Kriyonik
Kriyonik (Yunanca 'soğuk' anlamına gelen κρύος 'kryos-'), gelecekte çağdaş tıp teknolojisinin gelişmesi umuduyla insan ya da hayvan bedeninin dondurulması ve düşük sıcaklıkta korunmasıdır. Türkçede kriyojeni terimi çok düşük sıcaklıklarda yapılan işlemler anlamında kullanılmaktadır.
Kriyonik, kriyoprotektanlara rağmen hücrelerde soğuktan kaynaklanan hasar nedeniyle bilimsel topluluk tarafından şüphecilikle görülüyor. 2018’de yeni bir süreç olan vitrifikasyon geliştirildi, ancak sinapsların uyarılabilirlik eşiğinin korunmasından yoksundur. Bu nedenle, 2023’de, vitrifikasyon sırasında sinapsların uyarılabilirlik eşiğinin korunmasına yönelik araştırmaları yönlendirmek gerekir.[1] [2] [3] [4][5][6][7][8][9]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD’de ölümsüzlük araştırması yapan bir bilim insanı olan Jacques Dubourg’a, Benjamin Franklin 1773’te bir mektup yazarak, “Keşke insanları dondurup ileride uyandıracağımız bilimsel bir metot mümkün olsaydı. Bu sayede Amerika’nın 100 yıl sonrasını bir günlüğüne görebilmeyi, ardından ölmeyi bile kabul edebilirdim. Bunu normal bir ölüme kesinlikle tercih ederdim. İleride bilimimizin bunları da başaracağından hiç şüphem yok.” demiştir.
1955 yılında James Lovelock mikrodalga diatermi yöntemini kullanarak 0 Celsius’ta dondurulmuş fareleri canlandırmayı başarmıştır. 1962 yılında Fizikçi Robert Ettinger'in 'Ölümsüzlük Beklentisi' (The Prospect for Immortality) adlı kitabında Kriyoniğin temeli atılmış oldu. Ettinger bu işlemin 'tam ölüm anında' kendisine uygulanmasını da öngörüyordu. 1964 yılında Evan Cooper tarafından 'Life Extension Society' (LES) kuruldu. 1967 yılında ise psikoloji profesörü James Bedford dondurulan ilk insan olarak tarihe geçti. Cryonics Ensitütüsünde dondurulan profesörün bedeni saklama ünitesinde 1979 yılında bir izolasyon sorunu yaşansa da kurtarılmıştır.[10] Aynı yıl ünitede 9 bedenin çözüldüğü anlaşılmıştır. 1987 yılında Berkeley Üniversitesinden Dr. Paul E. Segall köpeğini 15 dakikalığına dondurmuştur.[11] 2015 yılında ise Çinli çocuk edebiyatı yazarı Du Hong, 61 yaşında dondurularak saklandı.
Ar-ge çalışmaları ve şirketleşme
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD’deki Cryonics Ensitütüsü bilinen ilk merkezdir. 1977'de kurulan Alcor, cryonics ar-ge faaliyetlerine önem vermiştir. Ancak 1990’lı yıllarda yöntemin hücrelere ve dokulara zarar verdiği fikri yaygınlaşmaya başladığı için, akademisyenlerle yeni bir medikal prosedür belirlemiştir. 90'lı yıllarda kullanılan gliserol ile dondurma yerine hücreler içerisindeki suyun buzlaşmasının engellendiği camlaştırma teknolojisi kullanılmaya başlanmıştır. Dünyadaki merkezler, 1. Alcor Life Extension Foundation (Amerika Birleşik Devletleri - Arizona)[12] 2. American Cryonics Society (Amerika Birleşik Devletleri - California)[13] 3. Cryonics Institute (Amerika Birleşik Devletleri - Michigan)[14] 4. Trans Time (Amerika Birleşik Devletleri - Kaliforniya)[15] 5. KrioRus (Rusya - Moskova)[16]
Sinemada kriyonik
[değiştir | kaynağı değiştir]- Aç Gözünü (Open Your Eyes)
- Vanilla Sky
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Jumping into the void: Vitrifixation". IEEE Future Directions (İngilizce). 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "Large Mammal Brain Preservation Prize Won Using a Method of Vitrifixation". Fight Aging! (İngilizce). 14 Mart 2018. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "Your brain could be backed up, for a deadly price". www.medicalnewstoday.com (İngilizce). 16 Mart 2018. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ Scott, Nicole (20 Mart 2018). "Würdet ihr euer Gehirn in der Cloud speichern lassen?". BASIC thinking (Almanca). 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "IHR GEHIRN KöNNTE ZU EINEM TöDLICHEN PREIS GESICHERT WERDEN - MEDIZINISCHE INNOVATION - 2024". de.1in4mentalhealth.com (Almanca). 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ Ghesquier, Emmanuel (18 Mart 2018). "Une start-up promet de télécharger votre cerveau dans le cloud aprés votre mort". Begeek.fr (Fransızca). 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "Une start-up américaine promet l'immortalité numérique - Le Temps" (Fransızca). 28 Mart 2018. ISSN 1423-3967. 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "Une start-up américaine veut sauvegarder notre cerveau". France Inter (Fransızca). 20 Mart 2018. 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ rédaction, La (17 Mart 2018). "Cette start-up promet de télécharger votre cerveau dans le cloud... après vous avoir ôté la vie". 01net.com (Fransızca). 4 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2016.
- ^ McGARRY, T. W. (6 Temmuz 1987). "Revival of a 'Frozen' Dog--Some Cold New Disclosures". Los Angeles Times (İngilizce). 13 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2016.