Okop: Versiyalar orasidagi farq

'''Okop''' (rus.ruscha, okop — [[xandaq]], chukurchuqur) — harbiy ishda — jonli kuchlar va jangovar texnikani dushman oʻtidanoʻqidan pana qiladigan, jangovar marra (pozitsiya) vazifasini ugaydigano'taydigan harbiy muhandislik inshooti. [[Bobur]] va [[Muhammad Shayboniy|Shayboniyxon]] qoʻshinlarida O.Okop "moʻljar" istilohi bilan ataladi. Toʻfang va miltiqning paydo boʻlishi (16-asr 1-yarmi) natijasida O.gaOkopga ehtiyoj sezildi. O.ningOkopning keyingi taraqqiyoti oʻyiq stvolli qurollarning paydo boʻlishi bilan bogʻliq(19-asr 2-yarmi). Odatda, O.Okop bir kishi, boʻlim, pulemyot, [[minomyot]], toʻp, tank va boshqa uchun moʻljallangan boʻladi. Bir kishilik O.Okop yotgan odam koʻrinmaydigan darajadagi oʻlchamda (110—150 sm chuqurlik, 150—170 sm uzunlikda) kaziladi. Bir kishilik O.Okop oʻzaro birlashtirilib, boʻlinma uchun okop hosil qilinadi. Boʻlim O. lariOkoplari atrofi tuproq bilan shibbalangan chukurlik (transheya), 1—2 kishiga moʻljallangan oʻq otish joylari, qoʻl pulemyoti uchun maydoncha, shaxsiy tarkib uchun oddiyroq pana joy, oʻq-dorilar qoʻyiladigan tokchalardan iborat boʻladi. Minomyot, toʻp, tank va boshqa uchun qurilgan O.daOkopda oʻt ochish maydonchasi, ekipaj (raschyot) uchun pana joy, jangovar texnikaning O.gaOkopga kirishi va chiqishi uchun yoʻlak hamda brustver (tuprok, koʻtarma) boʻladi. O. barchaOkopbarcha turdagi jangovar harakatlarda, ayniqsa, mudofaada keng kullaniladi. O. singuvchiOkopsinguvchi radiatsiyani ancha qaytaradi, zarb toʻlqinini va yorugʻlik nurining shikastlash doirasini ka-maytiradikamaytiradi. O.niOkopni qoʻshinlar oʻz kuchi va maxsus O.Okop kavlash mashinalari bilan kaziydi. O.ningOkopning devorlari chim, taxta, shox-shabba va boshqa narsalar bilan mahkamlanadi. Transheya va aloqa yoʻllarining himoya kuvvatiniquvvatini oshirish uchun baʼzan ularning usti yopiladi. Togʻli joylarda O.Okop tosh va harsanglardan terib hosil qilinadi. Yer portlatilib, chukurlik ochiladi. Mustahkam boʻlishi uchun toshlar orasiga tuprok,, baʼzan kum solingan qoplar joylashtiriladi. Barcha xildagi O. joyningOkopjoyning tabiiy koʻrinishiga moslab niqoblanadi. Ommaviy qirgʻin kurollari, kimyoviy, biologik (bakteriologik) kurollar mavjud boʻlgan hozirgi sharoitda O.Okop oʻz ahamiyatini ancha yoʻqotdi, lekin hozir ham sharoit taqozosi bilan O.danOkopdan foydalaniladi.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>

{{stubchala}}