Ноҳияи Дарвоз: Тафовут байни таҳрирҳо

Browse history interactively

← Фарқияти аввалина

Content deleted Content added

ВизуалӣВики-матн

Нусха 13:58, 12 феврали 2019 вироиш Omid Jeyhani (баҳс \| ҳисса) Администраторҳо 1 978 edit х вироишоти сабкӣ ← Фарқияти аввалина		Нусхаи кунунӣ то 17:24, 10 марти 2023 вироиш ботил InternetArchiveBot (баҳс \| ҳисса) 21 309 edits Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3
(31 intermediate revisions by 10 users not shown)
Сатри 1: {{ВМ \| Ранг1 = #A5D570 \| Номи тоҷикӣ = \| Номи аслӣ = Ноҳияи Дарвоз\|Нишон\|Сардори ШВКД ~~\|Нишон~~ = Полковники милитсия Саидзода Зафар Саид = \| Парчам = \| Бари нишон = \| Бари парчам = \| Тавсифи нишон = \| Тавсифи парчам = \| Кишвар = Тоҷикистон ~~\|Мамлакат =~~ \| \|lat_dir = N \| \|lat_deg = 38 \| \|lat_min = 27 \| lat_sec = 0 \| \|lon_dir = E \| \|lon_deg = 70 \| \|lon_min = 47 \| lon_sec = 0 \| \|region = TJ \| \|type = District \| Дараҷа = ~~\|сатҳ =~~ \| \|CoordScale = \| Суруди миллӣ = \|~~Унвон~~ Мақом = Ноҳияи маъмурӣ \|~~Тобеи~~ Тобеъи = [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] \| Шомили = ~~1 шаҳрак,~~ 4 ҷамоат \| Пойтахт = [[Қалъаи Хумб]] \| Шаҳри ~~калонтарин~~ бузургтарин = \| Шаҳрҳои ~~калон~~ бузургтарин = \| Таъсис = [[14 декабр]]и [[1930]] \| Барҳамхӯрӣ = ~~\|Бекоркунӣ =~~ \| Номҳои ~~пештара~~пешина = Қалъаи =Хумб \| Роҳбар = Абдураҳмонзода Саидбурҳон ~~\|Раис =~~ \|~~Шакли роҳбарӣ~~ Номи роҳбар = Раиси ноҳия \| Раис = ~~\|Раис2 =~~ \| \|Шакли ~~роҳбарӣ2~~роҳбарӣ = Раиси = ноҳия \| Раис2 = ~~\|Раис3 =~~ \| \|Шакли ~~роҳбарӣ3~~ роҳбарӣ2 = \| Раис3 = \|Шакли роҳбарӣ3 ~~\|ММД =~~ \|~~Соли~~ ММД = \|~~Ҷой~~ ~~аз рӯи~~Соли ММД = \| Ҷой аз рӯи ММД = ~~\|ММД ба сари аҳолӣ =~~ \|~~Ҷой аз рӯи~~ ММД ба сари аҳолӣ = \| Ҷой аз рӯи ММД ба сари аҳолӣ = ~~\|Забон = [[Забони тоҷикӣ\|тоҷикӣ]]~~ \| Забон = [[Забони тоҷикӣ\|тоҷикӣ]] ~~\|Забонҳо =~~ \| Забонҳо = \|Аҳолӣ = 22 000 <ref>[http://www.stat.tj/ru/img/65a709121baf8a64bf15d33f398aafde_1435736807.pdf Численность населения Республики Таджикистан на 1 января 2015 года. Сообщение Агентства по статистике при Президенте Республики Таджикистан.]</ref> нафар \| Аҳолӣ = 23 500<ref>{{Cite web\|url=https://stat.tj/storage//1.01.2022.pdf\|title=ШУМОРАИ АҲОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ТО 1 ЯНВАРИ СОЛИ 2022\|author=Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон\|accessdate=2022-11-18\|archivedate=2022-10-10\|archiveurl=https://web.archive.org/web/20221010195817/https://stat.tj/storage//1.01.2022.pdf}}</ref> ~~\|Соли барӯйхатгирӣ = 2015~~ \| Соли барӯйхатгирӣ = 2022 ~~\|Фоиз аз аҳолӣ =~~ \| ~~\|Ҷой~~Фоиз аз ~~рӯи~~ аҳолӣ = \| Ҷой аз рӯи аҳолӣ = ~~\|Баҳои аҳолӣ =~~ \| Саршумори ҷамъият = ~~\|Соли баҳо = 2015~~ \| Соли баҳодиҳӣ = 2015 ~~\|Зичӣ =~~ \| Тарокум = ~~\|Ҷой аз рӯи зичӣ =~~ \| Ҷой аз рӯи зичӣ = ~~\|Гурӯҳҳои миллӣ = [[Мардуми тоҷик\|тоҷикон]]~~ \| Ҳайати миллӣ = [[Мардуми тоҷик\|тоҷикон]] ~~\|Гурӯҳҳои динӣ = [[мусулмон]]он~~ \| Ҳайати динӣ = [[мусулмон]]он ~~\|Масоҳат = 2824,5~~ \| Масоҳат = 2824,5 ~~\|Фоиз аз масоҳат =~~ \| ~~\|Ҷой~~Фоиз аз ~~рӯи~~ масоҳат = \| Ҷой аз рӯи масоҳат = ~~\|Баландии максималӣ = зиёда аз 5000~~ \| Баландии ~~миёна~~бештарин = зиёда аз ~~= 3000~~ 5000 \| Баландии ~~минималӣ~~ миёна = 3000 \| Баландии камтарин = ~~\|Харита = Location of Darvoz District in Tajikistan.png~~ \| Харита = Location of Darvoz District in Tajikistan.png ~~\|Андозаи харитаҳо =~~ \| Андозаи харита = ~~\|Харитаи воҳиди маъмурӣ =~~ \| Харита2 = ATG GBAO.png ~~\|Андозаи харитаҳо =~~ \| Минтақаи замонӣ = UTC+5 \| Сарвожа = DA \| ISO = TJ.BK.DA \| Шиносаи ададӣ = ~~\|Идентификатори рақамӣ =~~ \| Шакли шиноса = ~~\|Навъи идентификатор =~~ \| Шиносаи ададӣ2 = ~~\|Идентификатори рақамӣ2 =~~ \| Шакли шиноса2 = ~~\|Навъи идентификатор2 =~~ \| Шиносаи ададӣ3 = ~~\|Идентификатори рақамӣ3 =~~ \| Шакли шиноса3 = ~~\|Навъи идентификатор3 =~~ \| FIPS = \| Коди телефон = +992 3552 \| Нишонаи почта = 736400 \| Домени ~~Интернет~~ интернет = tj \|~~Шумораи~~ Коди мошинҳо = 04 TJ \| Вебгоҳ = ~~\|Сайт = [http://darvoz.clan.su/ Дарвоз биҳишти рӯйи замин!]~~ \| Гурӯҳ дар ~~Викианбор~~ Commons = Darvoz District \| Эзоҳ = }} [[File:Bridge Qalaikhum & Nusay of Darwaz.jpg\|350px\|thumb\|Пули дусти миёни [[Акс:Tajikistan-coat-of-arms.jpg\|25px]][[Тоҷикистон]] ва [[Акс:Emblem of Afghanistan (2004–2013).svg\|25px]][[Афғонистон]] дар мантиқаи [[Дарвоз]]. Ноҳияи Дарвоз, [[Ноҳияи Нусаи]]!]] '''Ноҳияи Дарвоз''' ({{lang-fa\|'''ناحیه درواز'''}}) — яке аз [[ноҳия]]ҳои [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] аст, ки дар шарқи Ҷумҳурии [[Тоҷикистон]] ҷой дорад. Ин [[ноҳия]] 14 декабри соли 1930 бо номи '''ноҳияи Қалъаи Хумб''' таъсис ёфта аст. Бар асоси Қарори № 318 ~~Шурои~~Шӯрои Олии ҶШС Тоҷикистон аз 26 июни 1991 номи бостонии он баргардонда ва ноҳияи Дарвоз номида шуд. Маркази ин ноҳия ~~шаҳраки~~деҳаи [[Қалъаи Хумб]] ({{lang-fa\|'''قلعۀ خمب'''}}) аст, ки 241 км шимолтар аз шаҳри [[Хоруғ]] дар резишгоҳи рӯди [[Хумбоб]] ба рӯди [[Панҷ]] ҷой дорад. == Ҷойгоҳ == Ноҳияи Дарвоз дар дараи рӯди Панҷ ва кӯҳсори Дарвоз ҷой дорад. Дар шимол бо [[ноҳияи ~~Тавилдара~~Сангвор]] аз [[ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ]], дар ғарб ва ҷанубу ғарб — бо ноҳияҳои [[ноҳияи Ховалинг\|Ховалинг]], [[~~ноҳияи~~Ноҳияи ~~Мӯъминобод~~Муъминобод\|Муъминобод]] ва [[ноҳияи ~~Шӯрообод\|~~Шамсиддин Шоҳин]] аз ноҳияҳои [[вилояти Хатлон]], дар шарқ — бо [[ноҳияи Ванҷ]] аз ноҳияҳои [[вилояти мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] ва дар ҷануб — бо ~~ноҳияҳои~~вулусволиҳои [[~~Ноҳияи~~Вулусволии ~~Нусаи~~Нусай\|Нусай]], [[~~Ноҳияи~~Вулусволии Шикай\|Шикай]], [[~~Ноҳияи~~Вулусволии ~~Хвоҳон~~Хоҳон\|Хоҳон]] ва [[~~Ноҳияи~~Вулусволии Кӯфоб\|Кӯфоб]]и [[вилояти Бадахшон]]и [[Афғонистон]] ҳаммарз аст. Ноҳияи Дарвоз 2824,5 км кв² масоҳат дорад. == Таърих == Line 96 ⟶ 102: ::Варна Юнон бурдаанд хокистари Дарвозро. Роҳномаҳо ва ҷаҳоннамоҳои арабизабон ва порсизабони садаҳои миёна номи Дарвозро [[Карон]] ({{lang-fa\|'''کران'''}}) овардаанд ва маркази онро ~~дар~~шаҳри ~~наздикии~~бостонии ~~деҳаи кунунии Кеврон~~[[Карон]] ({{lang-fa\|'''کـِوران'''}}) ~~ҷой додаанд~~донистаанд<ref>''Камалиддинов Ш.С.'' [http://www.kroraina.com/casia/kamalid/kamal2_11.html Историческая география Южного Согда и Тохаристана по арабоязычным источникам IX - начала XIII вв.]</ref>. Ба гуфти мардуми Дарвоз, номи бостонии ин сарзамин '''Маҳистон''' ({{lang-fa\|'''مهستان'''}}) будааст. Дарвоз аз замони [[Сомониён]] то соли 1877 ҳукумате мустақил дошта ва фармонравоёни онро ''шоҳ'' мехондаанд. Қаламрави подшоҳии Дарвоз сарзамини имрӯзаи ноҳияҳои тоҷикии [[ноҳияи ~~Тавилдара~~Сангвор\|~~Тавилдара~~Сангвор]], [[Дарвоз]] ва [[ноҳияи Ванҷ\|Ванҷ]] ва [[~~ноҳия~~вулусволӣ]]ҳои [[~~Афғонистон\|афғонистонии~~афғонистон]]ии [[~~Ноҳияи~~Вулусволии ~~Хвоҳон~~Хоҳон\|Хоҳон]] ва ([[:en:Darwaz district\|Дарвоз]] ({{lang-fa\|'''درواز'''}}) дар ду канораи рӯди [[Панҷ]]ро дар бар мегирифтааст. Соли 1878 амири [[Бухоро]] ба Дарвоз лашкар кашид. Пас аз набардҳои хунрез лашкари шоҳи Дарвоз аз [[Қалъаи Хумб]] ба рустои [[Кеврон]] ақиб нишаст. Ҷанги сарнавиштсоз барои подшоҳии Дарвоз дар рустои Кеврон сурат гирифт ки бо шикасти лашкари Дарвоз анҷом пазируфт. Шоҳу шоҳзодагони Дарвоз, ки дар миёни онҳо Абулфайзхон ва писари хурдсолаш Муҳаммад Валихон низ буданд, ба Фарғона ҳиҷрат карданд. Муҳаммад Валихон дертар яке аз дипломатҳои барҷастаи [[Афғонистон]] шуд. [[Аморати Бухоро]] Дарвозро бекигарӣ гардонд ва идораи умури онро ба бек супурд. Line 106 ⟶ 112: Дарвоз дар солҳои 1878 — 1920 яке аз бекигариҳои Бухоро буд ва бек дар [[Қалъаи Хумб]] менишаст ва ''мир'' хонда мешуд. Пас аз инқилоби Бухоро дар соли 1920 ва таъсиси [[Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон]] Дарвоз бахше аз [[вилояти Ғарм]] гардид, ки то соли 1929 вуҷуд дошт. Вилояти Ғарм дар он сол ба округ табдил дода шуд. Соли 1931 округи Ғарм барҳам дода шуд ва сарзамини он тобеъи ҷумҳурӣ шуд. Солҳои 1931 — 1936 сарзамини Ғармро ба ноҳияҳо бахш карданд ва Дарвоз яке аз навоҳии Ғарм шуд. Соли 1938 округи Ғарм дубора бунёд ва соли 1939 вилояти Ғарм гашт, ки то соли 1955 барҷой буд. Дар он сол бахши ғармии вилоят дубора зери фармони ҷумҳурӣ ва бахши дарвозии он бо номи '''ноҳияи Қалъаи Хумб''' ба [[Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]] дода шуданд<ref>~~[http://vatanweb.ucoz.ru/forum/3-2232-3~~САТД ~~Номгузорӣ~~ГБАО, ~~ва номгардонӣ дар~~с. ~~Тоҷикистон]~~11</ref>. Ноҳияи Қалъаи Хумб 26 июни 1991 бо Қарори № 318 ~~Шӯрои~~Шурои Олии ҶШС Тоҷикистон ноҳияи Дарвоз номида шуд. == Иқтисод == Дар ноҳияи Дарвоз 16 корхонаи истеҳсолӣ мавҷуд аст<ref>{{Cite web\|url=https://sputnik-tj.com/20210927/deha-duroba-darvoz-sanoati-1042517474.html\|title=Деҳаи Дуробаки Дарвоз саноатӣ мешавад\|author=Sputnik Тоҷикистон\|website=Sputnik Тоҷикистон\|date=20210927T1420+0500\|lang=tg\|accessdate=2022-11-23}}</ref>. == Беҳдошт == Дорои филиали Маркази тиббии Оқохон<ref>{{Cite web\|url=https://sputnik-tj.com/20210907/iftitoh-filial-markazi-tib-oqohon-darvoz-1042110561.html\|title=Ифтитоҳи филиали Маркази тиббии Оқохон дар Дарвоз\|author=Sputnik Тоҷикистон\|website=Sputnik Тоҷикистон\|date=20210907T1800+0500\|lang=tg\|accessdate=2022-11-23}}</ref>. == Фарҳанг == Дорои мактаби президентӣ, ки дар соли 2020 ифтитоҳ шуд ва барои 480 нафар хонанда пешбинӣ шудааст<ref>{{Cite web\|url=https://sputnik-tj.com/20200819/Kalontarin-va-zebotarin-dar-Badakhshon-boz-yak-maktabi-prezident-mesozand-1031759079.html\|title=Калонтарин ва зеботарин: дар Бадахшон боз як мактаби президентӣ месозанд\|author=Sputnik Тоҷикистон\|website=Sputnik Тоҷикистон\|date=20200819T1536+0500\|lang=tg\|accessdate=2022-11-23}}</ref> ва боғи фарҳангӣ-фароғатӣ. == Мардум == ~~[[Акс:ATG GBAO.png\|thumb\|left\|300px\|Тақсимоти идории ВМКБ]]~~ Мардуми Дарвоз ба яке аз гӯишҳои [[забони тоҷикӣ]] сухан мегӯянд. Дар гӯиши дарвозӣ вижагиҳои забони порсии садаҳои IX - XIV ҳамчунон пойдоранд. Забони мардуми Дарвоз дар садаҳои пешин яке аз забонҳои эронии шарқӣ ва монанд ба забонҳои суғдӣ, балхӣ ва забонҳои помирӣ будааст, аммо дар садаҳои IX — XIV дарвозиён форсизабон гаштанд. Мардуми Дарвоз ба гӯиши дарвозии [[забони форсӣ]] сухан мегӯянд. Дар гӯиши дарвозӣ вижагиҳои забони форсии садаҳои IX - XIV ҳамчунон пойдоранд. Забони мардуми Дарвоз дар садаҳои пешин яке аз гурӯҳи забонҳои помирӣ, ки ба забонҳои эронии шарқӣ тааллуқ дошта аст аммо дар садаҳои IX — XIV дарвозиён форсизабон гаштанд. Бар пояи омори соли 2015, ноҳияи Дарвоз 22 ҳазору 000 тан ҷамъият дошт.<ref>[http://www.stat.tj/ru/img/65a709121baf8a64bf15d33f398aafde_1435736807.pdf Численность населения Республики Таджикистан на 1 января 2015 года. Сообщение Агентства по статистике при Президенте Республики Таджикистан.]</ref> Бар пояи омори соли 2015, ноҳияи Дарвоз 22 000 тан ҷамъият дошт.<ref name="stat.tj">{{Cite web \|url=http://www.stat.tj/ru/img/65a709121baf8a64bf15d33f398aafde_1435736807.pdf \|title=Численность населения Республики Таджикистан на 1 января 2015 года. Сообщение Агентства по статистике при Президенте Республики Таджикистан. \|accessdate=2016-07-25 \|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150702021130/http://www.stat.tj/ru/img/65a709121baf8a64bf15d33f398aafde_1435736807.pdf \|archivedate=2015-07-02 }}</ref> {\| class="wikitable" \|+ !1992 !2011 !2013 !2014 !2015 !2016 !2017 !2018 !2019 !2020 !2021 !2022 \|- \|18,800 \|21,300 \|21,500 \|21,700 \|22,000 \|22,400 \|22,800 \|23,300 \|23,700 \|24,000 \|23,300 \|23,500 \|} == Бахшбандӣ == Line 125 ⟶ 168: ! width=50% \| Деҳаҳо \|- \| [[Вишхарв]] \|\| 2 973\|\| [[Вишхарв]], Бровг, Ҷорф, [[Кеврон]], Курговад, ~~Пшихарв~~Пошхарв, Тоғмай, Хурк, Шодаг, Убагн, Висхарв \|- \| [[Қалъаи Хумб (ҷамоат)]] \|\| 8337\|\| [[Қалъаи Хумб \|Қалъаи Хумб (шаҳрак)]], Анҷирак, Дашти Луч, ~~Диробак~~Дуробак, Зев, [[Зинг]], ~~Поткуноб~~Дашти Паткуноб, [[Рузвай]], Сангевни Дароз, Хек, [[~~Хумбивари~~Хумбиварӣ]], Хушарвак, Ширг, [[Даштак]], Пешун, ~~Шодаг~~ Умарак \|- \| [[~~Навлунд\|~~Нулванд]] \|\| 3 577 \|\| [[Сангевн]], ~~[[Ёгед]],~~Жагу ~~Жаг-~~Марғ~~, Зиғар~~, [[~~Навлунд (деҳа)~~Зиғар]], Пунишор, Ушхарв, Хостав, Шикев, ~~Ширговад~~[[Ёгед]], Ширговад, Яхчисор \|- \| [[Сағирдашт]]\|\| 8 864 \|\| [[Сағирдашт]], Инкӯҳ, Камчак, Кулумбаи Боло, Лухч, [[Оҳангарон (н. Дарвоз)]], Рубот, Садика, Сайдон, [[Сайёд (н. Дарвоз)]], Сафедорон, Чухкок, Шохорон, Қалъаи Ҳусайн, Хур Line 165 ⟶ 208: == Манобеъ == * ''Постников А.В. Схватка на «Крыше Мира»: политики, разведчики и географы в борьбе за Памир в XIX веке. М.: Памятники исторической мысли, 2001. 416 стр., 8 л. карт. ISBN 5-88451-100-0'' == Пайвандҳо == ~~== Пайвандҳои беруна ==~~ * [http://www.vostlit.info/Texts/Dokumenty/M.Asien/XX/Kattagan/text5.htm Бурхан-уд-Дин-Хан Кушкеки, Путеводитель по Каттагану и Бадахшану, также История Дарваза с 1880 по 1926] * [http://new-tajikistan.freenet.tj/badakhshan/Darvaz.htm Дарваз] {{Бойгонишуда\|url=https://web.archive.org/web/20070926212839/http://new-tajikistan.freenet.tj/badakhshan/Darvaz.htm \|date=2007-09-26 }} * [http://poxod.ru/guidebook/darvaz/print_p_darvaz_kratkaiaistoled_1.html Дарваз] * [http://lit.lib.ru/e/emelxjanowa_n_m/text_0200.shtml Надежда Емельянова. Культура и религия Дарваза] Line 177 ⟶ 220: {{тоҷикистон-ҷуғ-нопурра}} {{Тақсимоти маъмурии ВМКБ}} {{Ноҳияи Дарвоз}} [[Гурӯҳ:Ноҳияҳои Тоҷикистон]] [[Гурӯҳ:Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон]]