Trại trẻ mồ côi

Trại trẻ mồ côi hay cô nhi viện (ở Việt Nam còn được gọi là mái ấm tình thương, mái ấm nhà mở) là những cơ sở nhằm mục đích thu nhận, nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ mồ côi (là những trẻ em có cha mẹ đã chết hoặc không có đủ điều kiện, khả năng hay không muốn chăm sóc cho những trẻ này).

Một cô nhi viện ở Đức

Họa phẩm về một cô nhi viện

Cha mẹ, và đôi khi ông bà có trách nhiệm về mặt pháp lý để chăm sóc, nuôi dưỡng, hỗ trợ trẻ em, nhưng trong trường hợp không có điều kiện do hoàn cảnh éo le hoặc không người thân khác sẵn sàng để chăm sóc cho các trẻ em, thì những trẻ mồ côi này trở thành một đối tượng chăm sóc của nhà nước và xã hội và những trại trẻ mồ côi là một trong những cách thức thể hiện cho việc chăm sóc và là nhà mái nhà, gia đình của những trẻ mồ côi. Đây là một trong những phúc lợi xã hội, chính sách an sinh, thiện nguyện xã hội của mỗi quốc gia.

Tuy nhiên, một số trại trẻ mồ côi, đặc biệt là ở các nước đang phát triển do điều kiện quản lý chưa tốt, nhận thức chưa thật đầy đủ thì trẻ em ở đó có thể bị tổn thương ngay từ chính những cơ sở nuôi dưỡng này như việc bị ghét bỏ, ghẻ lạnh, ngược đãi hành hạ, lạm dụng sức lao động, lạm dụng tình dục trẻ em....

Tại một số nước

Việt Nam

Việt Nam Cộng hòa

Cô nhi viện xuất hiện ở Việt Nam dưới thời Pháp thuộc khi các dòng tu Công giáo đảm nhiệm nuôi trẻ nhỏ bị bỏ rơi. Sang thế kỷ 20 cơ quan xã hội Caritas thuộc giáo hội Công giáo La Mã hoạt động điều hành nhiều cơ sở. Cô nhi viện do giáo hội Phật giáo điều hành chỉ xuất hiện vào thập niên 1960. Tính đến đầu thập niên 1970 thì trên toàn quốc Việt Nam Cộng hòa có 120 cô nhi viện chăm sóc 19,000 trẻ em. Bộ Xã hội có phát phụ cấp giúp các cô nhi viện trang trải chi phí.

Chính sách của Chính phủ Việt Nam Cộng hòa lúc bấy giờ là chỉ cho người ngoại quốc nhận nuôi cô nhi người Việt nếu có đủ giấy tờ chứng minh cả hai cha mẹ đã mất nên cô nhi Việt Nam gửi ra ngoại quốc rất ít. Riêng các cô nhi viện Phật giáo thì không chấp nhận giao em nào cho cha mẹ nuôi cả dù gia đình xin nhận là người Việt vì ngờ rằng nhiều em sẽ bị bạo hành hoặc bị dùng như người ở để sai khiến.

Một nhân vật xuất chúng từng sinh sống ở cô nhi viện thời Việt Nam Cộng hòa là Philipp Rösler. Ông được một gia đình Tây Đức nhận nuôi lúc chín tháng tuổi.

Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam

Đến thế kỷ 21 Việt Nam có khoảng trên 150.000 trẻ em mồ côi nhưng chỉ có gần 12.000 em được nuôi dưỡng tại các trung tâm bảo trợ xã hội (chiếm tỷ lệ chưa đến 10%). Còn rất nhiều địa phương có số lượng trẻ mồ côi rất đông và Nhà nước hầu như không đủ sức thực hiện công tác chăm sóc trẻ em mồ côi, nên họ cần phải kêu gọi sự hảo tâm của các cơ quan, cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước hỗ trợ trong lĩnh vực này. Nhiều địa phương đã có những hoạt động quan tâm đến các trại trẻ mồ côi như ây dựng nhà tình bạn, tủ sách thiếu nhi cho mái ấm, khám chữa bệnh...... Nhiều tổ chức tôn giáo cũng thành lập các cô nhi viện và nhận nuôi các trẻ mồ côi. Gần dây dư luận xôn xao về vụ việc chùa Bồ Đề liên quan tới việc buôn bán các trẻ em. Trên một số phương tiện thông tin đã xuất hiện thông tin chùa Bồ Đề thành "kênh trung gian" mua bán trẻ mồ côi, mỗi trẻ nếu được nhận làm con nuôi, nhà chùa sẽ được "cung tiến" từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng từ những người nhận nuôi.

Trung Quốc

Báo chí Trung Quốc có đề cập về mối liên hệ giữa các tổ chức bắt cóc trẻ em nông thôn và một số cô nhi viện. Một số lãnh đạo và cán bộ cô nhi viện đã phải ra tòa vì hám lợi và xem thường đạo đức. Một số cô nhi viện đã mua các bé từ những kẻ buôn trẻ và bán chúng lại cho các cô nhi viện khác để phục vụ việc cho phép người nước ngoài nhận con nuôi. Tiền gửi cho cô nhi viện là khoản bồi dưỡng cho việc chăm sóc các em, nhưng cũng như nhiều dịch vụ do nhà nước quản lý ở Trung Quốc, các cô nhi viện thường dính líu vào việc lạm dụng tài chính.

Anh

Tại Vương quốc Anh có nhiều trại trẻ mồi côi được xây dựng quy mô và nổi tiếng cụ thể là:

Năm thành lập	Tên	Địa điểm	Người sáng lập
1795	Bristol Asylum for Poor Orphan Girls (Blue Maids' Orphanage)	nr Stokes Croft turnpike, Bristol
1800	St Elizabeth's Orphanage of Mercy	Eastcombe, Glos
1813	London Asylum for Orphans	Hackney, Luân Đôn	Rev Andrew Reed
1822	Female Orphan Asylum	Brighton	Francois de Rosaz
1827	Infant Orphan Asylum	Wanstead	Rev Andrew Reed
1829	Sailor Orphan Girls School	Luân Đôn
1836	Ashley Down orphanage	Bristol	George Müller
1844	Asylum for Fatherless Children	Purley	Rev Andrew Reed
1854	Wolverhampton Orphan Asylum	Goldthorn Hill, Wolverhampton	John Lees
1856	Wiltshire Reformatory	Warminster
1860	Major Street Ragged Schools	Liverpool	Canon Thomas Major Lester
1861	St. Philip Neri's orphanage for boys	Birmingham	Oratorians
1861	Adult Orphan Institution	St Andrew's Place, Regent's Park, London
1861	British Orphan Asylum	Clapham, Luân Đôn
[1861]	Female Orphan Asylum	Westminster Road, Luân Đôn
1861	Female Orphan Home	Charlotte Row, St Peter Walworth, Luân Đôn
1861	Jews' Orphan Asylum	Goodmans Fields, Whitechapel, luân Đôn
1861	London Orphan Asylum	Hackney, Luân Đôn
1861	Merchant Seamen's Orphan Asylum	Bromley St Leonard, Bow, Luân Đôn
1861	Orphan Working School	Haverstock Hill, Kentish Town, Luân Đôn
1861	Cô nhi viện	Eagle House, Hammersmith, Luân Đôn
1861	The Orphanage Asylum	Christchurch, Marylebone, Luân Đôn
1861	The Sailors' Orphan Girls' School & Home	Hampstead, Luân Đôn
1862	Swansea Orphan Home for Girls	Swansea
1865	The Boys' Home Regent's Park	Luân Đôn
1866	Dr Barnado's	various	Dr Thomas Barnado
1866	National Industrial Home for Crippled Boys	Luân Đôn
1867	Peckham Home for Little Girls	Luân Đôn	Maria Rye
1868	The Boys' Refuge	Bisley
1868	Royal Albert Orphanage	Worcester
1868	Worcester Orphan Asylum	Worcester
1869	Ely Deaconesses Orphanage	Bedford	Rev TB Stevenson
1869	Orphanage and Almshouses	Erdington	Josiah Mason
1869	The Neglected Children of Exeter	Exeter
1869	Alexandra Orphanage for Infants	Hornsey Rise, Luân Đôn
1869	Stockwell Orphanage	London	Charles Spurgeon
1869	New Orphan Asylum	Upper Henwick, Worcs
1869	Wesleyan Methodist National Children's Homes	various	Rev Thomas Bowman Stephenson
1869	London Orphan Asylum	Watford
1870	Fegans Homes	London	James William Condell Fegan
1870	Manchester and Salford Boys' and Girls' Refuge	Manchester
1871	Wigmore	West Bromwich and Walsall	WJ Gilpin
1872	Middlemore Home	Edgbaston	Dr John T. Middlemore
1872	St Theresa Roman Catholic Orphanage for Girls	Plymouth
1873		Ryelands Road Leominster
1874	Cottage Homes for Children	West Derby	Mrs Nassau Senior
1875	Aberlour Orphanage	Aberlour, Scotland	Rev Charles Jupp
1877	All Saints Boys' Orphanage	Lewisham, Luân Đôn
1880	Birmingham Working Boy's Home (for boys over the age of 13)	Birmingham	Major Alfred V. Fordyce
1881	The Waifs and Strays' Society	East Dulwich, London	Edward de Montjoie Rudolf
1881	Catholic Childrens Protection Society	Liverpool
1881	Dorset County Boys Home	Milborne St Andrew
1881	Brixton Orphanage	Brixton Road, Lambeth, Luân Đôn
1881	Jews Hospital & Orphan Asylum	Knights Hill Road, Norwood, Luân Đôn
1881	Orphanage Infirmary	West Square, London Road, Southwark, London
1881	Orphans' Home	South Street. London Road, Southwark, Luân Đôn
1882	St Michael's Home for Friendless Girls	Salisbury
1890	St Saviour's Home	Shrewsbury
1890	Orphanage of Pity	Warminster
1890	Wolverhampton Union Cottage homes	Wolverhampton
1892	Calthorpe Home For Girls	Handsworth, Birmingham
1918	Painswick Orphanage	Painswick
Không rõ	Clio Boys' Home	Liverpool
Không rõ	St Philip's Orphanage, (RC Institution for Poor Orphan Children)	Brompton, Kensington

Rumani

#	Năm	Tổng số trẻ NN quản lý.	Số trẻ ở cô nhi viện
1.	1990	&000000000004740500000047.405	25,870
2.	1994		52,986
3.	1997	&000000000005146800000051.468	39,569
4.	1998	&000000000005564100000055.641	38,597
5.	1999	&000000000005708700000057.087	33,356
6.	2000	&000000000008775300000087.753	57,181
7.	2001	&000000000008788900000087.889	57,060
8.	2002	&000000000008786700000087.867	49,965
9.	2003	&000000000008637900000086.379	43,092
10.	2004	&000000000008444500000084.445	37,660
11.	2005	&000000000008305900000083.059	32,821
12.	2006	&000000000007876600000078.766	28,786
13.	2007	&000000000007379300000073.793	26,599
14.	2008	&000000000007104700000071.047	24,979
15.	2009	&000000000006885800000068.858	24,227
16.	2010	&000000000006200000000062.000	19,000
17.	2011	&000000000005000000000050.000	10,833