Исландиядә ислам
.gif)
Исландиядә ислам (исл. Íslam á Íslandi) — Исландия территориясендә ислам дине. Исландиядә Ислам — азчылык дине. Мөселманнар ил халкының (339 мең кеше) 0, 20 процентын тәкил итә (2020)[1].
Тарих
Исландия турында беренче булып гарәп сәяхәтчесе Әл-Идриси (1100—1164) «Нузхат ал-муштак фи-хтирак ал-афак» (Tabula Rogeriana, 1154) китабында телгә ала.
Исландиягә мөселманнар килүенең беренче билгеле мисалы 1627 елда була, ул вакытта Голландия мөселман кешесе Янсунның пиратлары, Вестманнаэйяр һәм Көнчыгыш фьордларны да кертеп, Исландиянең көньяк-көнбатыш яр буен басып ала. Бу вакыйга Исландия тарихында Tyrkjaránið («Төрек урлау») буларак билгеле. Якынча 400-800 исланд коллыкка алып китеп сатылган.
Яңа заман
1971 елда Исландиядә ислам динен тотучы 5, 2019 елда рәсми чыганаклар буенча 1 000 кеше исәпләнә[2]. Күпчелек мөселманнар Рейкьявикта яки башкала читендә яши, шулай ук башкаладан 412 км ераклыктагы Дальвикта Косово качаклары-мөселманнар урнаштырылган.
Исландиянең мөселманнар берләшмәсе
Исландиянең мөселманнар берләшмәсе 1997 елда оеша[2]. Берләшмәне нигезләүче, хәзерге җитәкчесе һәм Рейкьявик мәчетенең имамы — 1971 елда Иерусалимнан (Фәләстыйн) килгән хаҗи Сәлмән Әл-Тамими (Salmann Tamimi)[3].
Коръән беренче тапкыр 1993 елда исланд теленә тәрҗемә ителгән.
2013 елда Исландиянең мөселман берлеге (Félag múslima á Islandi) 465 әгъзаны үз эченә ала. 2008 елда оешкан Исландиянең Ислам мәдәни үзәгенең (Menningarsetur múslima á Islandi) 305 әгъзасы бар. Мөселманнар — гарәпләр, албаннар, Африка кешеләре һәм ислам динен кабул иткән исландлар.
Мәчет
Мәчет ачу өчен рөхсәт 2000 елда алынган. 2002 елда шәһәрнең Ármúli районындагы офис бинасының арендага алынган 3нче катында мәчет ачылган. Мәчеттә көндезге һәм төнге намазлар укыла, аларга җирле исландиялеләрдән һәм төрле кыйтгалардан килгән мөселманнардан 30 га якын кеше җыела. Дини бәйрәмнәр уздырыла, никах укыла, мөселманча җирләү хезмәте эшли. Арендага түләү өчен акча Исландиянең мөселманар берләшмәсе милкендәге кибеттән, кафедан керә. Мәчеттә гарәп теле, инглиз һәм исланд телләре кулланыла. Даими рәвештә гарәп һәм исланд телләрендә курслар, шимбә көннәрендә төрле яшьтәге балалар өчен Коръән дәресләре үткәрелә. Исландия Ислам мәдәни үзәгенең үз мәчете бар.
Исландиянең мөселманнар берләшмәсе башкала муниципалитетына 2000 елда ук Рейкьявикта (аерым бинада) тагын бер мәчет төзүгә заявка биргән. 2013 елда 1 600 квадрат метр җир (мәчет бинасына 800 квадрат метр) бүленеп, яңа мәчет төзелешенә рөхсәт алынган. Әмма 2019 елда да мәчет проекты расланмаган. Проект архитекторы Гуджон Магнуссон (Guðjón Magnússon)[4].
Сылтамалар
- Исландиянең мөселманнар берләшмәсе сайты 2019 елның 20 июнь көнендә архивланган.(ингл.)
Искәрмәләр
- ↑ Muslim Population By Country 2020 2019 елның 1 сентябрь көнендә архивланган.(ингл.)
- ↑ 2,0 2,1 About Félag múslima á Íslandi (Исландиянең мөселманнар берләшмәсе турында) 2019 елның 20 июнь көнендә архивланган.(ингл.)
- ↑ Salmann Tamimi is the present Imam of Reykjavik Mosque (Сәлмән Тамими-Рейкьявик мәчетенең хәзерге имамы) 2019 елның 20 июнь көнендә архивланган.(ингл.)
- ↑ Исландиянең мөселманнар берләшмәсе сайтында 2019 елның 20 июнь көнендә архивланган.(ингл.)
| Дәүләтләр | Австрия • Азәрбайҗан • Албания • Алмания • Андорра • Әрмәнстан • Беларусия • Бельгия • Болгария • Босния һәм Герцеговина • Бөекбритания (Англия, Төньяк Ирландия, Уэльс, Шотландия) • Греция • Гөрҗистан • Дания • Ирландия • Исландия • Испания • Италия • Казакъстан • Каратау • Кипр • Латвия • Литва • Лихтенштейн • Люксембург • Маҗарстан • Мальта • Молдова • Монако • Нидерланд • Норвегия • Польша • Португалия • Румыния • Россия Федерациясе • Сан-Марино • Сербия • Словакия • Словения • Төньяк Македония • Төркия • Украина • Финляндия • Франция • Хорватия • Чехия • Швейцария • Швеция • Эстония |
|---|---|
| Буйсынган территорияләр | Аланд утраулары • Гернси • Гибралтар • Джерси • Мэн утравы • Фарер утраулары • Шпицберген • Ян-Майен |
| Танылмаган һәм өлешчә танылган илләр | Абхазия • ДМҖ • ДХҖ • Косово • ЛХҖ • Көньяк Осетия • Таулы Карабаг • ТКТҖ |