Hasan Umur
Hasan Umur veya Ömerzade Hasan Efendi (d. 2 Mayıs 1880 - ö. 10 Ağustos 1977) Samsun belediye başkanlığı yapan ve Samsun Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer alan Türk siyasetçi, tüccar, din adamı ve yerel tarihçi.
| Hasan Umur | |
|---|---|
| Samsun Belediye Başkanı | |
| Görev süresi 10 Ocak 1934 - 25 Ekim 1934 | |
| Yerine geldiği | Kefelizade İhsan Bey |
| Yerine gelen | Nazif Bigat |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 2 Mayıs 1880 Of, Trabzon, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 10 Ağustos 1977 (97 yaşında) Şişli, İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
Hayatı
değiştirİlk yılları ve eğitimi
değiştirHasan Umur, 1880 yılında o zamanlar Of'a bağlı Hayrat kazasının Yarlı mahallesinde doğdu.[1] Babası Osmanlı donanmasında altı yıl bölük eminliği yapmış olan Boduroğulları'ndan Hacı Ömer Bey, annesi ise Hatice Hanım'dır.[2] Hasan Umur, ilk eğitimini babasından aldı.[1] Daha sonra Of'un farklı köylerinde bulunan medreselerde eğitim aldı ve 1906 yılında Of'taki medrese eğitimini tamamladı.[1] Ardından İstanbul'a giderek Bayezid Medresesi hocalarından Bergamalı Ahmet Cevdet Efendi'den icazet aldı.[2] Daha sonra tekrar Trabzon'a dönerek bölgenin bazı kesimlerinde ve Erzurum'da medrese hocalığı yaptı.[2] Of'un Sıraağaç köyündeki görevi sırasında matematik, tarih, coğrafya ve Farsça derslerini de okuttu.[1] Medrese hocalığına ilaveten ilköğretim müfettişliği yaptı.[1]
Savaş ve Samsun dönemi
değiştirUmur, Trabzon'un I. Dünya Savaşı'nda Ruslar tarafından işgal edilmesi üzerine ailesiyle beraber Samsun'un Bafra ilçesine göç etti.[1] Askerlikten muaf olmasına rağmen görev isteğinde bulunarak, sevk edildiği Edirne cephesinde çeşitli birliklerde askerlere moral verme görevini üstlendi.[2] 1918 yılında Ruslar'ın Trabzon'dan çekilmesi üzerine köyüne dönen Umur, İstiklâl Harbi nedeniyle tekrar Samsun'a gitti.[2] Samsun'da Samsun Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin kuruluşunda yer aldı ve camilerde yaptığı vaazlarda halkı işgal güçlerine karşı mücadele etmeye çağırdı.[2] Savaştan sonra ticarete atılarak tütün alım-satımı, manifaturacılık gibi işlerle uğraştı. Samsun'un tanınmış kişilerinden biri olan Umur, aralarında Samsun Hilal-i Ahmer Cemiyeti reisliği, Tayyare Cemiyeti ikinci reisliğinin de bulunduğu birçok dernekte üye olarak görev yaptı.[2]
Hasan Umur, Kefelizade İhsan Bey'in ardından 10 Ocak 1934'te Samsun belediye başkanı oldu.[3] 10 ay süren bu görevi sırasında Yalı Camii civarındaki mezarlar, Seydi Kutbiddin Mezarlığı’na nakledildi.[3] Millet Hastanesi (günümüzde Samsun Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi) kanalizasyonu şehir kanalizasyon şebekesine bağlanıp, şehir içindeki bazı yollar parke taşlarla döşendi.[3] Umur, belediye başkanlığı görevini 25 Ekim 1934'te Nazif Bigat'a devretti.[3] Bu dönemde ilk şirketi olan Umur Kardeşler Şirketi'ni de kurdu.[2]
İstanbul dönemi ve vefatı
değiştirHasan Umur, Samsun belediye başkanlığı görevinden sonra ticari hayatını İstanbul'da devam ettirdi. İki yıl boyunca ithalat birliklerinde üye olarak görev yaptı.[1] Daha sonraları Samsun - İstanbul arasında bağ kurmak isteği ile bakır işine girdi ve kısa süre sonra da Samsun'da bir bakır fabrikası kurdu.[2]
Umur, 1965 yılında hac görevi için Suudi Arabistan'a giderek hacı oldu.[2] Hasan Umur, 10 Ağustos 1977'de 97 yaşındayken, İstanbul'da öldü.[4] Cenazesi iki gün sonra Teşvikiye Camii'nde öğle namazının ardından kılındıktan sonra Zincirlikuyu Mezarlığı'nda defnedildi.[4]
Ailesi
değiştirDördü erkek, dördü kız olmak üzere 8 çocuk babası olan Hasan Umur'un, ilk eşi Ayşe Hanım, 1934 yılında yaygın olan şiddetli zehirli ishal hastalığından öldü.[2] Hasan Umur, Muhsine Hanım ile ikinci evliliğini yaptı.[2]
Eserleri
değiştirYerel bir tarihçi olan Hasan Umur, Trabzon ve Samsun şehirlerinin tarihleri hakkında önemli eserler yazdı. Özellikle Trabzon'un Of ilçesinin tarihiyle yakından ilgilendi.[1] Umur, yaşamı boyunca 6 adet kitap yazdı:[1][2]
- Samsun'da Müdafaa-i Hukuk (1944, İstanbul)
- Samsun'da On Beş Sene (1947, İstanbul)
- Of ve Of Muharebeleri (1949, İstanbul)
- Of Tarihi (Vesikalar ve Fermanlar) (1951, İstanbul)
- Of Tarihine Ek (1956, İstanbul)
- Kuyucu Murat Paşa (1973, İstanbul)
Dipnotlar
değiştir- ^ a b c d e f g h i Demircioğlu, İsmail H. (2009). "Trabzonlu Bir Yerel Tarihçi: Hasan Umur" (PDF). Karam.org.tr. 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2011.
- ^ a b c d e f g h i j k l m "Yarlı köyünün sesi: Hasan Umur". Yarlihaber.com. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2011. (WebCite®[ölü/kırık bağlantı])
- ^ a b c d Sarısakal, Baki (Şubat 2007). Samsun Belediye Tarihi. Samsun: Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Birinci Baskı. ss. sayfa 354.
- ^ a b "Vefat". Milliyet. 12 Ağustos 1977. s. 5.