นางมณโฑ

นางมณโฑ หรือมณโฑเทวี (Mandodari) (ภาษาสันสกฤต : मंदोदरी)

ประวัติ

นางมณโฑเทวีเป็นนางฟ้าผู้รับใช้ไกล้ชิดของพระอุมาเทวี อดีตชาติเป็นนางกบ ที่ได้อาศัยอยู่กับพระฤๅษี ๔ องค์ที่บำเพ็ญตบะมาหลายหมื่นปี ทุกเช้าจะมีนางโคห้าร้อยตัวมาหยดน้ำนมลงในอ่างให้ฤๅษีดื่มกิน ฤๅษีก็จะแบ่งน้ำนมให้แก่นางกบกินด้วยทุกวัน อยู่มาวันหนึ่งมีนางนาคขึ้นมาจากเมืองบาดาลด้วยความกำหนัดใคร่หาชายมาสมสู่ด้วย หาเท่าไรก็ไม่เจอผู้ชายซักคนจนไปพบงูดินเพศผู้ตัวหนึ่งจึงกลายร่างเป็นพญานาคและร่วมสมสู่กับงูดิน ฤๅษีทั้ง๔เดินมาพบก็แปลกใจเหตุใดพญานาคลดตัวต่ำมาร่วมรักกับงูดินได้ พระฤๅษีจึงเอาไม้เท้าเคาะที่กลางหลัง นางนาคตกใจและอับอายหนีหายเข้าเมืองบาดาล นางนาคคิดได้จึงคิดฆ่าพระฤๅษีเพราะกลัวว่าจะนำเรื่องของตนไปเผยแพร่ จึงได้คายพิษใส่ในอ่างน้ำนมนางกบมาเห็นจึงกินนมในอ่างจนหมดจนตนเองตาย พระฤๅษีมาเห็นจงเพ่งตบะเห็นเหตุการทั้งหมด จึงทำการชุบชีวิตและเสกนางเป็นสาวงามและตั้งชื่อว่า นางมนโฑ ซึ่งหมายถึง นางกบ และนำนางไปถวายแก่พระอิศวร พระอิศวรรับนาง และให้นางไปเป็นนางรับใช้พระอุมาเทวีมเหสีของตน ภายหลังได้ประทานให้แก่ทศกัณฐ์ที่สามารถชลอเขาไกรลาศให้ตั้งตรงได้

ลักษณะและสี

สีขาว ๑ หน้า ๒ มือ มงกุฏนาง

มเหสีและโอรสธิดา

นางมณโฑเทวีเป็นมเหสีองค์ที่ ๑ ของท้าวทศกัณฐ์ มีบุตร ๓ คือ อินทรชิต ยุพราชกรุงลงกา นางสีดา มเหสีของพระราม และทศพิน (ไพนาสุริยวงศ์) กษัตริย์กรุงลงกาองค์ที่ ๕ นอกจากนี้จากการที่นางมณโฑเคยถูกพาลีชิงไปจากทศกัณฐ์ ทำให้นางมีโอรสกับพาลีอีกหนึ่ง คือ องคต

บทชมโฉม

เดชะพระเวทสิทธิศักดิ์	 

พระวิษณุรักษ์รังสรรค์ เกิดเป็นกัลยาวิลาวัณย์ งามวิจิตรพิศพรรณขวัญตา

  งามพักตร์ยิ่งชั้นมหาราช	

งามวิลาสล้ำนางในดึงสา งามเนตรยิ่งเนตรในยามา งามนาสิกล้ำในดุษฎี

  งามโอษฐ์งามกรรณงามปราง   

ยิ่งนางในนิมาราศี งามเกศยิ่งเกศกัลยาณี อันมีในชั้นนิรมิต

  ทั้งหกห้องฟ้าหาไม่ได้	   

ด้วยทรงวิไลลักษณ์ไพจิตร ใครเห็นเป็นที่เพ่งพิศ ทั้งไตรภพจบทิศไม่เทียมทัน