Sol milliyetçilik sayfasının kaynağını görüntüle

{{Kaynaksız|tarih=Mart 2015}}
{{Milliyetçilik kenar}}
'''Sol milliyetçilik''', [[Toplumsal eşitlik|eşitliğe]], halk egemenliğine ve [[self determinasyon]]a dayalı bir [[milliyetçilik]] akımıdır. Kökleri [[Fransız Devrimi]]'ndeki [[jakobenizm]]e dayanır. Sol milliyetçilik [[anti emperyalizm]]i benimser. Sol milliyetçilik, [[Etnik milliyetçilik|etnik milliyetçiliği]] ve [[faşizm]]i reddeder; buna rağmen sol milliyetçiliğin bazı minör formları tahammülsüzlük ve ırksal önyargıyı içerisinde barındırır.

Tarihte kayda değer sol milliyetçi akımlara, [[Gandi]] önderliğindeki [[Hindistan Ulusal Kongresi]]'nin [[Hindistan]]'ın bağımsızlığını kazandırması, Yahudi Ulusal Uyanışı'na önayak olan [[işçi siyonizmi]], [[İrlanda Bağımsızlık Savaşı]]'nda ve [[Kuzey İrlanda sorunu]]nda [[Sinn Féin]], [[Nelson Mandela]] önderliğindeki [[Güney Afrika]] [[Afrika Ulusal Konseyi]]'nin [[Apartheid]] ile olan çatışmaları örnek gösterilebilir.

Sol milliyetçilik [[Otoriteryenizm|otoriter]] biçimlerde ortaya çıkmıştır. [[Suriye]]'de [[Baas Partisi]] ve [[Irak]]'ta ortaya çıkmış olan [[Pan-Arabizm]] ve [[Devlet Sosyalizmi|devlet sosyalizmi]]. Eski Yugoslavya Komünist Birliği ve [[Yugoslavya]] liderleri [[Slobodan Milošević]] ve [[Josip Broz Tito]] sol milliyetçiliği desteklemişlerdir.

== Marksizm ve Milliyetçilik ==
[[Marksizm]], ulusu [[Feodalizm|feodal sistemin]] çöküşünden sonra kapitalist ekonomik sistemi oluşturmak için kullanılan sosyo-ekonomik bir yapı olarak tanımlar. [[Klasik Marksizm|Klasik Marksistler]], oy birliğiyle [[Milliyetçilik|milliyetçiliği]] [[Marksizm]] ile ilişkisi olmayan bir [[burjuva]] olgusu olarak ilan etti. Ancak, [[Karl Marx]]'ın eserlerinin yorumlarında uluslararası sınıf mücadelesinin nihai bir sonucu olarak reddetmesine rağmen üstü kapalı bir biçimde [[proleter]] [[Milliyetçilik|milliyetçiliği]] bir milletin üzerinde proleter prensiplere ulaşmada uluslararası proleter devrimin sonraki aşamalarını sağladığını söylediği iddia edilir. [[Marksizm]], sınıf mücadelesinin çıkarına ise bazı durumlarda [[Milliyetçilik|milliyetçiliği]] destekler  ama diğer [[milliyetçi]] hareketleri; [[işçi]]leri, [[burjuvazi]]yi devirme hedefinden saptırıyorsa reddeder. [[Marksizm|Markistler]], [[millet]]leri "[[gerici]]" ve "[[ilerici]]" [[millet]]ler olmak üzere, ayrı ayrı değerlendirir. [[Stalin]], [[Karl Marx|Marx]]'ın [[sınıf mücadelesi]]nde, [[enternasyonalist]] çerçevede proleter milliyetçiliğe göz yumulması yorumlarını desteklemiştir.

=== Karl Marx ve Friedrich Engels ===
[[Karl Marx]] ve [[Friedrich Engels]], ulusu, sosyal evrimsel ve sınıfsal indirmegeci temelde incelemiştir. Marx ve Engels, modern ulus devletinin yaratılmasının, [[Kapitalist üretim biçimi]]nin  [[feodalizm]]in yerini alması sonucu ortaya çıktığını iddia eder. [[Kapitalizm]]in [[feodalizm]]in yerini almasıyla birlikte, [[kapitalist]]ler ekonomiyi koordine etmek ve ortak bir dil olması açısından [[piyasa ekonomisi]]ne elverişli koşullar yaratmak amacıyla devlet içinde toplumların kültürünü ve dilini birleştirmek ve merkezileştirmek için devlet içinde yeterince büyük bir popülasyonu içeren [[işçi sınıfı]]nda iç bölünmelere yol açarak yerlerini sağlama alarak ve devlet için yeterince büyük bir alanı kaplayan canlı ekonomiyi korumak için çalıştı.

[[Karl Marx|Marx]], [[Hegel]]'in görüşünü takip ederek, önceleri din temelli toplum anlayışının sökülüp bireysel vicdanların serbest bırakılmasıyla devletlerin birey merkezli sivil toplumlar oluşturmasını olumlu bir gelişme olarak değerlendirdi. ''[[Alman İdeolojisi]]''{{'}}nde [[Karl Marx|Marx]], sivil toplumun, [[kapitalist]] bir oluşum ve [[burjuvazi]] temsili olduğunu iddia etmesine rağmen, bunun proletaryaya yararlı olduğunu çünkü sivil toplumun dengesiz olduğunu ve ne [[devlet]]in ne de [[burjuvazi]]nin onu kontrol edebileceği fikrini savunur. [[Karl Marx|Marx]], ''Alman İdeolojisi''{{'}}nde şöyle söyler:

<blockquote>
''Sivil toplum, üretici güçlerin gelişmesinin belirli bir aşamasında içindeki bireylerin bütün maddi ilişkilerini kucaklar. Bu belirli bir aşamanın bütün ticari ve endüstriyel ömrünü kapsar ve bir ölçüde, devlet ve milleti aşar. diğer taraftan da, dış ilişkilerde kendisini bir milliyetçi gibi savunmalı, içte ise kendisini bir devlet olarak organize etmelidir.''
</blockquote>

[[Karl Marx|Marx]] ve [[Friedrich Engels|Engels]], ilerici milliyetçiliğin [[feodalizm]]in yıkılmasında, yararlı bir adım olduğunu düşünürler ancak uluslararası sınıf mücadelesinin gelişiminde, [[Milliyetçilik|milliyetçiliği]], [[gerici]] ve yok edilmesi gereken bir fikir olarak değerlendirirler. [[Karl Marx|Marx]] ve [[Friedrich Engels|Engels]]'in  Marksist evrimsel ekonomik ilerlemeye daha yatkın olan ulusların diğerlerini asimile etmesi gerektiğini söyledikleri yorumu yapılır.

Uluslar ve [[proletarya]] konusunda ''[[Komünist Manifesto]]''{{'}}da Marx ve Engels'' diyor ki:

<blockquote>
''İşçilerin vatanı yoktur. Zaten onların olmayan bir şeyin, alınması da mümkün değil. Proletarya, önce siyasal iktidarı ele geçirmek, kendini ulusal sınıf düzeyine getirmek, kendini ulus yapmak durumunda olduğu için, kendisi de ulusaldır hâlâ, ama asla burjuva anlamda değil. Proletaryanın egemenliği bunu daha da yok edecektir. Birleşik eylem, hiç değilse uygar ülkeler arasında olmak üzere, proletaryanın kurtuluşu için en önde gelen koşullardandır. Bir bireyin bir başka bireyi sömürmesi ortadan kalktığı ölçüde, bir ulusun da ötekini sömürmesi ortadan kalkacaktır. Ulusun kendi içindeki sınıfların karşıtlığıyla birlikte ulusların birbirlerine karşı düşmanca tutumları da düşer.''
</blockquote>

Genel olarak [[Karl Marx|Marx]], [[sınıf mücadelesi]]nde uluslararasında etkileşimi ve [[enternasyonalizm]]i tercih etmiştir. [[Das Kapital|Kapital]]'in birinci cildinin Almanca birinci baskıya önsöz bölümünde şöyle der: <blockquote>''"Bir ulus öteki uluslardan birçok şey öğrenebilir ve öğrenmelidir de".''</blockquote> Benzer bir şekilde, [[Karl Marx|Marx]] ve [[Friedrich Engels|Engels]], [[İngiltere]]'deki işçi devrimini geciktirmesinden dolayı [[İrlanda Bağımsızlık Savaşı|İrlanda başkaldırışını]] eleştirmesine rağmen, [[Karl Marx|Marx]] ve [[Friedrich Engels|Engels]], [[İrlanda]]'nın [[Birleşik Krallık]] tarafından baskı altında tutulduğuna ve [[İrlandalılar|İrlanda halkının]] çıkarları doğrultusunda [[Avrupa]]'daki sınıf mücadelesine katılacağına inandı, [[Karl Marx|Marx]] ve [[Friedrich Engels|Engels]], [[Avrupa]]'nın sosyalist işçilerinin İrlanda'nın tabii müttefikleri olduğunu söyledi. Ayrıca [[Karl Marx|Marx]] ve [[Friedrich Engels|Engels]], [[İrlanda]]'nın bağımsızlığını kazanmasının, İngiliz işçi sınıfı ile elit sınıf [[İrlandalılar]]a karşı birleşeceğinden, [[Birleşik Krallık|Britanya]] [[egemen sınıf]]ının yararına olduğuna inanıyordu.

=== Stalinizm ve "Devrimci Vatanseverlik" ===
{{Ana|Sosyalist vatanseverlik}}
Stalin, Sovyetler  Birliği'nde "devrimci vatanseverlik" denen sivil vatanseverlik kavramını destekledi. Gençken [[Stalin]], [[Gürcüler|Gürcü]] milliyetçi hareketlerinde yer almıştır. [[Gürcüler|Gürcü halkındaki]] [[Kültürel milliyetçilik|kültürel milliyetçiliğe]], materyalist kalkınmaya öncü olan [[Devletçilik|devletçi ekonomiyi]] ve eğitim sistemini destekleyen [[İlia Çavçavadze]]'den etkilenmiştir. [[Stalin]] Gürcü Marksistlere katıldığında [[Gürcistan]]'daki [[Marksizm]], Gürcü yurtseverliğini ve [[Rus İmparatorluğu]]'nun [[Gürcistan]]'ı kontrolüne karşı çıkışı aşılamış [[Noe Zhordania]]'dan etkilenmiştir.{{Kaynak belirt}}

[[Stalin]] 1903'te [[Bolşevikler]]e katıldıktan sonra, ulusal kültüre şiddetle karşı çıkmaya başladı. Kökeninde "zararlı alışkanlıklar ve kurumların" tutunmasına neden olan burjuvazi çağdaş milliyet kavramını kınadı. Ancak [[Stalin]], insanların birlikte yaşadığı diğer insanlarla ortak kültürel bağları olduğuna ve bütünsel bağlarla birleştirilmesi gerektiğine inandı. [[Stalin]] ulusu "ne ırksal ne kabilesel, sadece ve sadece ortak tarihleri olan insan topluluğu" olarak tanımlar. [[Stalin]], [[Abhazlar]] ve [[Tatarlar]] gibi "ilkel" milletlerin [[Gürcüler|Gürcü]] ve [[Ruslar|Rus]] milletleri içinde [[Asimilasyon (sosyoloji)|asimile]] olmasının yararlı olduğunu düşünüyordu. [[Stalin]], tüm ulusların yabancı değerleri [[Özümseme|özümsediğini]] ve bir toplum olarak milliyetlerin [[kapitalizm]]in baskısı altında ve akılcı evrensellik ile seyreldiği görüşünü savundu. 1913'te [[Stalin]], millî kimlik kavramını bütünüyle reddetti ve evrensel [[kozmopolit]] modernliği savundu. [[Stalin]], Rus kültürünü diğer uluslardan daha evrensel bir kimlik olarak tanımladı. [[Stalin]]'in [[Rusya]], [[Almanya]] ve [[Macaristan]] gibi öncü devletlerin diğer ilkel saydığı devletlerden üstün olduğu düşüncesinin [[Friedrich Engels]]'in görüşleri ile bağlantılı olduğu iddia edilir.{{Kaynak belirt}}

=== Titoizm ===
[[Yugoslavya]], [[Josip Broz Tito]]'nun ve [[Yugoslavya Komünistler Birliği]]'nin idaresi altında hem [[komünizm]]i hem de '''sol milliyetçiliği''' temsil etmiştir. [[Tito]]'nun [[Yugoslavya|Yugoslavya']]sı Yugoslav uluslar birliğini yani [[Yugoslavya]]'yı, Yugoslavya'nın bağımsızlığının mücadelesine teşvik için açıkça milliyetçi bir tutum izlemiştir. [[Yugoslavlar|Yugoslav]] ulusları birleştirmek için hükûmet, [[Yugoslavlar|Yugoslav]] uluslararasındaki ilişkileri teşvik ederek, kültürel ve dilsel farklılıkların getirdiği sorunları kaldırmak için "[[Birlik ve Kardeşlik]]" kavramını destekledi. Yugoslav milliyetçiliği, [[Yugoslavya Krallığı|Yugoslav monarşiden]] beri süregelen kültürel asimilasyona karşı çıktı. Kültürel asimilasyona karşı [[çok kültürlülük]] savunuldu. Yugoslav milliyetçiliği temsil edilirken, Yugoslav hükûmeti herhangi bir şekildeki [[Etnik milliyetçilik|etnik milliyetçiliğe]] ya da azınlık milletler üzerindeki herhangi bir baskıya kesinlikle karşı çıktı. [[Tito]], [[Etnik milliyetçilik|etnik milliyetçiliği]] nefrete dayalı olarak kınadı ve savaş nedeni olarak saydı.Yugoslavya Komünist Birliği, Yugoslav ulusları arasındaki ayrılıkçı çatışma ve bölünmelerle ilgili olarak [[emperyalist|emperyalist devletleri]] suçladı. [[Tito]] iktidarında [[Sosyalizm|sosyalist]] ve [[milliyetçi]] hükûmetler olan, [[Cemal Abdünnasır]]'ın yönetimindeki [[Mısır]] ve [[Cevahirlal Nehru]]'nun yönetimindeki [[Hindistan]] gibi devletlerle güçlü ilişkiler kurdu.

== Avrupa ==
{{Ayrıca bakınız|İrlanda cumhuriyetçiliği|Abertzale|Brest Antlaşması|İskoç Bağımsızlığı}}

[[Avrupa]]'da, sol milliyetçi hareketler, uzun ve köklü bir geçmişe sahiptir. Milliyetçilik kendine [[Fransız Devrimi]] ve [[Fransız Devrim Savaşları]]'nda geniş bir yer bulmuştur. İlk sol milliyetçiler, ulusu "demokratik halk yönetimi" ve "birlik, beraberlik" olarak olarak tanımlayan [[Liberal milliyetçilik|liberal milliyetçiliği]] desteklemiştir. Sol milliyetçilik ilk zamanlarda Almanya'dan intikam almak ve [[Alsas-Loren]]'in kontrolünü savaşarak tekrar almak isteyen "revanşizm" ile bağlantı hâlinde olmuştur. Sol milliyetçiler, [[Bask Bölgesi]], [[Katalonya]] ve [[Galiçya (İspanya)|Galiçya]] gibi yerlerde ayrılıkçı ve [[Otonomizm|otonomist]] akımlara liderlik etmiştir. [[İskoç Bağımsızlığı|İskoç bağımsızlık hareketi]] 1980'li yıllarda solun merkezi olan [[İskoçya Ulusal Partisi]]'nin öncülüğünü yaptığı çok sayıda sol görüşün fikridir.
== Avustralya ==
{{Ana|Avustralya milliyetçiliği}}

1890'lı yıllarda; [[Henry Lawson]], [[Joseph Furphy]] ve [[Banjo Paterson]] gibi [[Avustralya]] doğumlu roman yazarları ve şairler "Australian bushman (Avustralyalı ormancı)" [[arketip]]i üzerinden çalıştılar. Bunlar ve diğer yazarlar, sol kavramları sıklıkla içeren Avustralyalı demokratik [[işçi sınıfı]] kavramı "bush legend"i üretti. Kavram, [[eşitlikçilik]] ve [[anti-otoriteryenizm]] kavramlarını da içermekteydi ancak "milliyetçilik" ve "yurtseverlik" gibi kavramlar [[Britanya İmparatorluğu]] destekçileri tarafından da kullanılmıştır, 1920'lere kadar [[merkez sağ]] parti olarak kalan [[Avustralya Milliyetçi Partisi]]'nin 1917 yılında kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

1940'lı ver 50'li yıllarda, radikal entelektüellerin çoğu felsefi enternasyonalizm ve radikal milliyetçiliğin Avustralya kültüründe kombinasyonu olan [[Avustralya Komünist Partisi]]'ne (CPA) katıldı. Bu türde bir [[kültürel milliyetçilik]] o zamanlar Avustralyalı radikaller arasında olasıydı. Çünkü;

* 1941 [[komintern]] poltikasında "vatanseverliğe dönüş" ve, 
* O zamanlar "yurtsever"in yaygın anlamı [[emperyalist]] "ırkçı yurtseverlik" ve İngiliz karşıtlığıydı, 
* Radikal milliyetçilik, entelektüeller arasında Avustralya kültürü içinde büyüyordu.

Savaş sonrası radikal milliyetçiler 1890’larda ortaya çıkmış “bush” kültürünü yüceltmeye çalıştı. Savaş sonrası radikal milliyetçilerin örtük veya doğal olarak radikal niteliklere sahip olarak bu geleneği  şöyle yorumlanır: Avustralya işçi sınıfını “saf demokratik” ve/veya [[Sosyalizm|sosyalist]] olarak tanımlarlar. Bu görüş  [[Avustralya Komünist Partisi|CPA]]’nın işçi sınıfı ve entelektüeller üstündeki milliyetçi duyguları ile birleşti. [[Ian Turner]], [[Lloyd Churchward]], [[Robin Gollan|Robin (Bob) Gollan]], [[Geoffrey Serle]] ve [[Brian Fitzpatrick]] gibi önemli tarihçiler ve  [[Stephen Murray-Smith]], [[Judah Waten]], [[Dorothy Hewett]] ve [[Frank Hardy]] gibi yazarlar radikal milliyetçilik fikrini benimsemişlerdir.

Radikal milliyetçi gelenek 1960’larda yeni sol akımıyla karşı karşıya kaldı. 1960’lı yıllardan itibaren, Avustralya milliyetçiliğini sol ile ilişkilendirmek zorlaşmıştır. “Bush legend”, Avustralya kültüründeki değişikliklere rağmen ayakta kalmıştır: 1970 ve 1980’li yıllarda ortaya çıkan “yeni milliyetçilik” akımını etkilemiştir, Avustralya milliyetçiliği [[John Howard]] gibi merkez sağ milliyetçiler tarafından sahiplenilmiştir. 21. yüzyılda, az sayıda aydın sol milliyetçilik akımını yeniden ortaya çıkarmaya çalışmıştır. 
== Kanada ==
[[Kanada]]'da, hem Quebec milliyetçiliği hem de Pan-Kanada milliyetçiliği sol ile ilişkilidir.

[[Québec]]'de, kavram, 1960 ve 70'li yıllardaki politik gelişmeler sırasında [[Kuzey Amerika]]'da [[Québec]]'i benzersiz olarak gören S.H Milner ve H. Milner tarafından kullanılmıştır. Quebec'deki [[Sessiz Devrim]]'de [[liberal]]ler, sağ ve gerici milliyetçiliğe karşı çıkarken, [[Québec]]'deki milliyetçiler şu anda kendilerini [[radikalizm]] ve [[sosyalizm]]e adapte ettiler. Bu ideoloji [[enternasyonalist]] ve işçilerin vatanının olmadığını savunan tarihsel sosyalizme ters görünür.

1960'lı yıllarda [[Kanada]]'da [[Québec]] bağımsızlık hareketleri görüldü. Bu hareketin savunucuları bağımsız ve [[Sosyalizm|sosyalist]] Quebec militanlarıydı. 1960'ların başında, Quebec'de milliyetçilik çeşitli gruplara ayrıldı. İlki, 19. yüzyılda [[Aşağı Kanada]]'da ortaya çıkmış ve yaygın olan radikal [[liberal milliyetçilik]], 1830'larda daha sesli olan liberal ve cumhuriyetçi milliyetçilik 1837 ve 1838 isyanlarıyla susturuldu. 1840'lı yıllarda, topraklara katılan [[Aşağı Kanada]]'da [[liberal milliyetçilik]] eskisinin yerini aldı. Buna paralel olarak, Katolik ve ultramontanist milliyetçilik ortaya çıktı. 1950'li yıllara kadar bu iki zıt milliyetçilik arasındaki uzlaşmazlıklar sürdü.

Politik bilimci Henry Milner'e göre, bu üç tür milliyetçilik arasındaki çatışma, entelektüeller Quebec'deki ekonomik sorunu ortaya çıkardığında önemli bir hal aldı. Milner, Quebec sol milliyetçiliğinin evrimindeki üç ayrı küme faktörünü şöyle tanımlar: "İlk küme Quebeclilerin ulusal bilinciyle ilgilidir, ikinci ise, teknoloji, endüstriyel organizasyon, iletişim ve eğitimdeki değişikler ile ilgilidir, üçüncü ise ilk iki faktörde entelektüellerin aldığı roldür."

[[İngiliz Kanadası]]'nda, hükûmetin [[Kanada]]'nın eski politik geleneklerini korumak için ekonomiye müdahalesi savunuluyordu, tarihte hem sağ hem de sağda görülen en azından  Sör [[John A. Macdonald]]'ın ulusal politikasına (tarife koruması) dönülmesi taraftarları fazlaydı. Ancak 1920'lerden beri [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin Kanada ekonomisini ele geçirmesini önlemek için Kanada solunun hükûmete daha aşırı şekillerde baskısı olmuştur. Sağ milliyetçilik hiçbir zaman bu tür önlemleri desteklememiştir ve ikisi arasındaki fark budur. Sol milliyetçilik aynı zamanda Kanada'nın İngiliz koloni tarihinden kalma miraslarını yok etme yanlısı olmuştur. Sol milliyetçiliği tarihte birçok Kanadalı sosyalist parti temsil etmiştir. Sol Milliyetçilik bugün kendine [[Kanadalılar Konseyi]] gibi yerlerde baskın gruplar bulmaktadır. Bu tür milliyetçilik "[[Egemen devlet|Devlet]] ya da [[Amerika Birleşik Devletleri|Devletler]]" sloganı ile ilişkilendirilmiştir, bu slogan 1930'larda özelleştirmeye karşı gerçekleştirilen ulusal reklamlarla deyimleşmiştir, Kanada'daki Amerikan radyo istasyonları ise Birleşik Devletler tarafından ilhak korkusunu aşılarken bu kampanya gerçekleştirilmiştir. Sağ milliyetçilik Kanada'da varlığını sürdürmektedir ancak [[Kıtacılık|Kuzey Amerika entegrasyonu]] eğilimindedir. Özellikle muhafazakâr parti 1988 yılında serbest ticaret fikrini benimsediğinden beri bu eğilim sürmüştür. Kanada'daki çoğu aşırı sağ hareket milliyetçidir  ancak Kanada milliyetçisi değildir, bunun yerine Birleşik Devletler ile birleşmeyi veya Batı Kanada ayrılıkçılığını savunurlar.

{{Milliyetçilik|durum=collapsed}}

[[Kategori:Solculuk]]
[[Kategori:Milliyetçilik]]
[[Kategori:Siyasi ideolojiler]]
[[Kategori:Radikalizm (tarihsel)]]