İçeriğe atla

Enigma makinesi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Hata Düzeltme
kDeğişiklik özeti yok
 
(20 kullanıcı tarafından yapılan 26 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Diğer anlamı|Enigma}}
{{Diğer anlamı|Enigma}}
{{Dipnotsuz|tarih=Şubat 2020}}
[[Dosya:Enigma-logo.jpg|thumb|200px|Logo]]
[[Dosya:Enigma-8-rotor.jpg|thumb|200px|Sekiz rotorlu bir Enigma makinesi]]
[[Dosya:Enigma-logo.jpg|küçükresim|upright=0.91|Logo]]
[[Dosya:Enigma-8-rotor.jpg|küçükresim|upright=0.91|Sekiz rotorlu bir Enigma makinesi]]
'''Enigma'''; [[II. Dünya Savaşı]] sırasında [[Nazi Almanyası]] tarafından gizli mesajların [[şifre]]lenmesi ve tekrar çözülmesi amacı ile kullanılan bir [[:wikt:şifre|şifre]] [[makine]]si. Daha açık bir ifade ile [[Rotor makinesi|Rotor makineleri]] ailesi ile ilişkili bir [[Elektro-Mekanik]] aygıttı ve birçok değişik türü vardı.
'''Enigma'''; [[II. Dünya Savaşı]] sırasında [[Nazi Almanyası]] tarafından gizli mesajların [[şifre]]lenmesi ve tekrar çözülmesi amacı ile kullanılan bir [[:wikt:şifre|şifre]] [[makine|makinesidir]]. Daha açık bir ifade ile [[Rotor makinesi|Rotor makineleri]] ailesi ile ilişkili bir [[Elektro-Mekanik]] aygıttı ve birçok değişik türü vardı.


'''Enigma''' makinesi, ticari olarak [[1920]] li yılların başında kullanılmaya başlandı. Birçok ülkede [[Ordu (askeriye)|Ordu]] ve [[Devlet]] kurumları için özel modeller üretildi. Bunların en ünlüleri [[II. Dünya Savaşı]] öncesinde ve savaş sırasında [[Nazi Almanyası]]'nda kullanılan modellerdi. [[Alman]] ordu modeli olan [[Wehrmacht]] [[Enigma]], en çok konuşulan modeldi.
'''Enigma''' makinesi, ticari olarak 1920 li yılların başında kullanılmaya başlandı. Birçok ülkede [[Ordu (askeriye)|Ordu]] ve [[Devlet]] kurumları için özel modeller üretildi. Bunların en ünlüleri [[II. Dünya Savaşı]] öncesinde ve savaş sırasında [[Nazi Almanyası]]'nda kullanılan modellerdi. [[Almanlar|Alman]] ordu modeli olan [[Wehrmacht]] [[Enigma]], en çok konuşulan modeldi.


Bu makine kötü bir üne sahip oldu çünkü [[Müttefik]] şifreciler ([[Polonya]] şifre bürosu, [[Birleşik Krallık]] - [[Bletchley Park]] vb.) tarafından geniş mesajları çözümlendi. [[Şifre çözücüler]]in [[Müttefikler]]in savaşı kazanmalarına büyük yardımları olmuştu. Bazı tarihçiler, Alman [[Enigma]] kod sisteminin [[deşifre]] olması sayesinde [[Avrupa]]'da savaşın iki yıl daha önce bittiğini ileri sürmektedirler.
Bu makine kötü bir üne sahip oldu çünkü [[Müttefik]] şifreciler ([[Polonya]] şifre bürosu, [[Birleşik Krallık]] - [[Bletchley Park]] vb.) tarafından geniş mesajları çözümlendi. [[Şifre çözücüler]]in [[Müttefikler]]in savaşı kazanmalarına büyük yardımları olmuştu. Bazı tarihçiler, Alman [[Enigma]] kod sisteminin [[deşifre]] olması sayesinde [[Avrupa]]'da savaşın iki yıl daha önce bittiğini ileri sürmektedirler.
10. satır: 11. satır:
'''Enigma''' şifresinin bazı zayıf yanları olmakla birlikte, aslında diğer [[faktör]]ler olan [[operatör]] hataları, [[prosedür]] açıkları ve nadir olarak ele geçen [[kod]] kitapları sayesinde çözümlenebildi.
'''Enigma''' şifresinin bazı zayıf yanları olmakla birlikte, aslında diğer [[faktör]]ler olan [[operatör]] hataları, [[prosedür]] açıkları ve nadir olarak ele geçen [[kod]] kitapları sayesinde çözümlenebildi.


[[II. Dünya Savaşı]]nda [[Bletchley Park]] - [[Birleşik Krallık]]'ta üslenen [[Amerikan]] ve [[İngiliz]] şifre çözücüler, o zamanın en yetenekli ve en değerli [[bilim insanı]], [[matematikçi]] ve [[mühendis]] lerinden oluşmaktaydı.Bunlardan bazıları, daha sonra [[Bilgisayar bilimi]]nin kurucularından sayılacak Alan Matthison [[Turing]] ve dünyanın ilk dijital ve programlanabilir bilgisayarı olan [[Colossus bilgisayarı|Colossus]]'u yapan [[Thomas Flowers|Thomas Harold Flowers]]'dır. Birçok [[Colossus bilgisayarı]], II. Dünya Savaşı sırasında [[Alman]] [[Lorenz SZ40/42]] şifre sisteminin çözülmesi işleminde olasılık hesaplayıcı olarak kullanılmıştır.
[[II. Dünya Savaşı]]nda [[Bletchley Park]] - [[Birleşik Krallık]]'ta üslenen [[Amerikalılar|Amerikalı]] ve [[İngilizler|İngiliz]] şifre çözücüler, o zamanın en yetenekli ve en değerli [[bilim insanı]], [[matematikçi]] ve [[mühendis]] lerinden oluşmaktaydı.Bunlardan bazıları, daha sonra [[Bilgisayar bilimi]]nin kurucularından sayılacak [[Alan Turing|Alan Mathison Turing]] ve dünyanın ilk dijital ve programlanabilir bilgisayarı olan [[Colossus bilgisayarı|Colossus]]'u yapan [[Thomas Flowers|Thomas Harold Flowers]]'dır. Birçok [[Colossus bilgisayarı]], II. Dünya Savaşı sırasında [[Almanlar|Alman]] [[Lorenz SZ40/42]] şifre sisteminin çözülmesi işleminde olasılık hesaplayıcı olarak kullanılmıştır.


[[II. Dünya Savaşı]] ve [[stratejik]] planların aktarılmasında kullanılan şifre sistemleri ve bunların çözülmesinde kullanılan algoritmalar, buluşlar, şifre çözücü makineler bir anlamda bilgisayar biliminin doğmasına neden olmuştur diyebiliriz.
[[II. Dünya Savaşı]] ve [[stratejik]] planların aktarılmasında kullanılan şifre sistemleri ve bunların çözülmesinde kullanılan algoritmalar, buluşlar, şifre çözücü makineler bir anlamda bilgisayar biliminin doğmasına neden olmuştur diyebiliriz.
19. satır: 20. satır:


{| class="toccolours" style="background:white; margin:1em left; clear:both; font-size:94%;"
{| class="toccolours" style="background:white; margin:1em left; clear:both; font-size:94%;"
! style="background:#ddddff; padding:.3em" colspan="2" | Enigma motorunun açılımı
! style="background:#ddddff; padding:.3em" colspan="2" | Enigma rotorunun açılımı
| rowspan="3" |  
| rowspan="3" |  
! style="background:#ddddff; padding:.3em" | Mandallı çark mekanizması
! style="background:#ddddff; padding:.3em" | Mandallı çark mekanizması
35. satır: 36. satır:
# Parmak tekerlek
# Parmak tekerlek
# Kilit mekanizması
# Kilit mekanizması
| [[Dosya:Enigma ratchet.png|240px|thumb|Enigma'nın ilerleme mekanizması. Her üç mandal (yeşil) beraberce ilerler. İlk rotorda (1), çark (kırmızı) hep mandal tarafından kavramıştır ve her düğmeye basılışta çark bir adım ilerler. Resimdeki ikinci rotor (2) da mandal tarafından kavranmıştır, çünkü ilk rotorun kenarındaki çentik mandalla hizalanmıştır; gelecek düğme basılışında o da bir adım ilerleyecektir. Üçüncü rotor (3) kavranmamıştır, çünkü ikinci rotorun kenarındaki çentik, mandalla hizalı değildir; mandal çarkın dişleri ile temas etmeden kenardaki halka üzerinde kayacaktır.]]
| [[Dosya:Enigma ratchet.png|upright=1.09|küçükresim|Enigma'nın ilerleme mekanizması. Her üç mandal (yeşil) beraberce ilerler. İlk rotorda (1), çark (kırmızı) hep mandal tarafından kavramıştır ve her düğmeye basılışta çark bir adım ilerler. Resimdeki ikinci rotor (2) da mandal tarafından kavranmıştır, çünkü ilk rotorun kenarındaki çentik mandalla hizalanmıştır; gelecek düğme basılışında o da bir adım ilerleyecektir. Üçüncü rotor (3) kavranmamıştır, çünkü ikinci rotorun kenarındaki çentik, mandalla hizalı değildir; mandal çarkın dişleri ile temas etmeden kenardaki halka üzerinde kayacaktır.]]
|}
|}


41. satır: 42. satır:
Savaş sırasında ve sonrasında kullanılan diğer [[Enigma]] makineleri.
Savaş sırasında ve sonrasında kullanılan diğer [[Enigma]] makineleri.
<center><gallery>
<center><gallery>
Dosya:Japanese secure teletype 2.jpg|[[Japon]] Enigma makinesi
Dosya:Japanese secure teletype 2.jpg|[[Japonlar|Japon]] Enigma makinesi
Dosya:Four-rotor-enigma.jpg|Ticari Enigma
Dosya:Four-rotor-enigma.jpg|Ticari Enigma
Dosya:Tatjavanavark-machine.jpg|[[Enigma]] 26 dan [[2002]] yılında tekrar üretilen [[Tatjana van Vark]]'ın [[Enigma]] Makinesi.
Dosya:Tatjavanavark-machine.jpg|[[Enigma]] 26 dan 2002 yılında tekrar üretilen [[Tatjana van Vark]]'ın [[Enigma]] Makinesi.
</gallery></center>
</gallery></center>


54. satır: 55. satır:


;Resimler
;Resimler
* [http://www.jproc.ca/crypto/enigma.html Several images of Enigma]
* [http://www.jproc.ca/crypto/enigma.html Several images of Enigma]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100131020745/http://www.jproc.ca/crypto/enigma.html |tarih=31 Ocak 2010 }}
* [http://w1tp.com/enigma/ Detailed photos of various Enigma models and parts]
* [http://w1tp.com/enigma/ Detailed photos of various Enigma models and parts]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100120081742/http://w1tp.com/enigma/ |tarih=20 Ocak 2010 }}
* [http://cnm.open.ac.uk/projects/stationx/enigma/index.html Pictures of a four-rotor naval enigma, including Flash (SWF) views of the machine]
* [http://cnm.open.ac.uk/projects/stationx/enigma/index.html Pictures of a four-rotor naval enigma, including Flash (SWF) views of the machine]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110724015209/http://cnm.open.ac.uk/projects/stationx/enigma/index.html |tarih=24 Temmuz 2011 }}
;Açıklamalar
;Açıklamalar
* [http://www.codesandciphers.org.uk/enigma/index.htm ''The Enigma cipher machine''], by Tony Sale
* [http://www.codesandciphers.org.uk/enigma/index.htm ''The Enigma cipher machine''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051201114224/http://www.codesandciphers.org.uk/enigma/index.htm |tarih=1 Aralık 2005 }}, by Tony Sale
* [http://www.mlb.co.jp/linux/science/genigma/enigma-referat/enigma-referat.html ''Enigma — a very famous story of cryptology'' by Martin Oberzalek]
* [http://www.mlb.co.jp/linux/science/genigma/enigma-referat/enigma-referat.html ''Enigma — a very famous story of cryptology'' by Martin Oberzalek] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051026223118/http://www.mlb.co.jp/linux/science/genigma/enigma-referat/enigma-referat.html |tarih=26 Ekim 2005 }}
;Simulatörler ve Yeniden Yapımlar
;Simulatörler ve Yeniden Yapımlar
* [http://xoomer.alice.it/www_enigma The world's first electronic Enigma machine] ([http://www.youtube.com/watch?v=5EUYbI1q1y4 YouTube video])
* [http://xoomer.alice.it/www_enigma The world's first electronic Enigma machine] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080505080256/http://xoomer.alice.it/www_enigma/ |tarih=5 Mayıs 2008 }} ([http://www.youtube.com/watch?v=5EUYbI1q1y4 YouTube video] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130225115125/http://www.youtube.com/watch?v=5EUYbI1q1y4 |tarih=25 Şubat 2013 }})
* [http://www.enigma-replica.com/ A project to construct an accurate M4 Enigma replica]
* [https://web.archive.org/web/20180926190330/http://www.enigma-replica.com/ A project to construct an accurate M4 Enigma replica]
* [http://www.xat.nl/enigma-e/index.htm Enigma-E] — a DIY electronics kit which simulates an Enigma machine
* [http://www.xat.nl/enigma-e/index.htm Enigma-E] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051118035112/http://www.xat.nl/enigma-e/index.htm |tarih=18 Kasım 2005 }} — a DIY electronics kit which simulates an Enigma machine
* [http://www.enigmaco.de/ Enigma simulator]
* [http://www.enigmaco.de/ Enigma simulator]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20161230000000/http://www.enigmaco.de/ |tarih=30 Aralık 2016 }}
* [http://users.telenet.be/d.rijmenants/en/enigmasim.htm Enigma simulator, Wehrmacht and Kriegmarine M4] ([[Microsoft Windows]] software)
* [http://users.telenet.be/d.rijmenants/en/enigmasim.htm Enigma simulator, Wehrmacht and Kriegmarine M4]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20141208164038/http://users.telenet.be/d.rijmenants/en/enigmasim.htm |tarih=8 Aralık 2014 }} ([[Microsoft Windows]] software)
* [http://homepages.tesco.net/~andycarlson/enigma/enigma_j.html Enigma simulator]
* [https://web.archive.org/web/20010127003200/http://homepages.tesco.net/~andycarlson/enigma/enigma_j.html Enigma simulator]
* [http://russells.freeshell.org/enigma/ Enigma simulator] by Russell Schwager
* [http://russells.freeshell.org/enigma/ Enigma simulator]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110726064901/http://russells.freeshell.org/enigma/ |tarih=26 Temmuz 2011 }} by Russell Schwager
* [http://mckoss.com/Crypto/Enigma.htm Enigma simulator] (Paper cut-out)
* [https://web.archive.org/web/20031207171315/http://mckoss.com/Crypto/Enigma.htm Enigma simulator] (Paper cut-out)
* Wiring of the Enigma rotors: [http://www.ellsbury.com/ultraenigmawirings.htm], [http://www.ugr.es/~aquiran/cripto/museo/rotor.htm]
* Wiring of the Enigma rotors: [http://www.ellsbury.com/ultraenigmawirings.htm] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051105104507/http://www.ellsbury.com/ultraenigmawirings.htm |tarih=5 Kasım 2005 }}, [http://www.ugr.es/~aquiran/cripto/museo/rotor.htm] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051118214415/http://www.ugr.es/~aquiran/cripto/museo/rotor.htm |tarih=18 Kasım 2005 }}

{{Klasik kriptografi}}
{{Kriptografi makineleri}}
{{Otorite kontrolü}}


[[Kategori:Kriptoloji]]
[[Kategori:Kriptoloji]]
75. satır: 80. satır:
[[Kategori:Makineler]]
[[Kategori:Makineler]]
[[Kategori:Alman icatları]]
[[Kategori:Alman icatları]]
[[Kategori:Nazi Almanyası döneminde Alman icatları]]

21.13, 5 Haziran 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Logo
Sekiz rotorlu bir Enigma makinesi

Enigma; II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından gizli mesajların şifrelenmesi ve tekrar çözülmesi amacı ile kullanılan bir şifre makinesidir. Daha açık bir ifade ile Rotor makineleri ailesi ile ilişkili bir Elektro-Mekanik aygıttı ve birçok değişik türü vardı.

Enigma makinesi, ticari olarak 1920 li yılların başında kullanılmaya başlandı. Birçok ülkede Ordu ve Devlet kurumları için özel modeller üretildi. Bunların en ünlüleri II. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında Nazi Almanyası'nda kullanılan modellerdi. Alman ordu modeli olan Wehrmacht Enigma, en çok konuşulan modeldi.

Bu makine kötü bir üne sahip oldu çünkü Müttefik şifreciler (Polonya şifre bürosu, Birleşik Krallık - Bletchley Park vb.) tarafından geniş mesajları çözümlendi. Şifre çözücülerin Müttefiklerin savaşı kazanmalarına büyük yardımları olmuştu. Bazı tarihçiler, Alman Enigma kod sisteminin deşifre olması sayesinde Avrupa'da savaşın iki yıl daha önce bittiğini ileri sürmektedirler.

Enigma şifresinin bazı zayıf yanları olmakla birlikte, aslında diğer faktörler olan operatör hataları, prosedür açıkları ve nadir olarak ele geçen kod kitapları sayesinde çözümlenebildi.

II. Dünya Savaşında Bletchley Park - Birleşik Krallık'ta üslenen Amerikalı ve İngiliz şifre çözücüler, o zamanın en yetenekli ve en değerli bilim insanı, matematikçi ve mühendis lerinden oluşmaktaydı.Bunlardan bazıları, daha sonra Bilgisayar biliminin kurucularından sayılacak Alan Mathison Turing ve dünyanın ilk dijital ve programlanabilir bilgisayarı olan Colossus'u yapan Thomas Harold Flowers'dır. Birçok Colossus bilgisayarı, II. Dünya Savaşı sırasında Alman Lorenz SZ40/42 şifre sisteminin çözülmesi işleminde olasılık hesaplayıcı olarak kullanılmıştır.

II. Dünya Savaşı ve stratejik planların aktarılmasında kullanılan şifre sistemleri ve bunların çözülmesinde kullanılan algoritmalar, buluşlar, şifre çözücü makineler bir anlamda bilgisayar biliminin doğmasına neden olmuştur diyebiliriz.

Çalışma Sistemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Diğer Rotor makineleri gibi Enigma da Elektro-Mekanik bir sistemdir. Temel olarak, rotor mekanizması sayesinde olasılık üreten bir mekanizmadır. Daktilo klavyesine benzer her bir klavye tuşuna basıldığında, rotorlar döner. Belirgin olarak tüm Enigma sistemlerinde öncelikle en sağdaki rotor döner, daha sonra ona komşu olan rotorlar bir veya daha fazla adım atabilir. Rotorun dişli mekanizması her algoritma programlanmadan önce sökülür ve farklı bir konumda takılırdı. Ayrıca her mesaj çekiminden önce operatör tarafından alt bölümdeki elektrik soketlerini farklı şekilde dizerek şifrenin çözümünü daha da zorlaştırırdı.Mekanik sisteme bağlı elektrik sistemi, operatöre gösterge bölümünde hangi harfin basıldığını ışıklı olarak gösterirdi.

Enigma rotorunun açılımı   Mandallı çark mekanizması
  1. Çentikli halka
  2. "A" kontağının yerini ayarlamak için nokta
  3. Alfabe tekerliği veya Alfabe halkası
  4. Elektrik plaka kontakları
  5. Kablo bağlantıları
  6. Zemberek yüklü iğne kontakları
  7. Zemberek yüklü halka ayarlama kaldıracı
  8. Rotor göbeği
  9. Parmak tekerlek
  10. Kilit mekanizması
Enigma'nın ilerleme mekanizması. Her üç mandal (yeşil) beraberce ilerler. İlk rotorda (1), çark (kırmızı) hep mandal tarafından kavramıştır ve her düğmeye basılışta çark bir adım ilerler. Resimdeki ikinci rotor (2) da mandal tarafından kavranmıştır, çünkü ilk rotorun kenarındaki çentik mandalla hizalanmıştır; gelecek düğme basılışında o da bir adım ilerleyecektir. Üçüncü rotor (3) kavranmamıştır, çünkü ikinci rotorun kenarındaki çentik, mandalla hizalı değildir; mandal çarkın dişleri ile temas etmeden kenardaki halka üzerinde kayacaktır.

Diğer Enigma makineleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Savaş sırasında ve sonrasında kullanılan diğer Enigma makineleri.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Resimler
Açıklamalar
Simulatörler ve Yeniden Yapımlar