2017 İdlib kimyasal saldırısı sayfasının kaynağını görüntüle

{{Sivillere karşı saldırı bilgi kutusu
| başlık       = 2017 İdlib kimyasal saldırısı
| parçası      = [[Suriye İç Savaşı]]
| resim        = Idlib in Syria (+Golan light grey).svg
| resim_boyutu = 
| altyazı      = 
| bölge        = [[Han Şeyhun]], [[İdlib]], [[Suriye]]
| koordinatlar = {{Koordinat|36|13|13|N|44|26|13|E|type:event_source:fiwiki-dispenser|display=inline,title}}
| tarih        = 4 Nisan 2017
| hedef        = [[El Nusra]] (Suriye iddiası)<br>Siviller
| tür          = [[Sarin gazı]]
| ölü          = 112 ölü<ref name=Bianet /><br>+320 yaralı <small>(Kimyasal silahtan etkilenen)</small>
| işleyen      = 
}}
'''2017 İdlib kimyasal saldırısı''' veya '''Han Şeyhun kimyasal saldırısı''', 4 Nisan 2017 tarihinde [[Suriye İç Savaşı]] sırasında [[İdlib]]'in [[Han Şeyhun]] beldesinde düzenlen [[Kimyasal savaş|kimyasal saldırı]]. İdlib Sağlık Otoritesi, [[sarin]] veya benzeri bir maddeyi içeren [[zehir]]li gazın salınımı sonucu en az 74 kişinin öldüğünü ve 557'den fazla kişinin yaralandığını açıkladı.<ref>{{haber kaynağı|başlık=Syria war: Sarin used in Khan Sheikhoun attack, OPCW says|url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39648503|erişimtarihi=6 Eylül 2017|yayıncı=[[BBC]]|tarih=20 Nisan 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170704143702/http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39648503|arşivtarihi=4 Temmuz 2017|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{haber kaynağı|başlık=Idlib town reels following major chemical attack: ‘No rebel positions, just people’|url=http://syriadirect.org/news/idlib-town-reels-following-major-chemical-attack-‘no-rebel-positions-just-people’/|erişimtarihi=6 Eylül 2017|yayıncı=Syria Direct|tarih=5 Nisan 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170827170757/http://syriadirect.org/news/idlib-town-reels-following-major-chemical-attack-%E2%80%98no-rebel-positions-just-people%E2%80%99/|arşivtarihi=27 Ağustos 2017|ölüurl=hayır}}</ref>

Kasabanın hükûmet güçleri tarafından [[hava saldırısı]]'nda vurulduğu iddia edildi ve ardından çok sayıda kimyasal [[zehirlenme]] vakalarının yaşandığı bildirildi.<ref>{{haber kaynağı|başlık=Witness of Syria chemical attack gives graphic account as death toll climbs|url=https://www.thenational.ae/world/witness-of-syria-chemical-attack-gives-graphic-account-as-death-toll-climbs-1.76355|erişimtarihi=6 Eylül 2017|yayıncı=The National|tarih=5 Nisan 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170828102347/https://www.thenational.ae/world/witness-of-syria-chemical-attack-gives-graphic-account-as-death-toll-climbs-1.76355|arşivtarihi=28 Ağustos 2017|ölüurl=hayır}}</ref> Amerika Birleşik Devletleri, [[Birleşik Krallık]], [[Fransa]], [[İsrail]], [[Suudi Arabistan]], [[Türkiye]] hükûmetleri ve [[İnsan Hakları İzleme Örgütü]] saldırıdan Suriye Devlet Başkanı [[Beşşar Esad]]'ın güçlerini sorumlu tuttu.<ref name=Schleifer>{{haber kaynağı|soyadı1=Schleifer|ad1=Theodore|başlık=Trump: 'I now have responsibility' when it comes to Syria|url=http://www.cnn.com/2017/04/05/politics/trump-syria-comments-response/index.html|erişimtarihi=6 Eylül 2017|yayıncı=[[CNN]]|tarih=6 Nisan 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170405174137/http://www.cnn.com/2017/04/05/politics/trump-syria-comments-response/index.html|arşivtarihi=5 Nisan 2017|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{haber kaynağı|başlık=Syria chemical 'attack': Russia faces fury at UN Security Council|url=http://www.bbc.com/news/world-middle-east-39500319|erişimtarihi=6 Eylül 2017|yayıncı=[[BBC]]|tarih=5 Nisan 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20201125112610/https://www.bbc.com/news/world-middle-east-39500319|arşivtarihi=25 Kasım 2020|ölüurl=hayır}}</ref><ref name=Suudi>{{Web kaynağı | başlık = An official source at Foreign Affairs Ministry expresses Kingdom of Saudi Arabia's strong support for US military operations on military targets in Syria | url = http://www.spa.gov.sa/viewfullstory.php?lang=en&newsid=1612692 | yayıncı = Suudi Basın Ajansı | erişimtarihi = 6 Eylül 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170827173248/http://www.spa.gov.sa/viewfullstory.php?lang=en&newsid=1612692 | arşivtarihi = 27 Ağustos 2017 | ölüurl =evet}}</ref><ref name="The Irish Times">{{haber kaynağı|başlık=US attack on Syria: world leaders react|url=https://www.irishtimes.com/news/world/us/us-attack-on-syria-world-leaders-react-1.3040251?mode=amp|erişimtarihi=6 Eylül 2017|yayıncı=The Irish Times|tarih=7 Nisan 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171010004500/https://www.irishtimes.com/news/world/us/us-attack-on-syria-world-leaders-react-1.3040251?mode=amp|arşivtarihi=10 Ekim 2017|ölüurl=hayır}}</ref> Suriye hükûmeti ile [[Rusya]] ve [[İran]] ise suçlamaları reddetti.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Konaşenkov’dan Üzümcü’ye: Sarin gazı kullanıldıysa, Beyaz Miğferler neden maske takmıyor? | url = https://tr.sputniknews.com/rusya/201704201028164219-rusya-suriye-idlib-han-seyhun-opcw/ | yayıncı = Sputniknews.com | erişimtarihi = 5 Temmuz 2017 | tarih = 20 Nisan 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170420202505/https://tr.sputniknews.com/rusya/201704201028164219-rusya-suriye-idlib-han-seyhun-opcw/ | arşivtarihi = 20 Nisan 2017 | ölüurl =evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Rusya Dışişleri Bakanı Sergey LavrovLavrov: OPCW'nin İdlib incelemelerini engellemesi, Esad'ı devirme amacının göstergesi | url = https://tr.sputniknews.com/rusya/201704211028173017-lavrov-opcw-idlib-inceleme-engellemesi-esad-devirme-amacinin-gostergesi/ | yayıncı = Sputniknews.com | erişimtarihi = 5 Temmuz 2017 | tarih = 21 Nisan 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170421123852/https://tr.sputniknews.com/rusya/201704211028173017-lavrov-opcw-idlib-inceleme-engellemesi-esad-devirme-amacinin-gostergesi/ | arşivtarihi = 21 Nisan 2017 | ölüurl =evet}}</ref><ref name="tr.sputniknews.com">{{Web kaynağı | başlık = Rusya ve İran, OPCW'ye İdlib için yeni teklif sundu | url = https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201704201028159497-rusya-ve-iran-opcwye-idlib-icin-yeni-teklif-sundu/ | yayıncı = Sputniknews.com | erişimtarihi = 5 Temmuz 2017 | tarih = 20 Nisan 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170420162430/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201704201028159497-rusya-ve-iran-opcwye-idlib-icin-yeni-teklif-sundu/ | arşivtarihi = 20 Nisan 2017 | ölüurl =evet}}</ref>

[[Amerika Birleşik Devletleri]], saldırının [[Şayrat Hava Üssü]]'nden kalkan savaş uçakları tarafından gerçekleştirildiği gerekçesi ile 7 Nisan 2017'de Başkan [[Donald Trump]]'ın emri ile [[Akdeniz]]'de bulunan iki destroyerdan hava üssüne [[2017 Şayrat bombardımanı|59 adet Tomahawk füzesi fırlattı]].<ref name=DW>{{haber kaynağı|başlık=ABD'den Suriye'ye hava saldırısı|url=http://m.dw.com/tr/abdden-suriyeye-hava-saldırısı/a-38333042|erişimtarihi=8 Eylül 2017|yayıncı=[[Deutsche Welle]]|tarih=7 Nisan 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171209012503/http://m.dw.com/tr/abdden-suriyeye-hava-sald%C4%B1r%C4%B1s%C4%B1/a-38333042|arşivtarihi=9 Aralık 2017|ölüurl=hayır}}</ref>

Saldırı, 2013 yılında [[Guta Katliamı]]'ndan bu yana Suriye İç Savaşındaki en büyük ikinci [[kimyasal silah]] saldırısı olarak kayıtlara geçti.<ref name="El Arabiya">{{haber kaynağı|başlık=Assad regime responsible for ‘awful’ Syria ‘chemical’ attack: EU’s Mogherini|url=http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2017/04/04/Syria-toxic-gas-attack-kills-civilians-in-Idlib-province.html|erişimtarihi=6 Eylül 2017|yayıncı=[[El Arabiya]]|tarih=4 Nisan 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171019104520/http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2017/04/04/Syria-toxic-gas-attack-kills-civilians-in-Idlib-province.html|arşivtarihi=19 Ekim 2017|ölüurl=hayır}}</ref> 30 Haziran 2017'de [[Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü]] kimyasal saldırıda sarin gazı kullanıldığını açıkladı.<ref name=OPCWReport>{{Web kaynağı | başlık = OPCW Fact-Finding Mission Confirms Use of Chemical Weapons in Khan Shaykhun on 4 April 2017 | url = https://www.opcw.org/news/article/opcw-fact-finding-mission-confirms-use-of-chemical-weapons-in-khan-shaykhun-on-4-april-2017/ | yayıncı = [[Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü]] | erişimtarihi = 6 Eylül 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170906180610/https://www.opcw.org/news/article/opcw-fact-finding-mission-confirms-use-of-chemical-weapons-in-khan-shaykhun-on-4-april-2017/ | arşivtarihi = 6 Eylül 2017 | ölüurl =evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = OPCW: Han Şeyhun'da sarin gazı kullanıldı | url = https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201706301029083591-opwc-han-seyhun-sarin-gazi/ | yayıncı = Sputniknews.com | erişimtarihi = 5 Temmuz 2017 | tarih = 30 Haziran 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170709123544/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201706301029083591-opwc-han-seyhun-sarin-gazi/ | arşivtarihi = 9 Temmuz 2017 | ölüurl =evet}}</ref> 6 Eylül 2017 tarihinde [[Birleşmiş Milletler]]'in Suriye Bağımsız Araştırma Komisyonu, Han Şeyhun kasabasındaki sarin saldırısından Esad hükûmetine bağlı [[Suriye Hava Kuvvetleri]]'nin sorumlu olduğuna dair net kanıtlar olduğunu açıkladı.<ref>{{haber kaynağı|soyadı1=Collard|ad1=Rebecca|başlık=UN blames Syrian government for chemical attacks|url=https://www.ft.com/content/db77f7fc-930e-11e7-a9e6-11d2f0ebb7f0|erişimtarihi=8 Eylül 2017|yayıncı=[[Financial Times]]|tarih=6 Eylül 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170908065314/https://www.ft.com/content/db77f7fc-930e-11e7-a9e6-11d2f0ebb7f0|arşivtarihi=8 Eylül 2017|ölüurl=hayır}}</ref> Rusya ise saldırının [[El-Nusra Cephesi]] bağlantılı Beyaz Miğferler grubu tarafından organize edildiğini iddia etti.

== Arka plan ==
{{başlık genişlet}}
Mart 2011'de başlayan ve hâlen devam eden [[Suriye İç Savaşı]] kapsamında pek çok saldırı, katliam ve toplu infazı içinde barındırmaktadır. Bu kapsamda İdlib'de de çok sayıda çatışma çıkmış, kente bağlı bölgeler sık sık el değiştirmiştir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = İdlib'de cihatçı savaşını el Kaide kazandı | url = https://www.evrensel.net/haber/326984/idlibde-cihatci-savasini-el-kaide-kazandi | yayıncı = Evrensel | erişimtarihi = 4 Ocak 2018 | tarih = 4 Ocak 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180104192609/https://www.evrensel.net/haber/326984/idlibde-cihatci-savasini-el-kaide-kazandi | arşivtarihi = 4 Ocak 2018 | ölüurl =evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Son dakika: İdlib'de çatışma! Sesler Reyhanlı'dan duyuluyor... | url = http://www.milliyet.com.tr/son-dakika-idlib-de-catisma--gundem-2534307/ | yayıncı = Milliyet | erişimtarihi = 4 Ocak 2018 | tarih = 4 Ocak 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180104192540/http://www.milliyet.com.tr/son-dakika-idlib-de-catisma--gundem-2534307/ | arşivtarihi = 4 Ocak 2018 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = 'Suriye ordusu, İdlib'in iki köyünü Fetih el Şam militanlarından temizledi' | url = https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201801031031670593-suriye-ordusu-idlib-iki-koyunu-nusra-militanlarindan-temizledi/ | yayıncı = Sputnik | erişimtarihi = 4 Ocak 2018 | tarih = 4 Ocak 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180105070130/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201801031031670593-suriye-ordusu-idlib-iki-koyunu-nusra-militanlarindan-temizledi/ | arşivtarihi = 5 Ocak 2018 | ölüurl =evet}}</ref> Mart 2015'te [[Fetih Ordusu]] adıyla birleşen gruplar<ref>{{Web kaynağı | başlık = Fetih Ordusu'ndan büyük kopuş | url = https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201510251018575548-fetih-suriye-ordu-isid-aksa/ | yayıncı = Sputnik | erişimtarihi = 2 Ocak 2018 | tarih = 25 Ekim 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180103011620/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201510251018575548-fetih-suriye-ordu-isid-aksa/ | arşivtarihi = 3 Ocak 2018 | ölüurl =evet}}</ref> [[Suriye Silahlı Kuvvetleri]]'nin bulunduğu bina ve karargahlara düzenlenen saldırılar sonrası başlayan [[İdlib Muharebesi (2015)|çatışmalar sonrası]]<ref>{{Web kaynağı | başlık = Fetih Ordusu İdlib'i aldı | url = https://www.sabah.com.tr/dunya/2015/03/28/fetih-ordusu-idlibi-aldi | yayıncı = Sabah | erişimtarihi = 2 Ocak 2018 | tarih = 28 Mart 2015 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180103011724/https://www.sabah.com.tr/dunya/2015/03/28/fetih-ordusu-idlibi-aldi | arşivtarihi = 3 Ocak 2018 | ölüurl =evet}}</ref> İdlib'in tamamında hakimiyet kurmuştu.<ref>{{Web kaynağı | başlık = ‘Suriye’nin kuzeyinde 13 cihatçı örgüt birleşti’ iddiası | url = https://www.evrensel.net/haber/342294/suriyenin-kuzeyinde-13-cihatci-orgut-birlesti-iddiasi | yayıncı = Evrensel | erişimtarihi = 2 Ocak 2018 | tarih = 2 Ocak 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180102191523/https://www.evrensel.net/haber/342294/suriyenin-kuzeyinde-13-cihatci-orgut-birlesti-iddiasi | arşivtarihi = 2 Ocak 2018 | ölüurl =evet}}</ref>

{{Ayrıca bakınız|Suriye İç Savaşı}}

== Saldırı ==
İdlib'deki Sivil Savunma Ekibi yetkilisi Enes Barakat'ın [[Anadolu Ajansı]]'na yaptığı açıklamada kimyasal saldırı sonrası ölenler arasında çok sayıda [[çocuk|çocuğun]] da olduğunu iddia etti.<ref>{{Web kaynağı | url = http://aa.com.tr/tr/dunya/rejim-ucaklarindan-idlibe-klor-gazli-saldiri-55-olu/787284 | başlık = Rejim uçaklarından İdlib'e klor gazlı saldırı: 55 ölü | yer = İdlip, Şam | tarih = 4 Nisan 2017 | yayıncı = Anadolu Ajansı | arşivengelli = evet}}</ref> İngiliz [[Reuters]] haber ajansının konuyla ilgili haberinde, Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün ifadelerine yer vermiş, örgütün açıklamalarına göre İdlib'deki saldırıda birçok kişinin nefes alamayarak boğulduğu ya da bayıldığı; bazılarında ağzından köpükler geldiği duyuruldu.<ref name="Posta">{{haber kaynağı|başlık=Suriye'de kimyasal katliam! Reyhanlı'ya sadece 50 km uzaklıkta|url=http://www.posta.com.tr/suriye-de-kimyasal-katliam-reyhanli-ya-sadece-50-km-uzaklikta-haberi-1283289|erişimtarihi=4 Nisan 2017|gazete=Posta|tarih=4 Nisan 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170404105532/http://www.posta.com.tr/suriye-de-kimyasal-katliam-reyhanli-ya-sadece-50-km-uzaklikta-haberi-1283289|arşivtarihi=4 Nisan 2017|ölüurl=hayır}}</ref>

== İddialar ==
=== Suriye Hükûmeti'nin iddiaları ===
Suriye Dışişleri Bakanı [[Velid Muallim]], saldırıyla ilgili Şam'da düzenlediği basın toplantısında saldırıyı kınadıklarını belirterek [[IŞİD]] ile [[Şam Fethi Cephesi]]'nin Irak ve Türkiye'den Suriye'ye kimyasal silah getirildiğini iddia etmiştir. Ülkesinin bu konuda hem [[Birleşmiş Milletler]] hem de [[Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü]]'nün bilgilendirdiğini belirten Muallim "Han Şeyhun'da kimyasal saldırı düzenlendiğine dair ilk açıklamalar (4 Nisan'da) sabah 06.00'da geldi. Suriye hava güçlerinin El Nusra'nın içerisinde kimyasal maddeler bulunan silah deposuna ilk saldırısı ise saat 11.30'da gerçekleşti. Sizlere ordumuzun hiçbir zaman kimyasal silah kullanmadığı ve hiçbir zaman kullanmayacağını söylemek isterim. Sadece sivillere karşı değil aynı zamanda [[havan]] mermileriyle sivillerimize saldıran teröristlere karşı da." ifadelerini kullandı.<ref>[https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201704061027962482-suriye-idlib-kimyasal-saldiri/ Suriye'den İdlib saldırısına kınama: IŞİD ve Nusra, Irak ve Türkiye'den Suriye'ye kimyasal silah getiriyor] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170406212653/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201704061027962482-suriye-idlib-kimyasal-saldiri/ |tarih=6 Nisan 2017 }}, [[Sputnik (haber ajansı)|Sputnik]], 6 Nisan 2017, Erişim tarihi: 10 Nisan 2017.</ref>

=== Rusya'nın iddiaları ===
[[Rusya]] Savunma Bakanlığı yaptığı açıklamada, katliam iddialarının aksine Suriye Hava Kuvvetleri'nin cihatçı grupların kimyasal silah ürettiği bir depoyu vurduğunu belirtti. Savunma Bakanlığı Sözcüsü Igor Konaşenkov, gerçekleşen hava saldırısının Han Şeyhun'un doğusundaki bir silah deposunu hedef aldığını duyurarak depoda toksik gazlar içeren mermiler üretildiği ve bunların Irak'a ulaştırıldığı aktardı. Açıklamada ayrıca kimyasal mühimmatın, 2016'nın sonunda Halep'te de cihatçılar tarafından kullanıldığını, Han Şeyhun'da kimyasaldan etkilenen sivillerin, Halep'teki kimyasal mağdurlarıyla aynı semptomları gösterdiği ifade edildi.<ref name=Bianet>[http://www.bianet.org/bianet/dunya/185174-rusya-suriye-vurdu-ama-kimyasal-silahlar-muhaliflere-ait Rusya: Suriye Vurdu ama Kimyasal Silahlar Muhaliflere Ait] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20171111152246/http://bianet.org/bianet/dunya/185174-rusya-suriye-vurdu-ama-kimyasal-silahlar-muhaliflere-ait |tarih=11 Kasım 2017 }}, Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.</ref><ref>[https://www.evrensel.net/haber/314787/rusya-suriye-cihatcilarin-kimyasal-silah-deposunu-vurdu Rusya: Suriye, cihatçıların kimyasal silah deposunu vurdu] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170405100642/https://www.evrensel.net/haber/314787/rusya-suriye-cihatcilarin-kimyasal-silah-deposunu-vurdu |tarih=5 Nisan 2017 }}, Erişim tarihi: 5 Nisan 2017.</ref>

Rusya'nın Suriye'deki ateşkes izleme merkezi, yerel sakinlerin ve muhalifler tarafından İdlib bölgesinde 'kimyasal' saldırı sonucuna dair kurmaca çekimler yaptığını iddia etmiştir.<ref>{{haber kaynağı|başlık=Yeni kaynak, Suriye'de kimyasal saldırı propagandası için kurmaca çekimler yapıldığını doğruladı|url=https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201705041028342305-al-jazeera-suriye-kimyasal-saldiri-kurmaca-cekim/|erişimtarihi=7 Mayıs 2017|ajans=Sputnik|yayıncı=Sputniknews.com|tarih=4 Mayıs 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170504154847/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201705041028342305-al-jazeera-suriye-kimyasal-saldiri-kurmaca-cekim/|arşivtarihi=4 Mayıs 2017|ölüurl=hayır}}</ref> Rusya ayrıca Han Şeyhun'da kullanılan kimyasal gazın Suriye menşeli olmadığını da belirtti.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Rusya: Han Şeyhun'da kullanılan kimyasal gaz Suriye menşeli değil | url = https://www.aydinlik.com.tr/rusya-han-seyhun-da-kullanilan-kimyasal-gaz-suriye-menseli-degil-dunya-kasim-2017 | yayıncı = Aydınlıkk | erişimtarihi = 11 Kasım 2017 | tarih = 9 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171111151829/https://www.aydinlik.com.tr/rusya-han-seyhun-da-kullanilan-kimyasal-gaz-suriye-menseli-degil-dunya-kasim-2017 | arşivtarihi = 11 Kasım 2017 | ölüurl =evet}}</ref>

Rusya kullanılan sarin gazının [[El-Nusra Cephesi]] bağlantılı Beyaz Miğferler grubu tarafından temin edildiğini ve bu grubun sarin gazı atıp video kaydettiğini belirtti.<ref name=Sputnik1 /><ref name="ReferenceA">{{Web kaynağı | başlık = Rusya, Han Şeyhun’daki saldırıya ilişkin kendi raporunu sundu | url = https://tr.sputniknews.com/rusya/201711021030857903-rusya-han-seyhundaki-saldiriya-iliskin-kendi-raporunu-sundu/ | yayıncı = Sputnik | erişimtarihi = 11 Kasım 2017 | tarih = 2 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171111152227/https://tr.sputniknews.com/rusya/201711021030857903-rusya-han-seyhundaki-saldiriya-iliskin-kendi-raporunu-sundu/ | arşivtarihi = 11 Kasım 2017 | ölüurl =evet}}</ref>

Rusya Devlet Başkanı [[Vladimir Putin]] tüm kimyasal kimyasal saldırı iddialarının radikal unsurların eylemlerinin sonucu olduğunu ifade ederek bu grupların Esad'ı ve Suriye hükûmetini suçlamak için organize edildiğini belirtti. Putin açıklamasında "İsyancıların, Suriye ordusunun kimyasal silah kullanmış gibi gösterme planlarından haberdarız. Suriye’deki silahlı muhalif güçler, hükümete karşı kimyasal silah suçlamalarını, Esad’a karşı mücadele çabalarını birleştirmeye bahane olarak kullanıyor." ifadelerini kullandı.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Putin: Şam’ın kimyasal silah kullandığı haberleri yalan | url = https://tr.sputniknews.com/rusya/201803101032577413-putin-suriye-sam-kimyasal-silah/ | yayıncı = Sputnik | erişimtarihi = 10 Mart 2018 | tarih = 10 Mart 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180311081139/https://tr.sputniknews.com/rusya/201803101032577413-putin-suriye-sam-kimyasal-silah/ | arşivtarihi = 11 Mart 2018 | ölüurl =evet}}</ref>

=== Diğer iddialar ve tepkiler ===
==== Ülkeler ====
* {{UK}} - İngiltere’nin eski Suriye Büyükelçisi Peter Ford, kitle imha silahlarına sahip olduğu iddiasıyla başlatılan [[Irak Savaşı|İkinci Irak Savaşı]]’nı hatırlatarak, Suriye’nin kimyasal silah kullanarak bir saldırı gerçekleştirdiğine yönelik herhangi bir kanıt bulunmadığını ifade etmiş, "Esad’ın kimyasal saldırı gerçekleştirmiş olması mantıklı gelmiyor. Kanıtları incelerken beynimizi devre dışı bırakmayalım. Böyle bir şey Esad’ın kendi yenilgisine yol açardı. Esad deli değil." şeklinde açıklama yapmıştır.<ref>[https://gazetekarinca.com/2017/04/ingilterenin-eski-suriye-buyukelcisi-esad-deli-degil-kimyasal-saldiri-kaniti-yok/ İngiltere’nin eski Suriye Büyükelçisi: Esad deli değil, kimyasal saldırı kanıtı yok] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170410213656/https://gazetekarinca.com/2017/04/ingilterenin-eski-suriye-buyukelcisi-esad-deli-degil-kimyasal-saldiri-kaniti-yok/ |tarih=10 Nisan 2017 }}, 7 Nisan 2017, Erişim tarihi: 10 Nisan 2017.</ref>
* {{CHN}} - Dışişleri bakanlığı sözcüsü Hua Chunying yaptığı açıklamada tarafları siyasi çözüm bulmak için diyalog yoluna dönülmesini istedi. Saldırının sorumlusuna dair yorumda bulunulmayan açıklamada Çin'in, savaşan tarafların "gerginliğe son vermesini ve bunun için tedbir almasını umut ettiğini" ifade etti.<ref name="The Irish Times" />
* {{IRN}} - Dışişleri Bakanlığı sözcüsü "İran böyle tek taraflı saldırıları şiddetle kınıyor. Bu saldırılar Suriye'deki teröristleri güçlendirecek ve gerek Suriye'deki gerekse ve bölgedeki durumu daha da zorlaştıracak ifadelerini kullandı.<ref name="The Irish Times" /> Bununla birlikte İran saldırının Suriye hükümeti tarafından yapıldığı iddialarını reddetti.<ref name="tr.sputniknews.com"/>
* {{ISR}} - Başbakan [[Binyamin Netanyahu]] saldırının Suriye hükümeti tarafında yapıldığına atıfta bulunarak ABD'nin füze saldırısına atıfta bulunarak Trump'ın kararını desteklediklerini ve "Esad rejiminin korkunç eylemleri karşısında bu kararlılık mesajının sadece Şam'da değil, Tahran'da, Pyongyang'da ve başka yerlerde de yankılandığını umduklarını" ifade etti.<ref name="The Irish Times" />
* {{SAU}} - Dışişleri Bakanlığı saldırının Suriye hükûmeti tarafından gerçekleştirildiği açıkladı. Açıklamada saldırının "Uzun süredir Suriye rejiminin halkına karşı işlediği korkunç suçların bir parçası olduğu" ifade edildi.<ref name=Suudi />
* {{TUR}} - Cumhurbaşkanı [[Recep Tayyip Erdoğan]] saldırıyı "katliam" olarak tanımlayarak, saldırının insanlık dışı ve kabul edilemez olduğunu, Astana sürecindeki emekleri heba etme riski taşıdığını söylemiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.hurriyet.com.tr/erdogandan-kimyasal-katliama-sert-tepki-40416890 | başlık = Erdoğan'dan kimyasal katliama sert tepki | tarih = 4 Nisan 2017 | yayıncı = Hürriyet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170406020451/http://www.hurriyet.com.tr/erdogandan-kimyasal-katliama-sert-tepki-40416890 | arşivtarihi = 6 Nisan 2017 | erişimtarihi = 4 Nisan 2017 | ölüurl = hayır }}</ref> Dışişleri Bakanı [[Mevlüt Çavuşoğlu]] ise saldırıların insanlık suçu olduğunu söylemiş, "Esed rejimi yıllardır halkı katlediyor" ifadelerini kullanmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.yenisafak.com/gundem/cavusoglundan-idlib-saldirisina-tepki-2638456 | başlık = Çavuşoğlu'ndan İdlib tepkisi: Suriye'de karar verecek halk kalmadı | tarih = 4 Nisan 2017 | yayıncı = Yeni Şafak | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170405170127/http://www.yenisafak.com/gundem/cavusoglundan-idlib-saldirisina-tepki-2638456 | arşivtarihi = 5 Nisan 2017 | erişimtarihi = 4 Nisan 2017 | ölüurl = hayır }}</ref>

==== Uluslararası örgütler ====
* {{UN}} - Saldırının [[savaş suçu]] olarak ilan edildiği raporda ayrıca Suriye İç Savaşı boyunca ülkede 33 kimyasal saldırı olduğunu belirtilerek, bunlardan 27’sinin Esad rejimi tarafından düzenlendiği ifade edildi.<ref>{{haber kaynağı|başlık=BM: 'Han Şeyhun'da Kimyasal Saldırıyı Esat Rejimi Yaptı'|url=https://www.amerikaninsesi.com/a/bm-han-seyhun-da-kimyasal-saldiriyi-esat-rejimi-yapti/4017122.html|erişimtarihi=8 Eylül 2017|yayıncı=[[Amerika'nın Sesi]]|tarih=6 Eylül 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170908110752/https://www.amerikaninsesi.com/a/bm-han-seyhun-da-kimyasal-saldiriyi-esat-rejimi-yapti/4017122.html|arşivtarihi=8 Eylül 2017|ölüurl=hayır}}</ref> 26 Ekim 2017'de, Birleşmiş Milletler içerisinde oluşturulan Ortak Soruşturma Mekanizması konseyi, kimyasal silah saldırısının Suriye ordusu tarafından gerçekleştirildiğini açıkladı. BM müfettişlerinin hazırladığı raporda "Oluşturulan heyet, 4 Nisan 2017'de Han Şeyhun'da sarin gazı salınmasından [[Suriye|Suriye Arap Cumhuriyeti]]'nin olduğu sonucuna varmıştır" ifadesine yer verildi. Ayrıca Ortak Soruşturma Komisyonu, [[Suriye Hava Kuvvetleri]]'ne bağlı bir [[Su-22]]'nin Şayrat Hava Üssü'nden havalanarak Han Şeyhun kasabasına 6 saldırı gerçekleştirdiği sonucuna vardı.<ref>{{haber kaynağı|başlık=BM: Han Şeyhun'daki kimyasal saldırı Esad güçlerince düzenlendi|url=http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41772196|erişimtarihi=1 Kasım 2017|yayıncı=[[BBC Türkçe]]|tarih=27 Ekim 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171030162447/http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41772196|arşivtarihi=30 Ekim 2017|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{haber kaynağı|başlık=BM: Esad rejimi sarin gazı kullandı|url=http://m.dw.com/tr/bm-esad-rejimi-sarin-gazı-kullandı/a-41133860|erişimtarihi=1 Kasım 2017|yayıncı=[[Deutsche Welle]]|tarih=27 Ekim 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20171027152128/http://m.dw.com/tr/bm-esad-rejimi-sarin-gaz%C4%B1-kulland%C4%B1/a-41133860|arşivtarihi=27 Ekim 2017|ölüurl=hayır}}</ref> Rusya, ABD tarafından hazırlandığını ve "şov" olduğunu iddia ettiği bu araştırma komisyonuna dair tasarıyı [[veto]] etmişti.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Rusya, BM'de Suriye tasarısını veto etti | url = https://tr.sputniknews.com/rusya/201710241030730699-rusya-suriye-veto/ | yayıncı = Sputnik | erişimtarihi = 2 Kasım 2017 | tarih = 24 Ekim 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171024190212/https://tr.sputniknews.com/rusya/201710241030730699-rusya-suriye-veto/ | arşivtarihi = 24 Ekim 2017 | ölüurl =evet}}</ref> Raporun "sistematik eksiklikler ve spekülasyonlar güvenilir olmayan kaynakları" barındırdığını savunan Rusya<ref name=Sputnik1>{{Web kaynağı | başlık = Rusya'dan Han Şeyhun raporuna tepki: Sistematik eksikliklerle dolu | url = https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201711081030924548-rusya-han-seyhun-rapor-sistematik-eksiklik-dolu/ | yayıncı = Sputnik | erişimtarihi = 11 Kasım 2017 | tarih = 8 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171111152312/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201711081030924548-rusya-han-seyhun-rapor-sistematik-eksiklik-dolu/ | arşivtarihi = 11 Kasım 2017 | ölüurl =evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = 'Han Şeyhun raporu, gerçek verilere dayanmıyor' | url = https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201711101030952814-han-seyhun-raporu-gercek-olgulara-dayanamiyor/ | yayıncı = Sputnik | erişimtarihi = 11 Kasım 2017 | tarih = 10 Kasım 2017 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171111204837/https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201711101030952814-han-seyhun-raporu-gercek-olgulara-dayanamiyor/ | arşivtarihi = 11 Kasım 2017 | ölüurl =evet}}</ref> bazı kanıtların [[El-Nusra Cephesi]] bağlantılı Beyaz Miğferler grubu tarafından temin edildiğini ve bu grubun sarin gazı atıp video kaydetmiş olabileceğini iddia etti.<ref name=Sputnik1 /><ref name="ReferenceA"/>

== Kaynakça ==
{{kaynakça|2}}

{{Suriye İç Savaşı}}

[[Kategori:Suriye'deki savaş suçları]]
[[Kategori:İdlib (il) tarihi]]
[[Kategori:Suriye İç Savaşı'nda İdlib (il)]]
[[Kategori:2017'de Suriye İç Savaşı]]