Boskovitse

Boskovitse
Boskovitse
	Munisipalitet
	49°29′16″N 16°39′38″E / 49.48778°N 16.66056°E
Mamlakat	Chexiya

Boskovitse (chexcha talaffuzi: [ˈboskovɪtsɛ]; nemischa: Boskowitz ) — Chexiyaning Janubiy Moraviya viloyatidagi Blansko tumanidagi shaharcha. Unda 12 mingga yaqin aholi istiqomat qiladi. Tarixiy shahar markazi, yahudiylar kvartallari, qasr majmuasi va qal’a xarobalari yaxshi saqlanib qolgan va shahar yodgorliklari zonasi sifatida qonun bilan himoyalangan.

Maʼmuriy qismlari

Bačov, Hradkov, Mladkov va Vratikov qishloqlari Boskovitsening maʼmuriy qismidir.

Hududiy tuzulishi

Boskovitse Brno shahridan taxminan 33 kilometr (21 mi) shimolda, Boskovitse boʻyi va Drahany togʻlari chegarasida joylashgan. Boskovitse suv ombori asosan shahar hududida joylashgan. Suv ombori Bella daryosi boʻyida joylashgan boʻlib, u shaharning sharqiy qismidan va hududning janubiy qismidan oqib oʻtadi.

Tarixi

Boskovitse, tahminan, 13-asrda bozor qishlogʻi sifatida tashkil etilgan. Boskovitse haqida birinchi yozma eslatma 1222-yilda, Bogemiya qiroli Ottokar I dalolatnomasida Boskovitse lord Jimram guvoh sifatida qayd etilgan. Boskovitsa qalʼasi haqida ilk bor 1313-yilda tilga olingan^[1].

Mariya Tereza (1740-1780) davrida Boskovitse shaharcha maqomiga ega boʻldi^[1].

Boskovitse Moraviyadagi eng yirik yahudiy jamoalaridan biriga ega edi. Boskovitseda yahudiylar haqida birinchi qaydlar 1343-yilga toʻgʻri keladi. 1454-yildan keyin Brnodan quvilgan koʻplab yahudiylar Boskovitsega kelishdi. 16-asrning birinchi yarmida yahudiylar jamoasi tashkil topdi. 1727-yilda shahardan ikkita darvoza bilan ajratilgan yopiq getto tashkil etilgan. 1848-yildan keyin Boskovitse yahudiy jamoasi oʻz meri bilan siyosiy mustaqil shaharga aylandi. 1857-yilda eng yuqori choʻqqisida bu yerda 1800 dan ortiq yahudiy yashagan^[1]^[2].

1918-yilgacha Boskovits-Boskovitse Avstriya monarxiyasining bir qismi boʻlgan (1867-yildagi kelishuvdan keyin Avstriya tomoni), xuddi shu nomdagi okrug boshligʻi, Moraviyadagi 34 Bezirkshauptmannschaftendan biri^[3].

1918-yilda Boskovitse mustaqil Chexoslovakiya tarkibiga kirdi. Nemis istilosi davri 1939-yil martdan 1945-yil maygacha davom etdi. Bu vaqt ichida Boskovitse Bogemiya va Moraviya protektoratining bir qismi sifatida boshqarilgan.

1848-yildan 1960-yilgacha Boskovitse tuman shaharchasi edi. 1960-yildan Blansko tumani tarkibiga kiradi^[1].

Demografiyasi

Aholining oʻsishi
Yil	Aholi	±%
1869	6 204	—
1880	6 119	−1.4%
1890	6 443	+5.3%
1900	6 547	+1.6%
1910	7 306	+11.6%
1921	7 322	+0.2%
1930	7 595	+3.7%
1950	7 244	−4.6%
1961	8 235	+13.7%
1970	8 837	+7.3%
1980	11 045	+25.0%
1991	11 290	+2.2%
2001	11 359	+0.6%
2011	11 502	+1.3%
2021	11 919	+3.6%

Iqtisodiyoti

Boskovice tikuv mashinalari ishlab chiqaruvchi Minerva Boskovice kompaniyasi bilan mashhur. U 1881-yilda tashkil etilgan. 1997-yilda Germaniyaning Dürkopp Adler kompaniyasi asosiy aktsiyadorga aylandi^[4].

Transport

Boskovitse mahalliy ahamiyatga ega Velké Opatovice — Skalice nad Svitavou temir yoʻlida joylashgan.

Madaniyat

1993-yildan beri shaharda Boskovitse festivali boʻlib oʻtadi, u “Yahudiy mahallasi uchun festival" deb nomlangan. Bu musiqa festivali boʻlib, u jamoatchilik eʼtiborini ushbu yodgorlik mavjudligiga qaratish va uni saqlab qolishga koʻmaklashishga qaratilgan^[1]^[5].

2001-yildan 2010-yilgacha shaharda Moraviyadagi eng yirik raqs musiqasi festivali — Hradhouse festivali boʻlib oʻtdi.

Diqqatga sazovor joylar

Yahudiy gettosi tarixiy markazning yonida, taxminan 5 gektar (12 akr) maydonda joylashgan. Barokko va neoklassik 79 ta saqlanib qolgan uylar va asl darvozalardan biri. Barokko sinagogasi 1639-yilda qurilgan va keyinchalik imperiya va neo-gotik uslublarda oʻzgartirilgan. Unda mahalliy yahudiy jamiyatining tarixi va yodgorliklariga bagʻishlangan koʻrgazma mavjud. Yahudiy qabristoni 16-asrdan kechiktirmay tashkil etilgan. Qabristonda 1.5 ga (3.7 akr) yaqin 2400 ta qabr bor maydon. Oʻqilishi mumkin boʻlgan eng qadimiy maqbara 1670 yilga tegishli^[6].

Boskovitsedagi gotika qal’asi 13-asrda tashkil etilgan. 16-asr oʻrtalarida Uygʻonish davri uslubida qayta qurilgan. 18-asrning boshlarida bir nechta yordamchi binolar qoʻshildi, ammo u tez orada tashlab ketildi va 1830-yillarda qal’a shaharda binolar qurish uchun demontaj qilindi. Katta binodan qal’a saroyining tanasi saqlanib qolgan. Texnik yodgorlik 26-metr (85 ft) chuqur quduq yogʻoch pedal gʻildiragi bilan ishlaydi, mamlakatdagi yagona funksionaldir^[7].

Boskovitse Château dastlab Dominikan monastiri boʻlib, 1819-1826-yillarda imperiya uslubidagi qarorgoh sifatida qayta qurilgan. U ingliz parki bilan oʻralgan. Chateau majmuasi 1826-1829-yillardagi katta neoklassik issiqxonani, oʻz turidagi noyob binoni va neogotik ot minish zalini oʻz ichiga oladi^[8].

Yaqin atrofdagi manor qarorgohi 1729-1733-yillarda Ditrixshteynlar oilasining qarorgohi sifatida qurilgan. 1826-yildan keyin u manorning maʼmuriy binosi boʻlib xizmat qildi. Bugungi kunda bu oddiy barokko binosida Boskovitse viloyati muzeyi joylashgan. Manor qarorgohi yonida asl manor uyi joylashgan. U 17-asrda xoʻjalik binolari majmuasi sifatida qurilgan^[8].

Shahar maydonidagi Buyuk Avliyo Jeyms cherkovi 1346-yilga tegishli. U 1493—1527-yillarda qayta qurilgan va koʻp marta taʼmirlangan, ammo asl tuzilishning bir nechta qismlari saqlanib qolgan. Maydonning ikkinchi diqqatga sazovor joyi — bu shahar hokimiyati. Uning hozirgi shakli 1567-yilda kech Uygʻonish davri rekonstruktsiyasidan. Uning uzunligi 41.5-metr (136 ft) baland minora^[8].

Galereya

Boskovitsa qal’asiga kirish eshigi
Masarykovo maydonidagi shahar zali
Boskovitse viloyati muzeyi
Chateau majmuasidagi issiqxona
Chavandoz zali
Yahudiy qabristoni
Yahudiy uyi
Yahudiy gettosiga eshik
Shaharning sharqiy qismining koʻrinishi
Pilské vodiysidagi Bella daryosi

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 „Územní plán Boskovice: III. Vyhodnocení předpokládaných vlivů na udržitelný rozvoj území“ (cs). Město Boskovice (2015-yil sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.
↑ „Historie židovské obce Boskovice“ (cs). Městské informační středisko Boskovice a TIC Boskovicko. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.
↑ Die postalischen Abstempelungen auf den österreichischen Postwertzeichen-Ausgaben 1867, 1883 und 1890, Wilhelm Klein, 1967
↑ „About company“. Minerva Boskovice. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.
↑ „Historie festivalu“ (cs). Festival Boskovice. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.
↑ „Historie města“ (cs). Festival Boskovice. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.
↑ „Hrad Boskovice“ (cs). Městské informační středisko Boskovice a TIC Boskovicko. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 „Památky a architektura“ (cs). Městské informační středisko Boskovice a TIC Boskovicko. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.

Havolalar

[history-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 „Územní plán Boskovice: III. Vyhodnocení předpokládaných vlivů na udržitelný rozvoj území“ (cs). Město Boskovice (2015-yil sentyabr). Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.

[2] „Historie židovské obce Boskovice“ (cs). Městské informační středisko Boskovice a TIC Boskovicko. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.

[3] Die postalischen Abstempelungen auf den österreichischen Postwertzeichen-Ausgaben 1867, 1883 und 1890, Wilhelm Klein, 1967

[4] „About company“. Minerva Boskovice. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.

[5] „Historie festivalu“ (cs). Festival Boskovice. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.

[6] „Historie města“ (cs). Festival Boskovice. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.

[7] „Hrad Boskovice“ (cs). Městské informační středisko Boskovice a TIC Boskovicko. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.

[sights-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 „Památky a architektura“ (cs). Městské informační středisko Boskovice a TIC Boskovicko. Qaraldi: 2021-yil 9-noyabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]