40 (sayı): Revizyonlar arasındaki fark

40
	37 \| 38 \| 39 \| 40 \| 41 \| 42 \| 43
Batı Arap	40
Doğu Arap	٤٠
Bengali
Çin	四十 ó 卌
Devanāgarī	௪௰
Khmer
Thai

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

09.16, 21 Eylül 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

40 (kırk), 39'dan sonraki ve 41'den önceki çift tam sayıdır.

Etimoloji

Kırk, Kır/Qır kökünden türemiştir. Çokluk ifade eder. Kırkmak fiili ile aynı köke sahiptir.

Türk kültüründe 40 sayısı

Kırk, Türk, Altay, Orta Asya ve Orta Doğu mitolojilerinde ve halk kültüründe öne çıkan bir sayıdır. Gırk, Kırh, Kırn olarak da söylenir. İslam'ın etkisiyle önemi artmıştır. Kırk eren tarafından veya kırk şaman tarafından korunan kutlu kişilere Kırklı adı verilir. Burla Hatun'un savaşçı Kırk Kız yardımcısı vardır. Yeni doğum yapmış bir kadının yanına bir iki kişi hariç kırk gün boyunca kimse girip çıkmaz. Bu durumun sağlık gerekçeleriyle bir bağlantısı olduğu açıktır. Ayrıca bu süre çocuğun kırkının çıkması anlamına da gelir ki, bu anlayışa bağlı gelenekler vardır; dua okunması, yemek verilmesi gibi. Ölünün kırkının çıkması da yine benzer biçimde dualarla ve helva yapılarak gerçekleştirilir. Bu anlayışın temelinde ruhun yaşadığı evi kırk gün sonra terk ettiği inancı vardır. Kırgızistan bayrağında Güneşin etrafında kırk Kırgız boyunu simgeleyen kırk ışın vardır. Dede Korkut Hikâyeleri, Manas Destanı, Kırgız Türeyiş Efsanesi'nde Kırk Kız vardır. Oğuz Han’ın verdiği şölenlerde diktirdiği sırıkların boyu kırk kulaç uzunluğundadır. Hikâye ve masallarda “kırk gün, kırk gece” düğünler yapılır. Cezalandırılanlar için “Kırk katır veya kırk satır” şeklinde bir uygulamadan bahsedilir. Ejderhalar kırk gün veya kırk yıl uyurlar. Ejderhadan kırk kıl koparılır ve ateşte yakılır, ejderha ancak o zaman ölür. Müslümanlar arasında, ölümün ardından kırk gün sonra mevlit ve Kuran okunur. Musa Peygamber, Tanrı’nın buyruklarını Tur Dağı'nda kırk gün kırk gecede almıştır. Kırk erenlerin sonsuza kadar yaşayacağına inanılır. Göze görünmezler, Tanrı tarafından seçilmişlerdir. Bektaşilerde dört kapı kırk makam anlayışı yer alır. Kırk sayısının Çuvaşçadaki söyleyiş biçimi olan Hereh’in kurban anlamıyla bağlılığı dikkat çekicidir.

Kırklar, Türk halk inancında Kırk Evliya demektir. Hristiyan Türklerde 40 Aziz kavramı vardır. Onlar için 40 mum yakılır. Kırklara karışan erenler veya yiğitler de bir daha görünmezler. Hastaların şifa için gittiği “Çilten Ocağı” Asyada farklı yörelerde mevcuttur. Kırk Çilten veya Kırk Eren adıyla da anılırlar. Kışın ardından baharda yeniden dirilmeye hazırlık süreci olarak kışın doğadaki üç kez ölüp dirilmeyi ifade eden ve ilki kırk gün süren üç dönemin adı Çille şeklinde geçer. Büyük Çille 40, Küçük Çille 20, Boz Çille ise Nevruz'a kadar gider. Nevruzda nihai diriliş gerçekleşir.

Tarihi yıllar

MÖ 40, MS 40 yılı, 1940, 2040 ve diğer yıllardır.

Bilimde

Zirkonyumun atom numarası 40'tır.

Coğrafya

Azerbaycan'da Kuba Rayonu plaka kodu
Türkiye'de Kırşehir'in plaka kodu

Sporda

Eski beyzbol oyuncuları Don Wilson ve Danny Murtaugh'un emekli sırt numarası.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Kırk Sayısı ve Halk Edebiyatı, Ahmet Özgür Güvenç 17 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kırklar 16 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türk Mitolojisi Sözlüğü, Pınar Karaca 14 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Kırk Erenler)
Türk Mitolojisinde Önemli Sayılar, Süheyla Sarıtaş

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-{{diğer anlamı2|40}}
 {| class="infobox" style="width: 20em;"
 |-
 ! colspan="2" align="center" style="font: 10em times; background:#ccc;" | 40
 |-
-| colspan="2" | <center>[[37 (sayı)|37]] | [[38 (sayı)|38]] | [[39 (sayı)|39]] | [[40 (sayı)|40]] | [[41 (sayı)|41]] | [[42 (sayı)|42]] | [[43 (sayı)|43]] </center>
+| colspan="2" | <center>[[37 (sayı)|37]] | [[38 (sayı)|38]] | [[39 (sayı)|39]] | '''40''' | [[41 (sayı)|41]] | [[42 (sayı)|42]] | [[43 (sayı)|43]] </center>
 |-
 |[[Arap rakamları|Batı Arap]]||<font style="font-size:150%;">40</font>
@@ 20. satır: / 19. satır: @@
 | Thai ||<font style="font-size:150%;"></font>
 |}
-[[Dosya:E40.png|thumb|200px|40 sayısı]]
+[[Dosya:E40.png|küçükresim|upright=0.91|40 sayısı]]
-'''40''' ('''kırk'''), [[39 (sayı)|39]]'dan sonraki ve [[41 (sayı)|41]]'den önceki çift tamsayıdır.
+'''40''' ('''kırk'''), [[39 (sayı)|39]]'dan sonraki ve [[41 (sayı)|41]]'den önceki çift tam sayıdır.
-==Etimoloji==
+== Etimoloji ==
 Kırk, Kır/Qır kökünden türemiştir. Çokluk ifade eder. Kırkmak fiili ile aynı köke sahiptir.
-==Türk kültüründe 40 sayısı==
+== Türk kültüründe 40 sayısı ==
-Kırk, [[Türk]], [[Altaylar|Altay]], [[Orta Asya]] ve [[Ortadoğu]] mitolojilerinde ve halk kültüründe ayrıca [[İslam]] inancında Kutsal Sayıdır. Gırk, Kırh, Kırn olarak da söylenir. İslam’ın etkisiyle önemi artmıştır. Kırk eren tarafından veya kırk şaman tarafından korunan kutlu kişilere Kırklı adı verilir. Burla Hatun’un savaşçı Kırk Kız yardımcısı vardır. Yeni doğum yapmış bir kadının yanına bir iki kişi hariç kırk gün boyunca kimse girip çıkmaz. Bu durumun sağlık gerekçeleriyle bir bağlantısı olduğu açıktır. Ayrıca bu süre çocuğun kırkının çıkması anlamına da gelir ki, bu anlayışa bağlı gelenekler vardır; dua okunması, yemek verilmesi vs. gibi. Ölünün kırkının çıkması da yine benzer biçimde dualarla ve helva yapılarak gerçekleştirilir. Bu anlayışın temelinde ruhun yaşadığı evi kırk gün sonra terk ettiği inancı vardır. [[Kırgızistan bayrağı]]nda [[Güneş]]in etrafında kırk [[Kırgız]] boyunu simgeleyen kırk ışın vardır. [[Dede Korkut Kitabı|Dede Korkut Hikayeleri]], [[Manas Destanı]], Kırgız Türeyiş Efsanesi’nde Kırk Kız vardır. [[Oğuz Han]]’ın verdiği şölenlerde diktirdiği sırıkların boyu kırk kulaç uzunluğundadır. Hikâye ve masallarda ''“kırk gün, kırk gece”'' düğünler yapılır. Cezalandırılanlar için ''“Kırk katır veya kırk satır”'' şeklinde bir uygulamadan bahsedilir. Ejderhalar kırk gün veya kırk yıl uyurlar. Ejderhadan kırk kıl koparılır ve ateşte yakılır, ejderha ancak o zaman ölür. İslamiyet'te ise ölümün ardından kırk gün sonra mevlit ve Kuran okunur. [[Musa Peygamber]], [[Tanrı]]’nın buyruklarını Turdağı'nda kırk gün kırk gecede almıştır. Kırk erenlerin sonsuza kadar yaşayacağına inanılır. Göze görünmezler, Tanrı tarafından seçilmişlerdir. [[Bektaşilik|Bektaşilerde]] dört kapı kırk makam anlayışı yer alır. Kırk sayısının [[Çuvaşça]]daki söyleyiş biçimi olan Hereh’in kurban anlamıyla bağlılığı dikkat çekicidir.
+Kırk, [[Türkiye|Türk]], [[Altaylar|Altay]], [[Orta Asya]] ve [[Orta Doğu]] mitolojilerinde ve halk kültüründe öne çıkan bir sayıdır. Gırk, Kırh, Kırn olarak da söylenir. İslam'ın etkisiyle önemi artmıştır. Kırk eren tarafından veya kırk şaman tarafından korunan kutlu kişilere Kırklı adı verilir. Burla Hatun'un savaşçı Kırk Kız yardımcısı vardır. Yeni doğum yapmış bir kadının yanına bir iki kişi hariç kırk gün boyunca kimse girip çıkmaz. Bu durumun sağlık gerekçeleriyle bir bağlantısı olduğu açıktır. Ayrıca bu süre çocuğun kırkının çıkması anlamına da gelir ki, bu anlayışa bağlı gelenekler vardır; dua okunması, yemek verilmesi gibi. Ölünün kırkının çıkması da yine benzer biçimde dualarla ve helva yapılarak gerçekleştirilir. Bu anlayışın temelinde ruhun yaşadığı evi kırk gün sonra terk ettiği inancı vardır. [[Kırgızistan bayrağı]]nda [[Güneş]]in etrafında kırk [[Kırgızlar|Kırgız]] boyunu simgeleyen kırk ışın vardır. [[Dede Korkut Kitabı|Dede Korkut Hikâyeleri]], [[Manas Destanı]], Kırgız Türeyiş Efsanesi'nde Kırk Kız vardır. [[Oğuz Han]]’ın verdiği şölenlerde diktirdiği sırıkların boyu kırk kulaç uzunluğundadır. Hikâye ve masallarda ''“kırk gün, kırk gece”'' düğünler yapılır. Cezalandırılanlar için ''“Kırk katır veya kırk satır”'' şeklinde bir uygulamadan bahsedilir. Ejderhalar kırk gün veya kırk yıl uyurlar. Ejderhadan kırk kıl koparılır ve ateşte yakılır, ejderha ancak o zaman ölür. Müslümanlar arasında, ölümün ardından kırk gün sonra mevlit ve Kuran okunur. [[Musa Peygamber]], [[Tanrı]]’nın buyruklarını Tur Dağı'nda kırk gün kırk gecede almıştır. Kırk erenlerin sonsuza kadar yaşayacağına inanılır. Göze görünmezler, Tanrı tarafından seçilmişlerdir. [[Bektaşilik|Bektaşilerde]] dört kapı kırk makam anlayışı yer alır. Kırk sayısının [[Çuvaşça]]daki söyleyiş biçimi olan Hereh’in kurban anlamıyla bağlılığı dikkat çekicidir.
-[[Kırklar]], Türk halk inancında Kırk Evliya demektir. [[Hıristiyan]] [[Türkler]]de 40 Aziz kavramı vardır. Onlar için 40 mum yakılır. Kırklara karışan erenler veya yiğitler de bir daha görünmezler. Hastaların şifa için gittiği “Çilten Ocağı” [[Asya]]da farklı yörelerde mevcuttur. Kırk Çilten veya Kırk Eren adıyla da anılırlar. Kışın ardından baharda yeniden dirilmeye hazırlık süreci olarak kışın doğadaki üç kez ölüp dirilmeyi ifade eden ve ilki kırk gün süren üç dönemin adı [[Çille]] şeklinde geçer. [[Büyük Çille]] 40, [[Küçük Çille]] 20, [[Boz Çille]] ise [[Nevruz]]’a kadar gider. Nevruzda nihai diriliş gerçekleşir.
+[[Kırklar]], Türk halk inancında Kırk Evliya demektir. [[Hıristiyan|Hristiyan]] [[Türkler]]de 40 Aziz kavramı vardır. Onlar için 40 mum yakılır. Kırklara karışan erenler veya yiğitler de bir daha görünmezler. Hastaların şifa için gittiği “Çilten Ocağı” [[Asya]]da farklı yörelerde mevcuttur. Kırk Çilten veya Kırk Eren adıyla da anılırlar. Kışın ardından baharda yeniden dirilmeye hazırlık süreci olarak kışın doğadaki üç kez ölüp dirilmeyi ifade eden ve ilki kırk gün süren üç dönemin adı [[Çille]] şeklinde geçer. [[Büyük Çille]] 40, [[Küçük Çille]] 20, [[Boz Çille]] ise [[Nevruz]]'a kadar gider. Nevruzda nihai diriliş gerçekleşir.
-==Tarihi yıllar==
+== Tarihi yıllar ==
-[[MÖ 40]], MS [[40|40 yılı]], [[1940]], 2040 ve diğer yıllardır.
+[[MÖ 40]], MS [[40|40 yılı]], 1940, 2040 ve diğer yıllardır.
-==Bilimde==
+== Bilimde ==
 * [[Zirkonyum]]un [[atom numarası]] 40'tır.
 == Coğrafya ==
-*[[Azerbaycan]]'da [[Kuba Rayonu]] plaka kodu
+* [[Azerbaycan]]'da [[Kuba Rayonu]] plaka kodu
-*[[Türkiye]]'de [[Kırşehir]]'in plaka kodu
+* [[Türkiye]]'de [[Kırşehir]]'in plaka kodu
 == Sporda ==
 * Eski [[beyzbol]] oyuncuları [[Don Wilson]] ve [[Danny Murtaugh]]'un emekli sırt numarası.
+== Ayrıca bakınız ==
-==Kaynakça==
+* [[40 (anlam ayrımı)]]
-* [http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:TurkSoylenceSozlugu.pdf Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt]
+* [[Kırklar Cemi]]
-==Ayrıca bakınız==
+== Kaynakça ==
+* Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 [https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:TurkSoylenceSozlugu.pdf#Özet (OTRS: CC BY-SA 3.0)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20191227043122/https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:TurkSoylenceSozlugu.pdf#Özet |tarih=27 Aralık 2019 }}
-*[[40 (anlam ayrımı)]]
-*[[Kırklar Cemi]]
-==Dış bağlantılar==
+== Dış bağlantılar ==
-* [http://turkoloji.cu.edu.tr/HALK%20EDEBIYATI/ahmet_ozgur_guvenc_kirk_sayisi_halk_edebiyati_kullanim.pdf Kırk Sayısı ve Halk Edebiyatı, Ahmet Özgür Güvenç]
+* [http://turkoloji.cu.edu.tr/HALK%20EDEBIYATI/ahmet_ozgur_guvenc_kirk_sayisi_halk_edebiyati_kullanim.pdf Kırk Sayısı ve Halk Edebiyatı, Ahmet Özgür Güvenç] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20101117063201/http://turkoloji.cu.edu.tr/HALK%20EDEBIYATI/ahmet_ozgur_guvenc_kirk_sayisi_halk_edebiyati_kullanim.pdf |tarih=17 Kasım 2010 }}
-* [http://www.bilgiustam.com/turk-mitolojisi-ve-unsurlari/ Kırklar]
+* [http://www.bilgiustam.com/turk-mitolojisi-ve-unsurlari/ Kırklar] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120116133833/http://www.bilgiustam.com/turk-mitolojisi-ve-unsurlari/ |tarih=16 Ocak 2012 }}
-* [http://www.kayipdunya.com/kayipdunya/turk-mitolojisi-sozlugu-k-l Türk Mitolojisi Sözlüğü, Pınar Karaca] (Kırk Erenler)
+* [http://www.kayipdunya.com/kayipdunya/turk-mitolojisi-sozlugu-k-l Türk Mitolojisi Sözlüğü, Pınar Karaca] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20111214061738/http://www.kayipdunya.com/kayipdunya/turk-mitolojisi-sozlugu-k-l |tarih=14 Aralık 2011 }} (Kırk Erenler)
-* [http://www.acikders.org.tr/pluginfile.php/2501/mod_resource/content/2/14.%20HAFTA.pdf Türk Mitolojisinde Önemli Sayılar, Süheyla Sarıtaş]
+* [https://web.archive.org/web/20121021060857/http://www.acikders.org.tr/pluginfile.php/2501/mod_resource/content/2/14.%20HAFTA.pdf Türk Mitolojisinde Önemli Sayılar, Süheyla Sarıtaş]
+{{Otorite kontrolü}}
-{{matematik-taslak}}
 [[Kategori:Tam sayılar|40]]
 [[Kategori:Türk mitolojisi]]
-[[ab:Ҩынҩажәа]]
-[[ar:40 (عدد)]]
-[[az:40 (ədəd)]]
-[[bo:༤༠ (གྲངས་ཀ།)]]
-[[ca:Quaranta]]
-[[ceb:40 (numero)]]
-[[cs:40 (číslo)]]
-[[cv:40 (хисеп)]]
-[[da:40 (tal)]]
-[[de:Vierzig]]
-[[en:40 (number)]]
-[[eo:Kvardek]]
-[[es:Cuarenta]]
-[[eu:Berrogei]]
-[[fa:۴۰ (عدد)]]
-[[ff:Cappanɗe nayi]]
-[[fi:40 (luku)]]
-[[fr:40 (nombre)]]
-[[gan:40]]
-[[gn:Irundypa]]
-[[ha:Arbaʼin]]
-[[he:40 (מספר)]]
-[[ht:40 (nonm)]]
-[[hu:40 (szám)]]
-[[ia:40 (numero)]]
-[[id:40 (angka)]]
-[[ik:Malġukipiaq]]
-[[it:40 (numero)]]
-[[ja:40]]
-[[kab:40]]
-[[ko:40]]
-[[ku:Çil]]
-[[lbe:МукьцӀалва]]
-[[lg:Amakumi ana]]
-[[lmo:Nümar 40]]
-[[ln:Tuku mínei]]
-[[lt:40 (skaičius)]]
-[[lv:40 (skaitlis)]]
-[[mk:40 (број)]]
-[[ms:40 (nombor)]]
-[[myv:40 (ловома вал)]]
-[[nah:Ōmpōhualli]]
-[[nap:Quaranta]]
-[[nl:40 (getal)]]
-[[nn:Talet 40]]
-[[no:40 (tall)]]
-[[nso:40 (nomoro)]]
-[[pl:40 (liczba)]]
-[[pnb:40]]
-[[pt:Quarenta]]
-[[rn:Mirong’ine]]
-[[ru:40 (число)]]
-[[simple:40 (number)]]
-[[sl:40 (število)]]
-[[sn:Makumi mana]]
-[[srn:Numro 40]]
-[[sv:40 (tal)]]
-[[th:40]]
-[[ti:ኣርብዓ]]
-[[tl:40 (bilang)]]
-[[tum:Makhumi na vinayi]]
-[[uk:40 (число)]]
-[[uz:40 (son)]]
-[[vi:40 (số)]]
-[[war:40 (ihap)]]
-[[yi:40 (נומער)]]
-[[za:Seiq cib]]
-[[zh:40]]
-[[zh-yue:40]]