วิทยาการศึกษาสำนึก

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ฮิวริสติก (แก้กำกวม)

ฮิวริสติก เป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ของการค้นหาและการประดิษฐ์ มาจากภาษากรีกเช่นเดียวกับคำว่า ยูเรก้า (eureka, εὑρισκω) ซึ่งหมายถึง ข้าพเจ้าพบแล้ว ("I find") การค้นพบฮิวริสติกเป็นผลมาจากความพยายามไตร่ตรองอย่างถึงที่สุด

นักคณิตศาสตร์ชื่อ จอร์จ โพลยา (George Polya) ทำให้ฮิวริสติกได้รับความนิยมในคริสต์ศตวรรษที่ 20 ในหนังสือของเขาที่ชื่อ แก้ปัญหาอย่างไร (How to Solve It) ปกติแล้วเมื่อนักเรียนได้เรียนบทพิสูจน์ทางคณิตศาสตร์แล้ว พวกเขามักไม่ทราบว่าจะหาบทพิสูจน์ดังกล่าวได้อย่างไรเพราะเป็นเรื่องที่ยากมาก หนังสือ แก้ปัญหาอย่างไร ได้เก็บรวบรวมไอเดียเกี่ยวกับฮิวริสติกที่เขาใช้สอนนักศึกษา ซึ่งหนังสือนี้เป็นสิ่งที่ช่วยแนะแนวทางที่มองปัญหาและวิธีการแก้ปัญหาได้

ฮิวริสติกที่ใช้ทั่วไป

• ถ้าคุณพบว่าปัญหานั้นทำความเข้าใจได้ยาก ให้ลองวาดรูปดู
• ถ้าคุณไม่สามารถหาคำตอบได้ ให้ลองสมมติว่าคุณมีคำตอบอยู่แล้วและดูว่าคำตอบเหล่านั้นให้อะไรกับเราบ้าง ("ทำงานย้อนหลัง")
• ถ้าปัญหานั้นมีลักษณะเป็นนามธรรม ให้ลองนึกถึงตัวอย่างที่จับต้องได้
• ให้ลองแก้ปัญหาในกรณีทั่วไปก่อน ("เรื่องประหลาดของนักคิด": แผนการที่มุ่งเป้าสูงกว่ามีโอกาสสำเร็จมากกว่า)