İçeriğe atla

Johann Most

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Johann Most
Most 1890'larda
Doğum17 Mart 1846(1846-03-17)
Augsburg, Bavarya
Ölüm17 Mart 1906 (60 yaşında)
Cincinnati, Ohio
Meslek
  • Politikacı
  • Gazete editörü
  • Hatip
  • Mücellit

Johann Joseph "Hans" Most (5 Şubat 1846 - 17 Mart 1906) , Alman-Amerikalı Sosyal Demokrat ve daha sonraları anarşist politikacı, gazete editörü ve hatipti. " Eylemin propagandası " kavramını yaygınlaştırmasıyla tanınmaktadır.[1]

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yıllar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Biyografi yazarı Frederic Trautmann'a göre Johann Joseph Most, Augsburg, Bavyera'da bir mürebbiye ve bir katibin evlilik dışı çocuğu olarak doğdu. [2] Most'un annesi o daha çok küçükken koleradan öldü. Most üvey annesi ve bir okul öğretmeni tarafından fiziksel istismara maruz kaldı. [2] Dinden hoşlanmaması okuldan daha fazla dayak yemesine sebep oldu. [2] Hayatının sonuna dek Most, "Kutsal Kitapları birçok din adamından bile daha fazla bilen" "bağnaz bir dindarın gayretine sahip bir militan ateist " olarak bilindi. [2]

Küçük bir çocukken en çok yüzünün sol tarafında soğuk ısırması oldu. Sonraki birkaç yıl boyunca eti çürüdü ve günün ilkel tıbbı bu sorunu tedavi edemediğinden enfeksiyon yayılmaya devam etti. [2] Durumu kötüleşti ve Most'a ölümcül kanser teşhisi konuldu. [2] Son çare olarak bir cerrah çağrıldı. Çene kemiğinin 2 inçlik bir kısmı yerinden çıkarıldı ve bu da yüzünde kalıcı şekil bozukluğuna neden oldu. [3]

On iki yaşındayken Most, nefret ettiği bir öğretmenine karşı öğrenci grevi organize etti ve bunun sonucunda okuldan ihraç edildi. [3] Bu, Most'un kısa süren örgün eğitim hayatını sona erdirerek genç yaşta çalışma hayatına atılmasına yol açtı.

Most bir mücellidin yanına çırak olarak verildi ve bu iş için şafaktan gün batımına kadar kitap ciltlemek zorundaydı; bu durum Most'un sonradan köleliğe benzeteceği bir durum oldu. [2] 17 yaşında kalfa mücellit oldu ve 1863'ten 1868'e kadar 6 ülkede 50 kentte mesleğini icra ederek şehirden şehre ve işten işe dolaştı. [2] Viyana'da bir grev düzenlediği gerekçesiyle kovuldu ve kara listeye alındı. İşsiz kalınca şapka, puro ve kibrit için ahşap kutular yapmayı öğrendi ve bunları sokaklarda sattı, ta ki polis ruhsatsız olduğu için bu işe son verinceye dek satmayı sürdürdü. [2]

Siyasi kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Most 33 yaşındayken, 1879

1860'ların sonuna doğru Most, Almanya ve Avusturya'da ortaya çıkan bir siyasi hareket olan proleter enternasyonalizminin hareketlerine katıldı. Most, Karl Marx ve Ferdinand Lassalle'ın öğretilerinde yeni bir eşitlikçi bir toplum gördü ve o zamanlar Marksist hareket olarak da bilinen Sosyal Demokrasinin tutkulu bir destekçisi oldu. [2]

Most, her ikisi de yetkililer tarafından bastırılan Chemnitz ve Viyana'daki sosyalist gazetelerin ve Berliner Freie Presse'nin editörü olarak görev yaptı. Most, devrimci sosyalizmin de destekçisiydi ve Wilhelm Liebknecht'in 1869'da yaptığı bir konuşmada belirttiği "Sosyalizm mevcut devlet düzeni içinde gerçekleştirilemez. Sosyalizm mevcut devleti devirmelidir." fikrini destekliyordu. [2]

1873'te Most, Karl Marx'ın Das Kapital'inin bir özetini yazdı.[4] Liebknecht'in talebi üzerine Marx ve Friedrich Engels, 1876'da yayınlanan ikinci basım için Most'un metni üzerinde bazı oynamalar yaptılar, ancak ikili kitapçığın Marx'ın çalışmasının tatmin edici bir özetini temsil ettiğine pek de inanmıyordu.[4]

1874 Alman federal seçimlerinde Most, Chemnitz bölgesinde Almanya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nden Alman İmparatorluğu'nun Reichstag'ında milletvekili olarak seçildi ve 1878'e kadar bu görevde devam etti.

Most, yurtseverliğe, geleneksel dine ve ahlaka yönelik yaptığı saldırıları ve Proletarier-Liederbuch (Proleter Şarkı Kitabı) gibi birçok şarkıyla terörizme destek verdiği iddiası nedeniyle defalarca tutuklandı. Hapishanede yaşadıkları 1876 tarihli Die Bastille am Plötzensee: Blätter aus meinem Gefängniss-Tagebuch (Plötzensee'deki Bastille: Hapishane Günlüğümden Sayfalar) adlı eserinde anlatılmıştır.

Devrimci bir değişim yaratma mekanizması olarak patlayıcı bomba kullanımı da dahil olmak üzere şiddet eylemlerini savunan Most, devlet zoruyla sürgüne gönderilmiştir. Ardından Fransa'ya gitti ama 1878'in sonunda ayrılmak zorunda kaldı ve Londra'ya taşındı. Orada kendi gazetesi Freiheit'i (Özgürlük) kurdu ve ilk sayısı 4 Ocak 1879'da basıldı [5] Parlamento eyleminin boşuna olduğunu kendi deneyiminden tecrübe eden Most, anarşizm doktrinini benimsemeye başladı ve bu onun 1880'de Alman Sosyal Demokrat Partisi'nden ihraç edilmesine yol açtı [6]

Haziran 1881'de Most, Freiheit'in sayfalarında Rusya İmparatoru II. Aleksander'ın öldürülmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi ve bunun devam ettirilmesi gerektiğini savundu. Bundan dolayı Most, İngilizler tarafından bir buçuk yıl hapse mahkûm edildi.

Amerika Birleşik Devletleri'nde Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir dağın eteklerini yerle bir edebilecek herhangi bir şey, kraliyet ailesinin ya da kapitalist sömürücülerin (tekelcilerin) katılacağı yüksek sosyete partilerinde kesinlikle etkisini göstermelidir.

—Johann Most, Devrimci Savaş Bilimi[7]

Most yaşlılık yıllarında

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki işçi mücadelesi ve endüstriyel ihtilaflarla ilgili haberlerden cesaret alan Most, 1882'de hapishaneden çıktıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etmiştir. Kabul edildiği ülkede diğer Alman göçmenlerle birlikte faaliyet göstermeye başlamıştır. Ortakları arasında, Haymarket Meydanı bombalamasında komplo kurmak suçundan asılan anarşistlerden biri olan August Spies de bulunmaktaydı; polis masasında Most'un, dinamit anlamına gelen kod "ilaç" sevkiyatı vadeden 1884 tarihli bir mektubunu buldu.[8]

Most New York'ta Freiheit'ın yayımına yeniden başladı. Başkan McKinley suikastının ardından bir yöneticiyi öldürmenin suç olmadığını savunduğu bir yazı yayınladığı için 1886'da, 1887'de ve sonuncusu 1902'de olmak üzere iki ay hapis yattı.

Most, "Amerika'ya bakan herkes şunu görecektir: bu gemi aptallık, yolsuzluk veya önyargı tarafından yönetiliyor" dedi.[9][10]

Most başlangıçta geleneksel kolektivist anarşizmi savundu,[11] ancak daha sonra anarko-komünizmi benimsedi.[12] Most, Eylem Propagandası (Attentat ) kavramını oluşturması ile ünlüydü: "Mevcut düzen, en hızlı ve en radikal şekilde, onu temsil edenlerin ortadan kaldırılmasıyla yıkılacaktır. Bu yüzden halk düşmanlarına yönelik katliamlar başlatılmalıdır. " [13] Most, 1885'te yayınlanan, bomba yapımı konusunda bir nasıl yapılır kılavuzu olan ve yazara "Dynamost" lakabını kazandıran Devrimci Savaş Bilimi adlı kitapçık ile tanınır.

Yetenekli bir hatip olan Most, bu fikirleri Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Marksist ve anarşist çevrelerde yaygınlaştırdı ve başta Emma Goldman ve Alexander Berkman olmak üzere pek çok kişinin ilgisini çekti.

Most'un Eylem Propagandası teorilerinden ilham alan, Homestead grevi sırasında işçilerin ölümlerine öfkelenen Emma Goldman ve Alexander Berkman, Berkman'ın 1892'de Homestead fabrika müdürü Henry Clay Frick'e suikast girişimi ile harekete geçirdi. Most, Berkman'ın en açık sözlü muhaliflerinden biri haline gelince Berkman ve Goldman kısa sürede hayal kırıklığına uğradılar. Freiheit'te Most, hem Goldman'a hem de Berkman'a saldırdı, Frick'e sempati uyandırmak için tasarlandığını ima etti.[14] Goldman'ın biyografi yazarı Alice Wexler, Most'un eleştirilerinin Berkman'ı kıskanmasından kaynaklanmış olabileceğini öne sürmektedir.[15] Goldman öfkelendi ve Most'tan bu imalarını kanıtlamasını istedi. Most cevap vermeyi reddettiğinde, bir sonraki konferansta onunla karşı karşıya geldi.[14] Kendisiyle konuşmayı reddeden bu adamın yüzüne at kırbacıyla vurmuş, kırbacı dizinin üzerinde kırmış, sonra da kırbacın parçalarını adama fırlatmıştır.[14] Daha sonra saldırısından pişmanlık duymuş ve bir dostuna "Yirmi üç yaşında insan akıl yürütemiyor" diye itirafta bulunmuştur.

Most hastalanınca bir konuşma yapmak üzere Cincinnati, Ohio'ya gitti. Kendisine erizipel teşhisi konuldu. Doktorlar onun için pek bir şey yapamadı ve birkaç gün sonra öldü.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "The Anarchist Encyclopedia: A Gallery of Saints & Sinners" Recollection Used Books 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 23 August 2010
  2. ^ a b c d e f g h i j k Trautmann 1980.
  3. ^ a b Nomad 1961.
  4. ^ a b Valeria Kunina and Velta Pospelova with Natalia Kalennikova (eds.), Karl Marx-Frederick Engels Collected Works: Volume 45: Marx and Engels, 1874–79. Moscow: Progress Publishers, 1991; p. 474, fn. 154.
  5. ^ Kunina and Pospelova with Kalennikova (eds.), Marx Engels Collected Works, vol. 45, p. 508, footnote 466.
  6. ^ Natalia Kalennikova, "Johann Joseph Most," in Marx Engels Collected Works, vol. 45, p. 545.
  7. ^ Most, Johann (1978). Science of Revolutionary Warfare. Desert Publications. s. 40. ISBN 0879472111. 
  8. ^ Messer-Kruse, Timothy (2011). The Trial of the Haymarket Anarchists. New York: Palgrave Macmillan. s. 96. ISBN 978-0-230-12077-8. 
  9. ^ Most, Johann, "Anarchist Communism 28 Eylül 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  10. ^ Ketcham, Christopher (16 Aralık 2014). "When Revolution Came to America". Vice. 22 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. The ideology of revolutionary terrorism targeting big finance in the US originated with a Bavarian-born immigrant named Johann Most, who, upon his arrival in New York in 1882, observed—as accurately then as today—that "whoever looks at America will see: the ship is powered by stupidity, corruption, or prejudice." 
  11. ^ "Text of the 1883 Pittsburgh Proclamation". 13 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024. 
  12. ^ Johann Most, "Anarchist Communism" (1889) 13 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  13. ^ Wendy McElroy, "Liberty on Violence" 25 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  14. ^ a b c Goldman, Emma (1970). Living My Life. reprint. s. 105. ISBN 0486225437. 
  15. ^ Alice Wexler, Emma Goldman: An Intimate Life (New York: Pantheon Books, 1984) 978-0-394-52975-2
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Johann_Most&oldid=34109755" sayfasından alınmıştır