Źymja

Źymja widźano s pokuadu Apollo 17

Astrůnůmičny symbol Źymji

Źymja – (uac. Terra) třeća w kolejnośći (ličůnc uod Suůńca) i piůnto co do wjelgośći Planetaplaneta Ůkuodu Suůnečnygo.

Wokůu Źymi krůnžy jydyn naturalny satelita – Kśynžyc a prawdopodobńy dwa kśynžyce půuowe (kśežyce Kordelewskigo) i znočno ličba štučnych satelitůw. Stouo, stabilno uorbita pośado tyž planetoida 3753 Cruithne, kera pozostajůnc w rezůnańśe s uorbitům Źymi beś ńykerych naukowcůw je uwažano za drůgi kśežyc Źymi.

Źymja ůformowoua śe uokouo 4,5 milijorda lot tymu.

Źymja mo wuaśćiwo masa i grawitacyjo do utřimańo atmosfery, kera chrůńi před škodliwym průmjyńowańym ultrafjoletowym, a tyž pole magnetyčne chrůńjůnce před pochodzůncym ze Suůńca průmjyńowańym korpuskularnym. Uoddalyńy uod Suůńca je waśćiwe do utřimańo uodpowjydńij tymperatury. Uowaža śe, aže čynńiki te spřijouy powstańu žyća na našej planeće. Je nojwjynkšo s planet skalistych w Ůkuodźe Suůnečnym, a tyž jak dotychčas jydynym znůnym mjejscym wystympowańo žyća.

• Powjeřchńo coukowita: 510,072 miljůnůw km²
• Powjeřchńo lůndowo: 148,94 miljůnůw km² (29,2% powjeřchńi coukowitej)
• Powjeřchńo wodna: 361,132 miljůnůw km² (70,8% powjeřchńi coukowitej)
• Średńo uodlygość uod Suůńca: 149 597 887 km
• Peryhelium 147 098 074 km
• Aphelium 152 097 701 km
• Średńo pryndkość uorbitalna 29,783 km/s
• Nachylyńy uorbity wzglyndym ekliptyki 0,00005° (7,25° wzglyndym růwńika suůnečnygo)
• Średńica růwńikowo 12 756,274 km
• Średńica bjygůnowa 12 713,500 km
• Přećytno średńica 12 745,591 km
• Uobjyntość 1,0832×10¹² km³
• Masa 5,9736×10²⁴ kg
• Gynstość 5,515 g/cm³
• Přispješyńy źymske na růwńiku 9,780 m/s² 1(0,99732 g)
• pryndkość ućečki 11,186 km/s
• Deklinacyjo 90°
• Albedo 0,367
• Ciśńyńy atmosferyčne na powjeřchńi 100 kPa
• Skuod atmosfery
  • Azot 78%
  • Tlyn 21%
  • Argůn 1%
  • Dwutlynek wůngla, Para wodna - ilości śladowe, ok. 0,1%