Baškortostanan Tazovaldkund

Baškortostanan Tazovaldkund
Республика Башкортостан (ven.)
Башҡортостан Республикаһы (bašk.)

Baškortostanan Tazovaldkundan flag Baškortostanan Tazovaldkundan znam
Pälidn	Uf
Pind - Ühtes - saum vezid (%).	27-nz' 142 947 km² 1,05
Eläjiden lugu - Kaik - Sageduz	7-nz' 4,063,676 ristitud (2018) 28,43 rist./km²
Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš - Ühtele hengele	10-nz' 1344,4 mlrd rub. (2016) 330,4 tuh. rub.
Federaline ümbrik	Volgaveren
Venäman ekonomine region	Uralan
Valdkundkel' (-keled)	venäkel', baškiran kel'
Tazovaldkundan pämez'	Rustem Hamitov
Ohjastusen päministr	Rustem Mardanov
Valdkundsuiman (Kurultain) ezimez'	Konstantin Tolkačov
Gimn	Baškortostan, armaz čomakulu ma...
Avtokod	02, 102
Aigvöd	UTC+5 (MSK+2)

Baškortostanan Tazovaldkund (ven.: Республика Башкортостан, bašk.: Башҡортостан Республикаһы) om Venälaižen Federacijan subjekt (tazovaldkund).

Se om kaikiš suremb Venäman tazovaldkund eläjiden lugun mödhe, mülüb Volgaveren federaližhe ümbrikho.

Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om Uf.

Keled

Baškortostanan valdkundkeled oma baškiran kel' da venäkel'.

Istorii

Baškortostan om olmas vl 1917 kül'mkun 29. päivälpäi. Nevondkundaline Venäma tundišti Baškortostanan avtonomijad vl 1919 keväz'kun 23. päiväl (alusenpanendan oficialine dat). Sen röunad oliba levitadud vl 1922 kezakun 14. päiväl, Uf tegihe pälidnaks.

Baškortostanan Tazovaldkundan Konstitucii om vahvištadud vn 1993 24. päiväl tal'vkud Valdkundsuiman (Kurultain) ezitajil da om väges nügüd' möhembaižidenke vajehtusidenke da ližadusidenke.

Geografijan andmused

Baškortostanan reljefan kart.

Tazovaldkundal om röunoid Čeläbinskan agjanke päivnouzmas, Orenburgan agjanke suves da suvipäivlaskmas, Tatarstanan Tazovaldkundanke päivlaskmas, Udmurtijan Tazovaldkundanke lodehes, Permin randanke da Sverdlovskan agjanke pohjoižes. Baškortostan om mererandatoi tazovaldkund.

Pind om 142 947 km². Mec otab enamba kaht videndest territorijad. Znamasine jogi om Vaugedjogi (Agidel') sen ližajogidenke (Uf, Döm, Sur' Ik, Sim). Uralan ližajoged oma vähäluguižed, jokstas tazovaldkundan suves.

Kaikiš korktemb čokkoim om Uralmägiden Jamantau-mägi (Sur' Jamantau-mägenpä — 1640 m).

Klimat om kontinentaline. Paneb sadegid 300..600 mm vodes.

Londuseližed varad oma kivivoi, londuseline gaz, kivihil', raudkivend, vas'k, cink, kuld, sauvondmaterialad (mouckivi, sauvondgips, bazal't, saved, letked), keitandsol, mec, reskvezi.

Tobmuz

Baškortostanan Tazovaldkundan pämehen, ohjastusen da konstitucižen käskuzkundan pert' Ufas.

Tazovaldkundan pämez' (bašk.: Башҡортостан Республикаһы Башлығы, ven.: Глава Республики Башкортостан) om Rustem Hamitov vs 2010 heinkun 15. päiväspäi (edel 2015 vot hänen radnikuz nimitihe Prezidentaks). Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks. Hän-žo om tazovaldkundan Ohjastusen pämeheks Konstitucijan 91. kirjutusen mödhe, märičeb Ohjastusen strukturad da paneb sen ühtnijoid radnikusile Ohjastusen päministran taričendan mödhe, Ohjastusen päministrad — parlamentan hüvästusen sandan jäl'ghe. Pämehen Administracii om Tazovaldkundan pämele abhu, mugažo erased regionaližed laudkundad alištudas hänele.

Baškortostanan Tazovaldkundan Valdkundsuim (Kurultai, bašk.: Башҡортостан Республикаһының Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай, ven.: Государственное собрание — Курултай Республики Башкортостан) om tazovaldkundan üks'kodižeks parlamentaks 110 ezitajanke. Kaik rahvaz valičeb heid videks vodeks. Konstantin Tolkačov radab sen ezimeheks vs 2013 sügüz'kun 8. päiväspäi.

Radonoigendai tobmuz om Baškortostanan Tazovaldkundan Ohjastuz (bašk.: Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте, ven.: Правительство Республики Башкортостан). Rustem Mardanov radab Ohjastusen päministraks vs 2015 kül'mkun 26. päiväspäi. Seičeme Ohjastusen varapäministrad oma hänele abhu. Tazovaldkundan ministrused, valdkundaližed komitetad, ohjandused, agentused da valdkundaližed inspekcijad alištudas Ohjastusele.

Järgenduseližed valičendad Valdkundsuimha (Kurultaihe) oliba vl 2013 sügüz'kun 8. päiväl (5. kucund). Valitihe Tazovaldkundan pämest vn 2014 14. päiväl sügüz'kud, nügüdläine pämez' sai vägestust ezmäižel tural (82,17%) da radab kahtenden strokun.

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe elihe 4 072 102 ristitud Baškortostanan Tazovaldkundas. Kaikiš suremb ristitišt oli 4 119 810 eläjad vl 2000. Lidnalaižiden pala om 62,1% vl 2018 (vl 2010 — 60,4%).

Kaik om kaks'kümne üks' lidnad tazovaldkundas, 2 lidnanvuittušt žilod da 4434 küläd. Toižed järedad lidnad (enamba 100 tuh. ristituid vl 2015, surembaspäi penembha) oma Sterlitamak, Salavat, Neftekamsk, Oktäbr'skii. Vl 2017 kaik om 31 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.

Rahvahad (enamba 0,5% vl 2010): venälaižed — 35,2%, baškiralaižed — 28,8%, totarlaižed — 24,8%, čuvašalaižed — 2,6%, marilaižed — 2,6%, ukrainalaižed — 1,0%, udmurtalaižed — 0,5%, mordvinalaižed — 0,5%, toižed rahvahad — 1,6%, rahvahuden ozutandata — 2,4%.

Ižanduz

Ižandusen päsarakod oma kivivoin ümbriradmine, himine da kivivoihimine sarakod, transportmašinoidensauvomine, torguind, tegimišt- da civiline sauvond, maižanduz.

Sured tegimištkeskused oma Uf, Sterlitamak, Išimbai, Salavat, Neftekamsk, Tuimazi, Oktäbr'skii da Beloreck. Tegimišton produkcijan läz pol't sätas Ufas.

Ižanduz om čuratud eksportha. Vl 2013 il'mtorguindan satusiden mödhe eksport oli 13,7 mlrd US$, import oli 1,2 mlrd US$.

Irdkosketused

• Baškortostanan Tazovaldkundan informacine portal (bashkortostan.ru). (ven.)
• Baškortostanan Tazovaldkundan pämehen oficialine sait (glavarb.ru). (ven.) (bašk.) (angl.)
• Baškortostanan Valdkundsuiman (Kurultain) oficialine portal (gsrb.ru). (ven.) (bašk.)
• Baškortostanan Tazovaldkundan ohjastusen oficialine sait (pravitelstvorb.ru). (ven.) (bašk.) (angl.)