Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе
| Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | |
| Нигезләнү датасы | 1873 |
|---|---|
| Рәсми исем | Казанский ветеринарный институт һәм Казан ветеринар институты |
| ... хөрмәтенә аталган | Николай Бауман |
| Дәүләт |
 Россия[1] |
| Административ-территориаль берәмлек | Казан |
| Ана ширкәт | Россия Федерациясенең авыл хуҗалыгы министрлыгы[d][2] |
| Рәсми веб-сайт | ksavm.senet.ru |
| Оешма хезмәткәрләре өчен төркем | Төркем:Казан ветеринария институты укытучылары |
 | |
Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе (Югары профессиональ белем бирү федераль дәүләт мәгариф учреждениесе «Н.Э.Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе») — илебезнең иң өлкән ветеринария югары уку йортларыннан берсе. 1873 елның 31 маенда институт булып ачыла, 1994 елда «ветеринария медицинасы академиясе» дәрәҗәсен ала.
Халык хуҗалыгы, шулай ук ветеринария, биология һәм а.х. фәннәре өчен ветеринария табиблары һәм галим-зоотехниклар әзерли, ветеринария институтларын фәнни-педагогик кадрлар белән тәэмин итүдә үзеннән зур өлеш кертте һәм кертә.
Тарих
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Ветеринария факультетыннан тыш, академиядә 1930 елдан бирле зооинженерлык факультеты эшләп килә, 1925 елдан 1933 елга кадәр хәрби ветеринария бүлеге була. 1966 елда вуз һәм техникумнарның ветеринария табиблары һәм укытучыларының квалификациясен күтәрү факультеты оештырыла. 1965 елда читтән торып уку факультеты, 1980 елда әзерлек бүлеге ачыла.
1959—1984 елларда академия комплекслы фәнни-тикшеренү һәм уку учреждениесе буларак эшли. Аннары аның фәнни секторы Бөтенсоюз фәнни-тикшеренү ветеринария институты (ВНИВИ) булып үзгәртелә.
Академиядә революциягә кадәр чорда (1878— 1917) 2317 белгеч, 1918 елдан 1992 елга кадәр 12095 ветеринария табибы, 4467 зоотехник әзерләнә, квалификацияне күтәрү факультетында ел саен 600 ләп кеше укый.
1917 елга кадәр гыйльми советта фән магистры дәрәҗәсенә 16 диссертация якланса, 1923 елдан 1992 елгача аларның саны 1340 ка җитә (туларның 250 се докторлык һәм 1090 ы кандидатлык диссертацияләре), шул исәптән институт хезмәткәрләре 762 кандидатлык һәм 112 докторлык диссертацияләре яклый.
Ветеринария академиясен һәм уку, һәм фәнни үзәк итеп формалаштыруда аның Казан университеты белән булган педагогик һәм фәнни элемтәләре зур роль уйный. Бирегә университеттан И. М. Догель, И.Г.Навалихин, Н.О.Ковальский, Б.А. Арбузов һәм академик белемле, киң эрудицияле, югары культуралы башка күпләгән профессорлар эшкә килә, Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясендә (КДВМА) безнең илдә һәм чит илләрдә киң танылган ветеринария фәнни мәктәпләре һәм юнәлешләре барлыкка килә. Ветеринария патанатомнары мәктәбен профессор К.Г.Боль терапевт һәм диагностикларныкын профессорлар К.М.Гольцман, Н.П.Рухлядев, Г.В.Домрачев хирургларныкын профессорлар Г. П. Кириллов Л. С. Сапожников, Б. М. Оливков; анатом-физиологларныкын профессорлар Л.А. Третьяков Н.А.Викторов, Е.Н.Павловский; микробиологларныкын академик М.П. Тушнов, профессорлар Х.Х.Абдуллин, А. Н. Сошественский и П. И. Попов; эпизоотологларныкын профессорлар М.Н. Верещагин, X. Г. Гыйззәтуллин; акушерлар мәктәбен профессор А.П. Студенцов һ. б. җитәкли. Алар барысы да — ветеринария һәм биология фәннәрен үстерү тарихына яңа сәхифәләр язган галимнәр. Академияне тәмамлаган кешеләр арасында 17 Дәүләт премиясе лауреаты, 7 Социалистик Хезмәт Герое, 100 дән артык Россия Федерациясе һәм Татарстан Республикасының атказанган фән эшлеклесе, төрле фән академияләренең 11 академигы һәм мөхбир әгъзасы бар.
Академия галимнәренең гистолизатлар турындагы (М.П. Тушнов), гематология буенча (Г.В.Домрачев), ялкынсыну турындагы (К.Г.Боль), хирургия буенча (Б.М.Оливков) хезмәтләре билгеле. И.Н.Ланге себер түләмәсенә каршы вакциналар әзерләү методикасын эшләде. Академиядә ветеринария фәненең күпләгән проблемалары буенча җитди тикшеренүләр алып барыла.
Белгечләр әзерләүгә, фәнне үстерүгә һәм производствога булышлык итүгә керткән зур өлеше өчен академия 1973 елда Ленин ордены белән бүләкләнә.
Билгеле кешеләре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Ректорлар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Петер Зейфман (1873-1881)
- Иван Ланге (1881-1905)
- К. Гольцман (1905-1907, 1910-1916)
- Г. Кириллов (1907-1910)
- Иван Попов (1916-1918)
- К. Боль (1916-1938)
- В. Мухин (1938-1939, 1943-1945)
- Г. Борисов (1939-1943)
- П. Маширов (1945-1947)
- Евгений Павловский (1947-1962)
- Хөсәен Гыйззәтуллин (1963-1974)
- Нәҗип Хаҗипов (1975-1988)
- Газыйм Идрисов (1988-2000)
- Рифат Корбанов (2000-2001)
- ...
- Галимҗан Кәбирев (2003-2015)
- Рөстәм Равилов (2015-...)
Укытучылар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Шулай ук карагыз: Төркем:Казан ветеринария институты укытучылары.
| Түбәндәге төзмә кешеләр һәм роботлар аңларлык күп телле халыкара Викимәгълүмат белем базасында теркәлгән мәгълүматка нигезләнә һәм тулы түгел. Бәйле шәхес турында белем блокларын тутыру һәм соңыннан уң яктагы яңартка басу белән аны баетуда ярдәм итә аласыз. |
| туу датасы | Исем | әлма-матер | һөнәр төре | Викиҗыентыктагы төркем | үлем датасы |
|---|---|---|---|---|---|
| 1840-07-14 | Николай Мельников | Казан (Идел буе) федераль университеты | галим | 1900-12-30 | |
| 1845 | Иван Ланге | Император тыйб-хирургия академиясе | табиб | 1912 | |
| 1849-02-14 | Эдуард Леман | галим | 1919-03-10 | ||
| 1871-07-01 | Карл Боль | укытучы | 1959-03-25 | ||
| 1876-11-07 | Nikolay Soshestvenskiy | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | укытучы | 1941-01-18 | |
| 1878-04-13 | Леонид Сапожников | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | галим | 1937 | |
| 1878-11-25 | Konstantin Skryabin | Tartu Veterinary Institute | хайванатбелгеч байтар сәясәтче табиб биолог helminthologist паразитулыг |
Konstantin Skryabin | 1972-10-17 |
| 1879-04-30 | Михаил Тушнов | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | биолог microbiologist pathophysiologist |
1935-09-19 | |
| 1889-04-17 | Фердинанд Лая | Tartu Veterinary Institute Тарту университеты |
veterinary scientist профессор фәнни хезмәткәр |
Ferdinand Laja | 1956-01-02 |
| 1892-07-25 | Boris Olivkov | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | байтар хирург |
1954-12-09 | |
| 1895-07-08 1895-07-20 |
Матвей Спиридонов | Казан руханилар семинариясе Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе |
хөкемче | 1942-05-01 | |
| 1897-04-23 | Александр Демидович | Беларус авыл хуҗалыгы акдемиясе | агроном силиксәнир шагыйрь университет профессоры |
Alieś Dziemidovič | 1965-11-05 |
| 1903-03-26 | Васіль Фёдаравіч Пятроў | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | 1990-07-05 | ||
| 1903-11-25 | Андрей Студенцов | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | галим | 1967-12-18 | |
| 1904-11-21 1904-01-04 |
Кацярына Васілеўна Пятрова | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | галим | 1985-01-26 | |
| 1908-01-01 | Хәйрулла Габдуллин | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | галим | 1997 | |
| 1910-09-19 | Хөсәен Гыйззәтуллин | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | эпізаатолаг | 1980-06-22 | |
| 1912-09-25 | Вера Кивалкина | Казан (Идел буе) федераль университеты | microbiologist | 1990-06-28 | |
| 1917-04-22 | Василий Мосин | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | галим | 1998-06-18 | |
| 1933-01-17 | Габдуллаҗан Җәләлов | Мичурин дәүләт аграр университеты | биолог | Abdullazyan Zalyalov | |
| 1940-09-09 | Равис Госманов | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе Казан ветеринария институты |
байтар | Rayis Gosmanov | |
| 1950-04-04 | Arkady Ivanov | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | галим | ||
| 1950-05-01 | Фатыйх Сибәгатуллин | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | язучы сәясәтче РФ Дәүләт думасы депутаты |
Fatikh Sibagatullin | 2022-06-24 |
| 1951-10-01 | Рифат Корбанов | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | байтар шагыйрь |
Rifat Dzhamal | |
| 1954-01-03 | Анатолий Бозин | спортчы | |||
| 1984-06-25 | Рәис Сөләйманов | Казан (Идел буе) федераль университеты | ислам белгече | ||
| Eduard Shuralev | тикшеренүче | ||||
| Danil Mingaleev | тикшеренүче |
Тәмамлаучылар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Шулай ук карагыз: Төркем:Казан дәүләт ветеринария институтын тәмамлаучылар.
| Түбәндәге төзмә кешеләр һәм роботлар аңларлык күп телле халыкара Викимәгълүмат белем базасында теркәлгән мәгълүматка нигезләнә һәм тулы түгел. Бәйле шәхес турында белем блокларын тутыру һәм соңыннан уң яктагы яңартка басу белән аны баетуда ярдәм итә аласыз. |
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ GRID Release 2017-05-22 — 2017-05-22 — 2017. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.5032286
- ↑ Юридик шәхесләрнең бердәм дәүләт реестры
Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Ветеринарная медицина:Русско-татарский энциклопедический словарь / Авт.-сост.: В39 Ф.Набиев, Ф.Кабиров, Г.3.Идрисов, М.X.Харисов; Под общ. ред. Ф.Г.Набиева.— Казань: Магариф, 2010.— 495 с.