Konstantinopolis: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
Değişiklik özeti yok |
kDeğişiklik özeti yok |
||
| 32. satır: | 32. satır: | ||
=== Konstantinopolis Öncesi (M.Ö 667-M.S. 330) === |
=== Konstantinopolis Öncesi (M.Ö 667-M.S. 330) === |
||
{{Bakınız|Byzantion|Antik Yunanistan}} |
{{Bakınız|Byzantion|Antik Yunanistan|Roma İmparatorluğu}} |
||
==== Byzantion ve Bizans Dönemi (M.Ö 667-M.S. 330) ==== |
==== Byzantion ve Bizans Dönemi (M.Ö 667-M.S. 330) ==== |
||
Sayfanın 19.15, 8 Ağustos 2007 tarihindeki hâli
Konstantinopolis, İstanbul'un eski adıdır.
İstanbul şehrinin 330'da Roma İmparatorluğu'nun başkenti olmasından, 1453'te Osmanlılarca alınıncaya kadar olan dönemdeki resmi adıdır.
Şehir stratejik konumundan ötürü önce Roma İmparatorluğu'nun, daha sonra Bizans İmparatorluğu ve Latin İmparatorluğu'nun, son olarak da Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olmuştur. Romalılar ve Bizanslılarca başkentleri Konstantinopolis, Osmanlılarca başkentleri Stambul, İslambol, Konstantiniyye, Dersaadet v.b. anılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nce şehir 1930 yılından beri resmi olarak İstanbul diye adlandırılmaktadır.
Anlam
İstanbul şehri, Bizans döneminde kullanılan adıyla Konstantinopolis; 1453'te Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet'in fethinden sonra Konstantiniyye, İstanbul, Dersaadet, İslambol gibi değişik adlarla anılmıştır.
Konstantiniyye, İstanbul'un Osmanlıcadaki karşılığıdır. Şehrin 1453'ten 1923'e kadar olan dönemde Osmanlılarca en çok kullanılan resmi adıdır.
İslambol adı, fetihten sonra yapılan bir yakıştırma olarak literatüre geçse de Osman Bey zamanında yazıldığı sanılan bazı dörtlüklerde İslambol adına rastlanır.
Kentin şimdiki adı olan İstanbul'un Konstantinopolis'ten türediği ya da Yunanca "εις τήν Πόλι(ν)" (/is tin boli/) yani "şehir'e" ve "şehir'de" kullanımının Türkçeleştirilmesiyle oluştuğu kabul görür.
Tarih
Konstantinopolis Öncesi (M.Ö 667-M.S. 330)
Byzantion ve Bizans Dönemi (M.Ö 667-M.S. 330)
M.Ö. 667 yılında Antik Yunanistan'dan gelen Megaralı kolonistler bugünkü tarihi yarımadanın en doğusuna Byzantion (Yun.: Βυζάντιον) adlı şehir devletini kurdular. Byzantion, M.Ö. 196'da Romalılar tarafından işgal edilinceye kadar şehir devleti özelliğini korumuştur. Bu antik Yunan şehri bugünkü İstanbul'un kentsel ilk atası olarak kabul edilir.
Konstantinopolis ve Bizans İmparatorluğu Dönemi (330-1453)
Roma Başkenti Konstantinopolis ve Geç Roma Dönemi (330-395)
İstanbul'un başkentlik tarihi Roma İmparatorluğunun Doğu-Batı ayrılmasından 65 yıl önce başlamıştır. 11 Mayıs 330 tarihinde Roma İmparatoru I. Konstantin Byzantion'u imparatorluğun yeni başkenti seçmiş ve Yeni Roma (Lat.: Nova Roma) diye tekrar isimlendirmiştir. İlk zamanlarından itibaren yeni başkentin tarihçileri kurucusunun adından dolayı onu Konstantinos'un Kenti; Konstantinopolis diye anmaya başlamışlardır (Yun.: Κωνσταντινούπολις veya Κωνσταντίνου Πόλις). Şehir hızla eski site sınırlarından taşarak batıya doğru yayılmaya başlamıştır. Roma'nın istilası ve yıkılmasıyla onun yerine geçen Konstantinopolis, 395'de ikiye bölünen Roma İmparatorluğu'nun ardılı devlet Doğu Roma İmparatorluğu'nun başkenti olur.
Bizans Başkenti Konstantinopolis ve Bizans İmparatorluğu Dönemi (395-1204)
Konstantinopolis, önce Doğu Roma İmparatorluğu adıyla kurulan ve Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra zamanla adı Bizans İmparatorluğu'na dönüşen devletin de 395' de başkenti olmuştur. Konstantinopolis erken ortaçağda da dünyanın en parlak ve zengin şehridir.
Latin Şehri Konstantinopolis ve Latin İmparatorluğu Dönemi (1204-1261)
1204-1261 yılları arasında Latinlerin işgaline uğrayan Konstantinopolis Latin İmparatorluğu'nun bir parçası haline gelmiştir.
Bizans Başkenti Konstantinopolis ve Geç Bizans İmparatorluğu Dönemi (1261-1453)
Latin egemenliğinden sonra Konstantinopolis daha sonra tekrar 1453'e kadar Bizans İmparatorluğu'nun başkenti olmuştur. 29 Mayıs 1453 tarihinde Fatih Sultan Mehmet'in Konstantinopolis'i ele geçirmesiyle şehir Osmanlı Devleti'nin başkenti olmuştur.
Konstantinopolis Sonrası (1453-)
Konstantiniyye ve Osmanlı İmparatorluğu Dönemi (1453-1922)
Konstantiniyye veya İstanbul adını alan şehir bu dönemde büyük bir cihan imparatorluğunun başkenti olmuştur, üç kıtada yayılan toprakları 400 yıldan uzun süre hakimiyetinde bulundurmayı başarmıştır.
İstanbul ve Türkiye Cumhuriyeti Dönemi (1923-)
1923'te Ankara'nın Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti ilan edilmesiyle İstanbul, 330'dan beri sürdürdüğü başkentlik özelliğini kaybetmiştir. 1930'da Konstantinopolis adı tamamen yürürlükten kaldırılmış ve şehrin resmi adı İstanbul olmuştur.
Stratejik Önem
İstanbul'un stratejik özelliklerinin basında Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine baglamasıdır. Bir nevi köprü vazifesi gormektedir ve tarih boyunca kültürler arası köprü vazifesini başarıyla yerine getirmiştir. Dogu Roma İmparatorluğuna ve Osmanlı Devletlerine başkentlik yapmıitır. Tarih boyunca birçok devlet tarafından kuşatmaya uğramıstır ama emsali görülmemiş surlarını kimse aşmayı başaramamıştır. Bu surlar üç aşamadan oluşuyordu ve aralarında boşluklar bulunuyordu bu boşluklara da hendekler kazılmıştı ve içlerinde göletler oluşturulmuştu. Bu surları Osmanlı padişahlarından Fatih Sultan Mehmet geçmeyi başarmıştır ve Osmanlı'nın yeni başkenti olmustur.
İstanbul ayrıca Yunan mitolojisin de de gecer ve altın boynuz olarak da bilinen haliç in oluşumu mitolojide anlatılagelir.
İstanbul'un Dünya haritasına bakıldığında hem Asya hemde Avrupa ya hakim bir yapısı bulunmaktadır. İstanbul Boğazından geçerek Rusya Federasyonu'na deniz yolu ile geçilebilir ya da Akdeniz havzasına inilebilir.
Yönetmiş Olan Devletler
Sırasıyla Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu ve Kurtuluş Savaşı sırasında (geçici olarak) Batılı devletlerdir. Konstantinopolis şimdiki adı ile ISTANBUL Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlarında olup ülkenin en büyük şehridir.
Başkentlik Yaptığı Devletler
- Roma İmparatorluğu (330-395)
- Bizans İmparatorluğu (395-1204 ve 1261-1453)
- Latin İmparatorluğu (1204-1261)
- Osmanlı İmparatorluğu (1453-1922)
Kullanımı
Her ne kadar şehir Türklerin eline geçtikten sonra Konstantinopolis ismi kullanılmamaya başlasa da şehrin eski sahipleri olan Bizansın varisi olduğunu iddia eden Yunanlılar şehrin hala işgal altında olduğunu ima etmek için bu ismi kullanmaya devam etmekte ve uluslararası arenada kullandırtmaya ve yaygınlaştırmaya çalışmaktadırlar. Ama İstanbul, kentin resmi ve uluslarası adı olduğundan "Konstantinopolis" adının mektuplarda veya diğer yazışmalarda ve uluslarası alanlarda kullanılması yasaktır. Örneğin yurtdışından İstanbul'a gönderilen bir mektupta adres olarak "Konstantinopolis" (yanında İstanbul yazsa bile) yazıldıysa mektup gönderene geri gönderilir.
Ayrıca Bakınız
Konstantinopolis sayfası İstanbul şehrinin 330'da Roma başkenti olmasından, 1453'te Osmanlılarca alınıncaya kadar olan dönemden bahsetmektedir.
- Byzantion sayfası İstanbul şehrinin kuruluşundan 330'da Roma İmparatorluğu'nun başkenti oluşuna kadar olan tarihini içermektedir.
- İstanbul sayfasında şehrin genel tarihi ve günümüzdeki durumu özetlenmektedir.
- İstanbul'un tarihi şehrin kapsamlı tarihinden bahsetmektedir.
- İstanbul'un fethi adlı sayfa şehrin 1453'teki fethini anlatmaktadır.
- İstanbul'un işgali sayfası şehrin 1918'den 1923'e kadar olan İtilaf devletlerince işgalini konu almaktadır.
- Antik Yunanistan
- Roma İmparatorluğu
- Bizans İmparatorluğu
- Latin İmparatorluğu
- Osmanlı İmparatorluğu
- İtilaf devletleri
- Türkiye Cumhuriyeti tarihi
Kaynakça
