วงศ์เสือและแมว

วงศ์เสือและแมว; ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: โอลิโกซีน - ปัจจุบัน; 25–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
	สิงโตเอเชีย (Panthera leo persica) จัดอยู่ในวงศ์ย่อย Pantherinae พบในประเทศอินเดีย
	จากัวรันดี (Puma yagouaroundi) จัดอยู่ในวงศ์ย่อย Felinae พบในทวีปอเมริกาใต้
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Carnivora
อันดับย่อย:	Feliformia
วงศ์:	Felidae; G. Fischer de Waldheim, 1817
วงศ์ย่อย
	Felinae; ; Pantherinae; ; † Machairodontinae; †Proailurinae;
	แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์ทั่วโลก
ชื่อพ้อง
	Euailuroida Kretzoi, 1929; Felinoidea Brunet, 1979; Feloidae Hay, 1930; Feloidea Simpson, 1931; Lyncina Gray, 1867;

วงศ์เสือและแมว^[3] (อังกฤษ: Cat, Felid, Feline) เป็นวงศ์ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมประเภท เสือ, สิงโต, ลิงซ์ และแมว โดยทั้งหมดอยู่ในอันดับสัตว์กินเนื้อ (Carnivora) โดยปรากฏครั้งแรกในสมัยโอลิโกซีน เมื่อประมาณ 30 ล้านปีก่อน ใช้ชื่อวงศ์ว่า Felidae^[4]

ลักษณะ

ลักษณะเด่นของสัตว์ในวงศ์นี้ คือ ตามลำดับตัวประกอบไปด้วยมัดกล้ามเนื้อที่ยืดหยุ่นและแข็งแรง หัวกลม ฟันพัฒนามาเพื่อเหมาะแก่การกัดกินเนื้อสัตว์ มีเขี้ยวขนาดใหญ่ยาวและแหลมคม 2 คู่ ใช้กัดสังหารเหยื่อ ส่วนฟันกรามมีลักษณะคมล้ายใบมีดใช้สำหรับกัดฉีกเนื้อ สามารถเขียนเป็นสูตรได้ว่า ${\tfrac {3.1.3.1}{3.1.2.1}}$ มีเล็บแหลมคมทุกนิ้ว ปกติเล็บจะถูกเก็บไว้ในซองเล็บ เวลาเดินเล็บจึงไม่สัมผัสกับพื้นดิน ครั้นเวลาจะใช้ต่อสู้หรือล่าเหยื่อ เล็บจะกางออกเป็นกรงเล็บได้ โดยอาศัยการหดตัวของกล้ามเนื้อที่นิ้วเท้า ทำให้เล็บมีความแหลมคมใช้เป็นอาวุธได้ดีมาก ส่วนของเท้ามีการพัฒนา เพื่อการเดินด้วยปลายนิ้ว คล้ายกับการเต้นบัลเลต์ นิ้วเท้าและฝ่าเท้าเปลี่ยนรูปร่างเป็นปุ่มนิ้วและปุ่มฝ่าเท้า ซึ่งจะมีแผ่นหนังหนา ๆ หุ้มรองอยู่ ใช้สำหรับรับน้ำหนักตัว ส่วนส้นเท้าและข้อเท้ายกสูงเหนือพื้น เท้าหน้ามี 5 นิ้ว แต่นิ้วโป้งสั้นแบะแยกสูงกว่าอีก 4 นิ้ว คล้ายมือ จึงเหมาะต่อการตะปบคว้าเหยื่อ เท้าหลังมี 4 นิ้ว ขนาดเท่าๆ กัน รอยเท้าของสัตว์ในวงศ์นี้จึงปรากฏให้เห็นแต่รอยปุ่มนิ้ว และปุ่มกลม ๆ ข้างละ 4 นิ้วคล้ายกันเท้าหน้าและเท้าหลัง นอกจากนี้ใต้ฝ่าเท้า และร่องนิ้ว จะมีขนนุ่มปกคลุมทั่ว ทำให้การเคลื่อนที่เป็นไปได้อย่างคล่องแคล่ว รวดเร็วและเงียบ ตามีขนาดใหญ่ ตำแหน่งของตาอยู่ด้านหน้าและใกล้กัน ทำให้การมองภาพ มีประสิทธิภาพสูง และการกะระยะแม่นยำ ใบหูกลมมีกล้ามเนื้อสำหรับขยับใบหู เพื่อปรับทิศทาง รับเสียงได้ และมีประสาทรับฟังเสียงดีมากการดำรงชีวิตของสัตว์วงศ์นี้ส่วนใหญ่จึงอาศัยตากับหู เป็นสำคัญมากกว่าใช้จมูกดมกลิ่นอย่างสัตว์กินเนื้อประเภทอื่น นอกจากนี้ยังมีขนหนวดยาว และขนยาวที่ฝ่าเท้า ซึ่งเป็นเส้นขนที่มีเส้นประสาทควบคุม จึงรับความรู้สึกสัมผัสได้ดี ใช้ในการหาทิศทางในที่มืดได้เป็นอย่างดี ^[4]

การอนุกรมวิธานสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 วงศ์ย่อย (บางข้อมูลแบ่งเป็น 3)^[4] โดยแบ่งออกได้เป็น เสือขนาดเล็ก (Felinae) และเสือขนาดใหญ่ (Pantherinae) โดยแบ่งตามกล่องเสียงในลำคอ ซึ่งสามารถใช้เปล่งเสียงดังที่เรียกว่า คำราม ได้ และแรกเริ่มสัตว์ในวงศ์นี้ จะใช้สกุล Felis เป็นส่วนใหญ่ ก่อนที่จะแตกแขนงออกไปเป็นสกุลใหม่ตามการศึกษาเพิ่มเติม^[4]

อนุกรมวิธาน

วงศ์เสือและแมว Felidae^[5]
- วงศ์ย่อย Felinae
  - สกุล Felis
    - แมวภูเขาจีน, แมวทะเลทรายจีน (Felis bieti)
    - แมวบ้าน (Felis catus)
    - แมวป่า, เสือบอง, เสือกระต่าย (Felis chaus)
    - แมวทราย (Felis margarita)
    - แมวตีนดำ (Felis nigripes)
    - แมวป่ายุโรป, แมวป่าแอฟริกา, แมวป่าอียิปต์ (Felis silvestris)
  - สกุล Otocolobus
    - แมวพัลลัส (Otocolobus manul)
  - สกุล Prionailurus
  - สกุล Acinonyx
    - เสือชีตาห์ (Acinonyx jubatus)
  - สกุล Puma
    - เสือคูการ์, เสือพูม่า, สิงโตภูเขา (Puma concolor)
    - จากัวรันดี (Puma yagouaroundi)
  - สกุล Lynx
  - สกุล Leopardus
    - แมวแพนทานัล (Leopardus braccatus)
    - โคโลโคโล (Leopardus colocolo)
    - แมวชอฟรัว (Leopardus geoffroyi)
    - คอดคอด (Leopardus guigna)
    - แมวภูเขาแอนดีส (Leopardus jacobitus)
    - แมวปัมปัส (Leopardus pajeros)
    - โอเซลอต (Leopardus pardalis)
    - แมวเสือ, ออนซิลลา (Leopardus tigrinus)
    - มาร์เกย์ (Leopardus wiedii)
  - สกุล Leptailurus
    - เซอร์วัล (Leptailurus serval)
  - สกุล Caracal
    - คาราคัล (Caracal caracal)
  - สกุล Profelis
    - เสือไฟแอฟริกา, แมวทองแอฟริกา (Profelis aurata)
  - สกุล Catopuma
    - แมวแดงบอร์เนียว, แมวเบย์ (Catopuma badia)
    - เสือไฟ, แมวทองเอเชีย (Catopuma temminckii)
  - สกุล Pardofelis
    - แมวลายหินอ่อน (Pardofelis marmorata)
- วงศ์ย่อย Pantherinae
  - สกุล Neofelis
    - เสือลายเมฆ (Neofelis nebulosa)
    - เสือลายเมฆบอร์เนียว (Neofelis diardi)
  - สกุล Panthera
  - สกุล Uncia
    - เสือดาวหิมะ (Uncia uncia)
- วงศ์ย่อย †Machairodontinae (เสือเขี้ยวดาบ)
- วงศ์ย่อย †Proailurinae^[1]

อ้างอิง

↑ ^1.0 ^1.1 McKenna, Malcolm C.; Susan K. Bell (2000-02-15). Classification of Mammals. Columbia University Press. pp. 631. ISBN 978-0-231-11013-6.
↑ Mammal Species of the World, A Taxonomic and Geographic Reference, 3rd edition, 2005 ISBN 0801882214
↑ บัญชีแนบท้าย ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง กำหนดชนิดสัตว์ป่าและซากของสัตว์ป่าที่ห้ามนำเข้าหรือส่งออก
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 แมวลายหินอ่อน
↑ ชื่อไทยบางส่วนจาก รายชื่อเสือและแมว

แหล่งข้อมูลอื่น

[หนังสือ-1] 1.0 ^1.1 McKenna, Malcolm C.; Susan K. Bell (2000-02-15). Classification of Mammals. Columbia University Press. pp. 631. ISBN 978-0-231-11013-6.

[2] Mammal Species of the World, A Taxonomic and Geographic Reference, 3rd edition, 2005 ISBN 0801882214

[3] บัญชีแนบท้าย ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง กำหนดชนิดสัตว์ป่าและซากของสัตว์ป่าที่ห้ามนำเข้าหรือส่งออก

[แมว-4] 4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 แมวลายหินอ่อน

[5] ชื่อไทยบางส่วนจาก รายชื่อเสือและแมว

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]