Francisco Tárrega
Francisco Tárrega | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 21 Kasım 1852 Villarreal, Castellón, İspanya |
| Ölüm | 15 Aralık1909 Madrid, İspanya |
| Diğer ad(lar)ı | Francisco de Asís Tárrega Eixea |
| Meslek | Müzisyen, gitarist, besteci |
Francisco Tárrega (Francisco Tárrega y Eixea) (d. 21 Kasım 1852 - ö. 15 Aralık 1909) İspanyol besteci, gitarist.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Francisco Tárrega musikişinas bir aileden gelmektedir. İlk gitar dersini sekiz yaşındayken almıştır. Bu devirde piyano gitara karşı gittikçe öncelik kazandığından Tárrega'nın babası kendisine piyano çalmayı öğrenmesini tavsiye etmiş, böylece Tárrega daha genç yaşında iki enstrümanda da hakimiyet kazanmıştır. 1862 yılında Tárrega meşhur gitarist Julián Arcas'ın öğrencisi olmuştur..
Tárrega 1869 yılında İspanyol gitar ustası Antonio de Torres'ten (1817–1892) o zamana kadarki enstrümanlardan bariz şekilde ayrılan bir gitar edinmiştir, aletin en büyük farkı modern biçimi ve 65 cm.'e uzatılmış sapıdır. Bu yeni modelin sesi yüksek, tınısı da farklıydı. Bu gitar Tárrega'nın sonraki gitar yaşantısında belirgin rol oynamıştır.
1885 yılında Tárrega karısı María Josefa Rizo ve oğlu Francisco ile Barselona'ya taşınmıştır. Orada İspanyol milli bestecileri Isaac Albéniz (1860–1909) ve Enrique Granados (1867–1916)ile tanışmış, bunlarla dost olmuş ve Albéniz'in çoğu eserini ilk defa gitara transkribe etmiştir.
Tárrega'nın eserleri ve etkisi gitar tekniğinin gelişimi için bir kilometre taşı mesabesindedir. Yaşadığı devrin en önemli gitaristi ve hocası, aynı zamanda da Yeni İspanyol Gitar Ekolü denen yeni bir ekolün kurucusudur.
Bu yeni akımın karakteristik özelliği güçlü sesi, Tárrega'nın bu aletten çıkarttığı yüksek tınıdır. Sesin uzun süreli ve dolu dolu tınladığı bu türden tınılar zamanın İspanyol gitaristliğinin temeli haline gelmiştir.
İlerleyen yaşlarda Tárrega'nın tırnakları zayıflamıştır. Bu yüzden 1902 yılı itibarıyla o zamana dek uyguladığı tırnakla çalma tekniğinden vazgeçip tellere sadece parmak ucuyla, yani tırnak değdirmeden vurmaya başlamıştır. En meşhur bestesi, tremololu parçası "Recuerdos de la Alhambra"yı da muhtemelen artık çalamaz hale gelmiştir.
Selefleri Fernando Sor (1778–1839) ve Mauro Giuliani'nin (1781–1829) klasik tekniğinden hareketle Tárrega bunların yorum sanatını daha da ileri götürmüş ve hassas tekniğiyle seleflerinin hünerini geliştirmiştir.
Tárrega titiz çalışması, besteleri ve öğretici eserleriyle bugün bile tüm dünyada geçerli olan prensipler yerleştirmiştir. Bunlar arasında bilhassa Apoyando vuruşu ve tellere vuran parmakların konumu öne çıkmaktadır. Aleti sol bacağa yerleştirmek de Tárrega'dan bu yana standart pozisyon halini almıştır.
Bu yeniliklerle Tárrega emsalsiz şekilde gitarın sanat ifadesi imkanlarını genişletmiştir. Başta Emilio Pujol (1886–1980), Miguel Llobet (1878–1938) ve Daniel Fortea (1878-1953) olmak üzere öğrencileri Tárrega'nın tarzını yorumlarında iyice geliştirmişler, böylece Tárrega'nın metodunun bugün dünyadaki en yaygın tarz olmasına katkıda bulunmuşlardır.
Tárrega gitar repertuvarını bugüne dek konser programlarının en başarılı ve en çok çalınan kompozisyonları arasında yer alan çok sayıda transkripsiyonla genişletmiştir.
Besteleri arasında etütler ve danslar, J. S. Bach, Händel, Beethoven, Haydn, Mozart, Chopin, Schubert ve Schumann'ın eserlerinden bazılarının elden geçmiş halleri mevcuttur. Halihazırdaki günlük kültürün en yaygın melodilerinden Nokia Melodisi Tárrega'nın Gran Vals (Grande Valse) parçasından alınmıştır. Müzik çevrelerinde Tárrega "gitarın Schubert"i sayılır.
Benicàssim şehri bestecinin şerefine 1967'den beri her yıl Certamen Internacional de Guitarra Francesc Tàrrega yarışmasını düzenlemektedir.
Öne Çıkan Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Tárrega'nın en önemli ve en sık dinlenen eserleri şunlardır:
- Gran Vals
- Recuerdos de la Alhambra (Elhamra Hatıraları)
- Sueño (Rüya, Mazurka)
- Sueño (Rüya, Tremolo çalışması)
- Alborada (Sabah şarkısı)
- Lágrima (30 prelüdünden biri)
- Capricho Árabe
- Danza Mora
- Adelita (Mazurka)
- Marieta (Mazurka)
- Tango María
- Oremus (30 prelüdünden biri, ölümünden 15 gün önce R. Schumann'ın "Phantasietanz", No. 5 op. 124 piyano bestesinin bir kısmının aranjmanı olarak yazılmıştır)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Complete work and biography
- Francisco Tárrega: biography and classical guitar sheet music 17 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Photo 11 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tárrega / Walter Leckie Manuscripts 27 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Free scores for guitar 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Francisco Tárrega - Gran Vals (Nokia Tune)
- Gran Vals3 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
