İçeriğe atla

Ankara Metrosu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ankara Metrosu
CSR-MNG metro treni M1 Yenimahalle istasyonunda
Genel
SahibiAnkara Büyükşehir Belediyesi
Hizmet alanıAnkara, Türkiye
Taşıma türüMetro
Hat sayısı5
İstasyon sayısıİşletmede: 57
İhale aşamasında: 8
Proje aşamasında: 36
Plan aşamasında: 2
Toplam: 103
Günlük yolcu sayısıAnkaray: 96.235 (2023)
Metro: 173.485 (2023)
Toplam: 269.720 (2023)[1]
Yıllık yolcu sayısıAnkaray: 35.125.695 (2023)
Metro: 123.854.213 (2023)
Toplam: 158.979.908 (2023)[2]
MerkezA1: Söğütözü
M1, M3, M4: Macunköy
M2: Çayyolu
Web sitesiAnkara Metrosu resmî sitesi
Hizmet
İnşaata başlama29 Mart 1993
Hizmete giriş30 Ağustos 1996 (28 yıl önce) (1996-08-30)
İşletmeci(ler)EGO Genel Müdürlüğü
Taşıt sayısıM1, M2, M3, M4: 324 araç
A1: 33 araç
Tren uzunluğuM1, M2, M3, M4: 6 vagon
A1: 3 vagon
Seferİşletmede
A1 (AŞTİ – Dikimevi)
M1 (Kızılay – Batıkent)
M2 (Kızılay – Koru)
M3 (Batıkent – OSB-Törekent)
M4 (Kızılay – Şehitler)
İnşa hâlinde
A1 (Söğütözü – AŞTİ)
İhale aşamasında
A2 (Dikimevi – Natoyolu)
Proje aşamasında
M2ᴀ (Koru – Yaşamkent Merkez)
M2ʙ (Koru – Bağlıca – Devlet Mahallesi)
M4 (Şehitler – Forum)
M5 (Kızılay – Or-An)
M6 (Gar – Esenboğa)
M7 (Gar – Etlik – Ovacık)
Plan aşamasında
A1 (Söğütözü – ODTÜ)
Teknik
Sistem uzunluğuİşletmede: 67,4 km
İnşa hâlinde: 0,78 km
İhale aşamasında: 7,43 km
Proje aşamasında: 78,47 km
Plan aşamasında: y. 5 km
Toplam: 155,08 km
Hat açıklığıStandart (1435 mm)
Elektriklendirme750 V DA üçüncü ray
Ortalama hızA1: 38 km/sa
M1, M2, M3, M4: 40 km/sa
En yüksek hız80 km/sa
Ankara Metrosunun içinde bulunan gösterge ledi örneği
Ankara Metrosu ses anonsu örneği
Metronun hareket edişi
Ankara Metrosu aracının içi

Ankara Metrosu, Türkiye'nin başkenti Ankara'da hizmet veren hafif raylı ve metro sistemidir. EGO Genel Müdürlüğü tarafından işletilmektedir. 1996'da hizmete giren ilk hatla birlikte Ankara Metrosu, İstanbul'dan sonra Türkiye'de hizmete giren ikinci metro sistemi olmuştur. Hem toplam ağ uzunluğu olarak hem de yıllık yolcu sayısı bakımından Türkiye'nin en büyük ikinci metro sistemidir. İlk olarak 30 Ağustos 1996'da A1 (AŞTİ – Dikimevi) Hafif Raylı Sistemi faaliyete geçmiştir. 28 Aralık 1997'de M1 (Kızılay – Batıkent) Metro Hattı, 12 Şubat 2014'te M3 (Batıkent – OSB-Törekent) Metro Hattı, 13 Mart 2014'te M2 (Kızılay – Koru) Metro Hattı, 5 Ocak 2017'de M4 (Atatürk Kültür Merkezi – Şehitler) Metro Hattı ve 12 Nisan 2023'te ise M4 (Kızılay – Atatürk Kültür Merkezi) Metro Hattı hizmete açılmıştır. Sistemde toplam 57 istasyon bulunmaktadır. A1 hattı 8,5 km, M1 hattı 14,6 km, M2 hattı 16,5 km, M3 hattı 15,3 km, M4 hattı ise 12,5 km uzunluğundadır. A1 (AŞTİ – Söğütözü) uzatması inşa hâlindedir. A2 (Dikimevi – Natoyolu) uzatması ihale aşamasındadır. M4 (Şehitler – Forum) uzatmaları ile M2ᴀ (Koru – Yaşamkent), M2ʙ (Koru – Bağlıca) M5 (Kızılay – Or-An), M6 (Gar – Çubuk) ve M7 (Gar – Ovacık (Forum)) hatlarının ise yapımı planlanmaktadır. Ankara Metrosu, hatların geçtiği halleriyle Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Sincan ve Yenimahalle ilçelerinden geçmektedir. Gelecekte Pursaklar, Akyurt ve Çubuk ilçelerinden de geçecektir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara Metrosu, tarihi eskilere dayanan bir düşünce olmasına karşılık ancak 21. yüzyılın başlarında gerçek anlamıyla hayat bulabilmiştir. 30 Ağustos 1996'da hizmete giren Ankaray ile toplu taşımada metronun öncüleri arasındaydı. Ankara'da metro yapılması fikri ilk olarak 1967 tarihinde ortaya atılmıştır.[3] Fakat ciddi olarak metro fikri özellikle otobüslerin ve dolmuşların nüfus artışıyla sekronize edilememesiyle 1973'te dönemin belediye başkanı Ekrem Barlas tarafından düşünülmüştür.[4] 7 Ekim 1969'da ulaşımdaki sıkıntıların giderilmesi için çalışmalar başlatılmıştır[5]

1972 Ulaşım Etüdü

[değiştir | kaynağı değiştir]

7 Ekim 1969'da şehrin o dönemki sorunların çözülmesi amacıyla çalışmalar başlatılmıştır. 1972'de bir etüt projesi yapılmıştır. M1 hattının inşa ve projelerine kadar toplu taşıma konulu Ankara'da yapılan ilk ve tek ciddi çalışma bu olmuştur. EGO Genel Müdürlüğü'nün Fransız Sofretu firmasıyla birlikte gerçekleştirdiği bu etüt kapsamlı bir toplu taşıma ağının yeniden inşasını, modernizasyonunu ve Ankara'da metro kurulmasını içeriyordu. Bu çalışma sonucunda; Kavaklıdere-Dışkapı ve Dikimevi-Beşevler olmak üzere iki aşamadan oluşan toplamda 14 km'lik iki metro hattının inşa edilmesi kararlaştırıldı. Ancak DPT projenin tamamen Fransız teknolojisine bağımlılık yaratacağı olmasından ve finansman sıkıntılarından dolayı projeyi geri çevirdi.[6] Bu etüt projesi, o zaman kadar Ankara için yapılan en detaylı ulaşım projelerinden birisiydi. Daha sonrasında gerek idari sebeplerden gerekse de siyasi sebeplerden dolaylı benzer titizlikte bir ulaşım projesi öne sürülemedi. DPT'nin o dönem ret için sebep sürdüğü yabancı teknolojiye ve yabancı mallarına bağımlılık potansiyeli daha sonra yapılacak olan ulaşım projeleri için bir ders niteliği taşımaktaydı. O zaman belirtilen gerekçelerden sonra yapılan ulaşım projelerinde yerellik ön plana çıkmıştır. Bu çerçevede 1978-1980 yılları arası yapılan çalışmalarda hiçbir yabancı firmanın desteği olmamış; EGO, projelerini yerli firma olan Yapı Merkezi adında bir danışmanlık firmasıyla gerçekleştirmiştir.[6]

1972 tarihindeki etüt çalışmasından sonra benzer bir çalışma yapılmadı. 1978-1980 yılları arasında Yapı Merkezi ile yapılan çalışmalar sonucunda Batıkent - Kızılay arasında 25 km'lik bir metro hattı yapılması planlanmıştır. Planın Ankara kentsel arazi kullanımı ana planı (Nazım Plan) kentsel stratejilerine uygun olmaması, diğer toplu taşıma araçları ile entegre olmaması ve öngörülen ulaşım dinamiklerinin gerçekçi olmaması projenin eleştirilere hedef olmasına sebep olmuştur. Mayıs 1980'de başlanan çalışmalar kısa süre içerisinde merkezi hükûmetçe durdurulmuştur.[7]

İlk metro hattının inşaatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Metronun temelleri 1980 ve 1987 yıllarında atılmıştır.[3] Ancak çalışmalar devam ettirilememiş[3] ve daha sonra yönetimlerin değişmesi bir türlü metro çalışmalarını etüt çalışmalarının ötesine gidilememesine sebep olmuş, inşaat konusunda somut bir adım atılamamıştır. İlk somut adım 6 Şubat 1989'da atılmış ve o tarihte Ankara Büyükşehir Belediyesi, Türk-Kanada ortaklı UTDC-GAMA-Güriş konsorsiyumu arasında proje yapım sözleşmesi imzalanmıştır.[8] O dönemki sözleşme Yap-İşlet-Devret (YİD) modeline göre metronun yapılmasını içeriyordu. Dönemin belediye başkanı Mehmet Altınsoy döneminde ihale edilen metro için Murat Karayalçın döneminde ihale modeli değiştirilerek çalışmalara devam edildi.[9] 13 Mayıs 1991'de Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, EGO ve yükleniciler arasında imzalanan bir mutabakat muhtırasıyla YİD modelinden vazgeçilerek anahtar teslim yöntemine dönüştürüldü ve 29 Mart 1993'te yapım işine başlandı.[10] 28 Aralık 1997'de inşaatın tamamlanmasıyla Ankara'nın ilk metro hattı hizmete girdi.

M2, M3, M4 hatları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Erdoğan ve Rajoy, M3 hattındaki metronun içinde görüştü

Ankara'da ilk metro hattının faaliyete geçmesinden sonra oluşan yeni yerleşim yerlerine ve halihazırda yoğun nüfuslu yerleşim yerlerine metro hatları tasarlanmaya başlandı. Bu kapsamda Keçiören, Çayyolu ve Sincan bölgelerine giden üç ayrı metro hattı projelendirildi. 2001'de Sincan'a gidecek M3 hattının,[11] 2002'de Koru istikametine gidecek M2 hattının[12] ve 2003'te de Keçiören'e gidecek M4 hattının[13] inşaatları başladı. Söz konusu metro hatları inşaatları başladıktan iki yıl içinde tamamlanması öngörülüyordu. Belediyenin metro inşaatları için yeterli ödenek ayırmaması inşaatların durmasına ve senelerce şantiyelerin atıl bir şekilde durmasına sebep oldu. 7 Mayıs 2011'de Ankara Büyükşehir Belediyesi üç metro hattını da Ulaştırma Bakanlığı'na devretti. Ulaştırma Bakanlığı devredilen metro hatlarının inşaatlarını kısa süre içinde ihale yoluyla devam ettirmiştir. Yeniden başlayan metro inşaatlarının bazılarında istasyonlar güncel yerleşim birimlerine göre güncellenmiştir. İhalelerden sonra metro inşaatları bitmiştir. M3 hattı 12 Şubat 2014'te,[11] M2 hattı 13 Mart 2014'te,[14] M4 hattı da 5 Ocak 2017'de işletimlere alınmıştır.[15] Şubat 2019'da EGO Genel Müdürlüğü, M1, M2 ve M3 hatlarında aktarmasız hizmeti sağlamak adına bu üç hattın işletimi birleştirmiştir.[16] 12 Nisan 2023'te ise M4 hattının AKM-Kızılay uzatması hizmete girmiştir.[17]

Altyapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Demiryolu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ankara Raylı Sistemler Ağ Haritası

2024 itibarıyla Ankara Metrosu (Ankaray dahil), 57 istasyon ile hizmet vermektedir. Sistem, Ankara Çevre Yolu'nun dış kısmında yer alan 5 istasyon hariç tamamen Ankara ilinin merkez ilçe sınırlarında yer almaktadır.

Ankara Metrosu, işletmedeki beş hattıyla toplam 67,4 km'lik bir sistem olarak, uzunluk olarak dünyanın en uzun 83. metro sistemidir.[kaynak belirtilmeli] Sistem, 17.965 metresi aç-kapa sistemi, 17.795 metrelik kısımda delme yöntemi tünelden oluşmaktadır. Sistemin tamamı 750 V DA üçüncü ray sistemi ile elektriklendirilmiştir.[18][19][20][21] A1, M1 ve M3 hatlarının bazı kısımları ve istasyonları yer üstünde bulunmaktadır. M2 ve M4 hatlarının tamamı yer altındadır. M1, M2 ve M3 hatları birbirleri ile bağlantılıdır ve trenler M2 Koru istasyonundan M3 OSB-Törekent istasyonuna aktarma yapmadan gitmektedir. Bu şekilde Ankara'nın merkezi içinden geçerek büyük bir ters C harfi çizilmiş olur.[22][23][24][25][26]

Hatlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Adı Açılış tarihi Uzunluk Son istasyonlar İstasyon sayısı Depo Kullanılan tren Araç sayısı Yıllık yolcu sayısı (2023)
Ankaray 30 Ağustos 1996 8,527 kilometre (5,298 mi) AŞTİ ↔ Dikimevi 11 Söğütözü AnsaldoBreda 3 35.125.695[27]
Line M1 28 Aralık 1997 14,661 kilometre (9,110 mi) 15 Temmuz Kızılay Millî İrade ↔ Batıkent 12 Macunköy CSR-MNG 6 50.787.558[27]
Line M2 13 Mart 2014 16,590 kilometre (10,309 mi) 15 Temmuz Kızılay Millî İrade ↔ Koru Çayyolu 35.428.052[27]
Line M3 12 Şubat 2014 15,360 kilometre (9,544 mi) Batıkent ↔ OSB-Törekent Macunköy 23.893.260[27]
Line M4 5 Ocak 2017 12,500 kilometre (7,767 mi) 15 Temmuz Kızılay Millî İrade ↔ Şehitler 13.745.343[27]

Bunların dışında B1, B21 ve Keçiören Teleferiği hatları da şehir içi ulaşıma katkı sağlayan diğer raylı ve kablolu hatlardır.

İstasyonlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Ankara Metrosu istasyonları listesi

Ankara Metrosu'nda kırk iki istasyon bulunmaktadır.[28] 15 Temmuz Kızılay Millî İrade istasyonu, aktif olarak en çok hat geçen istasyondur.

Trenler

[değiştir | kaynağı değiştir]

M1 hattında kullanılan orijinal araçlar Toronto Metrosu'nda kullanılan Bombardier Transportation tarafından üretilen altıncı nesil H-serisi trenlerin modifiyeli haliydi. Bu trenlerden toplam 108 vagon vardı ve genellikle M1 hattında altılı set halinde 18 tren olarak kullanıldı. Vagonların koltukları sert plastikten imal edilmiştir ve hepsi uzunlamasına vagonlara monte edilmiştir. Sandalyelerin hiçbiri gidiş güzergahlarının önüne ya da arkasına bakacak şekilde monte edilmemiştir ve araçların en ön ve en arkalarında koltuk bulunmamaktaydı.

2012 yılında hem M1 hattındaki trenleri yenileme amacıyla hem de yeni açılan M2, M3 ve M4 hatlarında kullanılmak üzere Çinli CRRC CSR-MNG firmasına 324 araçlık sipariş vermiştir.[29] Günümüzde metro hatlarında kullanılan bu siparişler altılı set halinde 54 tren olarak söz konusu dört hatta hizmet vermektedir. 2019'da M1, M2 ve M3 hatlarının işletmesi birleştirilmiştir.[30]

2019'a kadar kullanılan altıncı nesil Bombardier H-serisi trenler eski model oluşu ve çağın teknolojisinden geri kalması nedeniyle seferden çekilmiştir. 8 Mart 2022'de yenilenme çalışmaları tamamlanan trenlerden biri işletmesi birleştirilen M1, M2, M3 hatlarında yolcu taşıyarak bir haftalığına test edilmiştir. 23 Nisan 2022'de grafitilerle süslenerek, tek günlüğüne yeniden sefere yapan tren, 19 Nisan 2023'te yine tek seferlik olarak M1 hattında Macunköy ile Kızılay istasyonları arasına sefere yapmıştır. 29 Ekim 2023'te ise tüm hatta sefer yapmaya başlamıştır.

Tren stok kodları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara Metrosu ve Ankaray birbirinden farklı sistemler olduğundan dolayı iki sistemin kendine özel numaralandırmaları bulunmaktadır.

Her araçta dört haneli kod ile beraber her üçlü araç setinin birleşmesi ile birleşik kod bulunmaktadır. Her dört haneli kodun ilk hanesi üçlü araç setinin kaçıncı aracı olduğunu, kalan son üç hane ise üçlü araç grubunun numarasını belirtir. Örnek olarak 1022 numaralı araçta, ilk hane olan 1 numarası üçlü gruptaki aracın numarasını, son üç hane olan 022 ise üçlü grubun numarasını belirtir. İlk hane araç grupları üçlü olduğundan 1 ila 3 arasında sayı alırken kalan 3 hane toplam araç sayısına göre artarak gitmektedir. İlk hanesi 1 ve 3 olan araçlar motoru bulunan ve kontrol paneli içeren ön veya arka araç olup 2 olan araç ise ara vagon olup motor ve kontrol kabini içermeyen vagondur. Bombardier araçlar 001 ile 036 grup numaraları ile numaralandırılmış olup CSR-MNG araçları 037-144 arası numaralandırılmıştır.

Stok kodunu bulma
[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir aracın numarası:

  • Dışarıdan:
    • Bombardier: 1 veya 3 ile başlayan araçların kontrol panelinin bulunduğu yönde bulunan ilk pencerenin yanında, 2 ile başlayan araçta ise aracın 1 numara ile başlayan araca başlanan ucunda, yine ilk pencerenin yanında bulunur.
    • CSR: 1 veya 3 ile başlayan araçların kontrol panelinin bulunduğu ucunda, ilk yolcu kapısı ile ön panel kapısı arasında ve trenin ön camın iki yanında, 2 ile başlayan araçta ise aracın 1 numara ile başlayan araca bağlanan ucunda üst köşesinde bulunur.
  • İçeriden:
    • Bombardier & CSR: Trenin en sol üst köşesinde ve kapıların yanlarında Başkent iletişim çıkartmasında bulunur.
  • Kontrol Panelinde: Bombardier trenlerde dışarı bakan sayaçta iki haneli ve sayacın yanındaki panelde 4 haneli, CSR araçlarda ise yine panelin sol üst köşesinde 4 haneli olarak bulunmaktadır.

Bombardier

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 1026 numaralı aracın kodu, trenin ilk penceresinin yanında
    1026 numaralı aracın kodu, trenin ilk penceresinin yanında
  • 3026 numaralı aracın kodu, trenin en sol üst köşesinde
    3026 numaralı aracın kodu, trenin en sol üst köşesinde
  • 3026 numaralı aracın kodu, sayaçların yanındaki panelde
    3026 numaralı aracın kodu, sayaçların yanındaki panelde
  • 3026 numaralı aracın kodu, sayaçlarda 2 haneli şekilde ve Ankaray'da da aynı sistem kullanılmakta
    3026 numaralı aracın kodu, sayaçlarda 2 haneli şekilde ve Ankaray'da da aynı sistem kullanılmakta

CSR

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 1039 numaralı aracın kodu ilk kapının hemen yanında
    1039 numaralı aracın kodu ilk kapının hemen yanında
  • 2039 numaralı aracın kodu 1039 numaralı aracın bağlantı noktası tarafında, üst köşede
    2039 numaralı aracın kodu 1039 numaralı aracın bağlantı noktası tarafında, üst köşede
  • 3039 numaralı aracın kodu, trenin en sol üst köşesinde
    3039 numaralı aracın kodu, trenin en sol üst köşesinde
  • 1059 numaralı aracın kodu, trenin ön tarafında
    1059 numaralı aracın kodu, trenin ön tarafında
  • 3061 numaralı aracın kodu, trenin kapısının hemen yanındaki çıkartmada
    3061 numaralı aracın kodu, trenin kapısının hemen yanındaki çıkartmada
  • 1131 numaralı aracın kodu, kontrol panelinin sol üst köşesinde
    1131 numaralı aracın kodu, kontrol panelinin sol üst köşesinde

Depolar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara Metrosu sistemi için şu anda iki tane depo sahası bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi Macunköy istasyonuna yakın 144 araç kapasiteli saha iken diğeri de Koru istasyonu yakınında 135 araç kapasiteli depodur.[31] Yapılması planlanan hatlarla birlikte Etlik Şehir Hastanesi yakınına bir adet depo sahasının daha yapımı planlanmaktadır. Ankaray araçlarının deposu ise Söğütözü'nde bulunur.[32]

Sinyalizasyon sistemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara Metrosu'nda sinyalizasyon sistemi olarak İletişim Tabanlı Tren Kontrol sistemini kullanmaktadır. Sinyaller belirli kurallara göre yanmaktadır. Diğer metro sistemlerinden farklı olarak yeşil sinyal yarı-otomatik seferlerde kullanılmaz. Sistemin çalışma mantığı basitçe kırmızı-yeşil sinyal sistemine benzemektedir ancak bu duruma ek olarak GoA2 Yarı Otomatik Tren İşletim Sistemi, bu yeşil sinyal aralığının kontrolünü alıp sinyali yanıp sönen sarı sinyale dönüştürmektedir. Güvenlik sebebiyle sistem, sadece bir sonraki sinyal aralığını tarar ve bu sebepten dolayı eğer birden fazla sinyal aralığı boş olduğunda yeşil ışığın yanması gerekirken sadece tek bir aralıkta yeşil veya sarı ışık yanar. Sinyalin yeşil veya sarı yanması basit iki koşulun aynı anda sağlanması gerekmektedir: İstasyona yaklaşan bir trenin olması veya istasyonda zaten bir trenin bulunması ve bir sonraki sinyal lambasına kadar hattın boş olması. Ayrıca sarı yanması için ek koşul, trenin yarı-otomatik modda olması. Sarı ışık aynı zamanda sadece ileri (daire) sinyallerde yanmakta olup ters yöndeki oluşabilecek tren akışını engellemek üzerine ayarlanmıştır. Eğer ilk iki koşul aynı anda sağlanmaz ise (yarı-otomatik kontrol dışındaki koşullar hariç) sinyal kırmızı yanmaktadır ve trenin otomatik olarak hareketi engellenir. Eğer tren elle kırmızı sinyalden ileri götürülür ise acil durum frenlerini devreye geçirir ve trenin kırmızı sinyalden sonra ilerleyişi tamamen engellenir. Yeşil ışık ayrıca eğer son istasyonlarda metro istasyondan çıkarken ray değişimi yapılacak ise yanıp sönen yeşil sinyal yanabilmektedir (otomasyon durumunda yeşil yerine sarı sinyal yanabilir). Bunun sebebi ise ray değişiminin otomatik sistem tarafından yapılıp, rayların trenin geçişi için hazırlanıp kilitlenmesidir. İstisnai durumlar: Manuel moddaki hizmet dışı bir tren, kontrol merkezi tarafından yakılan yeşil sinyalle, otomatik modda hizmet dışı bir tren ise yanıp sönen sarı sinyalle önündeki hat doluyken bu dolu hatta geçebilir.

Sinyal Anlamı
Tren otomatik modda ileri devam edilebilir veya ray değiştirebilir.
Tren ileri devam edemez.
Tren manuel modda ileri devam edebilir.
Tren manuel modda ray değiştirilebilir.

Sinyal fotoğrafları

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Bilkent istasyonunda bulunan kırmızı sinyal
    Bilkent istasyonunda bulunan kırmızı sinyal
  • Akköprü istasyonundaki yanıp sönen sarı Metro sinyali
    Akköprü istasyonundaki yanıp sönen sarı Metro sinyali
  • Batıkent istasyonundaki normal yeşil Metro sinyali
    Batıkent istasyonundaki normal yeşil Metro sinyali
  • Sinyaller aynı zamanda yön göstermektedir. Daire sinyaller ileri yönü, kare sinyaller ters yönü gösterir
    Sinyaller aynı zamanda yön göstermektedir. Daire sinyaller ileri yönü, kare sinyaller ters yönü gösterir

Genişletme projeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnşa halindeki genişletmeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Planlanan genişletmeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

M2 hattı uzatmaları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: M2 (Ankara Metrosu)

Ankara Büyükşehir Belediyesi, 8 Haziran 2022'de M2 (Kızılay - Koru) Metro Hattı'nın uzatılması için "Uygulamaya Esas Kesin Proje Hizmeti Alımı" ihalesine çıktı. Teknik şartnamede yer alan bilgilere göre projelendirilen hattın 7,72 km uzunluğunda olması planlanmaktadır.[33] 29 Eylül 2022'de EGO Genel Müdürlüğü ile ARUP Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş. arasında "Uygulamaya Esas Kesin Proje Hizmetleri Danışmanlık Hizmeti" alımı sözleşmesi imzalanmıştır.[34] Sözleşme bedeli 11.200.000 TL'dir.[35]

Uzun vadede Bağlıca kolunun Devlet Mahallesi istasyonuna bağlanmasıyla M2 ve M3 hatlarının birleşmesi ve tüm hattın kapalı bir çember haline getirilmesi planlanmaktadır. Bu uzatmanın projesi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından hazırlanmakta, hattın 5 istasyonlu ve yaklaşık 12,5 km uzunlukta olması planlanmaktadır. Hattın, Eryaman YHT istasyonunda Başkentray'a aktarma imkanı da bulunacaktır.[36]

M4 hattı uzatması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: M4 (Ankara Metrosu)

Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 9 Haziran 2022'de proje ihalesine çıktığı uzatma, hattın son istasyonu olan Şehitler'den başlayarak hattı Forum'a kadar 5,5 km boyunca uzatacaktır.[37] Bu uzatmanın projesi için 10.900.000 TL'lik sözleşme 29 Eylül 2022'de ARUP Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş. ile imzalanmıştır.[38]

M5 hattı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: M5 (Ankara Metrosu)

Ankara Büyükşehir Belediyesi, 10 Haziran 2022'de M5 (Kızılay – Or-An) Metro Hattı için proje ihalesine çıktı. 29 Eylül 2022'de TÜMAŞ ile 30.800.000 TL bedelle proje sözleşme imzalanarak proje hazırlama çalışmalarına başlanmıştır.[39][40] İlk etapta yaklaşık 15,25 km uzunluğundaki bu hat 12 istasyona sahip olacaktır.[41] Hat hizmete alındığı zaman M4 hattı ile entegre, aktarmasız bir servis sağlayacaktır. Daha sonraki etapta İlkbahar Mahallesi istikametine uzatılacaktır. Hattın projesi ile ilgili ÇED raporu Şubat 2023'te yayınlanmıştır.[42]

M6 hattı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: M6 (Ankara Metrosu)

Gar – Kuyubaşı – Esenboğa Havalimanı – Yıldırım Beyazıt Üniversitesi arasında yapılması planlanan M6 hattının yapımı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından gerçekleştirilecektir.[43] Toplam uzunluğu 27 km olup 17 istasyona sahip olacak olan hat,[44] GoA4 Sürücüsüz Tren İşletim Sistemi ve 120 km/h işletme hızına sahip olarak planlanmıştır. Günlük 700 bin yolcu taşıma kapasitesiyle dizayn edilen hatta çalışması için 102 adet sürücüsüz tren aracının alınması ve 17 adet 6 vagonlu set olarak kullanılması düşünülmüştür. Esenboğa Raylı Sistem Bağlantısı etüt, proje ve mühendislik hizmetleri Kuyubaşı – Esenboğa Havalimanı – Yıldırım Beyazıt Üniversitesi olmak üzere etüt proje çalışmaları 2016 yılında tamamlanmıştır ve ihale hazırlık çalışmaları devam etmektedir. Hattın diğer etaplarının etüt ve proje çalışmaları devam etmektedir. Hat; Gar – Kuyubaşı, Kuyubaşı – Esenboğa Havalimanı – Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ve Yıldırım Beyazıt Üniversitesi – Çubuk olmak üzere üç etaptan oluşacaktır.

M7 hattı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: M7 (Ankara Metrosu)

Halk arasında Etlik metrosu olarak da anılan, hattın projesini hazırlayıp etütlerini yapan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından güzergâhı Gar – Forum olarak planlanan metro hattıdır.[45] Hat, yaklaşık 12 km uzunluğundadır ve 8 istasyondan oluşmaktadır. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bu hattın M6 hattına entegre olarak bu güzergahta aktarmasız ulaşım sağlanacağını belirtmiştir.[46]

Diğer çalışmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Park Et Devam Et uygulaması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Macunköy İstasyonunda bulunan Park Et Devam Et uygulaması

Ankara Büyükşehir Belediyesi 12 Şubat 2021 tarihinden itibaren Park Et Devam Et (P+R) sistemini metro sistemine dahil etmiştir.[47] Metro kullanımını artırmak ve şehir içine yönelik araç trafiğini azaltma amaçlı bu sistem 21 Ekim 2022 itibarıyla M2 hattındaki Millî Kütüphane ve M1 hattındaki Macunköy istasyonlarında yer almaktadır.[48]

Peron ayırıcı kapı sistemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Peron ayırıcı kapılar için istasyonlara yerleştirilen kılavuz

EGO Genel Müdürlüğü, 2019 yılı ortasında işletmesi birleştirilen M1, M2 ve M3 hatlarının OSB-Törekent istasyonunda peron ayırıcı kapı sisteminin kullanılmasıyla ilgili AR-GE ve test çalışmalarına başladı. Bu çalışmalar başarıyla sonuçlanırsa hattın en yoğun kullanılan istasyonu olan Kızılay istasyonundan başlayarak peron ayırıcı kapı sistemi tüm istasyonlara kurulmaya başlanacaktır.

EGO, yaptığı açıklamada bu sistemlerin normalde sadece sürücüsüz metrolarda zorunlu olarak kullanıldığını ve hat ilk inşa edilirken sinyalizasyon sistemiyle uyumlu inşa edilmesi gerektiğini belirtmektedir. Aynı zamanda Ankara Metrosu'nda sürücüsüz bir hat bulunmadığını fakat M1, M2, M3 ve M4 hatlarının bilgisayar destekli sinyalizasyona sahip hatlar olduğunu, sistemin sonradan eklenmesi halinde tehlike yaratma riskini ortadan kaldırmak için kapsamlı test ve çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu da aktarmaktadır.[49] Ancak peron ayrıcı kapılar, 2024'ün ilk yarısında sökülmüştür.

Yolculuk

[değiştir | kaynağı değiştir]

Biletlendirme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin 2014'te kullanıma sunduğu AnkaraKart, toplu taşıma araçlarında kullanılan, ön ödemeli akıllı manyetik karttır. AnkaraKart, metro dışında Başkentray'da ve Ankara-Polatlı Bölgesel Treni'nde, EGO otobüslerinde, özel halk otobüslerinde, teleferikte ve merkezden çevre ilçelere giden diğer toplu taşıma araçlarında da kullanılabilir ve bu toplu taşıma sistemleri arasında aktarma yapılabilir.

Ocak 2019'dan itibaren AnkaraKart'ın yanı sıra temassız kredi ya da banka kartlarıyla ve Eylül 2019'da da NFC özelliğine sahip telefonlarla AnkaraKart uygulaması ile toplu taşıma mümkün olmuştur.[50]

AnkaraKart üç kategoriye ayrılmaktadır: Tam, İndirimli, Serbest. Öğretmenler, öğrenciler ve 62-65 yaş arası yaşlılar sahip oldukları indirimli AnkaraKart ile toplu taşımayı indirimli kullanabilmektedirler. 65 yaş üstü yaşlılar, engelliler, engelli refakatçileri, gaziler ve şehit/gazi yakınları, bazı emniyet görevlileri, zabıtalar, TÜİK çalışanları ve basın mensupları serbest AnkaraKart kullanabilmektedirler. 26 yaşını doldurana yaşına kadar öğrenciler, aylık abonman kullanabilmektedirler. AnkaraKart'ın dışında kullan-at tipli kağıt bilet de mevcuttur. Bu biletler kağıt malzemeden olup, ücret tarifesi normal AnkaraKart'tan pahalıdır.

İndirimli veya ücretsiz AnkaraKart sahipleri yılda bir defaya mahsus olmak üzere kartlarının vizelerini yeniletmelidirler. Böylece indirimli veya ücretsiz taşıma kullanma hakları sona eren yolcuların indirimli kart kullanmaya devam etmesi önlenir. Vize yeniletmeyen yolcular bu işlemi gerçekleştirene kadar tam bilet fiyatı üzerinden ücretlendirilirler. Öğrenciler vize yenileme işlemini AnkaraKart İşlem Merkezleri'nden veya Smart Banko ve Mini Banko isimleriyle anılan kiosk cihazlarından ücretsiz bir şekilde gerçekleştirebilirler. Öğretmenler, 62-65 yaş arası yaşlılar ve TÜİK çalışanları vize yenileme işlemini, ücreti karşılığında AnkaraKart İşlem Merkezlerinde yaptırırlar. Güncel vize ve kart ücretlerine AnkaraKart resmi sitesinden ulaşılabilir.[51] Usulsüz kart kullanımının tespiti halinde yolcuya 200 tam bilet parası ceza kesilmektedir.

11 Nisan 2022 tarihinden itibaren EGO tarafından pik saatlerdeki kalabalığı daha erken saatlere yaymak amacıyla toplu ulaşımda "pik saat" tarifesi uygulanmaya başlanmıştır. Bu tarife kapsamında sabah saat 06.00 ile 06.45 arası seferlerde tam bilet fiyatı üzerinden indirim yapılmaktadır.[52]

İşletme programı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Metroda gece hizmet bulunmamaktadır. Günün ilk seferi saat 06.00'da, son seferi de saat 01.00'da yapılır. Gece genellikle hatların bakımı yapılır. Bu zaman dilimlerinde güzergâhlarda gece otobüsleri ile hizmet verilir. Metroda herhangi bir tatilden dolayı sefer yapılmaması durumu yoktur. Herhangi bir tatil günü metro kullanılabilir. Bayram günleri metro ücretsiz kullanılabilir.

Ağ haritası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Harita


Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "2023 EGO faaliyet raporu" (PDF). 16 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ "2023 EGO faaliyet raporu" (PDF). 16 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ a b c Cimri, Mert; Sağnak, Dora; Yılmaz, Tolga; Argüç, Hüseyin Samet; Karaefe, Nihan (2020). "Ankara Metrosu tarihçesi". 
  4. ^ "Türkiye Raylı Sistemleri Yeniden Keşfediyor Murat Karayalçın'la Ankara Metrosu Üzerine Söyleşi" (PDF). İnşaat Mühendisleri Odası. Temmuz 1996. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2021. 
  5. ^ "Türkiye Raylı Sistemleri Yeniden Keşfediyor Murat Karayalçın'la Ankara Metrosu Üzerine Söyleşi" (PDF). İnşaat Mühendisleri Odası. Temmuz 1996. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2021. 
  6. ^ a b Mutlu Türkmen, KENT İÇİ TOPLU TAŞIMADA RAYLI SİSTEMLERİN YERİ VE ANKARA METROSU İLE ANKARAY ÖRNEKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ (THE IMPORTANCE OF RAIL TRANSIT IN URBAN MASS TRANSPORTATION AND EVALUATION OF ANKARA METROSU AND ANKARAY SAMPLES), Ağustos 2001
  7. ^ "Ankara'da Raylı Ulaşım". Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2003. 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  8. ^ "Ankara metro sözleşmesi". Milliyet Gazetesi. 6 Şubat 1989. 19 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2021. 
  9. ^ Şehriban OĞHAN, Hülya GÜZEL (9 Ocak 1998). "Başkent'te metrolu günler". Hürriyet Gazetesi. 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  10. ^ "Ankara Metrosu 20 Yaşında". Haber Ankara. 29 Aralık 2017. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. [ölü/kırık bağlantı]
  11. ^ a b "(M3) Batıkent - Sincan Metrosu". EGO Genel Müdürlüğü. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  12. ^ "AŞTİ-Çayyolu metro yapıımına başlanıyor". 19 Eylül 2002. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  13. ^ "Gökçek'in 'ustalık eseri' Keçiören metrosunda 13 yıl sonra test sürüşü!". 31 Ağustos 2016. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  14. ^ "(M2) KIZILAY - ÇAYYOLU METROSU". EGO Genel Müdürlüğü. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  15. ^ "(M4) KEÇİÖREN - ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ - KIZILAY METROSU". EGO Genel Müdürlüğü. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2021. 
  16. ^ Özen, Levent (19 Şubat 2019). "Ankara'da İki Ayrı Metro Hattı Birleşti". RayHaber | RaillyNews. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  17. ^ leventelmastas (12 Nisan 2023). "AKM Gar Kızılay Metro Hattı Bugün Açılıyor! Keçiören'den Kızılay'a Aktarmasız Ulaşım Başlıyor". RayHaber | RaillyNews. 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023. 
  18. ^ "M1 Metrosu Teknik Özellikleri". EGO Genel Müdürlüğü. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 
  19. ^ "M2 Metrosu Teknik Özellikleri". EGO Genel Müdürlüğü. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 
  20. ^ "M3 Metrosu Teknik Özellikleri". EGO Genel Müdürlüğü. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 
  21. ^ "M4 Metrosu Teknik Özellikleri". EGO Genel Müdürlüğü. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 
  22. ^ "(A1) Ankaray (AŞTİ – Dikimevi)". EGO Genel Müdürlüğü. 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  23. ^ "(M1) Batıkent – Kızılay Metrosu". EGO Genel Müdürlüğü. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  24. ^ "(M2) Kızılay – Çayyolu Metrosu". EGO Genel Müdürlüğü. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  25. ^ "(M3) Batıkent – Sincan Metrosu". EGO Genel Müdürlüğü. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  26. ^ "(M4) Keçiören – Atatürk Kültür Merkezi – Kızılay Metrosu". EGO. 2 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024. 
  27. ^ a b c d e "2023 EGO faaliyet raporu" (PDF). 16 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  28. ^ "GENERAL DIRECTORATE of EGO - THE SUBWAY SYSTEMS - OPERATED RAIL SYSTEM LINES". General Directorate of EGO. 29 Ağustos 2012. 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2014. 
  29. ^ "Ankara opens metro Line M4". Inernational Railway Journal. 5 Ocak 2017. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2020. 
  30. ^ "Aktarmasız metro seferleri başladı". Hürriyet. 17 Şubat 2019. 17 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  31. ^ "Genel Tanıtım". Ankara Metrosu. 14 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 
  32. ^ "ANKARAY". EGO Genel Müdürlüğü. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022. 
  33. ^ "İhale Detayı". web.archive.org. 26 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  34. ^ "ANKARA'DA YAPILACAK 3 YENİ METRO HATTININ PROJELERİ İÇİN İMZALAR ATILDI". Ankara Büyükşehir Belediyesi. 7 Ekim 2022. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022. 
  35. ^ "İhale Arama". 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022. 
  36. ^ "Cumhurbaşkanlığı 2020 Yılı Yatırım Programı, Sayfa 99" (PDF). 7 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023. 
  37. ^ "İhale Detayı". web.archive.org. 26 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  38. ^ "3. yılımızda 4 yeni metro hattı için harekete geçiyoruz". Twitter. 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022. 
  39. ^ "3. yılımızda 4 yeni metro hattı için harekete geçiyoruz". Twitter. 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  40. ^ Özdemir, Mahmut. "ANKARA'DA YAPILACAK 3 YENİ METRO HATTININ PROJELERİ İÇİN İMZALAR ATILDI". www.ankara.bel.tr. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  41. ^ "İhale Detayı". web.archive.org. 26 Haziran 2022. 26 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2022. 
  42. ^ "EKOTEK ÇEV.DAN. ARAŞ. GELİŞ. İNŞ.MAK.MÜH. TUR. LTD. ŞTİ". [ölü/kırık bağlantı]
  43. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2015. 
  44. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2016. 
  45. ^ "Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Ankara iline 2019-2023 arası yapılacak yatırımların tanıtım dosyası, Sayfa 52" (PDF). 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  46. ^ "Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı; Ulaşımda ve İletişimde 2003-2019, 06 Ankara; Sayfa 52" (PDF). 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  47. ^ "Başkent Ulaşımında Yeni Dönem: "Park Et Devam Et"". EGO Genel Müdürlüğü. 11 Şubat 2021. 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 
  48. ^ "MACUNKÖY METRO İSTASYONU'NDA 'PARK ET DEVAM ET' DÖNEMİ BAŞLADI". EGO Genel Müdürlüğü. 21 Ekim 2022. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022. 
  49. ^ "METROLARDA PERON İLE TREN HATTINI AYIRMADA KULLANILAN "PERON AYIRICI KAPI SİSTEMİNİN" YAPILMASI HAKKINDA BASIN AÇIKLAMASI". EGO Genel Müdürlüğü. 23 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2023. 
  50. ^ "Başkentte Mobil Bilet: Cep Bilet Dönemi Başladı". EGO Genel Müdürlüğü. 4 Eylül 2019. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 
  51. ^ "AnkaraKart Tarifeler | Ankarakart". www.ankarakart.com.tr. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022. 
  52. ^ mahmut.ozdemir@ankara.bel.tr, Mahmut ÖZDEMİR-. "ABB'DEN İLK PİK SAAT UYGULAMASI". www.ankara.bel.tr. 10 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Ankara Metrosu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ankara_Metrosu&oldid=34163060" sayfasından alınmıştır