Bibijana Čujec
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2024) |
Bibijana Čujec | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 25 Aralık 1926 Ljubljana, Slovenya |
| Ölüm | 08 Eylül 2022 (95 yaşında) Edmonton, Kanada |
| Vatandaşlık | Sloven, Kanadalı |
| Eğitim | Univerza v Ljubljani |
| Çocuk(lar) | Čujec Gallagher Sonja, Cujec Bibiana, Cujec Anne-Marie, Cujec Thomas Peter |
| Kariyeri | |
| Dalı | nükleer fizik, astrofizik |
| Çalıştığı kurumlar | Institut "Jožef Stefan", Lund Üniversitesi, Alberta Edmonton Üniversitesi, Laval Üniversitesi, CERN, Caltech Pasadena |
| Doktora danışmanı | Anton Peterlin |
| Diğer akademik danışmanlar | Anton Peterlin, J. Plemelj, I. Vidav |
Bibijana Čujec (Kızlık soyadı; Dobovišek); (d. 25 Aralık 1926 – ö. 8 Eylül 2022) Sloven fizikçidir. 1950 yılında Ljubljana Doğa Bilimleri ve Matematik Fakültesi'nden diplomasını aldı. Ayrıca 1959'da Ljubljana Üniversitesi Doğa Bilimleri Fakültesi'nde fizik alanında da doktorasını aldı. 1954'ten 1961'e kadar Jožef Stefan Enstitüsü'nde çalıştı. Daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'nin Pittsburgh kentinde uzmanlaştı ve 1963'te Kanada'ya taşındı.[1][2]
Hayatı ve bilimsel kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bibijana Dobovišek, 25 Aralık 1926'da Ljubljana'da teknisyen olan babası Mihael Dobovišek ve ofis çalışanı olan Dolinar doğumlu annesi Mary'nin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1933-1945'te Ursulines manastırında ilkokul ve gramer okuluna gitti. 1945-1950'de Ljubljana Üniversitesi Doğa Bilimleri Fakültesi'nde matematik ve fizik okudu (matematik için profesörler Josip Plemelj ve Ivan Vidav, fizik için Anton Peterlin hocalarıydı). Mezun olduktan sonra Čujec, 1950-1954'te Fizik Enstitüsü'nde [SAZU] ve 1955-1961'de Jožef Stefan Enstitüsü'nde çalıştı. 1956'da Anton Čujec ile evlendi.[3] Bibijana Čujec kendini nükleer fiziğe adadı ve "Wilkinson modeline özel referansla fotonükleer reaksiyon" adlı tezine dayanarak 1959 yılında Ljubljana Üniversitesi'nden doktorasını aldı. 1961 yılında doktora sonrası eğitim için yurtdışına gitti. 1963 yılına kadar ABD'deki Pittsburgh Üniversitesi'nde "soyulma" reaksiyonları üzerine araştırmacı olarak çalıştı. Daha sonra ailesiyle birlikte Kanada'ya gitti. İlk yıl (1963-64) Edmonton'daki Alberta Üniversitesi'nde ders verdi, ardından Quebec'teki Laval Üniversitesi'ne transfer oldu. 1964 yılında asistan, 1966 yılında doçent, 1970 yılında profesör oldu. Laval'de görev yaparken iki yıl ABD'nin Pasadena kentindeki Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'ndeki Kellogg Radyasyon Laboratuvarı'nda ve bir yıl da Cenevre'deki CERN'de çalıştı. Čujec nükleer fizik, temel parçacıklar, modern fizik, istatistiksel termodinamik, deneysel fizik vb. dersleri verdi. Lisans derslerinin yanı sıra öğrencilerin yüksek lisans ve doktora dereceleri almalarına destek oldu. Laval Üniversitesi'ndeki çalışmaları sayesinde bu kurumda nükleer fizik alanında bir çalışma ve araştırma programının geliştirilmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Čujec, diğer kurumların yanı sıra, Amerikan Fizik Derneği ve Kanada Fizikçiler Derneği'nin üyesidir.
Čujec'in araştırması deneysel nükleer fiziğin çeşitli alanlarını kapsıyordu. Başlangıçta (Ljubljana'da ve 1954'te Lund, İsveç'te), betatron hızlandırıcısını kullanarak deneylerde kozmik ışınlardaki temel parçacıkları ve foto-nükleer reaksiyonları inceledi. Daha sonra (ABD ve Kanada'da) kendisini nükleer spektroskopiye ve 3He ve 4He saçılımı çalışmalarına adadı. Bunu, daha ağır çekirdekler arasındaki (örneğin 12C +12C) düşük enerjideki reaksiyonlarla ilgili bir çalışma izledi. Aynı zamanda astrofizik alanına da giren bu çalışmayı daha sonra daha ağır çekirdekler arasındaki reaksiyonlar ve düşük enerjilerde proton-antiproton çarpışmaları izledi (CERN 1985–6).
Bibijana Čujec'in dört çocuğu mesleki ve araştırma alanlarında annelerini takip etti: Sonja (1957 doğumlu) inşaat mühendisi, Bibijana (1959) doktor-kardiyolog, Tomaž (1964) moleküler biyolog ve Ana Marija (1967) fizik alanında çalıştı. Babaları Anton Čujec (1924 doğumlu), Katolik doğu ayin kilisesinde rahip olarak atandı ve 2001 yılında öldü.
Čujec, 8 Eylül 2022'de 95 yaşında Edmonton'da öldü.[4]
Okuma
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sloven biyografik sözlüğü - Bibijana Čujec
- Öte : Bir nükleer fizikçinin, eşinin ve annesinin hayatı : otobiyografi. Bibiana Čujec. Victoria, BC : B. Čujec, c2012. (ISBN 9780988069107 )
- B. Cujec'in bilimsel katkıları
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Enciklopedia of Slovenia. Mladinska knjiga, Ljubljana 1987-2002 (ISBN 86-11-14288-8 COBISS.SI-ID 17411)
- ^ Sitar, Sitar (1987). Sto slovenskih znanstvenikov. Prešernova družba. ss. 244-245.
- ^ Private communication, B. Cujec iun.
- ^ "Bibiana Cujec". Edmonton Journal. 12 Eylül 2022. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
