Афғонистон — Тожикистон муносабатлари
 | |
 Афғонистон |
 Тожикистон |
Афғонистон — Тожикистон муносабатлари — Афғонистон ва Тожикистон ўртасида икки томонлама дипломатик алоқалар. Икки мамлакатлар ўртасидаги ўзаро муносабатлар 1992-йилда ўрнатилган. Афғонистоннинг Душанбеда элчихонаси ва Хоруғда консуллиги мавжуд. Афғонистоннинг Тожикистондаги ҳозирги элчиси доктор Абдулғафур Арезоудир[1]. Тожикистоннинг Кобулда элчихонаси ва Мозори Шариф, Файзобод ва Қундузда консуллиги бор. Айни пайтдаги Тожикистоннинг Афғонистондаги элчиси Шарофиддин Имомдир[2].
Тарих
[edit | edit source]Тарихда икки мамлакат Сомонийлар, Ғазнавийлар ва Темурийлар даврида бир-бирига боғланган. 1750-йилда афғонистонлик Аҳмад Шоҳ Дурраний ва бухоролик Муҳаммад Мурод бегим ўртасида тузилган дўстлик шартномасидан сўнг Амударё (Оксус дарёси) Афғонистоннинг расмий чегарасига айланди. Форс тили ҳар икки мамлакатда ҳам кенг қўўлланилади ва Афғонистонда Тожикистон тожикларига қараганда тожиклар бирмунча кўпроқ[3].
Икки мамлакат ўртасида дипломатик алоқалар 1992-йил 15-июнда ўрнатилган. 1992-йил давомида камида 80 минг тожикистонлик Афғонистонга кўчиб кетиб, бошпана топди. Тожикистон оппозицияси раҳбарлари Афғонистон ҳукуматининг қўллаб-қувватлашидан эга бўлиб, асосан Бадахшон вилоятида жойлашдилар[4][5]. Афғонистондаги фуқаролар уруши ҳам икки мамлакат ўртасида қочқинлар миграциясини келтириб чиқарди, бу сафар Афғонистондан қочқинлар Тожикистонга кириб келишди[6].
Карзай маъмурияти Афғонистон устидан назоратни қўлга киритгач, Тожикистон Кобулда ўз элчихонасини очди. Мозори-Шарифдаги консуллик ҳам ўша йилнинг ноябрида очилган[7]. Эмомалии Раҳмон ва Ҳамид Карзай Душанбеда 2004-йил бўлиб ўтган иқтисодий ҳамкорлик ташкилоти саммити доирасида учрашдилар. 2005-йил апрел ойида Раҳмон расмий ташриф билан Афғонистонга келган. Ўшандан бери икки мамлакат ўртасидаги дипломатик, ишбилармонлик ва маданий алоқалар кенгайиб бормоқда. Тожикистонда тахминан 6,5 минг афғон бор[8]. Уларнинг 500 га яқини Тожикистоннинг турли университетларида таҳсил олмоқда[9].
Чегара муаммолари
[edit | edit source]Манбалар
[edit | edit source]- ↑ Тҳе Wорлд Фолио. „Ат тҳе Ҳеарт оф Асиа - Интервиэw wитҳ Афгҳан Амбассадор“. 2017-йил 30-июлда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 29-апрел.(Wайбаcк Мачине сайтида 2017-07-30 санасида архивланган)
- ↑ Министрй оф Фореигн Аффаирс оф Тажикистан. „Аддрессес оф cонсулар репресентатионс оф Тажикистан аброад“. 2017-йил 30-июлда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2021-йил 29-апрел.(Wайбаcк Мачине сайтида 2017-07-30 санасида архивланган)
- ↑ „Тажикс оф Афгҳанистан“. Афгҳан Нетwорк. Қаралди: 2009-йил 18-июл.
- ↑ „Тҳе Тажик cивил wар: Cаусес анд дйнамиcс“ (2001-йил апрел). Қаралди: 2021-йил 28-апрел.
- ↑ http://factsanddetails.com/central-asia/Tajikistan/sub8_6a/entry-4858.html
- ↑ „УСCР Cоунтрй Репорт Тажикистан: Статистиcс он рефугеэс анд отҳер упроотед пеопле, Жун 2001“. РелиэфWеб (19-июн 2001-йил). Қаралди: 2021-йил 28-апрел.
- ↑ Министрй оф Фореигн Аффаирс оф Тажикистан. „Таджикско-Афганские отношения“ (ру). 2019-йил 4-январда асл нусхадан архивланган.
- ↑ „Пеаcе, повертй аwаит Афгҳан рефугеэс ин Тажикистан“. Реутерс (19-феврал 2010-йил). Қаралди: 2021-йил 28-апрел.
- ↑ „Тажикистан то доубле траде волуме wитҳ Афгҳанистан“. Пажҳwок Афгҳан Неwс (27-апрел 2021-йил). Қаралди: 2021-йил 28-апрел.
 Тожикистоннинг икки томонлама алоқалари | ||
|---|---|---|
| Америка |  | |
| Осиё | ||
| Европа | ||