Korrupsiya: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

Inline

2019-yil 14-iyun, 12:03 dagi koʻrinishi

Korrupsiya (lotincha: corrumpō — „buzish“, „aynish“) biror mansabdor shaxsning qonunchilikka va axloqqa zid ravishda oʻzining boshqaruv vakolatlari va huquqlaridan shaxsiy manfaatlar maqsadida foyda olishidir. Atama odatda siyosiy apparatga nisbatan ishlatiladi. Aksariyat davlatlarda korrupsiya jinoyat sifatida qaraladi.

Korrupsiya (lot. corruptio — aynish, poraga sotilish) — mansabdor shaxsning oʻz mansabi boʻyicha berilgan xuquqlarni shaxsiy boyish maqsadlarida bevosita suiisteʼmol qilishidan iborat amaliyot. Mansabdor shaxslarni sotib olish, ularning poraga sotilishi qam K. deyiladi. K. davlat apparati va parlament faoliyatida ayniqsa, avj oladi. Saylanadigan lavozimlarga nomzodlar saylov kampaniyasini oʻtkazish harajatlarini koʻtarish K. koʻrinishlaridan biridir (saylangan kishi turli imtiyozlar, yordam, xizmatlar koʻrsatib "oʻz qarzini" qaytaradi). Aksariyat K. lobbizm (monopoliyalarning qonunchilik organlari va amaldorlarga tazyiq oʻtkazish bilan shugʻullanadigan muassasa va agentlari tizimi) bilan bogʻlangan. Xalqaro darajada 1970-yillarda Yaponiyaga samolyotlar sotishda kompaniya tomonidan oliy davlat amaldorlarini sotib olish boʻyicha "Lokxid ishi" eng yirik K. koʻrinishlariga misol boʻladi. Porani xaspoʻshlash uchun yirik bitishuvlarda koʻproq "xizmat haqi" toʻlash amaliyotidan foydalaniladi.^[1]

Korrupsiyaning eng keng tarqalgan turlariga poraxoʻrlik, firibgarlik, tovlamachilik, nepotizm kiradi.

Makroiqtisodiy tadqiqotlarga binoan, korrupsiya iqtisodiy oʻsish va taraqqiyotga xalal beruvchi eng katta omildir.

«Financial Times» gazetasi 1995 yil 31 dekabrdagi sonida 1995 yilni “Korruptsiya yili” deb e’lon qildi. Korruptsiya haqidagi bilimlarni targ‘ib qilish uchun BMT 9 dekabrni Xalqaro korruptsiyaga qarshi kurashish kuni deb belgiladi.

2016 yil 24 noyabrda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi tomonidan “Korruptsiyaga qarshi kurashish to‘g‘risida”gi qonun qabul qilinib, u 13 dekabrda

Oliy Majlis Senati tomonidan ma’qullandi. Ushbu qonun mamlakatimizda korruptsiyaga qarshi kurashishda muhim dasturilamal bo‘ladi, deb ayta olamiz.

6 ta bob 34 moddadan iborat ushbu qonunning 3-moddasida qorruptsiyaga quyidagicha muxtasar ta’rif beriladi: 
“Korruptsiya  — shaxsning o‘z mansab yoki xizmat mavqeidan shaxsiy manfaatlarini yoxud o‘zga shaxslarning manfaatlarini ko‘zlab moddiy yoki nomoddiy naf olish maqsadida qonunga xilof ravishda foydalanishi, xuddi shuningdek, bunday nafni qonunga xilof ravishda taqdim etish

^[2] ^[3]

Manbalar

↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
↑ Bardhan P. Corruption and development // Journal of Economic Literature. — 1997. — Vol. 25. — P. 1320. [1]^(ingl.)
↑ Tanzi, V. Corruption, Governmental Activities and Markets // IMF Working Paper 94/99. — International Monetary Fund, Washington, DC. — 1994. [2]^(ingl.)

4. Uzhurriyat.uz

Havolalar

Коррупция —тараққиётга тўсиқ, Inson va Qonun
Коррупция, унинг олдини олишда антикоррупциявий экспертизанинг ўрни, huquqburch.uz

Iqtisodiyot va moliyaga oid ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

Siyosatga oid ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

[1] OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[Bardhan-2] Bardhan P. Corruption and development // Journal of Economic Literature. — 1997. — Vol. 25. — P. 1320. [1]^(ingl.)

[Tanzi-99-3] Tanzi, V. Corruption, Governmental Activities and Markets // IMF Working Paper 94/99. — International Monetary Fund, Washington, DC. — 1994. [2]^(ingl.)

[1]

[2]

[3]