Wikipedia

Đại Anh (đảo)

đảo ở châu Âu
(Đổi hướng từ Đảo Anh)

Đại Anh (tiếng Anh: Great Britain) là một đảo nằm ở phía tây bắc của châu Âu đại lục. Đây là hòn đảo lớn thứ 9 thế giới, và là đảo lớn nhất quần đảo Anh cũng như châu Âu. Với dân số khoảng 60,0 triệu người vào giữa năm 2009, đây là đảo đông dân thứ ba trên thế giới, chỉ sau Java và Honshu. Đảo Đại Anh có trên 1.000 đảo nhỏ hơn bao quanh. Đảo Ireland nằm ở phía tây của đảo Đại Anh. Về mặt chính trị, "Great Britain" trong tiếng Anh cũng có thể đề cập tới đảo Đại Anh cùng các đảo lân cận hợp thành các xứ Anh, Scotland và Wales.[7][3][8][9] [10][11]

Đại Anh
Tên bản ngữ
Ảnh vệ tinh của đảo Đại Anh, vệ tinh NASA chụp ngày 6 tháng 4 năm 2002.
Địa lý
Vị tríTây Bắc Âu
Tọa độ53°49′34″B 2°25′19″T / 53,826°B 2,422°T / 53.826; -2.422
Quần đảoQuần đảo Anh
Diện tích229,848 km2 (88.744,8 mi2)[1]
Hạng diện tíchhạng 9
Độ cao tương đối lớn nhất1.344 m (4.409 ft)
Đỉnh cao nhấtBen Nevis
Hành chính
Địa phương Anh
 Scotland
 Wales
Thành phố lớn nhấtLuân Đôn
Nhân khẩu học
Dân số60.003.000
(ước tính giữa năm 2009)[2][3]
Mật độ277 /km2 (717 /sq mi)

Toàn bộ đảo Đại Anh là lãnh thổ của quốc gia có chủ quyền Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland, và hầu hết lãnh thổ của nước Anh là đảo Đại Anh. Hầu hết lãnh thổ của các xứ Anh, Scotland, và Wales nằm trên đảo Đại Anh, và thủ phủ của các xứ cũng nằm trên đảo: tương ứng là Luân Đôn, Edinburgh, và Cardiff.

Vương quốc Đại Anh (Kingdom of Great Britain) là kết quả của sự liên hiệp chính trị giữa Vương quốc Anh (Kingdom of England) và Vương quốc Scotland theo Đạo luật Liên hiệp 1707 vào ngày 1 tháng 5 năm 1707 dưới sự trị vì của Nữ vương Anne I. Năm 1801, theo Đạo luật Liên hiệp 1800, vương quốc này sáp nhập với Vương quốc Ireland để tại thành Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland. Sau Chiến tranh Độc lập Ireland, hầu hết phía nam đảo Ireland ly khai khỏi liên hiệp và trở thành Cộng hoà Ireland. Còn vương quốc trở thành Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland).

Sự đa dạng về hệ động thực vật trên đảo Đại Anh tương đối hạn chế do kích thước của đảo và do thực tế rằng động vật hoang dã đã có ít cơ hội để phát triển từ thời kỳ băng hà cuối. Mức độ đô thị hóa cao đã góp phần vào việc đảo Đại Anh có một tỉ lệ tuyệt chủng loài cao hơn 100 lần so với tỷ lệ tuyệt chủng chung của Trái Đất.

Định nghĩa chính trị

sửa

Đảo Đại Anh là hòn đảo lớn nhất của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. Về mặt chính trị, đảo Đại Anh (Great Britain) là sự kết hợp của ba xứ England, Scotland và Wales,[12] và không bao gồm Bắc Ireland nằm ở đảo Ireland; Great Britain cũng bao gồm một số hòn đảo ngoài khơi các xứ Anh, Scotland và Wales như đảo Wight, Anglesey, quần đảo Scilly, quần đảo Hebride, và các nhóm đảo Orkney và Shetland. Great Britain không bao gồm đảo Man và Quần đảo Eo Biển và chúng cũng không phải là một phần của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland mà là các lãnh thổ phụ thuộc tự trị với hệ thống luật pháp và thuế riêng.[12][13]

Liên hiệp chính trị giữa hai vương quốc Anh (Kingdom of England) và Scotland đã diễn ra vào năm 1707 khi Đạo luật Liên hiệp 1707 đã thông qua Hiệp ước Liên hiệp năm 1706 và hợp nhất nghị viện của hai nước, tạo thành Vương quốc Anh (Kingdom of Great Britain), bao trùm toàn bộ hòn đảo. Trước đó, một liên minh cá nhân đã tồn tại giữa hai nước kể từ Liên hiệp các vua (Union of the Crowns) dưới thời hai nước có chung một người trị vì là James VI của Scotland và James I của Anh.

Định nghĩa địa lý

sửa

Đảo Đại Anh nằm trong vùng thềm lục địa của châu Âu và nằm ở phía tây bắc của châu Âu đại lục và ở phía đông của đảo Ireland. Đảo Đại Anh tách biệt với lục địa châu Âu qua biển Bắc và eo biển Manche, eo biển này chỉ rộng 34 kilômét (21 mi) tại eo Dover.[14] Hòn đảo trải dài trên 10 vĩ độ, có trục bắc-nam, với diện tích 209.331 km2 (80.823 dặm vuông Anh) nếu không tính tất cả các đảo nhỏ xung quanh.[15] eo biển Bắc, biển Ireland, eo biển St George và biển Celtic phân tách đảo Đại Anh với đảo Ireland ở phía tây.[16] Hòn đảo kết nối về mặt tự nhiên với đại lục châu Âu qua Đường hầm eo biển Manche, đường hầm tàu hỏa dưới biển dài nhất trên thế giới và được hoàn thành vào năm 1993. Về mặt địa lý, hòn đảo có các miền đồng quê thấp và lượn sóng ở phía đông và nam, còn các đồi và núi thì thống trị ở các vùng phía tây và phía bắc. Đảo có trên 1.000 đảo nhỏ hơn bao quanh. Khoảng cách lớn nhất giữa hai điểm trên đảo là 968 km (601,5 mi) (giữa Land's End, Cornwall và John O'Groats, Caithness), hay 1.349 km (838 mi) nếu đi theo mạng lưới xa lộ quốc gia.

Xem thêm

sửa

Tham khảo

sửa
  1. ^ “The British Isles and all that...”. Heriot-Watt University, Edinburgh. Truy cập 7 tháng 3 năm 2011.
  2. ^ ONS: Population Estimates, June 2010[liên kết hỏng]
  3. ^ a b Con số đề cập đến dân cư Anh Quốc ngoại trừ Bắc Ireland, bao gồm khoảng 500.000 người tại các đảo nhỏ.
  4. ^ , Oxford English Dictionary https://web.archive.org/web/20120617232605/http://oxforddictionaries.com/definition/Britain, Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 6 năm 2012, truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2012, Britain:/ˈbrɪt(ə)n/ the island containing England, Wales, and Scotland. The name is broadly synonymous with Great Britain, but the longer form is more usual for the political unit. |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
  5. ^ , Oxford English Dictionary https://web.archive.org/web/20120402025426/http://oxforddictionaries.com/definition/Great+Britain, Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2012, truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2012, Great Britain: England, Wales, and Scotland considered as a unit. The name is also often used loosely to refer to the United Kingdom. |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
  6. ^ Peters, Pam (2004). The Cambridge Guide to English Usage. Cambridge, England: Cambridge University Press. tr. 79. ISBN 0-521-62181-X. The term Britain is familiar shorthand for Great Britain
  7. ^ Các định nghĩa có sự khác nhau. Ví dụ, Từ điển tiếng Anh Oxford định nghĩa Britain là một hòn đảo còn Great Britain là một thực thế chính trị tạo bởi Anh, Scotland và Wales.[4][5] whereas the Cambridge Guide to English Usage gives Britain as "familiar shorthand for Great Britain, the island which geographically contains England, Wales and Scotland".[6]
  8. ^ “Islands by land area, United Nations Environment Programme”. Islands.unep.ch. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 2 năm 2018. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2012.
  9. ^ “Population Estimates” (PDF). National Statistics Online. Newport, Wales: Office for National Statistics. ngày 24 tháng 6 năm 2010. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 10 tháng 9 năm 2010. Truy cập ngày 24 tháng 9 năm 2010.
  10. ^ See Geohive.com Country data Lưu trữ 2011-05-14 tại Wayback Machine; Japan Census of 2000; United Kingdom Census of 2001. The editors of List of islands by population appear to have used similar data from the relevant statistics bureaux, and totalled up the various administrative districts that comprise each island, and then done the same for less populous islands. An editor of this article has not repeated that work. Therefore this plausible and eminently reasonable ranking is posted as unsourced common knowledge.
  11. ^ “says 803 islands which have a distinguishable coastline on an Ordnance Survey map, and several thousand more exist which are too small to be shown as anything but a dot”. Mapzone.ordnancesurvey.co.uk. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2012.
  12. ^ a b “Key facts about the United Kingdom”. Direct.gov.uk. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 10 năm 2012. Truy cập 11 tháng 10 năm 2008.
  13. ^ Ademuni-Odeke (1998). Bareboat Charter (ship) Registration. Martinus Nijhoff Publishers. tr. 367. ISBN 90-411-0513-1.
  14. ^ “accessed 14 tháng 11 năm 2009”. Eosnap.com. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 5 năm 2020. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2012.
  15. ^ United Nations Environment Programme (UNEP) Island Directory Tables "Islands By Land Area". Truy cập from http://islands.unep.ch/Tiarea.htm Lưu trữ 2018-02-20 tại Wayback Machine on ngày 13 tháng 8 năm 2009
  16. ^ “Limits of Oceans and Seas, 3rd edition + corrections” (PDF). International Hydrographic Organization. 1971. tr. 42 [corrections to page 13]. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2011. Truy cập 14 August 2010. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |accessdate= (trợ giúp)

Liên kết ngoài

sửa
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Đại_Anh_(đảo)&oldid=71683025”