Xem mã nguồn của Châm cứu

{{Sức khỏe}}
{{Infobox medical intervention
 | name = Acupuncture
 | image = Acupuncture1-1.jpg
 | caption = Chuẩn bị châm kim vào huyệt
 | ICD10 = {{ICD10PCS|8E0H30Z|8/E/0/H/8E0H30Z}}
 | ICD9unlinked = {{ICD9proc|99.91}}-{{ICD9proc|99.92}}
 | MeshID = D015670
 | OPS301 = {{OPS301|8-975}}.2
 | other_codes =
}}
'''Châm cứu''' là thủ thuật chèn và thao tác kim hình chỉ vào một điểm cụ thể trên cơ thể để giảm đau hoặc cho các mục đích điều trị.

Y học phương Tây chưa tìm ra đầy đủ bằng chứng xác nhận tác dụng của châm cứu<ref>{{Chú thích web|url=https://sciencebasedmedicine.org/what-is-traditional-chinese-medicine/|tiêu đề=|website=}}</ref> và các dụng cụ châm cứu không được khử trùng có thể lây nhiễm mầm bệnh.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.reuters.com/article/us-acupuncture-infection/acupuncture-can-spread-serious-diseases-experts-idUSTRE62I00220100319|tiêu đề=|website=}}</ref>

Châm cứu được xem là giả khoa học vì các lý thuyết của nó không dựa trên khoa học<ref name=Baran2014>{{chú thích sách |vauthors=Baran GR, Kiana MF, Samuel SP |journal=Healthcare and Biomedical Technology in the 21st Century |publisher=Springer |year=2014 |pages=19–57 |title=Chapter 2: Science, Pseudoscience, and Not Science: How Do They Differ? |doi=10.1007/978-1-4614-8541-4_2 |isbn=978-1-4614-8540-7 |quote=various pseudosciences maintain their popularity in our society: acupuncture, astrology, homeopathy, etc.}}</ref><ref name=Khine2012>{{chú thích sách | vauthors = Good R | veditors = Khine MS |work=Advances in Nature of Science Research: Concepts and Methodologies |url=https://books.google.com/books?id=4uOqSId2IjsC&pg=PA103 |year=2012 |publisher=Springer |isbn=978-94-007-2457-0 |page=103 |title=Chapter 5: Why the Study of Pseudoscience Should Be Included in Nature of Science Studies |quote=Believing in something like chiropractic or acupuncture really can help relieve pain to a small degree [...] but many related claims of medical cures by these pseudosciences are bogus.}}</ref>

== Ý nghĩa tên gọi ==
''Châm cứu'' (針灸) là một từ Hán-Việt

*''Châm'' (針) danh từ có nghĩa cái kim, động từ có nghĩa là dùng vật nhọn (như [[châm cứu#Kim châm cứu|kim]], que nhọn...) đâm vào hoặc kích thích vào [[huyệt]]
*''Cứu'' (灸) có nghĩa là dùng [[nhiệt năng|nhiệt]] (hơi nóng) tác động lên huyệt.

== Cách thức ==
[[Tập tin:ChineseMedecine.JPG|nhỏ|Các huyệt mạch]]
[[Tập tin:Aiguilles d acupuncture en eventail.dsc02258.cropped+contrast.jpg|nhỏ|Kim châm cứu]]
[[Tập tin:Tyngoluuchu2-1.jpg|nhỏ|180px|Bảng ngày đường kinh chủ đạo-đen trắng]] 
[[Tập tin:Ti ngọ lưu chú v3.jpg|nhỏ|180px|Bảng ngày đường kinh chủ đạo]] 
Châm cứu có 2 cách thức để thực hiện là:
* Dùng vật nhọn đâm vào huyệt (được gọi là tác dụng vật lý học)
* Kích thích vào các huyệt (được gọi là tác dụng hóa học)

== Dụng cụ ==
* Kim châm cứu
* Ngãi đốt
* Điện cực
* Đèn hồng ngoại...

===Kim châm cứu===
Thời thượng cổ người ta dùng đá mài nhọn để làm kim châm. Sau đó cùng với sự phát triển của kinh tế và kỹ thuật, vật liệu làm kim không ngừng thay đổi, từ kim bằng đá mài đến kim đồng, kim sắt, kim vàng, kim bạc và ngày nay là kim bằng thép không gỉ và kim loại dài.

Có nhiều loại kim châm khác nhau. Nhưng ngày nay trong châm cứu ta thường dùng năm loại kim chính gồm:
*Kim nhỏ: (hào châm). Hình dáng giống hào châm cổ, nhưng kích thước hơi khác, có nhiều loại dài ngắn khác nhau (từ 1 tấc đến 3 tấc). Dùng nhiều nhất trong châm cứu.
*Kim dài: (trường châm). Hình dáng giống như trường châm cổ, nhưng ngắn hơn một chút. Thường dùng để châm huyệt Hoàn khiêu, nên quen gọi là kim Hoàn khiêu.
*Kim ba cạnh: tương tự phong châm hồi xưa, kim có 3 cạnh sắc. Dùng để châm nông vào da cho chảy máu.
*Kim cài loa tai: là loại kim mới. Dùng để găm vào da và lưu lâu ở hoa tai.
*Kim hoa mai: cũng là loại kim mới. Dùng để gõ lên mặt da

== Tranh cãi ==

=== NIH tuyên bố sự đồng thuận ===
[[1997]], [[viện sức khoẻ quốc gia]] (NIH) thuộc [[bộ Sức khoẻ và Dịch vụ con người Hoa Kỳ]] đã ban hành một tuyên bố [[đồng thuận (y khoa)|đồng thuận]] về châm cứu<ref>{{Chú thích web|url=https://consensus.nih.gov/1997/1997acupuncture107html.htm|title=Acupuncture National Institutes of Health Consensus Development Conference Statement November 3-5, 1997|ngày truy cập=2017-08-21|archive-date=2020-05-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20200509134018/https://consensus.nih.gov/1997/1997Acupuncture107html.htm|url-status=dead}}</ref>. Tuy nhiên, mở đầu tuyên bố NIH có viết:

{{Cquote|Do tính chất tích luỹ của nghiên cứu y học, một số thông tin trong báo cáo này có thể đã lỗi thời. Để biết thêm thông tin hiện tại về các chủ đề này và về các vấn đề sức khoẻ khác, vui lòng truy cập MedlinePlus, một dịch vụ của Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, Viện Y tế Quốc gia.|||NIH|}}

=== Tổ chức Y tế Thế giới công bố ===

[[2003]], Cơ quan về dược phẩm thiết yếu và quy định y tế thuộc [[Tổ chức Y tế Thế giới]] công bố một báo cáo về châm cứu liệt kê một loạt bệnh, triệu chứng hay điều kiện mà châm cứu đã được chứng minh là có hiệu quả điều trị:<ref name="WHO 2003.3">{{chú thích web | title = Acupuncture: Review and Analysis of Reports on Controlled Clinical Trials | publisher = [[Tổ chức Y tế Thế giới|World Health Organization]] | year = 2003 | last = Zhang | first = X | url = http://www.who.int/medicinedocs/en/d/Js4926e/#Js4926e.5 }}</ref>
* Cận thị trẻ em
* [[Khuẩn kiết lị]] cấp tính
* [[hiệu ứng bất lợi|Phản ứng bất lợi]] với xạ trị và/hoặc hóa trị
* [[Rhinitis#Allergic rhinitis|Allergic rhinitis]]
* [[Biliary colic]]
* [[Trầm cảm|Suy nhược]]
* [[Thiết yếu tăng huyết áp]]
* [[Đau đầu]]
* Cảm ứng [[sinh đẻ]] và sửa chữa tư thế sai của thai nhi
* Viêm các mô xung quanh [[vai]]
* [[Giảm bạch cầu]]
* [[Nôn]] và [[mửa]] kể cả [[bệnh buổi sáng]]
* Đau ở [[thượng vị]], mặt, cổ, [[khuỷu tay quần vợt]], đầu gối, trong và sau khi vận động
* [[Đau bụng kinh]] sơ khai
* [[Chứng giảm huyết áp]] sơ khai
* [[Đau thận]]
* [[Viêm thấp khớp]]
* [[Đau thần kinh hông]]
* [[Bong gân]]
* [[Tai biến mạch máu não|Đột quỵ]]
Bản báo cáo cũng liệt kê các điều kiện khác mà châm cứu có thể có hiệu quả.

WHO giải thích mục đích của báo cáo rằng:

{{cquote|''Để thúc đẩy việc sử dụng thích hợp châm cứu tại những quốc gia thành viên, nơi châm cứu đã không được sử dụng rộng rãi, tài liệu này được sáp nhập với một tóm tắt ngắn gọn của mỗi tài liệu tham khảo liên quan cho việc đánh giá thực hành châm cứu. Các điều kiện lâm sàng bao gồm dữ liệu hiện có cũng được bao gồm. Nó phải được nhấn mạnh là danh mục các bệnh, các triệu chứng hoặc điều kiện được bảo hiểm trong tài liệu này được dựa trên các báo cáo thu thập các thử nghiệm lâm sàng và, do đó, chỉ có thể phục vụ như là một tài liệu tham khảo. Chỉ có cơ quan y tế quốc gia có thể xác định được bệnh, các triệu chứng và điều kiện để được điều trị châm cứu có thể được khuyến khích.''|||WHO|}}

Bản báo cáo đã gây tranh cãi, giới phê bình nói trích dẫn bằng cách ủng hộ như là một sự chứng thực sự thực tập của WHO.<ref name=" Lancet_WHO_2005">{{chú thích tạp chí | url = http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140673605671590/fulltext | title = Critics slam draft WHO report on homoeopathy | journal = [[The Lancet]] | year = 2005 | volume = 366 | last = McCarthy | first = M | pages = 705–6 | doi = 10.1016/S0140-6736(05)67159-0 | issue = 9487 }}</ref> Một số nhà khoa học cũng bày tỏ lo ngại rằng các bằng chứng hỗ trợ châm cứu đã yếu, và đó của WHO đã thiên vị bởi sự tham gia của các học viên của ''[[y học thay thế]]''.<ref name="Lancet_WHO_2005" /> Bản báo cáo đã bị chỉ trích vào năm [[2008]] trong cuốn sách ''[[Lừa gạt hay điều trị]]'' để chứa hai lỗi lớn - bao gồm quá nhiều kết quả chất lượng thấp từ [[thử nghiệm lâm sàng]], và bao gồm một số lượng lớn các cuộc thử nghiệm có nguồn gốc ở [[Trung Quốc]]. Vấn đề thứ hai được coi là có vấn đề, vì các thử nghiệm có nguồn gốc ở [[Phương Tây|phương tây]] bao gồm một tập hợp của các kết quả tích cực, tiêu cực và trung tính trong khi tất cả các cuộc thử nghiệm tại [[Trung Quốc]] đều mang tính tích cực. Các tác giả cũng cho biết, báo cáo đã được soạn thảo bởi một bảng điều đó không bao gồm các nhà phê bình của châm cứu ở tất cả, mà họ nói rằng kết quả là một [[xung đột lợi ích]].<ref>{{chú thích sách | authorlink = Simon Singh |authors=S Singh & [[Edzard Ernst|Ernst E]] | year = 2008 | title = [[Trick or Treatment|Trick or treatment: The undeniable facts about alternative medicine]] | isbn = 0393066616 | publisher = [[W. W. Norton & Company]] | pages = [http://books.google.com/books?id=bZjlC2LELlIC&pg=PA70#v=onepage&q=&f=false 70-3] }}</ref>

=== Tuyên bố của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ ===
[[1997]], các tuyên bố sau đó đã được thông qua quy định của [[Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ]] (AMA),
một hiệp hội các bác sĩ y khoa và sinh viên y khoa, sau khi một báo cáo về một số phương pháp điều trị thay thế như châm cứu:
{{cquote|''Có rất ít chứng cứ để xác nhận sự an toàn hoặc hiệu quả của hầu hết các liệu pháp thay thế. Nhiều thông tin hiện đang được biết về các liệu pháp làm cho nó rõ ràng rằng nhiều người đã không được hiển thị được hiệu quả. Được thiết kế tốt, nghiên cứu được kiểm soát nghiêm ngặt nên được thực hiện để đánh giá hiệu quả của liệu pháp thay thế.''|||Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ|<ref>{{chú thích web |title=Report 12 of the Council on Scientific Affairs (A-97) – Alternative Medicine |url=http://www.ama-assn.org/ama/no-index/about-ama/13638.shtml |publisher=American Medical Association |year=1997 |ngày truy cập=2009-10-05 |archive-date=2009-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090614085504/http://www.ama-assn.org/ama/no-index/about-ama/13638.shtml |url-status=dead }}</ref>}}
== Di sản thế giới ==
Ngày 16/11/2010, Hội nghị lần thứ 5 Ủy ban liên Chính phủ về Bảo tồn di sản văn hoá phi vật thể của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá Liên Hợp Quốc UNESCO diễn ra tại Kê-ni-a đã quyết định, đưa Châm cứu Trung y của Trung Quốc vào danh sách Di sản văn hoá phi vật thể của UNESCO.<ref>[http://vietnamese.cri.cn/421/2010/11/17/1s148139.htm Châm cứu Trung y và Kinh kịch của Trung Quốc được đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể của tổ chức UNESCO]</ref>

== Bệnh truyền nhiễm và nhiễm trùng do châm cứu ==
Châm cứu không đúng cách có thể làm lây lan các bệnh truyền nhiễm, gây nhiễm trùng và hoại tử trong nhiều trường hợp.

* Một người đàn ông 67 tuồi ở Úc đã bị nhiễm trùng máu và hoại tử phần cổ sau một khóa châm cứu trị liệu.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.livescience.com/53271-acupuncture-causes-bacterial-infection.html|tiêu đề=|website=}}</ref>
* Tháng 12 năm 2001, tại Seoul, Hàn Quốc, 40 bệnh nhân bị nhiễm trùng ''Mycobacterium abscessus'' sau khi châm cứu.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1361796/|tiêu đề=|website=}}</ref>
* Trong một nghiên cứu của WHO năm 2010, 87 trường hợp bệnh nhân trên tổng số 296 bệnh nhân bị nhiễm trùng và các tai biến khác sau khi được điều trị bằng châm cứu.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.who.int/bulletin/volumes/88/12/10-076737/en/|tiêu đề=|website=}}</ref>

== Tham khảo ==
{{tham khảo|30em}}
{{thể loại Commons|Acupuncture}}
{{sơ khai Trung Quốc}}
{{Giả khoa học}}
[[Thể loại:Đông y]]
[[Thể loại:Phát minh của Trung Quốc]]
[[Thể loại:Y học thay thế]]
[[Thể loại:Châm cứu học]]
[[Thể loại:Ngụy khoa học]]