Enigma makinesi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Hata Düzeltme |
kDeğişiklik özeti yok |
||
(20 kullanıcı tarafından yapılan 26 ara revizyon gösterilmiyor) | |||
1. satır: | 1. satır: | ||
{{Diğer anlamı|Enigma}} |
{{Diğer anlamı|Enigma}} |
||
{{Dipnotsuz|tarih=Şubat 2020}} |
|||
[[Dosya:Enigma-logo.jpg|thumb|200px|Logo]] |
|||
[[Dosya:Enigma- |
[[Dosya:Enigma-logo.jpg|küçükresim|upright=0.91|Logo]] |
||
[[Dosya:Enigma-8-rotor.jpg|küçükresim|upright=0.91|Sekiz rotorlu bir Enigma makinesi]] |
|||
'''Enigma'''; [[II. Dünya Savaşı]] sırasında [[Nazi Almanyası]] tarafından gizli mesajların [[şifre]]lenmesi ve tekrar çözülmesi amacı ile kullanılan bir [[:wikt:şifre|şifre]] [[makine]] |
'''Enigma'''; [[II. Dünya Savaşı]] sırasında [[Nazi Almanyası]] tarafından gizli mesajların [[şifre]]lenmesi ve tekrar çözülmesi amacı ile kullanılan bir [[:wikt:şifre|şifre]] [[makine|makinesidir]]. Daha açık bir ifade ile [[Rotor makinesi|Rotor makineleri]] ailesi ile ilişkili bir [[Elektro-Mekanik]] aygıttı ve birçok değişik türü vardı. |
||
'''Enigma''' makinesi, ticari olarak |
'''Enigma''' makinesi, ticari olarak 1920 li yılların başında kullanılmaya başlandı. Birçok ülkede [[Ordu (askeriye)|Ordu]] ve [[Devlet]] kurumları için özel modeller üretildi. Bunların en ünlüleri [[II. Dünya Savaşı]] öncesinde ve savaş sırasında [[Nazi Almanyası]]'nda kullanılan modellerdi. [[Almanlar|Alman]] ordu modeli olan [[Wehrmacht]] [[Enigma]], en çok konuşulan modeldi. |
||
Bu makine kötü bir üne sahip oldu çünkü [[Müttefik]] şifreciler ([[Polonya]] şifre bürosu, [[Birleşik Krallık]] - [[Bletchley Park]] vb.) tarafından geniş mesajları çözümlendi. [[Şifre çözücüler]]in [[Müttefikler]]in savaşı kazanmalarına büyük yardımları olmuştu. Bazı tarihçiler, Alman [[Enigma]] kod sisteminin [[deşifre]] olması sayesinde [[Avrupa]]'da savaşın iki yıl daha önce bittiğini ileri sürmektedirler. |
Bu makine kötü bir üne sahip oldu çünkü [[Müttefik]] şifreciler ([[Polonya]] şifre bürosu, [[Birleşik Krallık]] - [[Bletchley Park]] vb.) tarafından geniş mesajları çözümlendi. [[Şifre çözücüler]]in [[Müttefikler]]in savaşı kazanmalarına büyük yardımları olmuştu. Bazı tarihçiler, Alman [[Enigma]] kod sisteminin [[deşifre]] olması sayesinde [[Avrupa]]'da savaşın iki yıl daha önce bittiğini ileri sürmektedirler. |
||
10. satır: | 11. satır: | ||
'''Enigma''' şifresinin bazı zayıf yanları olmakla birlikte, aslında diğer [[faktör]]ler olan [[operatör]] hataları, [[prosedür]] açıkları ve nadir olarak ele geçen [[kod]] kitapları sayesinde çözümlenebildi. |
'''Enigma''' şifresinin bazı zayıf yanları olmakla birlikte, aslında diğer [[faktör]]ler olan [[operatör]] hataları, [[prosedür]] açıkları ve nadir olarak ele geçen [[kod]] kitapları sayesinde çözümlenebildi. |
||
[[II. Dünya Savaşı]]nda [[Bletchley Park]] - [[Birleşik Krallık]]'ta üslenen [[ |
[[II. Dünya Savaşı]]nda [[Bletchley Park]] - [[Birleşik Krallık]]'ta üslenen [[Amerikalılar|Amerikalı]] ve [[İngilizler|İngiliz]] şifre çözücüler, o zamanın en yetenekli ve en değerli [[bilim insanı]], [[matematikçi]] ve [[mühendis]] lerinden oluşmaktaydı.Bunlardan bazıları, daha sonra [[Bilgisayar bilimi]]nin kurucularından sayılacak [[Alan Turing|Alan Mathison Turing]] ve dünyanın ilk dijital ve programlanabilir bilgisayarı olan [[Colossus bilgisayarı|Colossus]]'u yapan [[Thomas Flowers|Thomas Harold Flowers]]'dır. Birçok [[Colossus bilgisayarı]], II. Dünya Savaşı sırasında [[Almanlar|Alman]] [[Lorenz SZ40/42]] şifre sisteminin çözülmesi işleminde olasılık hesaplayıcı olarak kullanılmıştır. |
||
[[II. Dünya Savaşı]] ve [[stratejik]] planların aktarılmasında kullanılan şifre sistemleri ve bunların çözülmesinde kullanılan algoritmalar, buluşlar, şifre çözücü makineler bir anlamda bilgisayar biliminin doğmasına neden olmuştur diyebiliriz. |
[[II. Dünya Savaşı]] ve [[stratejik]] planların aktarılmasında kullanılan şifre sistemleri ve bunların çözülmesinde kullanılan algoritmalar, buluşlar, şifre çözücü makineler bir anlamda bilgisayar biliminin doğmasına neden olmuştur diyebiliriz. |
||
19. satır: | 20. satır: | ||
{| class="toccolours" style="background:white; margin:1em left; clear:both; font-size:94%;" |
{| class="toccolours" style="background:white; margin:1em left; clear:both; font-size:94%;" |
||
! style="background:#ddddff; padding:.3em" colspan="2" | Enigma |
! style="background:#ddddff; padding:.3em" colspan="2" | Enigma rotorunun açılımı |
||
| rowspan="3" | |
| rowspan="3" | |
||
! style="background:#ddddff; padding:.3em" | Mandallı çark mekanizması |
! style="background:#ddddff; padding:.3em" | Mandallı çark mekanizması |
||
35. satır: | 36. satır: | ||
# Parmak tekerlek |
# Parmak tekerlek |
||
# Kilit mekanizması |
# Kilit mekanizması |
||
| [[Dosya:Enigma ratchet.png| |
| [[Dosya:Enigma ratchet.png|upright=1.09|küçükresim|Enigma'nın ilerleme mekanizması. Her üç mandal (yeşil) beraberce ilerler. İlk rotorda (1), çark (kırmızı) hep mandal tarafından kavramıştır ve her düğmeye basılışta çark bir adım ilerler. Resimdeki ikinci rotor (2) da mandal tarafından kavranmıştır, çünkü ilk rotorun kenarındaki çentik mandalla hizalanmıştır; gelecek düğme basılışında o da bir adım ilerleyecektir. Üçüncü rotor (3) kavranmamıştır, çünkü ikinci rotorun kenarındaki çentik, mandalla hizalı değildir; mandal çarkın dişleri ile temas etmeden kenardaki halka üzerinde kayacaktır.]] |
||
|} |
|} |
||
41. satır: | 42. satır: | ||
Savaş sırasında ve sonrasında kullanılan diğer [[Enigma]] makineleri. |
Savaş sırasında ve sonrasında kullanılan diğer [[Enigma]] makineleri. |
||
<center><gallery> |
<center><gallery> |
||
Dosya:Japanese secure teletype 2.jpg|[[Japon]] Enigma makinesi |
Dosya:Japanese secure teletype 2.jpg|[[Japonlar|Japon]] Enigma makinesi |
||
Dosya:Four-rotor-enigma.jpg|Ticari Enigma |
Dosya:Four-rotor-enigma.jpg|Ticari Enigma |
||
Dosya:Tatjavanavark-machine.jpg|[[Enigma]] 26 dan |
Dosya:Tatjavanavark-machine.jpg|[[Enigma]] 26 dan 2002 yılında tekrar üretilen [[Tatjana van Vark]]'ın [[Enigma]] Makinesi. |
||
</gallery></center> |
</gallery></center> |
||
54. satır: | 55. satır: | ||
;Resimler |
;Resimler |
||
* [http://www.jproc.ca/crypto/enigma.html Several images of Enigma] |
* [http://www.jproc.ca/crypto/enigma.html Several images of Enigma]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100131020745/http://www.jproc.ca/crypto/enigma.html |tarih=31 Ocak 2010 }} |
||
* [http://w1tp.com/enigma/ Detailed photos of various Enigma models and parts] |
* [http://w1tp.com/enigma/ Detailed photos of various Enigma models and parts]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100120081742/http://w1tp.com/enigma/ |tarih=20 Ocak 2010 }} |
||
* [http://cnm.open.ac.uk/projects/stationx/enigma/index.html Pictures of a four-rotor naval enigma, including Flash (SWF) views of the machine] |
* [http://cnm.open.ac.uk/projects/stationx/enigma/index.html Pictures of a four-rotor naval enigma, including Flash (SWF) views of the machine]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110724015209/http://cnm.open.ac.uk/projects/stationx/enigma/index.html |tarih=24 Temmuz 2011 }} |
||
;Açıklamalar |
;Açıklamalar |
||
* [http://www.codesandciphers.org.uk/enigma/index.htm ''The Enigma cipher machine''], by Tony Sale |
* [http://www.codesandciphers.org.uk/enigma/index.htm ''The Enigma cipher machine''] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051201114224/http://www.codesandciphers.org.uk/enigma/index.htm |tarih=1 Aralık 2005 }}, by Tony Sale |
||
* [http://www.mlb.co.jp/linux/science/genigma/enigma-referat/enigma-referat.html ''Enigma — a very famous story of cryptology'' by Martin Oberzalek] |
* [http://www.mlb.co.jp/linux/science/genigma/enigma-referat/enigma-referat.html ''Enigma — a very famous story of cryptology'' by Martin Oberzalek] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051026223118/http://www.mlb.co.jp/linux/science/genigma/enigma-referat/enigma-referat.html |tarih=26 Ekim 2005 }} |
||
;Simulatörler ve Yeniden Yapımlar |
;Simulatörler ve Yeniden Yapımlar |
||
* [http://xoomer.alice.it/www_enigma The world's first electronic Enigma machine] ([http://www.youtube.com/watch?v=5EUYbI1q1y4 YouTube video]) |
* [http://xoomer.alice.it/www_enigma The world's first electronic Enigma machine] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080505080256/http://xoomer.alice.it/www_enigma/ |tarih=5 Mayıs 2008 }} ([http://www.youtube.com/watch?v=5EUYbI1q1y4 YouTube video] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130225115125/http://www.youtube.com/watch?v=5EUYbI1q1y4 |tarih=25 Şubat 2013 }}) |
||
* [http://www.enigma-replica.com/ A project to construct an accurate M4 Enigma replica] |
* [https://web.archive.org/web/20180926190330/http://www.enigma-replica.com/ A project to construct an accurate M4 Enigma replica] |
||
* [http://www.xat.nl/enigma-e/index.htm Enigma-E] — a DIY electronics kit which simulates an Enigma machine |
* [http://www.xat.nl/enigma-e/index.htm Enigma-E] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051118035112/http://www.xat.nl/enigma-e/index.htm |tarih=18 Kasım 2005 }} — a DIY electronics kit which simulates an Enigma machine |
||
* [http://www.enigmaco.de/ Enigma simulator] |
* [http://www.enigmaco.de/ Enigma simulator]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20161230000000/http://www.enigmaco.de/ |tarih=30 Aralık 2016 }} |
||
* [http://users.telenet.be/d.rijmenants/en/enigmasim.htm Enigma simulator, Wehrmacht and Kriegmarine M4] ([[Microsoft Windows]] software) |
* [http://users.telenet.be/d.rijmenants/en/enigmasim.htm Enigma simulator, Wehrmacht and Kriegmarine M4]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20141208164038/http://users.telenet.be/d.rijmenants/en/enigmasim.htm |tarih=8 Aralık 2014 }} ([[Microsoft Windows]] software) |
||
* [http://homepages.tesco.net/~andycarlson/enigma/enigma_j.html Enigma simulator] |
* [https://web.archive.org/web/20010127003200/http://homepages.tesco.net/~andycarlson/enigma/enigma_j.html Enigma simulator] |
||
* [http://russells.freeshell.org/enigma/ Enigma simulator] by Russell Schwager |
* [http://russells.freeshell.org/enigma/ Enigma simulator]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110726064901/http://russells.freeshell.org/enigma/ |tarih=26 Temmuz 2011 }} by Russell Schwager |
||
* [http://mckoss.com/Crypto/Enigma.htm Enigma simulator] (Paper cut-out) |
* [https://web.archive.org/web/20031207171315/http://mckoss.com/Crypto/Enigma.htm Enigma simulator] (Paper cut-out) |
||
* Wiring of the Enigma rotors: [http://www.ellsbury.com/ultraenigmawirings.htm], [http://www.ugr.es/~aquiran/cripto/museo/rotor.htm] |
* Wiring of the Enigma rotors: [http://www.ellsbury.com/ultraenigmawirings.htm] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051105104507/http://www.ellsbury.com/ultraenigmawirings.htm |tarih=5 Kasım 2005 }}, [http://www.ugr.es/~aquiran/cripto/museo/rotor.htm] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20051118214415/http://www.ugr.es/~aquiran/cripto/museo/rotor.htm |tarih=18 Kasım 2005 }} |
||
{{Klasik kriptografi}} |
|||
{{Kriptografi makineleri}} |
|||
{{Otorite kontrolü}} |
|||
[[Kategori:Kriptoloji]] |
[[Kategori:Kriptoloji]] |
||
75. satır: | 80. satır: | ||
[[Kategori:Makineler]] |
[[Kategori:Makineler]] |
||
[[Kategori:Alman icatları]] |
[[Kategori:Alman icatları]] |
||
[[Kategori:Nazi Almanyası döneminde Alman icatları]] |
21.13, 5 Haziran 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.
Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Şubat 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Enigma; II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından gizli mesajların şifrelenmesi ve tekrar çözülmesi amacı ile kullanılan bir şifre makinesidir. Daha açık bir ifade ile Rotor makineleri ailesi ile ilişkili bir Elektro-Mekanik aygıttı ve birçok değişik türü vardı.
Enigma makinesi, ticari olarak 1920 li yılların başında kullanılmaya başlandı. Birçok ülkede Ordu ve Devlet kurumları için özel modeller üretildi. Bunların en ünlüleri II. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında Nazi Almanyası'nda kullanılan modellerdi. Alman ordu modeli olan Wehrmacht Enigma, en çok konuşulan modeldi.
Bu makine kötü bir üne sahip oldu çünkü Müttefik şifreciler (Polonya şifre bürosu, Birleşik Krallık - Bletchley Park vb.) tarafından geniş mesajları çözümlendi. Şifre çözücülerin Müttefiklerin savaşı kazanmalarına büyük yardımları olmuştu. Bazı tarihçiler, Alman Enigma kod sisteminin deşifre olması sayesinde Avrupa'da savaşın iki yıl daha önce bittiğini ileri sürmektedirler.
Enigma şifresinin bazı zayıf yanları olmakla birlikte, aslında diğer faktörler olan operatör hataları, prosedür açıkları ve nadir olarak ele geçen kod kitapları sayesinde çözümlenebildi.
II. Dünya Savaşında Bletchley Park - Birleşik Krallık'ta üslenen Amerikalı ve İngiliz şifre çözücüler, o zamanın en yetenekli ve en değerli bilim insanı, matematikçi ve mühendis lerinden oluşmaktaydı.Bunlardan bazıları, daha sonra Bilgisayar biliminin kurucularından sayılacak Alan Mathison Turing ve dünyanın ilk dijital ve programlanabilir bilgisayarı olan Colossus'u yapan Thomas Harold Flowers'dır. Birçok Colossus bilgisayarı, II. Dünya Savaşı sırasında Alman Lorenz SZ40/42 şifre sisteminin çözülmesi işleminde olasılık hesaplayıcı olarak kullanılmıştır.
II. Dünya Savaşı ve stratejik planların aktarılmasında kullanılan şifre sistemleri ve bunların çözülmesinde kullanılan algoritmalar, buluşlar, şifre çözücü makineler bir anlamda bilgisayar biliminin doğmasına neden olmuştur diyebiliriz.
Çalışma Sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Diğer Rotor makineleri gibi Enigma da Elektro-Mekanik bir sistemdir. Temel olarak, rotor mekanizması sayesinde olasılık üreten bir mekanizmadır. Daktilo klavyesine benzer her bir klavye tuşuna basıldığında, rotorlar döner. Belirgin olarak tüm Enigma sistemlerinde öncelikle en sağdaki rotor döner, daha sonra ona komşu olan rotorlar bir veya daha fazla adım atabilir. Rotorun dişli mekanizması her algoritma programlanmadan önce sökülür ve farklı bir konumda takılırdı. Ayrıca her mesaj çekiminden önce operatör tarafından alt bölümdeki elektrik soketlerini farklı şekilde dizerek şifrenin çözümünü daha da zorlaştırırdı.Mekanik sisteme bağlı elektrik sistemi, operatöre gösterge bölümünde hangi harfin basıldığını ışıklı olarak gösterirdi.
Diğer Enigma makineleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Savaş sırasında ve sonrasında kullanılan diğer Enigma makineleri.
-
Japon Enigma makinesi
-
Ticari Enigma
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resimler
- Several images of Enigma31 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Detailed photos of various Enigma models and parts20 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Pictures of a four-rotor naval enigma, including Flash (SWF) views of the machine24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Açıklamalar
- The Enigma cipher machine 1 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Tony Sale
- Enigma — a very famous story of cryptology by Martin Oberzalek 26 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Simulatörler ve Yeniden Yapımlar
- The world's first electronic Enigma machine 5 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (YouTube video 25 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
- A project to construct an accurate M4 Enigma replica
- Enigma-E 18 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — a DIY electronics kit which simulates an Enigma machine
- Enigma simulator30 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Enigma simulator, Wehrmacht and Kriegmarine M48 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Microsoft Windows software)
- Enigma simulator
- Enigma simulator26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Russell Schwager
- Enigma simulator (Paper cut-out)
- Wiring of the Enigma rotors: [1] 5 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., [2] 18 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.