Teksas

Başlığın diğer anlamları için Teksas (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Teksas
Eyalet
Bayrak Mühür
Ülke	Amerika Birleşik Devletleri
Başkent	Austin
En büyük şehir	Houston
İdare
• Vali	Greg Abbott (R)
• Vali vekili	Dan Patrick (R)
• Üst meclis	Texas Senatosu
• Alt meclis	Texas Temsilciler Meclisi
• Senatörler	John Cornyn (R) Ted Cruz (R)
Yüzölçümü
• Toplam	695,662 km²
• Kara	676,587 km² (261,231 mil²)
• Su	19,075 km² (7,364 mil²)
Rakım	520 m
En yüksek nokta	2,667,4 m (8.751,3 ft)
En alçak nokta	0 m (0 ft)
Nüfus  (2020)
• Toplam	29.183,290
• Yoğunluk	42,9/km²
Zaman dilimi	UTC-06.00
• Yaz (YSU)	UTC-05.00
ISO 3166 kodu	US-TX
Resmî site texas.gov

Teksas (İngilizce: Texas), Amerika Birleşik Devletleri'nde en kalabalık ikinci (Kaliforniya'dan sonra) ve en geniş ikinci eyalet. Coğrafi olarak ülkenin merkezi güneyinde yer alır. Teksas güneyde Meksika'nın Chihuahua, Coahuila, Nuevo León, ve Tamaulipas eyaletleri ile uluslararası sınır; batıda New Mexico, kuzeyde Oklahoma, kuzeydoğuda Arkansas ve doğuda Louisiana eyaletleri ile sınır oluşturur. Teksas 268.820 milkare (696.200 km²) alana ve sürekli artan 26.4 milyon (Haziran 2013) nüfusa sahiptir.

Houston Teksas'ın en büyük ABD'nin dördüncü en büyük şehri, San Antonio ise eyaletin en büyük ikinci ve Birleşik Devletler'in en büyük yedinci şehri. Dallas-Fort Worth ve Greater Houston sırasıyla en büyük dördüncü ve beşinci ABD metropolitan bölgesi. Diğer büyük şehirler El Paso ve eyalet başkenti Austin'dir. Teksas'a eskiden bağımsız bir cumhuriyet olduğunu belirtmesi ve Meksika'dan bağımsızlığın alınma mücadelesini hatırlatması amacıyla yalnız yıldız eyaleti anlamına gelen "Lone Star State" lakabı takılmıştır. "Yalnız Yıldız" bugün Teksas eyalet bayrağında ve Teksas eyalet mühründe bulunur. Eyalet adı olan Teksas (Texas) adının kökeni, Caddo dilinde arkadaşlar anlamına gelen "Tejas" kelimesinde gelir.

İklim

Kıyılarda ve doğuda sıcak ve nemli alttropikal, iç kesimlerde özellikle Panhandle'de kuru ve en düşük sıcaklık ile en yüksek sıcaklık dereceleri arasında fark büyük olan kara iklimi egemendir. Yüz ölçümünün genişliği ve iklimin çeşitliliği, topraklarının ancak %20 kadarının ekildiği halde çeşitli bir tarımsal üretime olanak vermektedir.

Ekonomi

Teksas dünyanın en zengin yerlerinden biridir. Yalnız Amerika Birleşik Devletleri'nde değil bütün dünyada yeraltı ve yerüstü zenginlikleriyle önemli bir yer tutar. Ilımlı bir bölgede bulunan geniş topraklarında tarımın birçok türü, hayvancılık yapılır. Ayrıca dünyanın en zengin petrol yataklarının bir kısmı da buradadır. Yalnız petrol ele alındığında yıllık kazancı milyar dolarları bulur. Teksas petrol üretim patlaması ile başlayan üretim artışı sayesinde bugün Amerika Birleşik Devletleri'nin petrol ihtiyacının %40 kadarı Teksas'tan sağlanır. Tarımda Amerika Birleşik Devletleri içinde liderdir. Hayvancılıkta da lider konumundadır. Texas ayda 982,4 milyon dolarla Amerika Birleşik Devletleri'nde Kaliforniya'dan sonra en büyük ticareti gerçekleştirir.

Tarih

Ana maddeler: Teksas Devrimi ve Teksas-Kızılderili savaşları

Teksas'a ilk defa 1528'de İspanyol gemici Cabeza Da Vaca ile gelenler ayak basmıştır. O günden sonra sırasıyla Fransa, İspanya, Meksika'nın eline geçti. 1836'da bağımsız bir cumhuriyet oldu. 1845'te Amerika Birleşik Devletleri'ne katıldı. O sıralarda Teksas'ta birkaç küçük şehir ve hayvan beslenen büyük çiftliklerden başka bir şey yoktu. Gerek hayvancılık, gerek tarım, gerekse petrol'ün bulunması XX. yüzyıl içinde Teksas'ın gelişmesinde en önemli etkenlerdi. Teksas eyaletinin diğer eyaletlere nazaran ayrıcalıklı olduğu söylenebilir. Halk oylaması sonucu gerekli çoğunluğa ulaştığı takdirde Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrılma hakkı vardır.

Siyaset

Ana madde: Teksas'ta siyaset

Teksas'taki şehirler

Teksas'taki Şehirler

Teksas'ta 254 şehir vardır. En önemli 7 şehri Houston, San Antonio, Dallas, Austin, Fort Worth, Lubbock ve El Paso'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük 20 şehri arasında buradaki birçok şehir bulunmaktadır.

Teksas'taki şehirlerde	ABD'deki şehirlerde	Şehir	Nüfus	Yüz ölçümü	Teksas'taki Konumu
1.	4.	Houston	2.016.582	601,7	Güneydoğu Teksas
2.	7.	San Antonio	1.256.509	412,1	Güney Teksas
3.	9.	Dallas	1.213.825	385,0	Kuzey Teksas
4.	16.	Austin	690.252	258,4	Orta Teksas
5.	19.	Fort Worth	624.067	298,9	Kuzey Teksas
6.	21.	El Paso	598.590	250,5	Batı Teksas

Nüfus ve etnik yapı

Daha fazla bilgi: Teksas Kızılderilileri

Teksas eyaletinin nüfusu 23,5 milyon kişidir. Halkın (%83)'ü beyazdır. Geri kalan (%17) ise siyahidir. Etnik köken olarak ;

Meksikalı (%25,3), Alman (%10,9), Afrikalı ve yerliler (%10,5), İngilizler (%7,2), ve İskoçlar ile İrlandalılar (%7,2) ve geri kalanlar oluşturur.

Dil

Teksas'ta en çok konuşulan dil İngilizce'dir. İngilizce'den sonra İspanyolca konuşulur ve İspanyolca'yı Fransızca izler. Türkçe, Almanca, Lehçe, Çekçe, Korece, Vietnamca, Ermenice, ve Urduca konuşan küçük gruplar vardır. Ayrıca Amerikan yerlileri kendilerine özgü bazı diller konuşurlar.

Eğitim

Rice Üniversitesi

Houston

San Antonio

Austin

Teksas'ta yüksek kalitede eğitim veren birçok üniversite ve kolej vardır.

College Station'taki Teksas A&M Üniversitesi, Austin'deki Texas Üniversitesi, Houston Üniversitesi, Lubbock'taki Teksas Tech Üniversitesi, Dallas'taki UTD (UT Dallas) Üniversitesi gibi uluslararası üniversitelerle birlikte daha küçük dereceli üniversiteler de vardır örneğin; Denton'daki Kuzey Texas Üniversitesi, Houstan'daki Rice Üniversitesi, San Antonio'daki Trinity Üniversitesi gibi 100'ün üzerinde üniversite bulunur.