái đĩa, dẫn đến các báo chí đưa tin là "đĩa bay".<ref>{{Chú thích báo|last=Garber|first=Megan|title=The Man Who Introduced the World to Flying Saucers|work=The Atlantic|url=https://www.theatlantic.com/technology/archive/2014/06/the-man-who-introduced-the-world-to-flying-saucers/372732/|access-date=2017-02-02}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://www.saturdaynightuforia.com/audioplex/audioplexhtml/murrowcaseofflyingsaucer.html|tựa đề=Saturday Night Uforia Audioplex: Edward R. Murrow - The Case ForOf The Flying Saucer (April 7, 1950 broadcast)|website=www.saturdaynightuforia.com|ngày truy cập=2017-02-02}}</ref> Chẳng bao lâu, các báo cáo về bắt gặp đĩa bay trở thành chuyện thường ngày, với một ví dụ đặc biệt nổi tiếng là [[Sự cố UFO tại Roswell|vụ Roswell]], nơi mà tàn tích của một [[Bóng bay quan sát|quả bóng bay]] bị bắn rơi được một nông dân thu hồi và bị quân nhân tịch thu. Câu chuyện nhận được ít sự chú ý vào thời điểm đó, nhưng người ta bắt đầu quan tâm lại vào những năm 1990 khi công chúng dậy sóng xung quanh việc phát sóng video ''[[Khám nghiệm tử thi người ngoài hành tinh|khám nghiệm tử thi Người ngoài hành tinh]]'' được quảng cáo là "video quay thực" nhưng sau đó được thừa nhận là một "màn tái hiện" bị dàn dựng. Nhiều người tự nhận đã bắt gặp UFO nói rằng họ đã tương tác với người ngoài hành tinh lái tàu vũ trụ đó và một số ít người nói rằng họ đã tự mình đến thăm các tàu bay. Năm 1961, câu chuyện về [[Người ngoài hành tinh bắt cóc|vụ bắt cóc do người ngoài hành tinh]] đầu tiên đã gây chấn động khi [[Barney và Betty Hill]] bị [[thôi miên]] sau khi nhìn thấy một UFO và nói rằng [[Liệu pháp phục hồi trí nhớ|những ký ức mất đi nhớ lại]] về trải nghiệm của họ ngày càng trở nên chi tiết hơn với những năm tháng trôi qua.

Khi các câu chuyện truyền thông và đồn đoán đang tràn lan ở Mỹ, vào năm 1953, các quan chức tình báo ([[Ban Robertson]]) lo ngại rằng "những cuộc xâm nhập thực sự" của máy bay kẻ thù "trên lãnh thổ Hoa Kỳ có thể bị lẫn vào trong một mớ ảo tưởng lập dị" của các báo cáo về UFO.<ref name="Lewis-Kraus-30-4-21">{{cite magazine|last1=Lewis-Kraus|first1=Gideon|date=30 April 2021|title=How the Pentagon Started Taking U.F.O.s Seriously|url=https://www.newyorker.com/magazine/2021/05/10/how-the-pentagon-started-taking-ufos-seriously|magazine=The New Yorker magazine}}</ref> Truyền thông được nhờ giúp gỡ rối và can ngăn các báo cáo về UFO, đỉnh điểm là một chương trình truyền hình đặc biệt năm 1966, “UFO: Bạn, Thù hay Tưởng tượng?”, trong đó [[Walter Cronkite]] “kiên nhẫn” giải thích cho người xem rằng UFO chỉ là tưởng tượng.<ref name="Lewis-Kraus-30-4-21" /> Cronkite nhờ [[Carl Sagan]] và [[J. Allen Hynek]] giúp, người đã nói với Cronkite, “Cho đến thời điểm này, không có bằng chứng khoa học hợp lệ nào cho thấy chúng ta đã được tàu vũ trụ đến thăm”.<ref name="Kloor1">{{Chú thích web|url=https://issues.org/ufos-wont-go-away/|tựa đề=UFOs Won't Go Away|tác giả=Kloor|tên=Kieth|ngày=April 3, 2019|website=Issues. Vol. XXXV, No. 3, Spring 2019|nhà xuất bản=Arizona State University|ngày truy cập=8 November 2021}}</ref> Một quan chức thuộc NICAP ([[Ủy ban Điều tra Quốc gia Về Hiện tượng Trên không]]) [[Donald Keyhoe|Donald E. Keyhoe]] viết rằng Phó Đô đốc [[Roscoe Hillenkoetter]], giám đốc đầu tiên của [[Cơ quan Tình báo Trung ương (Hoa Kỳ)|CIA]], "muốn công khai bằng chứng về UFO".<ref>{{Chú thích sách|url=https://archive.org/details/aliensfromspacer00keyh|title=Aliens from space; the real story of unidentified flying objects|last=Keyhoe|first=Donald E.|publisher=[[Doubleday (publisher)|Doubleday]]|year=1973|isbn=0-385-06751-8|edition=1st|location=[[Garden City, New York]]|author-link=Donald E. Keyhoe}}</ref>

Một hội đồng của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia năm 1969 đã xem xét [[Ủy ban Condon|Báo cáo của Condon]] và tán thành với nó, nhận xét rằng: “Trong khi nghiên cứu sâu hơn về các khía cạnh cụ thể của chủ đề (ví dụ, các hiện tượng khí quyển) có thể hữu ích, một nghiên cứu về UFO nói chung không phải là một cách có triển vọng để mở rộng hiểu biết khoa học về các hiện tượng." Sử dụng kết luận của ban, [[Lầu Năm Góc]] thông báo rằng họ sẽ không điều tra các báo cáo về UFO nữa. Theo [[Keith Kloor]], "sức quyến rũ của đĩa bay" vẫn còn phổ biến với công chúng vào những năm 1970, thúc đẩy việc sản xuất những bộ phim [[khoa học viễn tưởng]] như ''[[Close Encounters of the Third Kind]]'' và ''[[Người ngoài hành tinh (phim)|Alien]]'', "tiếp tục thu hút sự say mê của công chúng". Kloor viết rằng vào cuối những năm 1990, "các chủ đề phụ UFO lớn khác đã được đưa vào văn hóa đại chúng một cách nổi bật, chẳng hạn như hiện tượng bắt cóc và [[Thuyết âm mưu|câu chuyện về âm mưu của chính phủ]], thông qua những cuốn sách bán chạy và, tất nhiên là, ''[[Hồ sơ tuyệt mật|Hồ sơ X]]'' ".<ref name="Kloor12">{{Chú thích web|url=https://issues.org/ufos-wont-go-away/|tựa đề=UFOs Won't Go Away|tác giả=Kloor|tên=Kieth|ngày=April 3, 2019|website=Issues. Vol. XXXV, No. 3, Spring 2019|nhà xuất bản=Arizona State University|ngày truy cập=8 November 2021}}</ref>

==== Những vụ việc và sự kiện đáng chú ý ====

===== Anh =====
[[Sự kiện rừng Rendlesham|Sự kiện ở Rừng Rendlesham]] là một loạt các trường hợp bắt gặp những ánh sáng được báo cáo mà lại không giải thích được gần Rừng Rendlesham ở Suffolk, Anh vào cuối tháng Mười Hai năm 1980, sau đó liên quan đến các lời khai về UFO hạ cánh.

===== Pháp =====
Những vụ việc bắt gặp UFO nổi bật nhất ở Pháp bao gồm:

* [[sự kiện UFO Valensole]] năm 1965.
* Vụ việc [[Vụ Trans-en-Provence|Trans-en-Provence]] năm 1981.

===== Hoa Kỳ =====

* Trong [[sự kiện UFO Kecksburg]], Pennsylvania (1965), người dân cho biết họ đã nhìn thấy một vật thể đâm xuống trong khu vực.
* Năm 1975, [[Travis Walton (nhân chứng UFO)|Travis Walton]] tuyên bố bị người ngoài hành tinh bắt cóc. Bộ phim ''[[Fire in the Sky]]'' (1993) dựa trên sự kiện này, nhưng đã thêm thắt rất nhiều cho câu chuyện gốc.
* "[[Ánh sáng Phoenix|Ánh sáng trên bầu trời Phoenix]]" vào ngày 13 tháng Ba năm 1997

== Từ nguyên ==
Ngày [[25 tháng 1]] năm [[1878]], nhật báo ''Deninson'' viết rằng John Martin, một nông dân địa phương, ngày hôm trước đã báo cáo về sự kiện mình nhìn thấy một vật thể to, đen, dạng đĩa bay giống với cái khí cầu đang bay "với vận tốc kinh khủng", và cũng sử dụng từ "cái đĩa" để miêu tả vật thể bay không xác định. Khoảng 70 năm sau đó, năm [[1947]], phương tiện truyền thông sử dụng thuật ngữ "đĩa bay" để miêu tả những vật thể bay không xác định như Kenneth Arnold đã thấy.

Chín vật thể mà Kenneth Arnold đã nói tới chưa hẳn là có hình dạng "đĩa bay". Arnold lúc đầu miêu tả và vẽ hình tám vật thể mỏng, phẳng, phía đầu thuôn tròn còn phía sau vát cụt trở thành một điểm. (Xem [[Kenneth Arnold]] để thấy hình vẽ và các miêu tả chi tiết). Hình vẽ vật thể thứ chín, có phần to hơn, dạng [[bumerang|boomerang]] hoặc hình lưỡi liềm. Dù sao đi nữa, nhiều năm sau, Arnold đã đề nghị sửa cụm từ "giống một cái đĩa" thành "đĩa bay".

Trong [[tiếng Anh]], một thuật ngữ khác cũng được các phương tiện truyền thông quen sử dụng là "''flying disks''" cũng như "''flying saucer''".

Giữa năm [[1950]], một khảo sát cho thấy thuật ngữ "đĩa bay" đã ăn sâu vào trong ngôn ngữ bình thường ở [[Hoa Kỳ|Mỹ]]. 94% số người được hỏi cho là đã quá quen thuộc với nó, và nó xuất hiện thường xuyên trong tin tức, khá nổi tiếng, vượt trên cả ''universal military training'' (75%), ''bookie'' (người đánh cược ngựa chuyên nghiệp) (67%), hay ''cold war'' ([[chiến tranh Lạnh|chiến tranh lạnh]]) (58%).

"Đĩa bay" là thuật ngữ thông dụng dùng cho hầu hết mọi vật thể bay không xác định trên không trung suốt từ cuối [[thập niên 1940]] đến [[thập niên 1960]], thậm chí ngay cả khi chúng không thật sự có dạng đĩa. Thuật ngữ này càng trở nên phổ biến hơn vào cuối thập niên 1960. Việc sử dụng "UFO" thay cho "đĩa bay" được đề nghị lần đầu tiên năm [[1952]] bởi Edward J.Ruppelt - chủ biên ''Project Blue Book'' của không quân Hoa Kỳ, ông ta cảm thấy "đĩa bay" không đủ khả năng nắm bắt mọi khác biệt trong các hiện tượng đang nói tới. Đề nghị của ông ta nhanh chóng được lực lượng không quân chấp nhận.

Thuật ngữ UFO đã dẫn đến nhiều cuộc tranh luận về ngữ nghĩa. Những người hoài nghi cho rằng "UFO" chỉ đơn giản nghĩa là vật thể "không xác định" khi quan sát chứ không phải là không thể giải thích được, như vậy thì ít liên quan đến sự sống ngoài Trái Đất. Ngược lại, có nhà nghiên cứu lại cho rằng thuật ngữ trên hoàn toàn đã giới hạn trong những gì nhìn thấy, mở ra đòi hỏi phải nghiên cứu tiếp, đặt ra thách thức cho những lời giải thích thông thường.

Trong qui chế của [[không quân Hoa Kỳ|không quân Mỹ]] năm [[1954]], có định nghĩa về '''UFOB''' ('''U'''ndentified '''F'''lying '''Ob'''bject) là các vật được chuyên chở bằng máy bay trong những nhiệm vụ, có tính khí động học hoặc có những điểm đặc biệt, không chuyên dụng cho máy bay, tên lửa hiện hành, không được nhận diện chính xác như các loại thông thường, hơn nữa UFOB dành riêng cho mục đích bí mật quốc gia và chắc chắn "mang tính chất chuyên môn". Rõ ràng UFBO không thể áp dụng để giải thích những sự kiện nhìn thấy UFO, chẳng hạn hiện tượng ảo giác tự nhiên hay vật thể nhân tạo, ngoại trừ, có lẽ máy bay chưa từng được biết đến có nguồn gốc từ nước khác.

Như vậy, chữ "U" trong UFO, thay vì "không xác định (''unidentified'') thì thích hợp hơn phải là chưa thể giải thích được (''unexplained'') hay bất thường (''unconventional'').

Trong [[tiếng Tây Ban Nha]], [[tiếng Bồ Đào Nha|Bồ Đào Nha]] và [[tiếng Pháp|Pháp]], thuật ngữ tương ứng với UFO là '''OVNI''' (tiếng Tây Ban Nha: ''Objeto Volador No Identificado''; tiếng Bồ Đào Nha:''Objeto Voador Não Identificado''; tiếng Pháp: ''Objet Volant Non Identifié'').

== Phát âm ==
Ruppelt đề nghị rằng "UFO" nên được phát âm thành một từ – "you-foe". Điều này chỉ phổ biến ở [[Anh]], còn ở [[Hoa Kỳ|Mỹ]], người ta thích đọc theo cách viết tắt hơn, rõ từng chữ một: "U.F.O.". Nhà [[vật lý học|vật lý]] Eward Condon đề nghị nên phát âm là "ooh-foe", song điều này hầu như bị bác bỏ.

== UFO và văn hóa ==
{{Cần thêm chú thích}}
Không cần đợi đến những lời giải thích cuối cùng, UFO đã trở thành một hiện tượng văn hóa toàn thế giới. Kể từ giữa những [[năm]] [[thập niên 1900]], UFO đã là một chủ đề rộng rãi của nhiều cuốn [[sách]], [[điện ảnh]], bài hát, phim tài liệu và các phương tiện truyền thông khác. Chủ đề UFO là chủ đề phổ biến sớm nhất trên phương tiện truyền thông [[máy tính]]. Hàng triệu người có những mức độ ưa thích khác nhau về chủ đề này.

UFO đóng một phần vai trò trong [[du lịch]], chẳng hạn ở [[Roswell, New Mexico|Roswell]], [[New Mexico]], nơi một UFO có thể bị rơi vào năm [[1947]]. (Xem [[sự kiện UFO ở Roswell]].)
[[Tập tin:1967 CPA 3549.jpg|nhỏ|200px|Chiếc tem giá 16 kopeks của [[Liên Xô|Liên bang Xô Viết]] lấy chủ đề khoa học viễn tưởng: vệ tinh của người ngoài Trái Đất. ]]

Một báo cáo thống kê [[năm]] [[1996]] chỉ ra rằng 71% người [[Hoa Kỳ|Mỹ]] tin rằng [[chính phủ]] đang che giấu thông tin về UFO. Một kết quả báo cáo khác năm [[2001]] nói rằng 33% số người được hỏi tin rằng "người ngoài [[Trái Đất]] đã từng viếng thăm [[Trái Đất]] một vài lần trong quá khứ". Hai kết quả khảo sát dường như đã làm lộn xộn và mâu thuẫn khi xem xét rằng chỉ có giả thuyết sự sống ngoài [[Trái Đất]] mới là lời giải thích cho UFO.

[[Năm]] [[2002]], khảo sát do kênh truyền hình Sci Fi thực hiện cho kết quả tương tự nhưng tăng thêm số người tin UFO là khí cụ bay ngoài [[Trái Đất]]. Lại có khoảng 70% cảm thấy chính phủ không chia sẻ mọi thông tin mà họ biết về UFO và sự sống ngoài [[Trái Đất]]. 56% nghĩ UFO là thật và 48% tin UFO đã từng viếng thăm [[Trái Đất]]. Dường như người càng trẻ lại càng có niềm tin đó.

== UFO và khoa học ==
{{Cần thêm chú thích}}
UFO học là ngành khoa học khảo sát, nghiên cứu các báo cáo, nhân chứng về UFO.

Trong khi đa số muốn lờ đi chủ đề này thì một số khác, trong đó có những người không chuyên nghiệp và một vài nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu. Chất lượng nghiên cứu của những người không chuyên nghiệp lại rất không đồng đều.

Có một lỗi phổ biến khi cho rằng chỉ có một câu hỏi duy nhất được đặt ra trong chủ đề này là liệu sự xuất hiện của UFO có phải là đại diện cho sinh vật có trí tuệ ngoài Trái Đất hay không (như thế sẽ làm thu hẹp lĩnh vực này và hạn chế tranh luận). Đặt tính xác đáng vật lý của UFO ra một bên, khi nghiên cứu UFO trong lĩnh vực [[văn học]] dân gian và [[nhân chủng học]] thì ít nhất cũng có thể tìm thấy những khám phá mới trong lĩnh vực [[tâm lý học]] (cá thể và xã hội).

Từ cuối [[thập niên 1940]], mọi người trên khắp thế giới đã trở nên quen thuộc với báo cáo về UFO. Các báo cáo có phạm vi rộng lớn với nhiều trường hợp, gồm có các [[hành tinh]], ngôi sao, hệ thống sắp xếp các đám mây, [[sét hòn]], trò đùa cố ý, thử nghiệm máy bay chiến đấu, ảo giác và [[thiết bị vũ trụ|tàu vũ trụ]] của [[sự sống ngoài Trái Đất|sinh vật ngoài Trái Đất]]. Bất chấp số lượng lớn các báo cáo và sự chú ý của dư luận, cộng đồng khoa học rất ít quan tâm đến UFO. Một phần là do trên thực tế không có những quỹ hỗ trợ cộng đồng hay chính phủ nhằm trợ giúp việc nghiên cứu UFO.

UFO là chủ đề của nhiều nghiên cứu khác nhau trong suốt nhiều năm và đang được mở rộng phạm vi sang khoa học chính xác. Một số cơ quan chính phủ và quân đội của [[Hoa Kỳ]], [[Canada]], [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Anh]], [[Pháp]], [[Thụy Điển]], [[Bỉ]], [[Brasil]], [[México]], [[Tây Ban Nha]] và [[Liên Xô|Liên bang Xô Viết]] đã nhiều lần đưa ra các báo cáo nghiên cứu UFO. Mặc dù gặp vô cùng bối rối trong nhiều trường hợp, song không chính phủ nước nào dám công khai đề xuất rằng UFO đại diện cho dạng sinh vật có trí tuệ ngoài [[Trái Đất]].

[[Tập tin:UFO tren sao Hoa.jpg|nhỏ|phải|300px|Vật thể bay không xác định xuất hiện trên bầu trời [[Sao Hỏa]]. Ảnh do xe tự hành ''[[Spirit]]'' của [[NASA]] chụp]]
Bất chấp nhiều trường hợp không giải thích được, ý kiến nói chung của cộng đồng khoa học là có thể tất cả mọi chứng kiến về UFO, về cơ bản là kết quả do nhầm lẫn khi quan sát hiện tượng tự nhiên hay nhân tạo, trò đùa cố ý hoặc hiện tượng tâm lý như ảo giác hoặc bệnh lý trong giấc ngủ (thường giải thích hiện tượng thấy bị người ngoài Trái Đất bắt cóc). Thống kê của lực lượng [[Không quân Hoa Kỳ]] cho biết những giải thích như thế chỉ chiếm 1% trong tổng số các trường hợp. Song vẫn còn nhiều giảng viên, giáo sư cảm thấy chủ đề này thật là lãng phí thời gian, các chứng cứ thiếu độ tin cậy.

Mặc dù vậy, cũng có ít giáo sư, giảng viên đang tự nghiên cứu chủ đề này. Theo một cuộc khảo sát, do việc ít tìm hiểu, nghiên cứu chủ đề đã làm tăng số người theo phe phản đối, đồng thời tạo nên một xu hướng "không chịu chấp nhận".

Có lẽ giả thuyết nổi trội hơn cả giữa những người ủng hộ là giả thuyết sinh vật ngoài Trái Đất viếng thăm mặc dù giả thuyết huyền bí về UFO cũng có khi được đưa ra.

Những lý do khác được trích dẫn, thể hiện thái độ coi thường của cộng đồng khoa học về chủ đề này:
* Lý luận rằng sinh vật ngoài Trái Đất không thể có lúc đó bởi lẽ khoảng cách và năng lượng đòi hỏi cho việc di chuyển qua không gian, giữa các hành tinh trong thời gian hợp lý (theo như các định luật vật lý đã biết hiện nay).
* Nhiều báo cáo không đáng tin cậy hoặc thiếu thỏa đáng về mặt vật lý nói riêng và khoa học nói chung.
* Nhiều hoàn cảnh có thể dẫn đến nhầm lẫn khi quan sát vật thể thông thường, chẳng hạn khi nhìn qua một khoảng cách trên bầu trời - cách tiếp cận như thế có thể gây nên ấn tượng mạnh ngay từ cái liếc nhìn ban đầu.
* Sự cảm tính nói chung bao trùm khắp chủ đề, trong đó có thể kể đến cách nhìn nhận của nhiều người nghiên cứu nghiệp dư thiếu những trang bị kiến thức khoa học đúng đắn.

Nhiều nhà khoa học đồng ý rằng hình ảnh tàu vũ trụ của sinh vật ngoài Trái Đất là không có thật, lại có ý kiến cho rằng thái độ báo cáo thiếu suy luận cá nhân mà chỉ hiểu được nguyên theo giả thuyết đó. Tại sao, ví dụ, hiện tượng xuất hiện với tần số lớn trong hàng thập kỷ mà lại không thấy nỗ lực cố gắng của sinh vật ngoài [[Trái Đất]] nhằm thể hiện sự xuất hiện mơ hồ của chúng? Hay là, nếu một nền văn minh ngoài [[Trái Đất]] đã dự định vẽ bản đồ hoặc khảo sát [[Trái Đất]], như giả thuyết, tại sao nó phải thực hiện trong [[thời gian]] dài đến thế, trong khi với kỹ thuật của chúng lúc nay, chẳng hạn [[vệ tinh]], có thể làm việc đó rất nhanh chóng.

* Phần nhiều trong số lý lẽ nghi ngờ chỉ dựa vào việc đoán chừng, giả thuyết về ý đồ và kỹ thuật của sinh vật ngoài [[Trái Đất]]. Tại sao chúng phải che giấu sự tồn tại của chúng? Tại sao mối quan tâm của chúng chỉ hạn chế hướng vào các quan sát vật lý đơn giản? Tại sao việc di chuyển giữa các [[hành tinh]] gần như không thể, tóm lại, về căn bản chỉ biết thừa nhận [[công nghệ|kỹ thuật]] và [[khoa học]] của chúng hiện đại, cao cấp hơn nhiều so với nhân loại ngày nay.
* Một số lý lẽ thiếu sự hiểu biết. Rất nhiều các hiện tượng, ví dụ "[[ánh sáng]] kỳ lạ trên bầu trời", có thể dễ dàng là do nhầm lẫn đơn giản, còn cấu trúc vật thể thay đổi ở mức độ hẹp, thường do hiệu ứng vật lý (xem ở dưới).

Theo một cuộc khảo sát chính thức năm 1977 của Hiệp hội [[Thiên văn học|Thiên văn]] [[Hoa Kỳ]] (''American Astronomical Society'') thì đa số người trả lời (1356 người, hơn một nửa số thành viên cơ quan) nghĩ UFO xứng đáng được nghiên cứu và tỏ ý muốn đóng góp thời gian và chuyên môn cho cho việc nghiên cứu, cụ thể:
* 53% cảm thấy UFO chắc chắn hoặc có thể là một chủ đề đáng được nghiên cứu [[khoa học]] trong tương lai, đối lập với 20% cảm thấy chắc chắn hay có lẽ không phải vậy.
* 80% bày tỏ thiện chí đóng góp trong việc giải đáp bí ẩn UFO.
* Việc thiếu kiến thức đã làm cho những người theo phe phản đối thiếu ham muốn nghiên cứu. Chỉ 29% trong số người dành ít hơn 1 giờ để đọc chủ đề cảm thấy nghiên cứu sâu hơn nữa là hợp lý, đối lập với 68% số người đã dành trên 300 giờ.
* Những nhà khoa học trẻ có đam mê hơn những nhà khoa học lớn tuổi.
* Số người theo phe phản đối chống giả thuyết sinh vật ngoài Trái Đất viếng thăm tăng cao. Có lẽ cách giải thích thông thường như trò lừa đảo hoặc máy bay thông dụng/không thông dụng hay hiện tượng tự nhiên đã tăng số người theo phe hoài nghi từ 30% đến 23%, đối lập với 3% tin UFO thực sự là phi thuyền của sinh vật ngoài Trái Đất.

Một khảo sát khác thực hiện năm 1973 trên 400 thành viên Viện Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ, khoảng 2/3 nghĩ rằng UFO có thể có thật, có lẽ hoặc nhất định là một vấn đề có ý nghĩa khoa học. 5% nói rằng họ đã từng chứng kiến UFO, 10% nghĩ UFO đến từ vũ trụ.

Tác giả khảo sát đã trên chú ý tính chất nghiêm túc trong những người trả lời, có thể họ sợ sự chỉ trích từ phía các đồng nghiệp và danh tiếng bị nhạo báng. Nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu UFO nhưng thích làm việc yên tĩnh một mình hơn bởi sợ bị nhạo báng.

== Những ghi chép tiêu biểu về UFO ==
{{Cần thêm chú thích}}
* Dạng đĩa, phía trước thóp nhỏ.
* Những ánh sáng chuyển động nhanh - mà đã được ghi nhận sớm nhất rằng chuyển động của nó như "chiếc đĩa nhảy vụt lên khỏi mặt nước". Đĩa bay đôi khi được ghi nhận là có chuyển động "lảo đảo" ở tốc độ thấp.
* Dạng hình [[tam giác]] lớn hoặc nguồn sáng hình [[tam giác]] (xem [[UFO hình tam giác đen]]).
* Hình điếu thuốc với những cửa sổ sáng.
* Các dạng khác: hình chữ V, hình cầu, vòm, hình thoi, khối không có hình dạng xác định màu đen, hình trứng và hình trụ.

=== Phân loại theo [[Jacques Vallée]] ===

==== Loại I ====
[[Tập tin:UFO dipotret di lepas pantai Cimalaya.jpg|nhỏ|150px|Một ví dụ về UFO loại I]]
Vật thể lạ hình cầu, đĩa hoặc dạng khối hình khác, đáp trên hoặc gần mặt đất (chừng độ cao cây, hoặc thấp hơn, có thể đi kèm dấu vết như nhiệt độ cao, chói sáng hoặc có hiệu ứng lên máy móc.

* Trên hoặc gần mặt đất
* Trên hoặc gần mặt nước
* Hoạt động hay dấu hiệu sáng chói gây sự chú ý
* Vật thể có vẻ như đang "trinh sát" một phương tiện giao thông của Trái Đất

==== Loại II ====
[[Tập tin:1871UFO.png|nhỏ|150px|Một ví dụ về loại II của UFO]]
Vật thể lạ có dạng hình trụ đứng trên bầu trời, kèm theo một đám mây. Hiện tượng này thường được đặt cho nhiều cái tên như "điếu thuốc-mây" hay "khối cầu-mây".

* Chuyển động một cách bất thường trên bầu trời
* Bất động và sinh ra các vật thể con (thường gọi là "vật thể vệ tinh")
* Được nhiều vật thể con bao quanh

==== Loại III ====
Vật thể lạ có dạng khối cầu, đĩa hay ellip.

* Chuyển động theo kiểu "lá rơi" xuống, hoặc lên và xuống hay đung đưa
* Đang chuyển động liên tục thì đột ngột dừng lại, rồi chuyển động tiếp
* Thay đổi hình dạng khi đang bay, chẳng hạn thay đổi độ sáng, sinh ra các vật thể con...
* Dạng "cá đuối" hay đi thành đám nhiều vật thể
* Đột ngột thay đổi quỹ đạo khi đang bay liên tục, chuyển thành bay chậm trên một khu vực nhất định, hoặc đột ngột chuyển hành trình

==== Loại IV ====
[[Tập tin:UFO tren sao Hoa.jpg|nhỏ|300px|Một ví dụ về UFO loại IV và V: Một đốm sáng kì lạ xuất hiện trên bầu trời [[Sao Hỏa]]. Ảnh được chụp bởi [[Spirit (xe tự hành)|xe tự hành Spirit.]]]]
Vật thể lạ bay liên tục
* Bay liên tục
* Quỹ đạo phụ thuộc vào chiếc máy bay ở gần
* Bay theo một khối tổ chức
* Quỹ đạo zig-zag

==== Loại V ====
Vật thể lạ mờ ảo, ví dụ không rõ vật liệu, không hữu hình hoàn toàn, không có dạng vật chất đặc.
* Mờ ảo
* Vật thể dạng điểm sáng như ngôi sao
* Lướt nhanh qua bầu trời, có thể với quỹ đạo kỳ lạ

== Vật thể bay đã xác định (IFO) ==
Khoảng 90% các báo cáo nhìn thấy UFO cuối cùng đã được giải thích. Trong khi chỉ có một tỉ lệ nhỏ báo cáo là cố ý tung tin sai lệch, hầu hết là do nhầm lẫn trong khi quan sát các hiện tượng tự nhiên và nhân tạo. Tuy nhiên, tỷ lệ thực tế giữa UFO và IFO phụ thuộc vào người nghiên cứu và thay đổi lớn tùy theo tiêu chuẩn.

Những nhầm lẫn thông thường khi quan sát hiện tượng nhân tạo là:
[[Tập tin:2015-03-26 16 01 56 Weather balloon just after release in Elko, Nevada.JPG|nhỏ|150px|[[Bóng thám không|Khí cầu khí tượng]] thường hay bị nhầm thành UFO]]
* [[Khí cầu]] (khí tượng hay du lịch)
* [[Máy bay quân sự]]
* Ánh đèn nhấp nháy của máy bay thông dụng khi hạ cánh
* Máy bay đặc biệt hoặc kỹ thuật cao cấp (như SR-71 Blackbird, máy bay ném bom B-2 Steath)
* Máy bay quảng cáo
* Diều
* Pháo hoa
* Trò đùa cố ý

Những nhầm lẫn thông thường khi quan sát hiện tượng tự nhiên là:
[[Tập tin:2014 Meteor.jpg|nhỏ|175px|Đôi lúc những [[sao băng]] quá xa được nhìn bằng mắt thường khiến vài người nhầm tưởng là UFO]]
* [[Mặt Trăng]], các ngôi [[sao]] và [[hành tinh]]
* Điều kiện thời tiết bất thường
* [[Sao băng]] ở gần hoặc có kích thước lớn
* Bầy chim
* Đàn côn trùng
* [[Sét hòn]]
* [[Cực quang]]

== Những cách giải thích UFO phổ biến ==
Tùy thuộc vào tác giả ước đoán, có từ 3% đến 30% trong tổng số các trường hợp vẫn còn chưa thể giải thích nổi. Một vài trong số những giả thuyết phổ biến nhất cho những sự kiện UFO chưa thể giải thích nổi là:

* Giả thuyết sinh vật ngoài [[Trái Đất]] viếng thăm (phổ biến nhất).
* Giả thuyết huyền bí.
* Giả thuyết [[Cỗ máy thời gian (định hướng)|cỗ máy thời gian]] hay khí cụ bay do tương lai gửi đến.

Tương tự, những người theo phe phản đối cũng đưa ra các giả thuyết:
* Giả thuyết tâm lý [[xã hội]]
* Giả thuyết các hiện tượng [[tự nhiên]] có thể giải thích được, ví dụ [[sét hòn]]
* Giả thuyết khí cụ bay nhân tạo (xem [[đĩa bay quân sự]])

Thường thì hơn một cách giải thích- kết hợp nhiều giải thuyết nêu trên được trích dẫn để giải thích cho đa số các trường hợp.

== Hiện tượng huyền bí ==
Lĩnh vực UFO không phải lúc nào cũng trùng với sự kiện huyền bí, mặc dù thường thì là như vậy. Một vài nhà nghiên cứu cho rằng có mối liên hệ trực tiếp giữa UFO và hiện tượng huyền bí. Tương tự, một số giáo phái đã đưa UFO thành phần trung tâm của tín ngưỡng họ. (Xem [[Hiện tượng và giả thuyết huyền bí về UFO.]])

Nhiều bức tranh tôn giáo rất cổ xưa mà cũng đã chứa hình ảnh về UFO và [[sự sống ngoài Trái Đất|sinh vật ngoài Trái Đất]]. Cũng nhiều người tin rằng trong suốt [[lịch sử]], sinh vật ngoài [[Trái Đất]] đã có ít nhiều ảnh hưởng đến phong tục tập quán nhiều khu vực. (Xem [[nhà du hành vũ trụ cổ|giả thuyết những nhà du hành vũ trụ cổ xưa]].)

[[Tập tin:UFO market.JPG|nhỏ|240px|«UFO market»]]

== Thuyết âm mưu ==
Đôi khi người ta gán cho UFO là một phần trong những âm mưu kỹ lưỡng mà chính phủ đang cố ý che giấu sự tồn tại của [[sự sống ngoài Trái Đất|sinh vật ngoài Trái Đất]] (''alien'') hay cộng tác với chúng.

Cũng có suy đoán rằng sự kiện UFO là các thử nghiệm bay của những khí cụ bay, vũ khí cao cấp. Trong trường hợp UFO bị nhìn thấy thì đó là sự thất bại trong việc giữ bí mật, hoặc cố ý tìm cách xâm phạm thông tin tình báo. (Xem [[Vùng 51]].)

Cũng có đề xuất cho rằng tất cả hay đa số kỹ thuật, văn hóa nhân loại được xây dựng từ cơ sở từ các liên lạc với nền văn minh ngoài Trái Đất. (Xem [[nhà du hành vũ trụ cổ|giả thuyết những nhà du hành vũ trụ cổ xưa]].)

== Tham khảo ==
{{Tham khảo}}

== Liên kết ngoài ==
{{Wikinews|Portal:UFO|UFO}}
{{thể loại Commons|UFO}}
{{Chủ đề|Huyền bí|Vật lý|Hàng không}}
{{vi}}
* [http://www.mofa.gov.vn/quocte/32,03/tgqt32,03.htm Những bí mật về UFO ở Liên Xô cũ]
* [http://www.vietnamnet.vn/khoahoc/vande/2004/05/134614/ Không quân Mexico đã cho công bố một cuốn băng video quay cảnh 11 vật thể bay chưa được nhận dạng (UFO)]
* [http://www.vnn.vn/service/printversion.vnn?article_id=503032 Vụ nổ Siberia 1908: UFO va chạm sao chổi?] 
* [http://www.laodong.com.vn/pls/bld/folder$.view_item_detail(95901) Phát hiện vật thể bay không xác định từ sao Hoả]
{{en}}
* {{Britannica|614506|Unidentified flying object}}
* [http://www.mufon.com/ Trang chủ cộng đồng người đam mê UFO trên mạng]
* [http://www.csicop.org Ủy ban nghiên cứu khoa học về những báo cáo huyền bí] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140316042105/http://www.csicop.org/ |date=2014-03-16 }} (CSICOP)
* [http://members.ozemail.com.au/~vufors/ VUFORS - Victorian UFO Research Society] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110423152427/http://members.ozemail.com.au/~vufors/ |date=2011-04-23 }}
* [http://www.ufoskeptic.org/welcome.html ufoskeptic.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071012151103/http://www.ufoskeptic.org/welcome.html |date=2007-10-12 }}
* [http://www.evdaniken.com/e/gallery.htm Hồ sơ lưu trữ của Erich von Däniken's] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060202194932/http://www.evdaniken.com/e/gallery.htm |date = ngày 2 tháng 2 năm 2006}}
* [http://www.figu.org/ Website về UFO của Billy Meier]
* [http://www.cufos.org/ Trung tâm khảo sát UFO (CUFOS)]
* [http://www.bluebookarchive.org Lưu trữ Project Blue Book ]{{Liên kết hỏng|date=2022-04-18 |bot=InternetArchiveBot }} Một phiên bản trên mạng của USAF Project Blue 
* [http://narcap.org/ Trung tâm lưu trữ các báo cáo hàng không kỳ lạ]
* [http://www.nidsci.org Viện nghiên cứu khoa học quốc gia]
* [http://www.lightsoverphoenix.com/ Những ánh sáng kỳ lạ ở Phoenix ]
* [http://www.roswellfiles.com/storytellers/KentJeffrey1.htm Roswell: mổ xẻ một bí ẩn ]
* Edward J. Ruppelt [http://www.nicap.org/rufo/contents.htm Báo cáo về vật thể bay không xác định ]
* [https://baovephapluat.vn/quoc-te/chuyen-la-bon-phuong/ufo-xuat-hien-tren-bau-troi-dem-cua-hawaii-99809.html UFO xuất hiện trên bầu trời đêm của Hawaii - Bảo vệ pháp luật]
* [http://www.jman5.com/mexufo.htm Mexico City, ngày 6 tháng 8 năm 1997] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060207014043/http://www.jman5.com/mexufo.htm |date = ngày 7 tháng 2 năm 2006}}
* http://www.ufo.org
* http://www.roswellrods.com 
* [http://praufo.blogspot.com/ PRA - Nghiên cứu các hiện tượng của Úc] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140603132525/http://praufo.blogspot.com/ |date=2014-06-03 }}
* [http://www.ufor.asn.au Nghiên cứu UFO (NSW)] Sydney, New South Wales, Úc
* [http://www.ufosociety.com.au Hội UFO đông Sydney] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141218190607/http://ufosociety.com.au/ |date = ngày 18 tháng 12 năm 2014}} Campbelltown, New South Wales, Úc
* [http://www.ufocasebook.com Trang chủ ufocasebook ]
* [http://uforq.asn.au/ UFO Research Queensland: UFO sightings, meetings]

{{UFO}}
{{Kiểm soát tính nhất quán}}

[[Thể loại:UFO| ]]
[[Thể loại:Sinh vật ngoài Trái Đất]]
[[Thể loại:Nghiên cứu về UFO]]