Dalga kesme platformu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
k Kategori:Kıyı ve okyanus şekilleri eklendi (HotCat) |
Değişiklik özeti yok |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
| ⚫ | '''Dalga kesme platformu''', kıyı bankları, dalga-kesme tezgahları veya kıyı platformu genellikle [[falez]] dibinde ya da dalgaların hareketi ile kontrol edilen [[göl]], [[koy]] veya deniz [[kıyı şeridi]] boyunca bulunan dar düz bir alandır. Bu alan denizin sakin olduğu yaz dönemlerinde kum ile kaplı olabilir, böylece dar bir [[plaj]] oluşur. Kış dönemlerinde ise bu depolar kıyı gerisine taşınır ve platform açığa çıkar. |
||
== Dalga Kesme Platformu == |
|||
| ⚫ | Dalga kesme platformu, kıyı bankları, dalga-kesme tezgahları veya kıyı platformu genellikle falez dibinde ya da dalgaların hareketi ile kontrol edilen göl, koy veya deniz kıyı şeridi boyunca bulunan dar düz bir alandır. Bu alan denizin sakin olduğu yaz dönemlerinde kum ile kaplı olabilir, böylece dar bir plaj oluşur. Kış dönemlerinde ise bu depolar kıyı gerisine taşınır ve platform açığa çıkar. |
||
[[File:Wave-cut_platform_below_Allt_Wen_-_geograph.org.uk_-_1750017.jpg|thumb|right|Dalga kesme platformu]] |
[[File:Wave-cut_platform_below_Allt_Wen_-_geograph.org.uk_-_1750017.jpg|thumb|right|Dalga kesme platformu]] |
||
=== Oluşum === |
=== Oluşum === |
||
Falezin aşınması ve gerilemesi süreci içerisinde hakim olan yıkıcı dalga enerjisi falez tabanında bir dalga çentiği oluşturmasına neden olur. Bu oluşan çentik daha sonra ağzı açık ve geniş bir mağaraya doğru büyür. Zamanla mağara tavanı üzerinde egemen olan yer çekimi nedeniyle kütle hareketleri gözlenir. Bunun sonucu olarak da bir süre sonra mağara tavanı çöker. Dalga kesme platformunu oluşturan aşındırma, oluşan yamaç molozunu denize doğru taşır. Bu süreçlerin sonucunda dalga kesme platformu genişler. |
Falezin aşınması ve gerilemesi süreci içerisinde hakim olan yıkıcı dalga enerjisi falez tabanında bir dalga çentiği oluşturmasına neden olur. Bu oluşan çentik daha sonra ağzı açık ve geniş bir mağaraya doğru büyür. Zamanla mağara tavanı üzerinde egemen olan yer çekimi nedeniyle kütle hareketleri gözlenir. Bunun sonucu olarak da bir süre sonra mağara tavanı çöker. Dalga kesme platformunu oluşturan aşındırma, oluşan yamaç molozunu denize doğru taşır. Bu süreçlerin sonucunda dalga kesme platformu genişler. |
||
=== Antik |
=== Antik örneklerin kullanımı === |
||
Antik (aktif olmayan) kıyı platformları geçmişteki deniz ve göl seviyesi ilgili kanıtlar sunmaktadır. Bazen modern plajlar arkasında bulunan yüksek ve terk edilmiş platformlar jeolojik geçmişteki yüksek deniz seviyelerinin kanıtıdır ve bu alanları tanımlamak için kullanılır. Coğrafyacılar ve jeologlar geçmişteki bu yapılar üzerinde gelişmiş depolarda bulunan deniz [[fosil]]lerinin incelenmesi ve bilimsel tarihleme yöntemlerini kullanarak zaman içerisinde deniz/kıyı değişimleri üzerine önemli bilgiler elde ederler. Bu değişiklikler küresel iklim değişikliklerine bağlı olan deniz seviyesi değişimlerine ya da kara alanının yükselmesi ile sonuçlanan tektonik faaliyetler ile ilişkilendirilebilir. |
Antik (aktif olmayan) kıyı platformları geçmişteki deniz ve göl seviyesi ilgili kanıtlar sunmaktadır. Bazen modern plajlar arkasında bulunan yüksek ve terk edilmiş platformlar jeolojik geçmişteki yüksek deniz seviyelerinin kanıtıdır ve bu alanları tanımlamak için kullanılır. Coğrafyacılar ve jeologlar geçmişteki bu yapılar üzerinde gelişmiş depolarda bulunan deniz [[fosil]]lerinin incelenmesi ve bilimsel tarihleme yöntemlerini kullanarak zaman içerisinde deniz/kıyı değişimleri üzerine önemli bilgiler elde ederler. Bu değişiklikler küresel iklim değişikliklerine bağlı olan deniz seviyesi değişimlerine ya da kara alanının yükselmesi ile sonuçlanan tektonik faaliyetler ile ilişkilendirilebilir. |
||
[[File:Wavecut_platform_southerndown_pano.jpg|thumb|right|Dalga kesme platformu Southerndown]] |
[[File:Wavecut_platform_southerndown_pano.jpg|thumb|right|Dalga kesme platformu Southerndown]] |
||
[[File:BleikRaisedBeach%26Platform.JPG|thumb|right|Dalga kesme platformu BleikRaisedBeach ]] |
[[File:BleikRaisedBeach%26Platform.JPG|thumb|right|Dalga kesme platformu BleikRaisedBeach ]] |
||
[[Dosya:Dalga_Kesme_Platformu_Oluşum_Şekli.png|thumb|right|Dalga kesme platformu oluşum şekli]] |
[[Dosya:Dalga_Kesme_Platformu_Oluşum_Şekli.png|thumb|right|Dalga kesme platformu oluşum şekli]] |
||
=== Kaynaklar === |
=== Kaynaklar === |
||
# Wilson, M.A., Curran, H.A. and White, B. 1998: Paleontological evidence of a brief global sea-level event during the last interglacial. Lethaia 31: 241-250 |
|||
# Trenhaile, A. S. 1987: The Geomorphology of Rock Coasts. (Oxford University Press, Oxford, U.K.) 393 pp |
|||
# Sunamura, T., 1992. Geomorphology of rocky coasts. New York: John Wiley |
|||
| ⚫ | |||
# Retallack, G.J. and Roering, J.J. 2012: Wave-cut or water-table platforms of rocky coasts and rivers? GSA Today 22(6), 4-9. |
|||
| ⚫ | |||
5. Retallack, G.J. and Roering, J.J. 2012: Wave-cut or water-table platforms of rocky coasts and rivers? GSA Today 22(6), 4-9. |
|||
=== Ayrıca Bkz === |
=== Ayrıca Bkz === |
||
* [[Kumsal]] |
|||
1.[[kumsal]] |
|||
Sayfanın 11.35, 22 Ocak 2013 tarihindeki hâli
Dalga kesme platformu, kıyı bankları, dalga-kesme tezgahları veya kıyı platformu genellikle falez dibinde ya da dalgaların hareketi ile kontrol edilen göl, koy veya deniz kıyı şeridi boyunca bulunan dar düz bir alandır. Bu alan denizin sakin olduğu yaz dönemlerinde kum ile kaplı olabilir, böylece dar bir plaj oluşur. Kış dönemlerinde ise bu depolar kıyı gerisine taşınır ve platform açığa çıkar.
Oluşum
Falezin aşınması ve gerilemesi süreci içerisinde hakim olan yıkıcı dalga enerjisi falez tabanında bir dalga çentiği oluşturmasına neden olur. Bu oluşan çentik daha sonra ağzı açık ve geniş bir mağaraya doğru büyür. Zamanla mağara tavanı üzerinde egemen olan yer çekimi nedeniyle kütle hareketleri gözlenir. Bunun sonucu olarak da bir süre sonra mağara tavanı çöker. Dalga kesme platformunu oluşturan aşındırma, oluşan yamaç molozunu denize doğru taşır. Bu süreçlerin sonucunda dalga kesme platformu genişler.
Antik örneklerin kullanımı
Antik (aktif olmayan) kıyı platformları geçmişteki deniz ve göl seviyesi ilgili kanıtlar sunmaktadır. Bazen modern plajlar arkasında bulunan yüksek ve terk edilmiş platformlar jeolojik geçmişteki yüksek deniz seviyelerinin kanıtıdır ve bu alanları tanımlamak için kullanılır. Coğrafyacılar ve jeologlar geçmişteki bu yapılar üzerinde gelişmiş depolarda bulunan deniz fosillerinin incelenmesi ve bilimsel tarihleme yöntemlerini kullanarak zaman içerisinde deniz/kıyı değişimleri üzerine önemli bilgiler elde ederler. Bu değişiklikler küresel iklim değişikliklerine bağlı olan deniz seviyesi değişimlerine ya da kara alanının yükselmesi ile sonuçlanan tektonik faaliyetler ile ilişkilendirilebilir.
Kaynaklar
- Wilson, M.A., Curran, H.A. and White, B. 1998: Paleontological evidence of a brief global sea-level event during the last interglacial. Lethaia 31: 241-250
- Trenhaile, A. S. 1987: The Geomorphology of Rock Coasts. (Oxford University Press, Oxford, U.K.) 393 pp
- Sunamura, T., 1992. Geomorphology of rocky coasts. New York: John Wiley
- Masselink, G and Hughes, M. 2003. Introduction to Coastal Processes and Geomorphology. Hodder Arnold
- Retallack, G.J. and Roering, J.J. 2012: Wave-cut or water-table platforms of rocky coasts and rivers? GSA Today 22(6), 4-9.