Tuzi

Tuzi
Tuzi
Qytet
	Pamje e Tuzit dhe e malit të Deçiqit
	Flamuri Stema
	Tuzi (Earth)
	Koordinatat: 42°21′56″N 19°19′53″E / 42.36556°N 19.33139°E
Shteti	Mali i Zi
Komuna	Stampa:Country data Tuzi Tuz
Themelimi i Komunës	1 shtator 2018
Qeveria
• Kryetari	Nik Gjeloshaj (ASH)
Sipërfaqja
• Gjithsej	237 km2 (92 sq mi)
Lartësia mbidetare	43 m (141 ft)
Popullsia (2011)
• Komuna	11.422
• Dendësia (Komuna)	48/km2 (120/sq mi)
• Qyteti	4.748
Emri i banorëve	Tuzjanë
Zona kohore	ZKEQ (UTC+1)
• Verës (DST)	OVEQ (UTC+2)
Kodi postare	81206
Prefiksi	+382 (0)20
Kodi ISO 3166	ME-24
Targat	TZ
Faqja zyrtare	tuzi.org.me

Tuzi (malazisht: Тузи, Tuzi) është qytet në lindjen e Malit të Zi, pranë kufirit me Shqipërinë. Tuzi është qendra e Komunës së Tuzit dhe e pjesës së Malësisë së Madhe në Malin e Zi.

Origjina e emrit

Edhe pse nuk ka të dhëna historike për emrin "Tuz", banorët thonë se ai e ka marrë emrin nga themeluesi i tij dhe banori i parë, Llesh Tuzi, i cili u vendos aty në shekullin e 13-të.^[1]

Sipas disa dokumenteve të një kishe lokale katolike, emri Tuzi është përdorur në vitin 1222.^[1]

Historia

Qyteti i Tuzit ndodhet në rajonin e Malësisë. Është qyteti më i madh dhe më i rëndësishëm në rajon. Shqiptarët e Tuzit janë nga fiset e Hotit, Grudës, Trieshit dhe Kojës të zonës së Malësisë. Shqiptarët e Malësisë e konsiderojnë Tuzin si një qendër të rëndësishme kulturore dhe tradicionale për njerëzit e tyre. Edhe pse Tuzi është historikisht një qytet me shumicë shqiptare, atje ka edhe disa grupe të vogla etnike, si boshnjakë (myslimanë) dhe malazezë që janë vendosur atje më vonë.

Në vitin 1911, për herë të parë që nga koha e Gjergj Kastriotit, flamuri shqiptar u ngrit në majë të malit Deçiçit në Tuz gjatë Betejës së Deçiçit. Në betejë, Ded Gjo Luli udhëhoqi shqiptarët në fitore kundër osmanëve e cila shënoi një pikë kthese në vetëvendosjen shqiptare.

Tuzi është komunë me të drejta të plota që më, 1 shtator 2018. Zgjedhjet lokale Tuz 2019 u mbajtën më datë 3 mars, ku nga rezultatet paraprake, numrin më të madh të këshilltarëve e ka koalicioni Forumi shqiptar ASH-LDSH-UDSH me 16 të tillë.^[2]^[3]

Gjeografia

Tuzi ndodhet në veriperëndim të Liqenit të Shkodrës, 10 km nga Podgorica, dhe 130 km nga Tirana.

Demografia

Sipas censusit të fundit të popullsisë të vitit 2011, në Tuz jetonin 5,016 banorë.

Numri i banorëve sipas censuseve^[4]
1948	1953	1961	1971	1981	1991	2003	2011
8.080	8.750	10.136	12.107	13.077	13.483	10.059	11.422

Struktura e popullsisë

Përkatësia etnike sipas censusit 2011^[5]

Shqiptarë			2383 50.18%
Boshnjakë			932 19.62%
Malazezë			554 11.66%
Myslimanë			554 11.66%
Tjetër			325 6.84%
Gjithsej: 4748 banorë

Statistikat

Kultura

Për ngjarjet kulturore Tuzi ka ambientet e: QIK Malësia ku mbahen aktivitetet e ndryshme kulturore etj.

Masmediat

Arsimi, Shëndetësia, Sporti

Tuzi ka një qendër shëndetësore, shkollën fillore "Mahmut Leka" dhe shkollën e mesme "25 maji". Në vitet e fundit Tuzi ndërtoi një shkollë të re fillore dhe një stadium futbolli. Skuafra e Klubit të Futbollit Deçiç të Tuzit lun në Ligën e Parë të Malit të Zi.

Politika

Përfaqësimit i mendimit politik tani po zgjohet nga një dremitje dhjetëvjeçare. Figurave politike nga brezat e rinj u mungojnë shpesh shkollimet politike. Vitin e fundit është artikuluar për herë të parë një formulim për të kërkuar të drejta që u përkasin.

Diskriminimi [1]

Referime

^ ^a ^b "TUZI NË KAPERCYEJT E SHEKUJVE". Albdreams.net. 27 mars 2014. Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2019. Marrë më 1 mars 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "Tuzi, zyrtarisht komunë. Shqiptarët shpresojnë për zhvillim". Mediat Shqiptare. 1 shtator 2018. Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2019. Marrë më 10 shkurt 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Albanians Taste Victory in Montenegro’s New Municipality, Balkansinsight, 2019
^ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8.764.176
^ Lua error te Moduli:Citation/CS1 te rreshti 1697: attempt to index field '?' (a nil value).

Lidhje të jashtme

Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Malit të Zi është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë.

[Tuzi-1] "TUZI NË KAPERCYEJT E SHEKUJVE". Albdreams.net. 27 mars 2014. Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2019. Marrë më 1 mars 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] "Tuzi, zyrtarisht komunë. Shqiptarët shpresojnë për zhvillim". Mediat Shqiptare. 1 shtator 2018. Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2019. Marrë më 10 shkurt 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Albanians Taste Victory in Montenegro’s New Municipality, Balkansinsight, 2019

[4] Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8.764.176

[5] Lua error te Moduli:Citation/CS1 te rreshti 1697: attempt to index field '?' (a nil value).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]