Ibni Haçari Asqalonī

Ibni Haçari Asqalonī
arab. ar. أحمد بن علي بن مُحمَّد بن مُحمَّد بن علي بن محمود بن أحمد بن أحمد الكناني العسقلاني المصري الشافعي‎
Ittilooti infirodī
Kasb, şuƣl:	olim, faqeh, mufassir, qozī, muhaddis, muarrix, şoir
Ta'rixi tavallud:	18 fevral 1372(1372-02-18)
Zodgoh:	Qohira, Misr, Saltanati Mamolik[d]
Ta'rixi darguzaşt:	2 fevral 1449 (76 sol)
Mahalli darguzaşt:	Qohira, Misr, Saltanati Mamolik[d]
E'tiqod:	islom va aş'arī
Hamsar	Anas Khatun[d]
Samti fa'olijat:	ilmi hadis va fiqh
Ustodon:	Abd al-Rahim ibn al-Husain al-'Iraqi[d], Ahmad Ibn-Muhammad Ibn-al-Haʾim[d], Ibn al-Mulaqqin[d], 'Izz al-Din ibn Jama'ah[d] va Ali ibn Abi Bakr al-Haythami[d]
Şogirdon:	Al-hamdawi[d], Çaloluddini Sujutī va Zakariyya al-Ansari[d]
Osor:	Fehrist Fath al-Bari[d], Bulūgh al-marām min adillat al-aḥkām[d], Lisān al-mīzān[d], Al-Isabah fi tamyiz al Sahabah[d], Nuzhetu'un-Naẓar fī tavżīḥi nuḫbeti'l-fiker[d], Tahdhīb al-Tahdhīb[d], Q3346220?, Inbaʼ Al-Ghumar Bi Anbaʼ Al-ʻUmr[d], Taqrīb al-Tahdhīb[d], al-Talkhīṣ al-ḥabīr fī takhrīj aḥādīth al-Rāfiʻī al-kabīr[d], Q106617926?, Q106622020?, Q106729158?, Q113442995?, Q113621477?, Q113622155? va taʿjīl al-manfaʿaẗ bizawāʾid rijāl al-ʾaʾimaẗ al-ʾarbaʿaẗ[d]
Ittilooti ilovagī
Loihahoi aloqamand:	Vikianbor   Vikiguftovard
Viroişi Vikidoda

Abulfazl Şihobuddin Ahmad ibni Alī Muhammad Kinoniji Misrī ma'ruf ba Ibni Haçari Asqalonī (ar. ابن حجر العسقلاني‎; 18 fevral 1372, Qohira, Misr, Saltanati Mamolik^[d] — 2 fevral 1449, Qohira, Misr, Saltanati Mamolik^[d]) — az ulamoi buzurgi hadis va fiqhi sunnī, muarrix va kitobdor.

Zindaginoma

Sarparastiji Ibni Haçari Asqaloniro pas az favti padaraş (1375), ki az donişmandon va sohibmansaboni maşhuri rūzgori xud bud, bozargoni ma'ruf Zakijuddin Abubakr Aliji Korimiji Xarrubī (favt 1385) ba uhda girift. Ibni Haçari Asqalonī soli 1382 hamrohi Zakijuddin ba Makka raft. Dar on ço az Muhammad ibni Abdulloh ibni Zuhajra ilmi hadis va az Abdulloh ibni Muhammad… ibni Sulajmoni Nişopuriji Makkī (ma'ruf ba Afifi Nişopurī; favt 1388) «Saheh»-i Buxoriro omūxt. Sole ba'd ba Qohira bargaşta, ba farogiriji ilmi hadis maşƣul şud. Dar 17-solagī nazdi Şamsuddin Muhammad ibni Alī ibni Muhammadi Qattoni Misrī (favt 1410) va Abumuhammadi Abnosī (favt 1400) ba omūzişi fiqh, zaboni arabī va hisob pardoxt. Baroi kasbi ilm ba Şom, Quds, Adan, Jaman va Iskandarija safar karda, ulumi hadis, fiqh, tafsir, adab, şe'r va maorifi diniro faro girift. Ibni Haçari Asqalonī nomi ustodoni xudro dar kitobi «al-Maçma'u-l-muassas fī mu'çami-l-mufahras» sabt kardaast.

Ibni Haçari Asqalonī dar madrasahoi zijode ba şogirdon ulumi hadis, tafsir, fiqh va maorifi diniro ta'lim dodaast. Muarrixi maşhur Şamsuddin Muhammad ibni Abdurrahmoni Saxovī (favt 1497) az ma'ruftarin şogirdoni Ibni Haçari Asqalonī buda, dar kitobi «al-Çavohiru-d-durar» fehristi komili ta'lifoti ūro dar 10 varaq zikr kardaast.

Ibni Haçari Asqalonī dar zaminai ilmhoi riçol, hadis va ta'rix osori zijode naviştaast. Muhimtarin ta'lifi ū «Fathu-l-borī bi şarhi hadisi-l-Buxorī» (dar hadis) ast. Muqaddimai asar jake az kitobhoi arzişmand dar bobi «Saheh»-i Buxorī ba şumor meravad. Digar kitobi muhimmi Ibni Haçari Asqalonī «ad-Duraru-l-komina fī a'joni-l-miati-s-somina» (dar ta'rix) buda, dar on ma'lumoti arzişmand oid ba tarçumai ahvoli aşrofu buzurgon, şohonu amironu vaziron, adibonu şoiron, rovijoni hadis gird ovarda şudaast. Dar «Ta'rixu-l-anboi-l-ƣumr bi abnoi-l-umr» (dar ta'rix) Ibni Haçari Asqalonī zimni zikri hodisahoi sijosī va nizomiji zamoni xud to soli 1446 dar borai vaz'i molī, iqtisodī va kişovarziji Misr niz ma'lumot doda, çuz'ijotero az qabili vaz'i havovu boron, qahtivu bemorihoi misrī, baxusus toun, zikr kardaast, ki on zamon dar Misru Şom sababi margi vahşatnoki aksari mardum gaşta budand. Dar kitobi mazkur dar barobari şarhi holi donişmandonu amiron ba xususijathoi axloqiji onho işora va bisjore az muosironaşro intiqod niz kardaast. Digar kitobi muhimmi Ibni Haçari Asqalonī «Lisonu-l-mizon» ixtisor va takmilae bar kitobi «Mizonu-l-e'tidol»-i Zahabī ast. «al-Isobatu fī tamjizi-s-sahoba» ta'lifi Ibni Haçari Asqalonī dar ilmi riçol meboşad.

Adabijot

• Ibni Haçari Asqalonī // Zamin — Illja. — D. : SIEMT, 2018. — (Ensiklopedijai Milliji Toçik : [taxm. 25 ç.] / sarmuharrir N. Amirşohī ; 2011—2023, ç. 7). — ISBN 978-99947-33-89-9.