Andrew Jackson
Andrew Jackson (15 Mart 1767, Güney Karolina - 8 Haziran 1845; Nashville, Tennessee), 7. Amerika Birleşik Devletleri başkanı.
| Andrew Jackson | |
|---|---|
| |
| 7. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 4 Mart 1829 - 4 Mart 1837 | |
| Başkan Yardımcısı | John C. Calhoun Martin Van Buren |
| Yerine geldiği | John Quincy Adams |
| Yerine gelen | Martin Van Buren |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 15 Mart 1767 Güney Karolina |
| Ölüm | 8 Haziran 1845 (78 yaşında) Nashville, Tennessee |
| Partisi | Demokratik (1828-1845) |
| Diğer siyasi bağlantıları |
Demokratik-Cumhuriyetçi (1828 öncesi) |
| Evlilik(ler) | Rachel Donelson (1791-1794; 1794-1828) |
| Çocuk(lar) | Andrew Jackson Lyncoya Jackson John Samuel Donelson Daniel Smith Donelson Andrew Jackson Donelson Andrew Jackson Hutchings Carolina Butler Eliza Butler Edward Butler Anthony Butler |
| Dini | Presbiteryanizm |
| İmzası | 
|
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  ABD
|
| Branşı | Tennessee Milisleri Amerika Birleşik Devletleri Ordusu |
| Rütbesi | Albay Tümgeneral |
| Çatışma/savaşları | Amerikan Bağımsızlık Savaşı |
Yaşamının büyük bölümünü Tennessee eyaletinin Nashville kentinde geçirdi. Jackson, ABD'de iz bırakan başkanlardan biri olarak tarihe geçti. Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda önemli rol oynayan John Adams, Thomas Jefferson ve James Madison'ın aksine, Andrew Jackson o eğitimli kesimden gelmeyen ilk başkandı. Asker kökenli Andrew Jackson'un seçilmesi, ABD'nin mazisi ile koptuğunun göstergesiydi. 1820 ve 1830'lardaki İkinci Parti Sistemi'nin hakim ve toplumu kutuplaştırıcı figürü olan Andrew Jackson, zamanında Amerikan Merkez Bankası'nı ortadan kaldırması ve Güneydoğu'dan Mississipi'nin batısına kadar olan alan içindeki Kızılderililer'in zorunlu tehciri ve yerleştirilmesini başlatmasıyla bilinir. Jackson'ın takipçileri modern Demokrat Parti'yi kurmuşlardır. Jackson 8 Haziran 1845'te Nashville, Tennessee'de öldü.
İlk adımları
değiştirSertliği ve agresif kişiliği yüzünden "Old Hickory" (Çetin Ceviz) lakabını almıştı. Kendisi aynı zamanda köle çiftliği sahibi zengin bir yerel eşraftı. Sık sık girdiği düellolardan bazıları rakiplerinin ölümüyle sonuçlanmıştır. Siyasette, sıradan vatandaşların oylarını çekmek için demokrat olmayan, aristokrat ve kapalı bir sınıf diye itham ettiği zümrelere karşı mücadele etmiştir. Siyasi tabanını güçlendirmek için başkanlığı süresince patronaj sistemini (Amerikan politikasında patronaj sistemi bir siyasi partinin seçimi kazandıktan sonra devlet memurluklarını kendisine oy verenlere ödül olarak dağıtması olarak tanımlanır. Liyakat sisteminin aksine, patronaj sistemiyle işe girenler memuriyetleri elde tutabilmek için partiye çalışmaya devam ederler) genişletmiştir.
Andrew Jackson mütevazı bir eğitim alabildi ve 18 yaşından sonra bir avukatın yanında çalıştı. 1788'de, sonraları Tennessee eyaletine dahil olan Kuzey Karolina'nın batısında savcı oldu. Yeni kurulan Tennessee eyaletinin anayasasını ilan eden meclisin üyeliğinden sonra sırasıyla Temsilciler Meclisine ve Senato'ya girmeyi başardı. 1798'den sonra Tennessee Yüksek Mahkemesi'nde hakim oldu. Görevdeki başkan Thomas Jefferson ile tartışmalar, siyasi yaşamdan geçici süre çekilmesine sebep oldu. 1805 ile 1812 arası çiftliğini yönetti. 1806 yılında silahlı düelloda ağır yaralandı. Bir kurşun iki kaburgasını deldi ve kalbini az payla ıskalayarak göğüs kafesine takıldı. İkili düellolara devam etti; Bir başka kurşun yarası sürekli devam eden mide ağrılarına sebep oldu. Esir düştüğü Britanyalıların elindeyken, bir Britanya subayı ondan çizmelerini parlatmasını istemiş, reddedince Britanyalı subay Jackson'un yüzünde kılıçla derin bir yara açmıştır.
Başkanlık dönemi
değiştirJackson, Adams'ın aksine, kökleri eski başkanlardan Jefferson, Madison ve Monroe günlerine kadar uzanan Cumhuriyetçi Parti'den çıkmış bulunan ve Demokrat Parti adı verilen kuruluştaki yandaşları başta olmak üzere halk tarafından çok seviliyordu. 1828 seçimlerinde ezici bir ikinci seçmen çoğunluğu elde ederek Adams'ı yenilgiye uğrattı. Batıdaki küçük çiftçilerin ve oylarını Endüstri Devrimi'nden sonra gelişmiş olan ticaret ve imalatla ilişkili çıkar çevrelerine direnmek amacıyla kullanmak isteyen Doğulu işçiler, zanaatkarlar ve küçük tüccarların desteğini sağlamıştı.
ABD devlet tarihinde hiç görülmemiş derecede bir kayırıcılık ekonomisi başlattı. Başkan seçilmesinden sonra başkentteki memurların birçoğunun yerine kendi taraftarları atandı, yeni kurumlar oluşturuldu. Söz konusu kayırıcılığı demokrasinin gelişmesi olarak görüyordu. Bu sayede siyasi kurumlar yeni halk tabakalarına da açılmıştı.
Görev sırasında, merkezi yönetimi güçlendirmek ve maliye faaliyetlerini yürütmek amacıyla 1816'da kurulan Birinci Birleşik Devletler Bankası'nın (First Bank of the United States) çöküşünden beş yıl sonra kurulan İkinci Birleşik Devletler Bankası'nı da (Second Bank of the United States) kaldırdı.
Jackson'ın bankayı kaldırma sebepleri:
- Merkez bankasında yoğunlaşan aşırı güce karşı tepki
- Bankanın Anayasaya aykırı olduğu düşüncesi
- Önemli bir para miktarının banka tarafından bağlandığı düşüncesi
- Bankanın kongredeki vekillere önemli ölçüde baskı uyguladığı düşüncesi
- Banka kuzeydoğudaki eyaletleri batıdaki ve güneydeki eyaletlere karşı kayırıyordu.
Jefferson taraftarıydı ve cumhuriyetçi bir tarım ülkesi olmasının Amerika Birleşik Devletleri için en uygun yol olduğunu düşünüyordu. Bankanın çiftçilerin ve işçilerin aleyhinde vurguncuları ve sanayicileri kayırdığı fikrindeydi. Bankanın başkanıyla azgın kavgaların ardından, bankanın kurulmasını 1832'de yeniden engelledi. Bankaya karşı ancak kayıplı zafer elde edebildi, çünkü şimdi eyaletlerin küçük bankaları güçlenmeye başlamıştı.
Amerikanın Yerli Halklarına yapılan kıyımların ve zorlanmış göçlerin sorumlusudur.[1]
Vetodaki radikal demokrat pasajlar
değiştir
Asıl etkiyi 1838 yılında bankanın imtiyazının uzatılmasıyla ilgili yasaya karşı koyduğu vetoda yer alan radikal demokratik pasajlar sayesinde uyandırdı. Zenginler ve güçlüler hükûmet uygulamalarını haddinden fazla kendi çıkarları için suistimal etmişlerdi. İnsanlar tarafından yaratılan kurumlar belki yeteneklerde, tahsilde ve refahta eşitlik sağlayamazlardı. Ama yasalar bu doğal ve adil avantajlara unvan, imtiyaz ve özel ayrıcalık sağlayarak ve zenginleri daha zengin, güçlüleri daha güçlü ederek suni ayırmalar eklerse; O zaman toplumun sade üyelerinin hükûmetlerinin adaletsizliğini şikayet etmeleri hakkıdır.
O zamana dek hiçbir Amerikan başkanı, Amerikan ihtilalinin cumhuriyetçi ve radikal demokratik potansiyelinin hükûmetin ahlaki vazifesi olduğunu daha güçlü ifade etmemişti.
Kaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.