I. Friedrich (Kutsal Roma imparatoru)
| I. Friedrich (Kutsal Roma İmparatoru) Friedrich Barbarossa | |||||
|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||
| Kutsal Roma İmparatoru | |||||
| Hüküm süresi | 1155 – 1190 | ||||
| Taç giymesi | 18 Haziran 1155 | ||||
| Önce gelen | III. Lothar | ||||
| Sonra gelen | VI. Heinrich | ||||
| Doğum | 1122 | ||||
| Ölüm | 10 Haziran 1190 Göksu Nehri, Silifke, Mersin | ||||
| Çocuk(lar)ı | VI. Heinrich Svabya dükü VI. Friedrich | ||||
| |||||
| Hanedan | Hohenstaufen | ||||
| Babası | Svabya Dükü II. Friedrich | ||||
| Annesi | Judith (Bavyera Dükü IX. Heinrich'in kızı) | ||||
I. Friedrich (Almanca: Friedrich I; İtalyanca: Federico II) veya Friedrich Barbarossa (d. 1122 – ö. 10 Haziran 1190), 12. yüzyılda yaşamış Alman kralı ve Kutsal Roma Cermen İmparatoru. Almanya Kralı olarak 4 Mart 1152 tarihinde Frankfurt'ta seçildi ve 9 Mart 1152 tarihinde Aachen'da taç giydi. Pavia'da 24 Nisan 1155'te İtalya Kralı ve 18 Haziran 1155'te Roma'da Papa IV. Adrian tarafından imparator olarak taçlandırıldı. İki yıl sonra, Latince: sacrum ("kutsal") terimi ilk kez onun imparatorluğuyla bağlantılı bir belgede yer aldı.[1] Daha sonra 30 Haziran 1178'de Arles'de Burgonya Kralı olarak resmen taç giydi. Yönetmeye çalıştığı kuzey İtalya şehirleri tarafından Barbarossa olarak adlandırıldı: Barbarossa İtalyancada "kızıl sakal" anlamına gelir;[2] Almanca: Kaiser Rotbart olarak bilinirdi ve bu da İngilizcede "İmparator Kızıl Sakal" anlamına gelir. Daha sonraki Almanca kullanımda bile İtalyanca lakabın yaygınlığı, İtalya seferlerinin onun kariyeri için önemini yansıtmaktadır.
Friedrich, 1152'de imparator seçilmeden önce miras yoluyla Swabia Dükü (1147-1152, Frederick III olarak) idi. Hohenstaufen hanedanından Dük II. Frederick ile rakip Welf Hanedanından Bavyera Dükü Henry IX'un kızı Judith'in oğluydu. Dolayısıyla Friedrich, Almanya'nın önde gelen iki ailesinin soyundan geliyordu ve bu da onu İmparatorluğun prens seçicileri için kabul edilebilir bir seçenek haline getiriyordu. Friedrich, Üçüncü Haçlı Seferi'ne katıldı ve Kutsal Topraklara karadan gitmeyi tercih etti. Friedrich, 1190 yılında Saleph Nehri'ni geçmeye çalışırken boğuldu ve ordusunun çoğu Akka'ya ulaşamadan Haçlı Seferi'ni terk etti.
Tarihçiler onu Kutsal Roma İmparatorluğu'nun en büyük Orta Çağ imparatorları arasında saymaktadır. Çağdaşlarına neredeyse insanüstü görünmesini sağlayan nitelikleri bir araya getirmiştir: uzun ömrü, hırsı, olağanüstü organizasyon becerisi, savaş alanındaki zekası ve siyasi feraseti. Orta Avrupa toplumuna ve kültürüne yaptığı katkılar arasında Corpus Juris Civilis'in ya da Roma hukukunun yeniden tesis edilmesi de yer alır; bu sayede, Yatırım tartışmalarının sona ermesinden bu yana Alman devletlerine hakim olan papalık gücü dengelenmiştir.[3] Popülerliği ve kötü şöhreti nedeniyle 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında birçok hareket ve rejim tarafından siyasi bir sembol olarak kullanıldı: Risorgimento, Almanya'daki Wilhelmine hükümeti (özellikle İmparator I. Wilhelm döneminde) ve Nazi hareketi hem altın hem de karanlık efsanelere yol açtı.[4][5][6] Modern araştırmacılar, Friedrich'in mirasını araştırırken, efsaneleri ortaya çıkarmaya ve gerçek tarihsel figürü yeniden inşa etmeye çalışmaktadır; bu çabalar hem bir kişi olarak imparatora hem de onunla ilişkili sosyal gelişmelere yeni bakış açıları getirmektedir.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Friedrich 1122 yılında doğdu. 1147 yılında Svabya dükü oldu ve hemen sonrasında amcası Alman kral III. Konrad tarafından başlatılan İkinci Haçlı seferinde ilk seyahatini Doğu'ya yaptı. Svabya dükü II. Friedrich (1090-6 Nisan 1147) ile Welf hanedanından Bavyera dükü IX. Heinrich'in kızı Judith'in oğluydu. 1147'de babası ölünce Svabya dükü, 4 Mart 1152'de amcası İmparator III. Konrad ölünce Almanya kralı oldu. 18 Haziran 1155'te de Kutsal Roma Cermen İmparatoru ilan edildi.
İtalya Seferleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Friedrich ilk önce Papa III. Eugenius'la çatışmaya girdi. Ancak papayı Konstanz Anlaşması'nı imzalamak zorunda bıraktı (1153). Eugenius'un ölümü üzerine yerine geçen yeni Papa IV. Hadrianus, ona Kutsal Roma Cermen İmparatoru tacını giydirdi (1155). Alman prensleri Sicilya kralı II. Rugerro'nun ardılı I. Guglielmo'nun döneminde (1154-1166) ağır bir bunalıma giren Sicilya'yı kurtarmak için hazırlanan Friedrich'e yardım etmeyi reddettiler. Guglielmo, ülkesindeki iç çatışmayı sona erdirdikten sonra Papa IV. Hadrianus'a Benevento Konkardosu'nu imzalamaya mecbur etti (1156). Bu konkardoyla Papalığın gücü Sicilya'da zayıfladı.
Friedrich ülkesindeki iç sorunların bir kısmını çözdükten sonra 1158'de İtalya'ya akın düzenledi. İtalyan kentlerini kendisine bağladı. Friedrich'in bu uygulamaları, İtalyan devletlerle olduğu gibi Papalık'la da arasını açtı. Papalık 1159'da Kardinal Rolando'yu Papa III. Alexander adıyla seçti. Ancak Alexander'ı tanımayan Friedrich kendisinin desteklediği Kardinal Ottaviano'yu Papa IV. Victor adıyla anti papa seçti (1160).
Sicilya kralı I. Guglielmo'nun da desteklediği Roma'daki Papa Alexander 1160'ta Friedrich'i aforoz etti. Avrupa'daki büyük devletlerin çoğunluğu hatta Bizans İmparatoru I. Manuil bile Papa Alexander'ı destekliyordu. Papa Alexander, Fransa'ya giderek Kral VII. Louis'i kendisini desteklemesi için ikna etti. Buna karşılık Friedrich Fransa kralını kendisini desteklemesi için ikna etmeye çalıştı ancak sonuç alamadı. Bizans imparatoru I. Manuil Fransa'yla ittifak kurarak Papayı tanımaya hazırlanırken Friedrich 1162'de Milano'yu yerle bir etti.
1164'te Friedrich'in desteklediği Papa IV. Victor öldü. Friedrich bunun üzerine III. Paschalis'i yeni Papa seçti ve III. Alexander'ı tanımamaya yemin etti. 1166'da Sicilya kralı I. Guglielmo ölünce Friedrich Alexander'a ve yandaşlarına kesin bir darbe vurmaya karar verdi ve bu amaçla İtalya'ya 4. kez sefer düzenledi; ancak ordusu sıtmadan kırılınca sefer fiyaskoyla sonuçlandı. Friedrich'in düzenlediği 5. sefer de bir sonuç getirmedi. Friedrich 1177'de Papa Alexander'la Venedik Barış Anlaşması'nı imzalayarak onu papa olarak tanımak zorunda kaldı.
Son dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu arada İmparatorlukta da gelişmeler yaşanıyordu. Friedrich'ten sonra en güçlü prens Saksonya dükü olan kuzeni Aslan Henrinch'ti. Friedrich, Heinrich ile Avusturya markgrafı olan Heinrich Jasomirgott arasındaki düşmanlığı giderdi Aslan Heinrich'e Bavyera'yı verdi. Heinrich Jasomirgott ise markgraflıktan düklüğe terfi etti.
1157 ve 1172'de Lehistan'a karşı sefer düzenleyen Friedrich Lehistan düklerini tekrar imparatorluğa bağladı. Ancak Aslan Heinrich birkaç kez ülkede barışı bozunca Friedrich Heinrich'in elinde bulunan Lübeck'e girdi ve onu tüm unvanlarından azletti (1180). İngiliz kraliyet ailesinin soyundan gelen Mathilde ile evli olan Heinrich İngiltere'ye kaçarak İngiltere kralı II. Henry'e sığındı.
Üçüncü Haçlı seferi ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]1188'de I. Friedrich Mainz Diet'inde Kudüs'e Haçlı olarak gitmek için and içti. 27 Mart 1188'de yeni bir Haçlı seferine katılacağını ve bu sefere katılacak Alman haçlılara komuta edeceğini halka ilan etti. Büyük bir Alman haçlı ordusu toplandı.[7] 1188'de Nürnberg'e gelen Bizans elçileri Balkanlarda Bizans arazilerinde geçiş için organizasyon planları üzerinde uyuşma sağlandı.[8]
İmparator ve üçüncü oğlu Svabya Dükü IV. Friedrich komutasındaki Alman Haçlı ordusu 11 Mayıs 1189'da Ratisbon'dan törenle ayrıldı. Bu ordu toplanan en büyük Haçlı ordusu konumundaydı ve iyi silahlı ve çok iyi disiplinli idi. Ordu Macaristan üzerinden, Bizanslılar elindeki Balkanlardan, Konstantinopolis'e doğru yürüyüşe geçti. Bu orduya 2.000 askerle Macaristan kralı III. Bela'nın en genç kardeşi Geza da katıldı. Alman Haçlı ordusu Bizans arazilerinden yeniden organize edilmiş şekilde merhale merhale geçişe başladı. Haçlı ordusu Balkanlardan geçişi sırasında daha önce Friedrich ile Bizanslılar arasında yapılan anlaşmaya genellikle uydular. Yine de Haçlılar disiplinsizlik örnekleri gösterdiler. Filibe (o zamanki Philippopolis şimdiki Plovdiv) şehrini işgal ettiler ve bu şehri tekrar Bizans eline geçirmek için gönderilen 3.000 kişilik Bizans ordusunu yenik düşürdüler. Ayrıca Adrianopolis (Edirne) şehrini yaktılar.[8]
Bizanslıların 1176 Miryokefalon Muharebesi mağlubiyetinden sonra, ancak 1185'te Bizanslılar ve Anadolu Selçuklu Devleti Sultanı II. Kılıç Arslan arasında imzalanan barış ve ittifak antlaşması ile Anadolu'da durum dengelenmişti. Bizanslılar Alman Haçlı ordusunun topraklarında bulunmasından hoşnutsuzdular ama Alman ordusunun büyüklüğü karşısında direniş gösteremediler. Friedrich ve Alman ordusu 1189 sonbaharında Konstantinopolis'e gelir gelmez bir an önce Boğaz'dan karşıya taşındı. Bazı kaynaklar Bizans imparatoru II. İsaakios'un Eyyubiler Mısır Sultanı Selahaddin Eyyubi ile Selahaddin'in Bizans topraklarına hücum etmeme garantisine karşılık Bizanslıların Haçlı ordusunu zayıflatmak için ellerinden geleni yapacağı hakkında gizli bir antlaşma yaptığını bildirirler.[8]
II. Kılıç Arslan da Friedrich'in Alman Haçlı ordusuyla çatışmadı ve Almanlarla antlaşma yaparak bu ordunun Anadolu'dan Selçuklu ordusunun hücumlarına maruz kalmadan geçişini garantiledi. Alman kaynakları bu ordunun Anadolu'dan geçişi sırasında kimseye buyruk olmayan Türkmenlerin zaman zaman hücumlarına maruz kaldığını bildirirler. Akşehir üzerinden gelen Alman Haçlı ordusu 17 Mayıs'ta Anadolu Selçuklu başkenti olan Konya önlerine vardı. Anlaşma gereğince barış içinde ordunun şehir kenarından geçmesi gerekmekteydi. Fakat imparator Friedrich şehre hücum edip eline geçirmeye karar verdi. Alman tarihçilerine göre Alman Haçlı ordusu Konya önlerine geldiğinde İmparator Friedrich'in Türkmen hücumlarına karşı sabrı tükenmişti ve Türklere karşı bir yaptırım uygulamak istemekteydi. Diğer tarihçiler Haçlılar Konya önüne geldiğinde II. Kılıç Arslan'ın büyük oğlu Kutabeddin'in bu durumu kaldıramamış olduğunu ve babasını tutuklattırarak Haçlı ordusuna karşı koymayı denediğini bildirirler. Her nedenle olursa olsun, Friedrich yapılan antlaşmaya aykırı olarak 18 Mayıs'ta (bazı tarihçilere göre bir askeri çatışmadan sonra Kutabeddin'in ordusunun çekilmesini takiben) Konya'yı işgal etti. Ama Friedrich ve ordusu Konya'da ancak 5 gün kaldılar ve sonra şehri terkedip yine yürüyüşe geçtiler.[8]
Haçlıların Göksu Irmağı vadisini takip edip Akdeniz'e inmeleri planlanmıştı. Fakat Alman Haçlı ordusu 10 Haziran 1190'da tam dağlık araziden çıkıp Silifke civarına geldiği zaman İmparator I. Friedrich ordusunun ve korumalarının biraz ilerisinde bulunmaktaydı. I. Friedrich'in Göksu Irmağı içinde boğularak öldüğü gayet açıkça bilinmektedir fakat bunun nedeni değişik şekillerde anlatılmıştır. Bazı tarihçilere göre imparator çok sıcak olan bir günde serinlemek için ırmağa atlamış ve suyun çok soğuk olması dolayısıyla kriz geçirip boğulmuş ya da suyun hızı beklediğinden çok olup bu hızlı su akışına karşı koyamayıp boğulmuştur. Diğer tarihçiler I. Friedrich'in atının sürçtüğünü; imparatorun ırmağa düştüğünü ve çok ağır zırh giydiği için yahut başını bir kayaya çarptığı için suya batıp boğulduğunu bildirirler. Ordu birlikleri ırmak kenarına geldikleri zaman nehir kıyısında I. Friedrich'in ölüsüyle karşılaşmışlardır.[8] Vardan Areveltsi'nin aktarımına göreyse nehir kenarına kamp kuran imparator herkes uyumaktayken iki kişi ile birlikte ırmağa girmiş, su içlerinden birini alıp götürmekteyken imparator yardım etmek istemiş ancak kendisi de suyun akışına karşı koyamayarak boğulmuştur.[9][10]
Askerleri onun cesedini tahnit etmek için sirke dolu bir küpe koyup Kudüs'e taşımak istediler. Ama bu başarısız kaldı. Cesedin kalbi ve iç organları Tarsus'ta katedrale gömülüp; cesedin etleri kemiklerinden ayrıldı ve et kısmı Antakya'da Katedrale; kemikleri Sayda'da katedrale gömüldü.[11] İmparatorun anısına boğulduğu yer civarında Friedrich Barbarossa Anıtı bulunmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Peter Moraw, Heiliges Reich, in: Lexikon des Mittelalters, Munich & Zurich: Artemis 1977-1999, vol. 4, ss. 2025-2028.
- ^ Iba & Johnson (2015)
- ^ "Federico I imperatore, detto il Barbarossa nell'Enciclopedia Treccani". www.treccani.it (İtalyanca). 28 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2022.
- ^ Schindler, Andrea; Stieldorf, Andrea (2016). WeltkulturerbeN: Formen, Funktionen und Objekte kulturellen Erinnerns im und an das Mittelalter ; Vorträge der Ringvorlesung des Zentrums für Mittelalterstudien der Otto-Friedrich-Universität Bamberg im Sommersemester 2013 (Almanca). University of Bamberg Press. ss. 9-14. ISBN 978-3-86309-385-3. Erişim tarihi: 22 Şubat 2022.
- ^ Clemens, Gabriele B. (2021). Geschichte des Risorgimento: Italiens Weg in die Moderne (1770–1870) (Almanca). Vandenhoeck & Ruprecht. s. 67. ISBN 978-3-412-52094-6. Erişim tarihi: 22 Şubat 2022.
- ^ Schloon, Jutta Saima (2019). Modernes Mittelalter: Mediävalismus im Werk Stefan Georges (Almanca). Walter de Gruyter GmbH & Co KG. s. 186. ISBN 978-3-11-061913-3. Erişim tarihi: 22 Şubat 2022.
- ^ Bu Alman Haçlı ordusunun büyüklüğü hakkında zamanın tarihçileri arasında anlaşmazlık bulunmaktadır. Bazı tarihçiler ordunun 20.000'i zırhlı şövalye olan 100.000 asker olduğunu diğerleri ise 3.000 şövalye ve 15.000 asker olduğunu yazmaktadırlar.
- ^ a b c d e Runciman, Steven (çev. Fikret Işıltan) (1992), Haçlı Seferleri Tarihi: III. Cilt - Akkâ Krallığı ve Daha Sonraki Haçlı Seferleri, Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları ISBN 975-16-0497-4
- ^ Müverrih Vardan (2017), "Türk Fetihleri Tarihi", Çeviri Hrand Der Andreasyan, İstanbul: Post Kitap, s. 85, ISBN 9786059444293
- ^ Önder Kaya, Avrupa Tarihi, Kronik Yayınları, 2011, 12.Baskı
- ^ Canduci, Alexander (2010), Triumph & Tragedy: The Rise and Fall of Rome's Immortal Emperors, Pier 9, ISBN 978-1-74196-598-8 (İngilizce)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Catholic Encyclopedia (1913) Cilt 6" "Kampers, Fredrick I. Barbarossa" maddesi Catholic Encyclopedia (1913)/Frederick I (Barbarossa) - Wikisource, the free online library 11 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
