Pokŏż zdrzōdło Lymberg

{{Mjasto zagranica infobox
| Mjasto            = Lymberg
| mjano_państwa     = UKR
| jednostka_adm     = Ôbwōd
| mjano_jednostki_adm = [[Plik:Flag of Lviv Oblast.png|20px]] [[Lymberski ôbwōd]]
| dopeuńač_mjasta   = 
| zařůndzajůncy = mer
| burmistř = [[Andrij Sadowyj]] (2024)
| fana_mjasta       = Plik:Lviv flag.svg
| herb_mjasta      =Plik:Coat of arms of Lviv.svg
|stopniN             = 49
|minutN              = 50
|sekundN             = 31
|szerokość           = N
|stopniE             = 24
|minutE              = 01
|sekundE             = 55
|długość             = E
|wysokość = 296
| ludźi             = 717 273
| rok               = 2022
| aglomeracyja = 
| plac              = 150
| gynstość          = 4816
| nr_ker            = 
| kod_počt          = 322
| tablica_rej       = 79000–79490
| mjasta_partnerske = {{fana|HUN}} [[Budapeszt]]<br />
{{fana|BIH}} [[Banja Luka]]<br />
{{fana|DEU}} [[Freiburg]]<br />
{{fana|POL}} [[Krakōw]]<br />
{{fana|GEO}} [[Kutaisi]]<br />
{{fana|POL}} [[Lublin]]<br />
{{fana|POL}} [[Łōdź]]<br />
{{fana|SRB}} [[Novi Sad]]<br />
{{fana|POL}} [[Przemyśl]]<br />
{{fana|ISR}} [[Riszon le-Cijjon]]<br />
{{fana|GBR}} [[Rochdale]]<br />
{{fana|POL}} [[Rzeszōw]]<br />
{{fana|UZB}} [[Samarkanda]]<br />
{{fana|CAN}} [[Winnipeg]]<br />
{{fana|POL}} [[Wrocłow]]
| mapa              = 
| galeryjo_commons  = Category:Lviv
|www = http://www.city-adm.lviv.ua/
|zdjyńće = Панорама центру Львова.jpg
|uopis_zdjyńćo = Panorama cyntrōm Lymberga
}}
'''Lymberg''' (tyż: '''Lwōw''', {{Lang-uk|Львів|Львів}}, ''Lwiw'', [[IPA]]: {{IPA|[ˈʎʋiu̯]|Uk-Львів (2).ogg}}, {{Lang-de|Lemberg}}, {{Lang-pl|Lwów}}) – miasto we [[Ukrajina|Ukrajinie]], administracyjne cyntrōm ôd [[Lymberski ôbwōd|lymberskigo ôbwodu]], kulturalny i naukowy ôstrzodek państwa, wielge cyntrōm industryjalne i transzportowy knoutel. Miyni sie go za stolica [[Halicyjo|Halicyje]] i cyntrōm ôd Zachodnij Ukrajiny. Za nōmerōm ludności je to siōdme miasto we Ukrajinie, podug danych z 1 stycznia 2017 roku we Lymbergu pōmiyszkuje 727 968 ludzi<ref>Чисельність наявного населення України ([http://www.ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2017/zb/06/zb_chnn_0117pdf.zip PDF(zip)])</ref>, a społym z cołkōm [[Lymbersko aglōmeracyjo|Lymberskōm aglōmeracyjōm]] – wiyncyj jak milijōn.

Lymberg bōł założōny ôd krōla [[Danyło Halicki|Danyła Halickigo]] we połowie [[XIII stolecie|XIII stolecio]]. Wele 1272. roku ôstało stolicōm [[Krōlestwo Rusi|Krōlestwa Rusi]] ([[Halicko-Wołyńske Ksiōnżynstwo|Halicko-Wołyńskigo Ksiōnżynstwa]]). We [[1356]] polski krōl Kazimierz III relokowoł miasto, przeniōs mnowe cyntrōm trocha na połednie. W epoka [[Strzednie Storocza|Strzednich Storoczōw]] to bōł jedyn ze ważniyjszych handlowych ôstrzodkōw schodnij Ojropy. Za habsburskigo panowanio miasto bōło ôstrzodkym ukrajińskigo i polskigo norodowo-wyzwolyńczego ruchu. Po ōnfalu [[Austro-Madziary|Austro-Madziarōw]] bōł stolicōm ôd [[Zachodnioukrajińsko Ludowo Republika|Zachodnioukrajińskij Ludowyj Republiki]]. Do drugij wojny światowyj noleżoł do [[Polsko|Polski]], na mocy [[Pakt Ribbentrop-Mołotow|Paktu Ribbentrop-Mołotow]] znod sie we składzie [[Sojusz Socjalistycznych Sowieckich Republik|SSSR.]] Ôd [[1991]] roku leży we niypodległyj Ukrajinie.

Historyczne cyntrōm Lymberga wpisali we [[Wykoz Światowyj Erbizny UNESCO]]. Lymberg je miastym ze nojwiynkszōm pojstrzōd wszyjskich ukrajińskich miast nōmerōm zabytkōw<ref>[https://web.archive.org/web/20100225032259/http://www.meest-tour.com/index.php?id=17 Історико-культурний потенціал.] Ambasada Ukrajiny we Fińskij Republice</ref>. We [[2009]] miastu nadali titel Kulturalnyj Stolice Ukrajiny<ref>[http://www.bbc.co.uk/ukrainian/entertainment/story/2009/04/090428_lviv_culture_oh.shtml BBC: Львову присвоєно статус культурної столиці України.]BBCUkrainian</ref>.

== Miano ==
Miano '''Lwow''' ([[staroukrajińsko godka|staroukr.]] '''Львовъ'') nadoł miastu ônego zołożyciel, krōl [[Danyło Halicki]] w era swojigo syna, ksiōnżyńcio [[Lew Danyłowicz|Lwa Danyłowicza]] i bez cołko swoja historyjo miasto go niy miyniało – ône zawdy ôdnosiyło sie do Lwa. Z czasym źwiynk ''o'' we zawartyj sylabie przeloz we ukrajińskij godce we ''i'', stōnd wziyna sie forma '''Lwiw'''. Ôd ukrajińskigo miana poszły inksze: [[polsko godka|polske]] ''Lwów'', [[rusko godka|ruske]] ''Львов'' (''Lwow'') [[ôrmiańsko godka|ôrmiańske]] ''Լվով'' (''Lwow''), [[angelsko godka|angelske]] ''Lviv'', [[krymskotatarsko godka|krymskotatarske]] ''İlbav'' abo [[biołorusko godka|biołoruske]] ''Львоў'' (''Lwou'').

We 13.–14. storoczu szło trefić we tekstach tyż forma ''Илвовъ'' (''Iłwow'')<ref>''Акты Западной России...''. Pyjtersburg, 1846., z. 32., dokōmynt 21.</ref>, swiōnzano ze ukrajińskim zjawiskym wstownego ''i-'' przed źwiynkami ''l'', ''r'', kej pō nich znōńdowała sie redukowano samogoska, tako forma jeszcze we XIX storoczu notowoł we zachodnioukrajińskich djalektach [[Jewhen Żelechiwski]]<ref>J. Żelechiwski, ''Małorusko-nimeckyj słowar''. Lymberg, 1886, z. 332.</ref>. 

Niykere mołwy przełożyły na swoja ausdruk ''Miasto ôd Lwa'' i samstōnd wziyno sie [[grecko godka|grecke]] ''Λεοντόπολις'' – ''Leontopolis'' (dzisio ale używo sie formy podanyj na ukrajińsko: ''Λβιβ'' – ''Lwiw'') abo [[łacińsko godka|łacińske]] ''Leopolis''. Ôd tyj ôstatnij poszły [[szpanielsko godka|szpanielske]] a [[portugalsko godka|portugalske]] ''Leópolis'' abo [[italsko godka|italske]] ''Leopoli''.

Tako samo etymologijo mo i [[miymiecko godka|miymiecko]] forma ''Lemberg''. Jarosław Rudnyćkyj we artiklu ''Zur slavisch-deutschen Ortsnamenkunde. Ukrainisches Lviv — deutsches Lemberg'' eklarowoł, że pierwotnym miymieckim wariantym, trefianym we XIV stoleciu, bōł ''Leonburg''. Kej polski krōl [[Władysław Jagiełło]] lokowoł miasto na magdeburskim prawie, we dokumyntach stało ''Lemburg''. Po roztōmajtych fōnetycznych a historycznych procesach miano ôd miasta yntlich sztopło na ''Lemberg''. Po drugij światowyj wojnie Niymce ale używajōm transliteracyje ze ukrajińskij wersyje a piszōm ''Lwiw''. 

Ta miymiecko forma bōła zdrzōdłym dlo inkszych miōn: [[staroangelsko godka|staroangelskigo]] ''Lembeourg'', [[jidisz]]owego ''לעמבערג'' (''Lemberg''). Ôd miymieckigo wziyna sie tyż [[ślōnsko godka|ślōnsko]] forma ''Lymberg'' (tyż ''Lymberk''). Piyrszy roz trefio sie we [[Gwiazdka Cieszyńska|Cieszyńskij Gwiozdce]] z [[1858]] roku<ref>''Gwiazdka Cieszyńska. Pismo dla zabawy, nauki i przemysłu''. Red. Paweł Stalmach, Cieszyn 1858. Z. 14.</ref>. Dzisio we ślōnskij godce idzie tyż atoli znōńś adaptowano ze polskij godki forma ''Lwōw''<ref>[https://web.archive.org/web/20210206201808/http://blogi.dziennikzachodni.pl/slonskifusbal/2016/04/18/tesno-za-majstrym/ G. Buchalik, ''Tesno za majstrym'', blogi.dzennikzachodni.pl, dostymp: 28.01.2021]</ref>.

Istniyje moc ausdrukōw, kerych używo sie kej synōnimów dlo miana ôd miasta. Nojczyńścij godo sie «Miasto ôd Lwa» (''Місто Лева'' – ''Misto Lewa''). Roz za czas trefio sie tyż take porōwnania, epitety a miana: «miasto ôd lwōw, co śpiōm» (''місто сплячих левів'' – ''misto splaczych lewiw''), «Krōlewske Miasto» (''Королівське місто'' – ''Koroliwśke misto''), «Perła korōny Ojropy» (''Перлина корони Європи'' – ''Perlyna korony Jewropy''), «Miasto-muzyjōm» (''Місто-музей'' – ''Misto-muzej''), «stolica Halicyje» (''столиця Галичини'' – ''stolycja Hałyczyny''), «mały Paryż» (''маленький Париж'' – ''maleńkyj Paryż''), «mały [[Wiedziyń]]» (''маленький Відень'' – ''maleńkyj Wideń''), «[[ukrajiński Piymōnt]]» (''український Пємонт'' – ''ukrajinśkyj Pjemont''), «[[Bandersztadt]]» (''Бандерштадт''), «kulturalno stolica Ukrajiny» (''культурна столиця України'' – ''kulturna stolycja Ukrajiny'') a inksze.

== Simbole ==
[[Image:Логотип Львова.png|mały|lewo|140px|Logo ôd Lwowa]]
Ôficyjalnymi simbolami ôd miasta sōm: [[wapyn ôd Lwowa|wapyn, wielgi wapyn]], [[Fana ôd Lymberga|fana ôd miejskij rady]] a [[logo ôd Lymberga|logo]]. Sztatut ôd Lymberga mianuj simbolami tyż miana a bildy ôd zabytkōw<ref>[http://lvivrada.gov.ua/files/statut/Preambula_R1.pdf Символіка територіальної громади м. Львова.] ''Статут територіальної громади міста Львова''</ref>.

Za podstawa dlo wspōczesnego wapynu wziynli wapyn ze miejskij pieczyńci ze XIV stolecio – kamiynno brama ze trzyma wieżami, a we ajnfarcie kroczy złoty lew. Srogi wapyn to tarcza z wapynym ôd miasta zjyńczōnym strzybnōm korōnōm. Tarcza dzierżōm lew a staroruski wojok. Fana ôd Lwowa mo forma modrego kwadrata, na pojstrzodku kerego widać je wapyn, a wokōł mo ôbramowaniy, kere sie skłodo ze żōłtych (złotych) trōjkōntōw.

Logo ôd miasta to wizerunki ôd piyńciuch lymberskich wieżōw: zwōnnice ôd [[Ôrmiańsko katedra|ôrmiańskij katedry]], [[Wieża Korniakta|wieże Korniakta]], [[Lymberski rothauz|rothauzu]], wieże ôd [[Łacińsko katedra (Lymberg)|łacińskij katedry]] i [[Klosztor Bernardynōw (Lymberg)|klosztor Bernardynōw]] a sztichwort «Lwōw ôdymkniynty dlo świata» (''Львів відкритий для світу'' – ''Lwiw widkrytyj dla switu'') pod niymi.

De facto dewizōm ôd miasta je dzisio sztichwort «Lwōw ôdymkniynty dlo świata», podwiela je szrajbniynty na miejskim logu. Ne wapynie w rokach 1936-1939 Poloki jako dewiza używali łacińskigo ausdruku «[[Semper fidelis]]» (''Zawdy wiyrny''), nale po drugij światowyj wojnie ôn wiyncyj niyma w uzusie.

Ôd [[XVII stolecie|XVII stolecio]] za patrōna ôd Lymberga miyni sie [[Jōn z Dukle|świyntego Jana z Dukle]]. Dzisio wachtyrzym miasta je [[świynty Jorg]]. W dziyń, w kery sie go spōmino, to je piyrszo niydziela maja, fajruje sie dziyń miasta. Inksze ważne dlo miyszkańcōw świynta to Dziyń fany ([[3 kwietnia]] – w pamiyńć 3 kwietnia [[1990]], kej to na 16 miysiyncy przed ôgłoszyniym niypodległości Ukrajiny na lymberskim rothauzie dźwigli modro-żōłto fana) i Dziyń Listopadowego Czynu ([[1 listopada]], w pamiyńć [[Listopadowy czyn|Listopadowego Czynu]] we [[1918]], kej w noc na 1 listopada we Lymbergu proklamowano [[Zachodnioukrajińsko Ludowo Republika]]). [[27 lipiynia]] to dziyń żałoby po ôfiarach [[Sknyłowsko tragedyjo|sknyłowskij tragedyje]] (katastrofy fligra we [[2002]] roku).

Lymberg dostoł [[Ôrder Virturi Militari]]<ref>[https://www.wprost.pl/526838/Semper-Fidelis-czyli-za-co-Lwow-odznaczono-Orderem-Virtuti-Militari Łukasz Grzegorczyk, ''„Semper Fidelis”, czyli za co Lwów odznaczono Orderem Virtuti Militari''], dost. 5.02.2018</ref>, nojwyższe polske ôdznaczyniy, i [[Ôrder Lenina]]<ref>[http://bse.sci-lib.com/article071865.html Львов (центр Львовской обл.).] ''Bolszaja Sowietskaja Encykłopiedija (BSE)''</ref>, nojwyższe ôdznaczyniy [[SSSR|Sowieckigo Sojuszu]].

== Tajlōng ==
[[Image:Rejůny Lymberga.png|thumg|right|300px|Rejōny Lymberga]]
{| class=\"wikitable sortable\" border=\"0\" cellpadding=\"2\"  cellspacing=\"2\"
|- bgcolor=\"#EBE05F\"
|bgcolor=\"#EBE05F\"|<span style=color: #000000>Rejōn</span>
|bgcolor=\"#EBE05F\"|<span style=color: #000000>Downe miejscowości, co wchodzōm we jego skład</span>
|- bgcolor=\"#F8F4C9\"
|Halycki
|Strzōdmieście, Cytadel, Sofijōwka, Spōnkōw
|- bgcolor=\"#F8F4C9\"
|Zaliznyczny
|Riasne, Lewandōwka, Biłohorszcza, Sknyliwok, Bohdanōwka
|- bgcolor=\"#F8F4C9\"
|Lyczakowski
|Lyczakōw, Welyke Krywczyce, Lysynycze, Majorōwka, Pohulanka, Sponkōw, Znesińnia, Kajzerwald, Cetnerōwka, Jaliwec
|- bgcolor=\"#F8F4C9\"
|Frankowski
|Na Bajkach, Bohdanōwka, Kulparkōw, Kastelōwka, Wulka
|- bgcolor=\"#F8F4C9\"
|Szewczenkowski
|Hołosko, Zamarstynōw, Zbojiszcza, Riasne, Kleparōw, Pidzamcze, Hawryłōwka
|- bgcolor=\"#F8F4C9\"
|Sychowski
|Sychōw, Pasiki, Pyrohōwka, Kozelnyki, Bondarōwka, Nowy Lymberg, Persenkōwka, Sponkōw
|}

== Ludność ==
<div style=\"float:right;margin:0 0 .5em 1em;\" class=\"toccolours\">
<center><timeline>
Colors=
  id:lightgrey value:gray(0.9)
  id:darkgrey  value:gray(0.7)
  id:canvas value:rgb(1,1,1)
  id:barra value:rgb(0.6,0.7,0.8)
ImageSize = width:auto height:220 barincrement:15
PlotArea = left:40 bottom:50 top:20 right:20
DateFormat = yyyy
Period = from:0 till:850
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = late
BackgroundColors = canvas:canvas
ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:100 start:0
ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:25 start:0
BarData=
  bar:1900 text:1900
  bar:1905
  bar:1910 text:1910
  bar:1915 
  bar:1920 text:1920
  bar:1925 
  bar:1930 text:1930
  bar:1935 
  bar:1940 text:1940
  bar:1944 
  bar:1950 text:1950
  bar:1955 
  bar:1960 text:1960
  bar:1965 
  bar:1970 text:1970
  bar:1975 
  bar:1980 text:1980
  bar:1985 
  bar:1990 text:1990
  bar:1995 
  bar:2000 text:2000
  bar:2005 
  bar:2010 text:2010
PlotData=
  color:barra width:5 align:left
  bar:1900 from:0 till:151
  bar:1905 from:0 till:163
  bar:1910 from:0 till:206
  bar:1915 from:0 till:212
  bar:1920 from:0 till:209
  bar:1925 from:0 till:227
  bar:1930 from:0 till:242
  bar:1935 from:0 till:316
  bar:1940 from:0 till:397
  bar:1944 from:0 till:149
  bar:1950 from:0 till:379
  bar:1955 from:0 till:378
  bar:1960 from:0 till:421
  bar:1965 from:0 till:496
  bar:1970 from:0 till:575
  bar:1975 from:0 till:617
  bar:1980 from:0 till:700
  bar:1985 from:0 till:767
  bar:1990 from:0 till:823
  bar:1995 from:0 till:831
  bar:2000 from:0 till:811
  bar:2005 from:0 till:752
  bar:2010 from:0 till:761
TextData=
  fontsize:S pos:(30,30)
  text:Dynamika smiany liczby ludności Lymberga ôd poczōntku XX storoczo
</timeline></center>
</div>
Podug sztandu na 1. czyrwnia [[2016]]. roku we Lymbergu mieszkało 756,9 tauz. ludzi<ref>[http://galinfo.com.ua/news/lvivyan_stalo_menshe_na_pivtory_tysyachi_234510.html Львівян стало менше на півтори тисячі]
</ref>. Wczos cynzusu ze [[2001]], to je ôstatnigo, kery bōł kludzōny we Ukrajinie<ref>Podug sztandu na 2022. rok</ref>, we mieście miyszkało 758 tauz. Cynzus ze [[1989]]., kludzōny jeszcze we [[SSSR]], pokozoł rezultat 815 tauz. miyszkańcōw.

Podug danych ôbwodowyj administracyje 51,8% ludności to sōm baby, a 48,2% - chopy. Podug podszukowanio Insztitutu Rozwoju Miasta, kludzōnego we [[2011]]. roku, 56% lymberżanōw przinoleży do [[Ukrajińsko Greko-Katolicko Cerkew|Ukrajińskij Greko-Katolickij Cerkwie]], 23% do [[Ukrajińsko Prawosławno Cerkew Kyjowskigo Patriarchatu|Ukrajińskij Prawosławnyj Cerkwie (Kyjowskigo Patriarchatu]], 4% do [[Ukrajińsko Autokefalno Prawosławno Cerkew|Ukrajińskij Autokefalnyj Prawosławnyj Cerkwie]], a 2% do [[Ukrajińsko Prawosławno Cerkew Moskewskigo Patriarchatu|Ukrajińskij Prawosławnyj Cerkwie Moskewskigo Patriarchatu]]. 6% to sōm człōnki inkszych krześcijańskich kōnfesyjōw<ref>{{Cytuj strōnã|url=http://city-adm.lviv.ua/portal-news/society/social-sphere/18429-institut-mista-pidgotuvav-socialnij-portret-lvivanina |tytuł=Соціальний портрет львів'янина |accessdate=20 вересня 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130921054912/http://city-adm.lviv.ua/portal-news/society/social-sphere/18429-institut-mista-pidgotuvav-socialnij-portret-lvivanina |data dostympu=21.09.2013}}</ref>.

=== Etniczny skłod ===
[[File:Norodowośći we Lymbergu.png|thumb|right|220px|Norodowości we Lymbergu podug cynzusu 2001]]
Podug cynzusu ze [[2001]]. nojwiynkszo norodowo grupa we Lymbergu to sōm Ukrajinioki, kerych je 88,1%. Nojwiynkszōm norodowōm myńszościōm sōm [[Rusy]] (8,9%). Mynij je [[Poloki|Polokōw]] (0,9%), [[Biołorusy|Biołorusōw]] (0,4%), [[Żydy|Żydōw]] (0,3%) a [[Ôrmiany|Ôrmianōw]] (0,1%). Inksze norodowości to cuzamyn bōło 1,3%.

Tak sytuacyjo wyglōndo ôd drugij połowy XX storoczo. Z poczōntku Lymberg bōł zołożōny jak miasto ze [[Rutyny|rutyńskōm]] (staroruskōm) ludnościōm, nale ôd połowy XIII storoczo, po przeniesiyniu sam stolice [[Halicko-Wołyńske Ksiynstwo|Halicko-Wołyńskigo Ksiynstwa]], we mieście zaczły zjowiać sie inksze norodowe grupy, przede wszyjskim ôrmiańsko a miymiecko. Po przikuplowanio do [[Polske Krōlestwo|Polskigo Krōlestwa]] wiynkszość miyszkańcōw stanowiōły Poloki a Miymce. Sformowały sie wtnyczos tyż ôrmiańsko a żydowski dzielnice, co miały czyńściowy samoreskyrōng. Przi austriackij władzy tako etniczno kōmpozycyjo sie uchowała. We miyndzywojynnym ôkresie, kej Lymberg noleżoł do Polskij Republiki. We 1931 63,5% miyszkańcōw zadeklarowało, iże jejich rodnio godka<ref>We spisie niy bōło pytanio ô norodowość, a jyno ô godka</ref> to je polsko, 24,1% – żydowsko (jidisz), 11,3% – ukrajińsko<ref>Zsumowane ôdpowiedzi «ukrajińsko» (język ukraiński) a «rutyńsko» (język ruski)</ref>, a 0,8% – miymiecko<ref>[https://web.archive.org/web/20221018101844/http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=14189&from=publication ''Spis ludności dla miasta Lwowa, 1931 rok – Drugi powszechny spis z dn. 9.XII.1931r: Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe: Miasto Lwów'']</ref>.  

Podug [[Grzegorz Hryciuk|Grzegorza Hryciuka]] we siyrpniu 1939 we Lymbergu miyszkało 50,9% Polokōw, 31,4% Żydōw, 16% Ukrajiniokōw, 0,8% Miymcōw a 0,9% inkszych norodowości<ref>Grzegorz Hryciuk, «Polacy we Lwowie 1939-1944. Życie codzienne». Warszawa: Książka i Wiedza, 2000. ISBN 83-05-13148-3</ref>. We 40. rokach skuli [[Holocaust]]u a deportacyje polskij ludności we mieście fest smyńszōła sie liczba Żydōw a Polokōw, przijechało ale moc Rusōw, kerych przisyłała sowiecko władza po aneksyji Lymberga. Swiynkszōła sie tyż skuli industrializacyje a urbanizacyjnych procesōw wielość Ukrajiniokōw, kere przikludzały sie ze ôkolicznych wsi. We piyrszym wszechôbecnym wykozie po II światowyj wojnie we Lymbergu miyszkało 60,2% Ukrajiniokōw, 27,1% Rusōw, 6,3% Żydōw, 3,9% Polokōw a 1,3% Biołorusōw.

We mieście fōnguje moc ferajnōw roztōmajtych diasporōw. Rusko myńszość je zôrganizowane jak Ruske Towarzistwo m. Puszkina. Polsko myńszość ôrganizuje sie we Towarzistwie Polskij Kultury Lymberskij Ziymie, wydowany je tyż dwutydnik Kurier Galicyjski. We polskij godce kludzōno je nauka we szkołach nr 10 a 24. Inksze myńszości sōm mynij zôrganizowane, Żydy a Ôrmiany kuplujōm sie wele religijnych ferajnōw: Żydy przi synagodze, a Ôrmiany przi Ôrmiańskim Kościele. Zaregistrowane sōm tyż: Ferajn Krymskich Tatarōw Miasta Lymberga, Towarzistwo «Czesko Biesiada», Miymiecki Dōm, Rōmy Ukrajiny «Terpine», Gruzińske Towarzistwo «Aragwi», a tyż lokalne ôddziały ferajnōw ôd Madziarōw, Biołorusōw a Litwinōw.

=== Godkowy skłod ===
Ludność Lymberga podug rodnij godki we Cynzusie ze 2001. roku:<ref>[https://datatowel.in.ua/pop-composition/languages-cities ''Рідна мова населення міст України за переписом 2001 року''], datatowel.in.ua</ref>:
{| class=\"standard\"
|-
! Godka
! Procynt
|-
| [[Ukrajińsko godka|ukrajińsko]]
| align=\"right\"| 88,48 %
|-
| [[Rusko godka|rusko]]
| align=\"right\"| 9,95 %
|-
| [[Polsko godka|polsko]]
| align=\"right\"| 0,42 %
|-
| [[Biołorusko godka|biołorusko]]
| align=\"right\"| 0,10 %
|-
| [[Ôrmiańsko godka|ôrmiańsko]]
| align=\"right\"| 0,04 %
|-
| [[Madziarsko godka|madziarsko]]
| align=\"right\"| 0,03 %
|-
| [[Mołdawsko godka|mołdawsko]]
| align=\"right\"| 0,02 %
|-
|}

We 2000. roku we priwatnych kōntaktach [[ukrajińsko godka|ukrajińskij godki]] używało 79% miyszkańcōw, a ruskij - 20%<ref>[https://web.archive.org/web/20090816124100/http://www.ji.lviv.ua/n23texts/sadovyj.htm ''Населення Львова в дзеркалі опитування громадської думки (грудень 2000 року)'']</ref>.

Podug podszukowanio, kere kludziōł Mindzynorodowy Republikański Instytut we kwiytniua moju 2023. po ukrajińsko godało dōma 96% miyszkańcōw miasta, a po rusku – 3%<ref>[https://ratinggroup.ua/files/ratinggroup/reg_files/municipal_survey_may_2023_ua_-_final.pdf ''Восьме всеукраїнське муніципальне опитування (Квітень – Травень 2023)''] – соціологічна група «Рейтинг»</ref>.

== Miyndzonorodowo spōłproca ==
Lymberg mo 19 partnerskich miast:
* {{fana|BIH}} [[Banja Luka]] ([[Bośnia a Hercegowina]])
* {{fana|HUN}} [[Budapeszt]] ([[Madziary]])
* {{fana|CHN}} [[Chengdu]] ([[Chiny]])
* {{fana|DEU}} [[Freiburg im Breisgau]] ([[Miymcy]])
* {{fana|POL}} [[Krakōw]] ([[Polska]])
* {{fana|GEO}} [[Kutaisi]] ([[Gruzyjo]])
* {{fana|POL}} [[Lublin]] ([[Polska]])
* {{fana|POL}} [[Łōdź]] ([[Polska]])
* {{fana|SRB}} [[Novi Sad]] ([[Syrbijo]])
* {{fana|USA}} [[Parma (Ohajo)|Corning]] ([[USA]])
* {{fana|BGR}} [[Płowdiw]] ([[Bōłgaryjo]])
* {{fana|POL}} [[Przemyśl]] ([[Polska]])
* {{fana|ISR}} [[Riszon le-Cijjon]] ([[Izrael]])
* {{fana|GBR}} [[Rochdale]] ([[Wielgo Brytanijo]])
* {{fana|POL}} [[Rzeszōw]] ([[Polska]])
* {{fana|LTU}} [[Vilnius]] ([[Litwa]])
* {{fana|POL}} [[Warszawa]] ([[Polska]])
* {{fana|CAN}} [[Winnipeg]] ([[Kanada]])
* {{fana|POL}} [[Wrocław]] ([[Polska]]).

We Lymbergu miyszczōm sie gyneralne kōnsulaty ôd [[Czesko Republika|Czeskij Republiki]], [[Polska|Polski]] a [[Rusyjo|Rusyje]], a tyż hōnorowe kōnsulaty ôd [[Austryjo|Austryje]], [[Belgijo|Belgije]], [[Biołoruś]]i, [[Bōłgaryjo|Bōłgaryje]], [[Izrael]]a, [[Kazachstan]]u, [[Kanada|Kanady]], [[Niiderlandy|Niiderlandōw]], [[Połedniowo Koryjo|Połedniowyj Koryje]], [[Latwijo|Latwije]], [[Litwa|Litwy]], [[Mołdawijo|Mołdawije]], [[Miymcy|Miymcōw]], [[Francyjo|Francyje]] a [[Madziary|Madziarōw]].

== Szport ==
Szport we Lymbergu mo downo historyjo: we mieście ôdbyły sie piyrsze na terynie spōłczesnyj Ukrajiny szpile we [[fusbal]]u ([[1894]]), [[hokej]]u ([[1905]])<ref>[https://sport.ua/news/45667-usi-shlyahi-vedut-do-lvova ''Усі шляхи ведуть до Львова'', sport.ua]</ref> a waserbalu ([[1914]]). 4 września 1931 we Lymbergu ôdbōł sie piyrszy kōngres FITA – Miyndzynorodowyj Federacyje Łucznictwa. We siyrpniu a wrześniu tego roku miasto przijyno piyrsze majsterszaft świata we łucznictwie. Hokejowy tormōn [[Mykoła Skrypij]] bōł jednym z piyrszych na świecie, co zaczōn wykorzistować maska do ôchrōny gymby – jeszcze we 1933. Skōnsztruowoł ja ze wojskowego chełmu, do kerego dorobiōł drōciany nec. 

Lymberski fusbalklub [[Pogoń Lymberg|Pogoń]] sztyry razy przed drugōm światowōm wojnōm wygrowoł fusbalowy majsterszaft Polski, niyroz swoje szpile groł sam [[Mańszaft Polski we fusbalu|polski mańszaft]] w kerego składzie wystympowali fusbalorze ze lymberskich klubōw. We 1946 ôtwarto bōło [[Lymberski Instytut Fizycznyj Kultury]], do dzisio wożno instytucyjo, co zajmuje sie rychtowaniym szportowcōw ze Lymberskigo ôbwodu.

== Swiōnzki ze Ślōnskym ==
[[File:Theodor Haase.JPG|thumb|right|200px|[[Theodor Haase]]]]
[[File:Wojciech Kilar 2 edit2.jpg|thumb|right|200px|[[Wojciech Kilar]]]]
Ôd 1772. ([[Potajlowanie Rzeczpospolityj Ôbōch Nacyjōw|piyrsze tajlowaniy Republiki Ôbōch Nacyjōw]]) do 1918. Lymberg przinoleżoł do [[Austryjŏcke Cysŏrstwo|Austryjockigo Cysorstwa]], a potym [[Austro-Madziary|Austro-Madziarōw]], do kerych przinoleżało tyż połednie Ślōnska ([[Ôpawski Ślōnsk|Ôpawski]] a [[Cieszyński Ślōnsk|Cieszyński]]). We miyndzywojynny ôkres miasto bōło pod kōntrolōm II Polskij Republiki, cuzamyn ze schodniōm tajlōm Gōrnego Ślōnska (autōnōmiczne ślōnske wojewōdztwo).
Kej po II światowyj wojnie wiynkszość Polokōw bōło wysiedlōno ze zachodnioukrajińskich ziymiōw, srogo czyńść miyszkańcōw Lymberga trefiōło do Ślōnska, ôsobliwie do [[Bytōm]]ia, [[Glywice|Glywicōw]] a [[Ôpole|Ôpolo]] a [[Wrocłow|Wrocławia]], z kerych moc robiōło sam kariera, a niyrzodko integrowało sie ze lokalnōm ludnościōm. Bytōm po wojnie bywoł mianowany ''małym Lymbergym'' abo ''Lymbergym na wygnaniu''<ref>[https://www.zyciebytomskie.pl/a/jak-w-bytomiu-ludnosc-wymieniono Jak w Bytomiu ludność wymieniono]</ref>, podobniy na Wrocław szło trefić miana ''mały Lymberg'' a ''drugi Lymberg''<ref>[https://dbp.wroclaw.dolnyslask.pl/biblioteki/wroclaw/wroclaw-aktualnosci-odnosniki/2863-wroclaw-i-lwow Lwowska legenda Wrocławia...]</ref>

=== Wywołane Lymberżany  a Lymberżanki we Ślōnsku<ref>[https://www.lwow.com.pl/lwowianie.html ''Urodzili sie, mieszkali, studiowali, tworzyli, działali we Lwowie...'']</ref>  ===
* [[Barbara Bittnerówna]] (1924–2018) – tancyrka, primabalerina [[Ślōnsko Ôpera|Ślōnskij Ôpery we Bytōmiu]]
* [[Włodzimierz Burzyński]]  (1900–1970) – profesōr [[Lymbersko Politechnika|Lymberskij Politechniki]], a potym [[Ślōnsko Politechnika|Ślōnskij Politechniki]]. Jeszcze przōdzij walczōł po polskij strōnie we [[Ślōnske aufsztandy|aufsztandach we 1921]]
* [[Adam Didur]] (1874–1946) – śpiywok, piyrszy dyrechtōr Ślōnskij Ôpery
* [[Martin Haase]] (1847–1928) – wanielicki duchowny, farosz we [[Ôpawa|Ôpawie]], superintyndynt Austryjackigo Wanielickigo Kościoła
* [[Theodor Haase]] (1834-1909) – politiker, wanielicki pastōr, działocz Miymieckij Progresywnyj Partyje na Austryjackim Ślōnsku 
* [[Lesław Finze]] (1918–1998) – solista Ślōnskij Ôpery
* [[Franciszek Groër]] (1887–1965) – narodzōny we [[Bielsko|Bielsku]], za Staryj Polski administracyjny dyrechtōr Lymberskij Ôpery, pedjatra, potym prorechtōr medycznych akadymijōw we Bytōmiu a Zobrzu
* [[Adolf Joszt]] (1889–1957) – chymik, profesōr Ślōnskij Politechniki
* [[Wojciech Kilar]] (1932–2013) – pianista, kōmpozitōr, 65 lot miyszkoł we Katowicach
* [[Stanisław Skrowaczewski]] (1923–2017) – dyrygynt, we latach 1949–1954 dyrechtōr [[Ślōnsko Filharmōnijo we Katowicach|Ślōnskij Filharmōnije we Katowicach]]

== Przipisy ==
<references/>
[[Kategoryjo:Lwůw]]