Kontent qismiga oʻtish

Amet-Xon Sulton: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish
← Avvalgi tahrir
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
kTahrir izohi yoʻq
MalikxanBot (munozara | hissa)
Botlar
759 777 edits
k Bot v2: Umumiy tuzatmalar; Manba andozalarida formatlash; Imlo va grammatika
 
(20 oraliq tahrir tomonidan 5 foydalanuvchi koʻrsatilmagan)
Qator 3: Qator 3:
| tasvir = [[Fayl:Amet-khan Sultan.jpg|220px|center]]
| tasvir = [[Fayl:Amet-khan Sultan.jpg|220px|center]]
| tugʻilgan_sanasi = 25-oktabr 1920
| tugʻilgan_sanasi = 25-oktabr 1920
| tugʻilgan_joyi = Alupka, Qrim
| tugʻilgan_joyi = [[Alupka]], Qrim
| vafot_sanasi = 1-fevral 1971
| vafot_sanasi = 1-fevral 1971
| vafot_joyi = Jukovskiy, Moskva viloyati
| vafot_joyi = Jukovskiy, Moskva viloyati
Qator 9: Qator 9:
| unvoni = [[Mayor]]
| unvoni = [[Mayor]]
| mukofotlari= {{{!}} style="background: transparent"
| mukofotlari= {{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{Sovet Ittifoqi Qahramoni}}{{!!}}{{Sovet Ittifoqi Qahramoni}}
{{!}} {{Sovet Ittifoqi Qahramoni}}{{!!}}{{Sovet Ittifoqi Qahramoni}}{{!!}}{{Stalin mukofoti}}
{{!}}}
{{!}}}
{{{!}} style="background: transparent"
{{{!}} style="background: transparent"
Qator 18: Qator 18:
{{!}}{{Vatan urushi ordeni (1)}}{{!!}}{{Qizil Yulduz ordeni}}{{!!}}{{Hurmat Belgisi ordeni}}{{!!}}{{Vladimir Ilich Lenin tavalludining 100 yilligi munosabati bilan taʻsis etilgan medal}}
{{!}}{{Vatan urushi ordeni (1)}}{{!!}}{{Qizil Yulduz ordeni}}{{!!}}{{Hurmat Belgisi ordeni}}{{!!}}{{Vladimir Ilich Lenin tavalludining 100 yilligi munosabati bilan taʻsis etilgan medal}}
{{!}}-
{{!}}-
{{!}}{{Stalingrad mudofasi uchun}}{{!!}}{{„1941-1945-yillardagi Ulugʻ Vatan urushida Germaniya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali}}{{!!}}{{1941-45 yil. Ulug' Vatan urushining 20-yillik g'alabasi}}{{!!}}{{Kenigsberg ishgʻol qilingani uchun medali}}
{{!}}{{Stalingrad mudofasi uchun}}{{!!}}{{„1941—1945-yillardagi Ulugʻ Vatan urushida Germaniya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali}}{{!!}}{{1941—1945-yil. Ulug' Vatan urushining 20 yillik g'alabasi}}{{!!}}{{Kenigsberg ishgʻol qilingani uchun medali}}
{{!}}-
{{!}}-
{{!}}{{Berlin olinganligi uchun}}{{!!}}{{SSSR qurolli kuchlarini 50-yilligi}}
{{!}}{{Berlin olinganligi uchun}}{{!!}}{{SSSR qurolli kuchlarini 50-yilligi}}
{{!}}}
{{!}}}
}}
}}
'''Amet-Xon Sulton''' ([[Qrimtatar tili|qrimtatarcha]]: Amet-Han Sultan; [[Rus tili|ruscha]]: Амет-Хан Султан) — [[Ikkinchi jahon urushi]] qatnashchisi, aviatsiyada eskadrilya komandiri, 2 marta [[Sovet Ittifoqi Qahramoni|Qahramon]] unvoniga sazovor boʻlgan. 150 ta havo jangida qatnashgan, dushmanning 49 ta samolyotini urib tushirgan.<ref>''Мельников А. Е.'' [http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=356 Амет-Хан Султан] warheroes.ru ([[Rus tili|ruscha]])</ref>
'''Amet-Xon Sulton''' ({{lang-crh|Amet-Han Sultan}}; {{lang-ru|Амет-Хан Султан}}) — [[Ikkinchi jahon urushi]] qatnashchisi, aviatsiyada eskadrilya qoʻmondoni. Ikki marta [[Sovet Ittifoqi Qahramoni]] unvoniga sazovor boʻlgan. 150 ta havo jangida qatnashgan, dushmanning 49 ta samolyotini urib tushirgan (30 tasi mustaqil ravishda, 19 tasini guruh aʼzosi oʻlaroq).<ref name=":0">''Simonov A.A.'' [http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=356 Амет-Хан Султан] warheroes.ru ([[Rus tili|ruscha]])</ref>

Sultonning otasida [[Laklar|lak]] qoni boʻlgani uchun [[Qrimtatarlar deportatsiyasi|1944-yil qrim tatarlarining Oʻzbekistonga surgun]] qilinishidan saqlanib qolgan. Bunga qaramasdan, u pasportida millatini tatardan lakka oʻzgartirishdan bosh tortgan.<ref>{{Veb manbasi|url=https://112.international/article/Deportation-of-the-Crimean-Tatars-notorious-1944-year-4896.html|title=How Soviet authorities deported entire ethnic Crimean Tatar population from their homeland|website=112.international|language=inglizcha|access-date=20-may 2018-yil|archive-date=7-iyul 2018-yil|archive-url=https://web.archive.org/web/20180707040638/https://112.international/article/Deportation-of-the-Crimean-Tatars-notorious-1944-year-4896.html}}</ref><ref>{{Kitob manbasi|url=https://books.google.com/books?id=MUnHAAAAQBAJ&pg=PA54#v=onepage&q&f=false|title=Beyond Memory: The Crimean Tatars' Deportation and Return|last=Uehling|first=Greta|date=26-noyabr 2004-yil|publisher=Springer|isbn=9781403981271|language=inglizcha}}</ref>

Ikkinnchi jahon urushi oʻz yakuniga yetganidan keyin, Sulton Moskvada test uchuvchi sifatida faoliyat yuritgan. 1971-yil yangi dvigatel oʻrnatilgan [[Tupolev Tu-16]] harbiy uchogʻiga sinovdan oʻtkazayotib halok boʻlgan. Umri davomida 96 xil samolyotni boshqarishni oʻzlashtirgan. Sobiq sovet mamlakatlarida Sulton sharafiga aeroportlar nomlangan, uning hayotiga bagʻishlangan muzeylar ochilgan. 2013-yil uning hayoti haqida „[[Haytarma]]“ filmi suratga olingan.<ref name=":0" /><ref>{{Kitob manbasi|url=https://books.google.com/books?id=FW_50wm8VnMC&pg=PA34&#v=onepage&q&f=false|title=Air Warfare: An International Encyclopedia|last=Boyne|first=Walter J.|date=2002|publisher=ABC-CLIO|isbn=9781576073452|language=inglizcha}}</ref>


== Manbalar ==
== Manbalar ==
{{manbalar}}
{{manbalar}}


<!-- [[Turkum:Sovet Ittifoqi Qahramonlari]]
[[Turkum:Sovet Ittifoqi Qahramonlari]]
[[Turkum:Ikkinchi jahon urushi qatnashchilari]]
[[Turkum:Ikkinchi jahon urushi qatnashchilari]]
[[Turkum:25-oktabrda tugʻilganlar]]
[[Turkum:25-oktabrda tugʻilganlar]]
[[Turkum:1920-yilda tugʻilganlar]]
[[Turkum:1920-yilda tugʻilganlar]]
[[Turkum:1-fevralda vafot etganlar]]
[[Turkum:1-fevralda vafot etganlar]]
[[Turkum:1971-yilda vafot etganlar]]-->
[[Turkum:1971-yilda vafot etganlar]]
[[Turkum:Qrim-tatarlar]]

2022-yil 14-noyabr, 13:56 dagi (joriy) koʻrinishi

Amet-Xon Sulton
Tavalludi 25-oktabr 1920
Alupka, Qrim
Vafoti 1-fevral 1971
Jukovskiy, Moskva viloyati
Unvoni Mayor
Jang/urush Ikkinchi jahon urushi
Mukofotlari
«Mehnatda jasorat ko’rsatgani uchun (Harbiy jasorati uchun) yubiley medali. Vladimir Ilich Lenin tavalludining 100 yilligi munosabati bilan ta’sis etilgan»

Amet-Xon Sulton (qrim tatarcha: Amet-Han Sultan; ruscha: Амет-Хан Султан) — Ikkinchi jahon urushi qatnashchisi, aviatsiyada eskadrilya qoʻmondoni. Ikki marta Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoniga sazovor boʻlgan. 150 ta havo jangida qatnashgan, dushmanning 49 ta samolyotini urib tushirgan (30 tasi mustaqil ravishda, 19 tasini guruh aʼzosi oʻlaroq).[1]

Sultonning otasida lak qoni boʻlgani uchun 1944-yil qrim tatarlarining Oʻzbekistonga surgun qilinishidan saqlanib qolgan. Bunga qaramasdan, u pasportida millatini tatardan lakka oʻzgartirishdan bosh tortgan.[2][3]

Ikkinnchi jahon urushi oʻz yakuniga yetganidan keyin, Sulton Moskvada test uchuvchi sifatida faoliyat yuritgan. 1971-yil yangi dvigatel oʻrnatilgan Tupolev Tu-16 harbiy uchogʻiga sinovdan oʻtkazayotib halok boʻlgan. Umri davomida 96 xil samolyotni boshqarishni oʻzlashtirgan. Sobiq sovet mamlakatlarida Sulton sharafiga aeroportlar nomlangan, uning hayotiga bagʻishlangan muzeylar ochilgan. 2013-yil uning hayoti haqida „Haytarma“ filmi suratga olingan.[1][4]

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 Simonov A.A. Амет-Хан Султан warheroes.ru (ruscha)
  2. ↑ „How Soviet authorities deported entire ethnic Crimean Tatar population from their homeland“ (inglizcha). 112.international. 7-iyul 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-may 2018-yil.
  3. ↑ Uehling, Greta. Beyond Memory: The Crimean Tatars' Deportation and Return (inglizcha). Springer, 26-noyabr 2004-yil. ISBN 9781403981271. 
  4. ↑ Boyne, Walter J.. Air Warfare: An International Encyclopedia (inglizcha). ABC-CLIO, 2002. ISBN 9781576073452.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Amet-Xon_Sulton&oldid=3179170" dan olindi