Қуиддитч

Қуиддитч /ˈкwɪдɪтʃ/ ёзувчи Роwлинг томонидан "Ҳаррй Поттер" асари учун ўйлаб топилган ҳаёлий спорт тури. Ўйин биринчи марта "Ҳаррй Поттер ва ҳикматлар тоши" (1997) асарида пайдо бўлган. Бу афсунгарлар ва афсунгарлар учадиган супурги миниб ўйнайдиган хавфли, аммо машҳур спорт тури.

Ўйинлар катта овал майдонда ўтказилади. Ҳар бир томонида турли баландликдаги учта ҳалқа ҳамда ҳар бирида еттита ўйинчидан иборат иккита қарама-қарши жамоа ўртасида ўтказилади. Жамоа таркиби қуйидагича: учта ҳимоячи, иккита овчи (ҳужумчи), қўриқчи (дарвозабон) ва изловчилардан иборат. Овчи ва қўриқчи мос равишда Қуаффле билан гол уришади ва голларни ҳимоя қилишади. Ҳимоячилар рақибни жамоадошларидан узоқда сақлашади ва рақиблари томон зарба беришди. Изловчи Олтин Снитчни топади ва ушлайди. Олтин Снитчнинг қўлга олиниши бир вақтнинг ўзида Изловчининг жамоасига 150 очко олиб келади ва ўйинни якунланади. Ўйин сўнгида энг кўп очко тўплаган жамоа ғалаба қозонади.

Ҳаррй Поттер Ҳогwарцдаги уй жамоасида Изловчи ролида ўйнайди. Серия давомида минтақавий ва халқаро Қуиддитч мусобақалари тилга олинади. Ушбу спортнинг тарихий жиҳатлари Роwлинг томонидан 2001-йилда нашр этилган "Қуиддитч Тҳроугҳ тҳе Агес" китобида очиб берилган.

Ўйиннинг реал ҳаётдаги тури ҳам ишлаб чиқилди. Унда ўйинчилар супургидан фойдаланадилар. Аммо учиш ўрнига югурадилар.

Ўйин тарихи

Роwлинг ўша пайтдаги Манчестерда яшаш вақтида бу спорт турини ўйлаб топди. У шундай деб тушунтирди: „Мен жамиятни бирлаштиришни ўйлардим ва менга спорт кераклигини билардим“^[1]. Роулингнинг таъкидлашича, „Қуиддитч“ сўзи бирон бир этимологик илдиздан олинган эмас, балки дафтарнинг беш саҳифасидаги илк сўзларнинг бош ҳарфлари жамланмаси^[2].

Китоблардаги сўнгги Қуиддитч саҳнаси "Гаррй Поттер ва тилсим шаҳзодаси"да пайдо бўлади. Роwлинг Луна Лавгднинг эсда қоларли сўзларини ушбу саҳнада ишлатади.

Қуиддитч "Ҳаррй Поттер ва ҳикматлар тоши"да тилга олинган ва кейинги бешта китобда мунтазам такрорланиб келган. У профессионаллар ва ҳаваскорлар томонидан ўйналадиган ўйин тарзида тасвирланган. Ҳарри Поттер ҳақидаги бешта китобнинг асосий шиддатли воқеаси ҳар ўқув йилида Қуиддитч кубоги учун тўртта Ҳогwарц гуруҳлари ўртасидаги рақобатдир. Хусусан, Грйффиндор ва Слйтҳерин ўртасидаги рақобат.

2014-йилда Роwлинг Поттерморедаги Қуиддитч Жаҳон Кубоги финали ҳақида сўз очади. Воқеалар ривожида Ҳаррй, Рон, Ҳермионаларнинг катта ёшда қайтиши ва Қуиддитч ўйинларида иштирок этиши тасвирланади. Бу бир нечта оммавий ахборот воситаларида қизиқиш уйғотди. Чунки бу Ҳаррй Поттер қаҳрамонлари ҳақидаги 2007-йилдаги якуний қисмдан сўнг ёзилган эди^[3]^[4]^[5].

Ўйиннинг ривожланиши

Супургилар

Супургилар сеҳргарлар ва жодугарлар учун транспорт турларидан бири бўлади. Шунингдек, Қуиддитч ўйнаш учун ишлатилади. Китоблардаги энг кўзга кўринган учта супурги – бу „Нимбус 2000“, „Нимбус 2001“ ва „Фиреболт“. Супургилар Wарнер Брос томонидан маҳсулот сифатида ишлаб чиқарилган^[6].

Нимбус сеҳргарлар оламидаги энг яхши супургилардан бири сифатида тақдим этилган. Ҳаррй Грйффиндор гуруҳида ўйнаши учун „Нимбус 2000“ берилади. "Сирлар палатаси" филмида Луcиус Малфой Слйтҳерин жамосига ёрдам сифатида янада илғор „Нимбус 2001“ тўлиқ тўпламини сотиб олади. Шунинг учун улар ўша йили унинг ўғли Драcони изловчи сифатида танлашади.

„Фиреболт“ кейинчалик мавжуд бўлган энг тезкор ва энг қиммат пойга супургиларидан бири сифатида 'Нимбус 2001"ни ҳам ортда қолдиради. Ҳаррй ўзининг 'Нимбус 2000" супургисига шикаст етганидан кейин чўқинтирган отаси Сириус Блаcкан „Фиреболт“ моделини олади.

Қуиддитч Снитчни ушлашга урғу бергани учун танқид қилинган^[7]. Снитчга урғу берилганлиги сабабли, ҳуқуқшунос олим Wиллиам Бауде Қуиддитчни „ҳақиқатан ҳам аҳмоқона ўйин“ деб атаган^[8].

Шу номдаги жойлар

Ҳақиқий дунёда Ҳаррй Поттердан анча олдин бўлган „Қуиддитч“ сўзи баъзи инглиз жой номларида учрайди. Яна бир манбада „лой-хандақ“ сўзидан келиб чиққанлиги айтилади.

Манбалар

↑ Фурнесс. „ЖК Роwлинг инвентед Қуиддитч афтер а роw wитҳ ҳер бойфриэнд“. Тҳе Телеграпҳ. 2022-йил 12-январда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2017-йил 7-май.
↑ „Ж.К. Роwлинг он Тҳе Диане Реҳм Шоw“. WАМУ. Қаралди: 2017-йил 29-май.
↑ Тобар, Ҳеcтор. „Ж.К. Роwлинг cоверс тҳе '2014 Қуиддитч Wорлд Cуп'“. ЛА Тимес (2014-йил 17-апрел). Қаралди: 2017-йил 7-май.
↑ Флоод. „Ҳаррй Поттер макес фирст аппеаранcе фор севен еарс ас ҳе турнс 34“. Тҳе Гуардиан (2014-йил 8-июл). Қаралди: 2017-йил 7-май.
↑ Гибсон, Меган. „Ж.К. Роwлинг Жуст Публишед а Неw Ҳаррй Поттер Сторй“. Тиме. Қаралди: 7 Май 2017.
↑ МаcДоналд, Брадй. „Лет'с го он а виртуал шоппинг спреэ ат Универсал'с неw Wизардинг Wорлд“. ЛА Тимес (2016-йил 24-март). Қаралди: 2017-йил 29-май.
↑ Манфред. „Соррй Ҳаррй Поттер Фанс, Қуиддитч Ис Тҳе Думбест Спорт Эвер“. Бусинесс Инсидер. Қаралди: 2017-йил 10-сентябр.
↑ Бауде, Wилл. „Тҳе Волокҳ Cонспираcй: Море тҳоугҳц он тҳе рулес оф Қуиддитч“. Тҳе Wашингтон Пост (2014-йил 14-май). Қаралди: 2021-йил 3-июл.

[telegraph-1] Фурнесс. „ЖК Роwлинг инвентед Қуиддитч афтер а роw wитҳ ҳер бойфриэнд“. Тҳе Телеграпҳ. 2022-йил 12-январда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2017-йил 7-май.

[2] „Ж.К. Роwлинг он Тҳе Диане Реҳм Шоw“. WАМУ. Қаралди: 2017-йил 29-май.

[3] Тобар, Ҳеcтор. „Ж.К. Роwлинг cоверс тҳе '2014 Қуиддитч Wорлд Cуп'“. ЛА Тимес (2014-йил 17-апрел). Қаралди: 2017-йил 7-май.

[4] Флоод. „Ҳаррй Поттер макес фирст аппеаранcе фор севен еарс ас ҳе турнс 34“. Тҳе Гуардиан (2014-йил 8-июл). Қаралди: 2017-йил 7-май.

[5] Гибсон, Меган. „Ж.К. Роwлинг Жуст Публишед а Неw Ҳаррй Поттер Сторй“. Тиме. Қаралди: 7 Май 2017.

[6] МаcДоналд, Брадй. „Лет'с го он а виртуал шоппинг спреэ ат Универсал'с неw Wизардинг Wорлд“. ЛА Тимес (2016-йил 24-март). Қаралди: 2017-йил 29-май.

[7] Манфред. „Соррй Ҳаррй Поттер Фанс, Қуиддитч Ис Тҳе Думбест Спорт Эвер“. Бусинесс Инсидер. Қаралди: 2017-йил 10-сентябр.

[8] Бауде, Wилл. „Тҳе Волокҳ Cонспираcй: Море тҳоугҳц он тҳе рулес оф Қуиддитч“. Тҳе Wашингтон Пост (2014-йил 14-май). Қаралди: 2021-йил 3-июл.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]